توضیحات

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

چکیده:
ارتباط با خداوند راههای متعددی دارد که یکی از شاخص ترین آنها دعا می باشد و چنانکه هر امری آداب و شرایط خاص خود را ایجاب می کند ، این موضوع نیز از این قاعده مستثنی نبوده و هدف اصلی این پایان نامه که با عنوان آداب دعا از منظر قرآن و سنّت می باشد آشنایی با آداب و شرایط دعا و شناساندن شیوه‌ی ارتباط با خدا و ادب رویارویی با پروردگار وهمچنین

برخی نکاتی دیگر که رعایت آنها در تکمیل دعا و نیکو کردن آن نقش اساسی دارند ؛ و بهترین منبع برای آشنایی هر چه بهتر با جزئیات این امر قرآن ، کتاب مقدّس آسمانی و سیره‌ی

عملی انبیاء الهی و ائمه اطهار (ع) می باشد . به همین منظور در فصل اول از بررسی جمیع معانی لغوی می‌توان گفت که دعا به معنی خواندن وندا آمده است و ادب دعا چیزی است که مردم ادیب آن را فرامی گیرند ، چون آنها را به نیکی ها فرا می خواند و از زشتی بازمی‌دارد و

در اصطلاح عبارت است از هیأت زیبا و پسندیده‌ای که چه از نظر شرع و چه از نظر عقل سزاوار است بر طبق آن داده شود و در ادامه ضمن بررسی واژگان

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

قریب المعنی ، به ادب دعا از دیدگاه قرآن و روایات و بزرگان دین نیز اشاره اجمالی داشته و ارتباط هر یک از آنها را متذکّر

شده ایم . در فصل دوم که با عنوان آداب و شرایط استجابت دعا مطرح است که رعایت هر یک از عناوین مطرح شده در آنها چه از نظر باطنی نظیر اخلاص و خوف و رجاء توأم با اقرار به گناه و چه از نظر ظاهری مثل مکان (مسجد، کعبه) و در زمان (هنگام اذان و اقامه ،نزول باران ) از اهمیت خاصی برخوردار است .فصل بعدی که باعنوان پیامبران الهی و آداب دعا تنظیم یافته به

چگونگی و سیره‌ی عملی و نظری انبیاء الهی در کیفیت دعا کردن پرداخته و آدابی نظیر نسبت دادن هرگونه کوتاهی به خود و بذل و بخشایش به خدا، طلب بخشایش به مؤمنین ، تلاش در جهت جلب رحمت الهی و اظهار نهایت درجه فقر و نیاز خویش به رحمت پروردگار را ، مورد تأکید قرار داده است و بالاخره در فصل پایانی که ادب دعا در محضر خداوند است لزوم

پایبندی به جایگاه طرف مقابل دعا و خوش گمانی به قبولی آن و نیز توأم ساختن آن با صدقه و صلوات همراه با طهارت جسمی و روحی و عمومیت دادن به آن و غیره مطرح و از زوایای متعددی بررسی شده است.

۱۷۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل آداب دعا از منظر قرآن و سنّت را دانلود کنید

انجام پروپوزال مقاله و پایان نامه علوم قرآن و حدیث در کوتاهترین زمان با موضوعات خاص شما. منتظر تماس شما هستیم ۰۹۱۲۸۵۰۱۹۱۲

فهرست مطالب

عنوان صفحه
چکیده ۱
مقدمه ۲
بیان مساله ۳
سوالات تحقیق ۳
هدف تحقیق ۶
پیشینه ی تحقیق ۶
روش تحقیق ۸
اهمیت تحقیق ۸
فصل اول: تبیین واژگان و اصطلاحات

۱-۱) معنای آداب در لغت ۱۱
۲-۱) معنای اصطلاحی آداب ۱۳
۳-۱) کاربردهای قرآنی آداب ۱۴
۴-۱) واژگان مرتبط با آداب ۱۵
۱-۴-۱) واژه های قریب المعنی ۱۵
۱-۱-۴-۱) تعظیم ۱۷
۲-۱-۴-۱) توقیر ۱۸
۳-۱-۴-۱) تکریم ۱۹

۵-۱) ادب از منظر قرآن ۲۱
۶-۱) ادب از منظر روایات ۲۲
۷-۱) اهمیت ادب از نگاه بزرگان ۲۳
۸-۱) اقسام ادب ۲۳
۹-۱) فراگیری ادب ۲۳
۱۰-۱) آثار ادب ۲۳
۱-۱۰-۱) پوشش ضعفها ۲۴
۲-۱۰-۱) کم شدن لغزشها ۲۴
۳-۱۰-۱) حسن خلق ۲۴
۱۱-۱) معنای لغوی دعا ۲۴
۱۲-۱) دعا در اصطلاح ۲۵

