توضیحات

کاربرد نقوش گبه و دستبافت های ایرانی در دکوراسیون داخلی

کسی به تحقیق نمی داند که نام گبه از کجا آمده و چه ریشه‌ای دارد و چرا گبه به‌این نام معروف شده است، عده‌ای از زبانشناسان و نویسندگان

معتقدند که‌این لغت به معنی زمخت، ضخیم و سفت و چیزی شبیه به‌اینها بوده است،

چون به فرشی گبه می‌گویند که خوابی بلند دارد و درشت بافته

شده است.‌این نوع زیرانداز توسط عشایر و برای مصارف شخصی بافته می شده است. گبه زیراندازی بود برای جلوگیری از نفوذ سرمای زمین و خانواده

عشایری را از آن محافظت می کرد. در تاریخ‌ایران برای اولین بار لغت گبه

در گزارشی از استقبال شاه طهماسب صفوی از شاه همایون گورکانی، پادشاه

هندوستان که به علت سیاسی و توطئه‌ها و خیانتهای درباریان مجبور شده بود به‌ایران فرار کند، آمده است. شاه تهماسب صفوی به شاه همایون

گورکانی پناه می‌دهد و برای استقبال از او دستور می دهد استقبال

کاربرد نقوش گبه و دستبافت های ایرانی در دکوراسیون داخلی

بی نظیر و جانانه‌ای به عمل آورند، از‌این رو مدیران برنامه جشن استقبال که

سرپرستی آنان را محمدخان اشرف اوغلی بر عهده داشت، در سالنها

از قالیچه‌های دو خوابه طلاباف، نمد تیکه کرکی اُستر اطلس، گبه و سه قالی

دوازده ذرعی کوشگانی(جوشقانی) پهن می کنند و روی هفت رأس اسب جلهای مخمل و اطلاس پوشانیده بودند و تنگ قصب بافی ابریشمی برجل مخمل منقش، تنگ سفید برجل مخمل سرخ و تنگ سیاه برجل مخمل سبز بکشند.

 ۲۱۷صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد همراه با عکس 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

آشنایی و شناختی از گبه:

گبه نوعی فرش دست بافت است که‌یک تا سه سانتیمتر خواب دارد، درشت بافت است و به تناسب چله پودهای آن ضخیم است. اسکلت اصلی گبه تار و پود است. در گبه از پود زیاد در هر رج استفاده می شود و گاه تعداد آن از سه تا هشت پود در هر رج است. ریشه گبه را به‌این علت بلند می گیرند تا

بین رج‌ها به سب استفاده زیاد از پود کلفت فاصله‌ای‌ایجاد نشود. و برای پر گوشت بودن و ذرتی نبودن گبه از پرز بلند کمک می گیرند. گبه بیشتر به روش «فارسی باف» بافته می شود و گبه‌ها بر روی دارهای افقی(زمینی) بافته می شود.

گبه کلاً از تار و پود گرفته تا ریشه‌ها، از جنس پشم است و مهمترین آفت آن بید است.

گبه‌های مرغوب از جنس پشم بهاره می‌باشند و پشمها توسط دست ریسیده می شوند و به روش طبیعی و گیاهی رنگ می شوند و‌اینگونه رنگها در مقایسه با رنگهای شیمیایی بسیار با دوام و دارای ثبات و

درخشندگی زیادی است. طرح گبه ذهنی و هندسی می باشد و به کمک قرینه بافی، طرحها و نقشهای جذاب که از محیط پیرامون و اطراف بافنده الهام گرفته شده است. واحد بسته بندی گبه بقچه می باشد و در هر بسته ۲ تا ۴ تخته گبه گذاشته می شود.

استاندارد و اندازه گبه

گبه‌هایی که‌ایلات و عشایر می بافند به علت‌اینکه برای مصرف شخصی بود، از نظر ابعاد تابع هیچ گونه استانداردی نبود و طول و عرض آن بستگی به میل و خواست بافنده گبه داشت و شاید بستگی به بزرگی چادر عشایر بافنده آن. گبه تقریباً در اندازه‌های مختلف بافته می شود به ویژه در شرایطی که‌این فرش نیز به خانه‌های شهرنشینان وارد شده و همچون دیگر فرشها مورد استفاده قرار می گیرد.