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

۱۳-۱) مفهوم دعا در کاربرد قرآنی ۲۷
۱۴-۱) واژگان مرتبط با واژه دعا ۳۱
۱-۱۴-۱) ندا ۳۱
۱-۱-۱۴-۱) ارتباط ندا با دعا ۳۲
۲-۱-۱۴-۱) فرق دعا و ندا ۳۲
۲-۱۴-۱) سؤال ۳۳
۱-۲-۱۴-۱) ارتباط سؤال با دعا ۳۴
۲-۲-۱۴-۱) تفاوت دعا و سؤال ۳۴
۳-۱۴-۱) تضرع ۳۵
۱-۳-۱۴-۱)ارتباط تضرع با دعا ۳۶

۴-۱۴-۱)جئر ۳۶
۵-۱۴-۱)استغاثه ۳۷
۱-۵-۱۴-۱)ارتباط استغاثه با دعا ۳۸
۶-۱۴-۱) ذکر ۳۹
نتیجه مبحث ۴۰
فصل دوم:آداب و شرایط استجابت دعا
مقدمه ۴۳
۱-۲) اعتراف به منشاء الهی توفیق دعا ۴۳
۲-۲) اقرار به گناه ۴۶
۳-۲) اقامه ی نماز قبل از دعا ۴۸
۴-۲) اقرار و اظهار ایمان و اسلام ۴۹
۵-۲)اظهار اطاعت از دستورات الهی ۵۲

۶-۲)خوف و رجاء ۵۴
۷-۲) ضرورت اخلاص در دعا ۵۷
۸-۲) اقرار به علم و حکمت خداوند ۵۸
۹-۲)اهتمام به زمان در دعا ۶۰
۱۰-۲) اهتمام به مکان در دعا ۶۳
۱۱-۲) احوال دعا ۶۵
نتیجه مبحث ۶۷
فصل سوم: پیامبران الهی و آداب دعا
مقدمه ۷۰
۱-۳) دعای حضرت آدم (ع) ۷۰
۲-۳) دعای حضرت نوح (ع) ۷۱
۳-۳) دعای حضرت ابراهیم (ع) ۷۳
۴-۳) دعای حضرت عیسی (ع) ۷۶

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

۵-۳) دعای حضرت موسی(ع) ۷۷
۶-۳) دعای حضرت شعیب(ع) ۸۰
۷-۳) دعای حضرت سلیمان (ع) ۸۱
۸-۳) دعای حضرت زکریا (ع) ۸۴
۹-۳) دعای حضرت ایوب(ع) ۸۵
۱۰-۳) دعای حضرت یعقوب(ع) ۸۸
۱۱-۳) دعای حضرت یوسف(ع) ۹۰

۱۲-۳) دعای حضرت یونس(ع) ۹۴
۱۳-۳) دعای پیامبر اکرم (ص) ۹۶
نتیجه مبحث ۱۰۰
فصل چهارم : ادب دعا در محضر خداوند
مقدمه ۱۰۲
۱-۴) لزوم رعایت آداب دعا ۱۰۳
۲-۴) آداب باطنی دعا ۱۰۵
۱-۲-۴) دعا با توجه ۱۰۶
۲-۲-۴) دعا با قلب پاک ۱۰۷

۳-۲-۴) دعا همراه خوف و رجاء ۱۰۷
۴-۲-۴) دعا با حال ذلت و گدایی ۱۰۸
۵-۲-۴) خوش گمانی به خدا(حسن ظن) ۱۰۹
۶-۲-۴) اصرار در دعا ۱۱۱
۳-۴) آداب ظاهری دعا ۱۱۳
۱-۳-۴) آداب قبل از دعا ۱۱۳

۱-۱-۳-۴) گفتن بسم الله ۱۱۳
۲-۱-۳-۴) حمد و ثنا ۱۱۴
۳-۱-۳-۴) صدقه دادن ۱۱۷
۴-۱-۳-۴) صلوات ۱۱۷
۵-۱-۳-۴) طهارت جسمی و روح ۱۱۹
۴-۴) آداب همراه دعا(آداب در حال دعا) ۱۲۰
۱-۴-۴) دستها را به سوی آسمان بلند کردن ۱۲۰
۲-۴-۴) عمومیت دادن به دعا ۱۲۲
۳-۴-۴)پنهانی دعا کردن ۱۲۴

۴-۴-۴) دعای جمعی ۱۲۵
۱-۴-۴-۴) دنباله گوینده آمین در دعا شریک است ۱۲۶
۵-۴-۴)با تأنی دعا کردن ۱۲۶
۶-۴-۴) اظهار خشوع ۱۲۸
۷-۴-۴) گریه در حال دعا ۱۲۹
۸-۴-۴) انگشتر فیروزه یا عقیق در دست راست کردن ۱۳۱
۹-۴-۴)واسطه قرار دادن اهل بیت علیهم السلام ۱۳۳
۵-۴) آداب بعد از دعا ۱۳۵

۱-۵-۴) دست بر سروصورت کشیدن ۱۳۵
۲-۵-۴) ختم کردن دعا با صلوات ۱۳۶
۳-۵-۴)ذکر ماشاءالله لا قوه الا بالله العلی العظیم ۱۳۷
۴-۵-۴) دعا کننده بعد از دعا بهتر از قبل باشد ۱۳۸
۶-۴) آداب دعا در همه حال ۱۳۹