گبه به صورت چهارگوش‌یا کناره در اندازه‌های ۵/۲*۵/۱ و ۲۰۰*۱۰۰ و ۲۵۰*۱۵۰ و ۵/۳*۵/۲ و ۵/۱*۲ بافته می شود. اندازه گبه گاه به درخواست مشتری بستگی دارد و اگر مشتری اندازه‌گبه را تعیین نکند بافنده گبه خود به هر اندازه‌ای که مایل بود گبه را می بافد. اما امروزه با استقبال از آن و تقاضای بازار، گبه در اندازه‌های استاندارد بافته می شود.

کاربرد نقوش گبه و دستبافت های ایرانی در دکوراسیون داخلی

طرح گبه:
طرح گبه بسیار ساده و هندسی بوده در ابتدا گبه‌ها بدون نقش و ساده بافته می‌شده‌اند و گاه نیز از محیط اطراف الهام می گرفتند. هرچه بافنده در ذهن خود داشته بر روی گبه پیاده می کرده، گبه‌هایی که توسط عشایر بافته می شد دارای طرحهای ذهنی بود و چون گبه مصرف شخصی داشت برای

بافنده تنها آن چیزی را که خود در ذهن داشت و هیچ قید و بندی در انتخاب طرح وجود نداشت،

خود بر روی گبه پیاده می کرد و طرحها از محیط اطراف

خود بافنده گرفته می شد و شاید آرزوها و خواسته‌هایشان را بر روی گبه پیاده می کردند. مثلاً نقش چادر، شاید آرزوی داشتن چادری بزرگتر و‌یا مأمن

ثابت بود و نقش انسان نشانه داشتن خانواده و گل و بوته نشانه سرسبزی و نقش گوسفندان و گله و حتی سگ در پیش عشایر نشانه و نماد خاصی

داشته است. گبه هنر اصیل ‌ایرانی است که شاید بتوان گفت: طرح و نقش آن، آنرا از دیگر دست بافتها متمایز می سازد و اگرچه گاه همچون فرش از زحمت و مشقت کمتر برخوردار است، اما باز هم گبه در جای خود هنر قابل تحسینی است.

رنگهای مورد مصرف در گبه:

رنگهای گبه در اوایل «خودرنگ»‌یعنی رنگ طبیعی پشم بود، و چون گبه دست بافت عشایری بود و فقط خودشان از آن استفاده می کردند بنابراین می توان گفت: گبه دست بافتی منحصر به فرد بود که عشایر اولین کسانی بودند که آن را می بافتند و مورد مصرف قرار می دادند، رنگها در ابتدا به صورت

خود رنگ بوده و پشمها به رنگهای طبیعی چون مشکی، سفید، شیری، قهوه‌ای،‌یعنی همان رنگی که پشمهای حیوانات به طور طبیعی به آن رنگ بودند

مانند پشم شتر، بز، گوسفند و… اما با گذشت زمان و کوچ عشایر از جایی به جای دیگر و دسترسی به رنگهای گیاهی و شناخت رنگدانه‌های گیاهان و

راهیابی گبه به خانه‌های شهرنشینان گبه از مصرف شخصی عشایر

به مصرف شهرنشینان هم در آمد و از آن زمان گبه‌ها با رنگهای متنوع گیاهی و

کاربرد نقوش گبه و دستبافت های ایرانی در دکوراسیون داخلی

طبیعی رنگ شده و بافته می شد و هر کدام از رنگهای مورد مصرف نماد و نشانه چیزی بود، مثلاُ رنگ آبی نشانه‌ پاکی و زلالی و آسمان است و رنگ

سبز نشانه سرسبزی و خرمی و به نوعی به معنی برکت بوده چرا که عشایر برای به دست آوردن و رسیدن به مراتع و آب مدام در حال کوچ هستند رنگ

زرد نشانه‌طلا و خاک وطن است و حسن وطن دوستی نیز در نزد قشقایی‌ها شدید بوده است. به همین خاطر در گبه‌های خود به نشانه‌خاک وطن از رنگ

زرد زیاد استفاده می کردند رنگ مشکی نشانه‌ مرگ و میر است و زمانی در گبه رنگ مشکی استفاده می شود که کسی از اطرافیان و اقوام عمر خود را

از دست داده باشد. رنگ سفید نشانه‌ تولد و نو شدن در پیش قشقایی‌ها است و…

منابع و مآخذ
قالی ایران سیسیل ادواردز
شاهکارهای فرشبافی فارس سیروس پرهام
آموزش هنر قالیبافی پوراندخت نیرومند
منم تیمور جهانگشا، سرگذشت تیمور لنگ(مارسل بویون فرانسوی، اقتباس ذبیح الله منصوری)…………………