۱-۶-۴) عمل صالح ۱۳۹
۲-۶-۴)امر به معروف و نهی از منکر ۱۴۱
۳-۶-۴)شکر نعمت ۱۴۳
۴-۶-۴) لقمه ی حلال ۱۴۴
نتیجه مبحث ۱۴۶
نتیجه گیری کلّی ۱۴۸
منابع و مآخذ ۱۵۰
چکیده انگلیسی ۱۵۷

بیان مسأله

دعا دارای آداب و شرایطی است در آموزه های دینی ما به آن اشاره گردیده است که با توجه به آن آداب و شرایط و تفکر در محتوای متعالی و دل انگیز دعاها و مناجات هایی را که اولیای خداوند بر زبانشان جاری گشته ، اهل دل درک می کنند که آن دعاها و نجواهای عاشقانه با خدا با رعایت آداب و شرایط تا چه حدی روح و جان آدمی را تهذیب کرده و ایجاد امیدواری و

تلاش و کوشش در رسیدن به مطلوب مؤثر است از این رو در این رساله به تفصیل ، به آداب و شرایط دعا که پاره ای مربوط به مقبولیت و درستی دعا و

بخش دیگر مربوط به کمال و تمامیت و آراستگی آن همراه با ذکر برخی موانع و بازدارنده از اجابت و برآورده شدن نیازها پرداخته می شود در حقیقت این پژوهش در صدد ارائه پاسخ به این سؤالات است که دعا و آداب آن از منظر

قرآن و سنت چگونه تبیین شده است و همچنین آداب ظاهری و باطنی دعا در اجابت دعا تأثیر دارد و این آداب از سوی دعاکننده باید رعایت شود یا خیر. و لذا هدف از ارائه این موضوع آشنا شدن با آداب و مقارنات دعا است تا اینکه بتوان در پرتو نگاه قرآن و سنت نسبت به این مسأله عوامل و شرایط آن پی برد و با بهره گیری از آداب دعای انبیاء از خاک به افلاک رسید.

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

سؤالات تحقیق:

سؤال اصلی

– دعا و آداب آن در قرآن و سنت چگونه تبین شده است؟
سؤالات فرعی
۱- آداب ظاهری دعا چه تأثیری در اجابت دعا دارد؟
۲- آداب باطنی دعا چه تأثیری درمقبولیت دعا دارد؟
۳- دعا کننده باید دارای چه شرایطی بوده و چه آدابی را رعایت نماید؟

جواب سؤال اصلی:
دعا در فرهنگ قرآن و اهل بیت(ع) فقط یک درخواست خشک و بی روح نیست بلکه باید گفت دعا باطن قرآن است دعا رابطه ی معنوی میان خالق و مخلوق ورشته ی پیوند میان عاشق و معشوق است دعا روی آوردن بنده ی فقیر، محتاج به درگاه خداوند بی نیاز و مشتاق است چنانکه فرمود: اگر به درگاه من نیایید و از من چیزی درخواست نکنید به شما توجهی
………………………………….

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

شرط دوم این است که خدای خود را به وصف بی نیازی مطلق بشناسد و بداند که خدا بر اسرار درونی او آگاه و در برآوردن نیازهای او تواناست و هیچ چیز در برابر قدرتش مانع نخواهد بود و شرط سوم آن است که بداند خداوند متعال از همه کس به او نزدیک تر است شرط چهارم داشتن اخلاص در دعا است یعنی فقط خدا را بخواند و کس دیگری را شریک او قرار ندهد و

شرط پنجم آن است که خواسته اش طلب حقیقی باشد نه آنچنان که امری را طلب کند ولی آنگاه که نصیب او شد از آن صرف نظر کند و شرط ششم دعاکننده ادب است یعنی با خضوع و رعایت جوانب بندگی دست به دعا بردارد و بهترین ادب عبودیت ندیدن خود و اعتراف به

کوتاهی و تقصیر در درگاه الهی است همچنان که روش انبیا و امامان چنین بوده است شناخت آداب دعا و انجام شرایط آن در اثر بخشی دعا و استجابت آن مؤثر است ، علاوه بر طهارت باطنی ، طهارت ظاهری نیز از آداب دعا به شمار می رود . و همچنین تغذیه از حلال و پرهیز از حرام و صدقه دادن و مداومت بر فرایض نیز از آداب دعا و شرایط استجابت آن است.

هدف تحقیق

هدف اصلی از نگارش این رساله آشنایی با آداب و شرایط دعا و شناساندن شیوه سخن گفتن و ادب ورویارویی با خدا و نیز پاره ای از آداب که نگاهداشت آنها در تکمیل دعا ونیکوکردن آن نقش اساسی دارند با تکیه بر آیات الهی و روایات ائمه معصومین(ع) و گفتار علمای اخلاق به بیان آنها پرداخت و راهکارهایی را ارائه کرد.

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

پیشینه تحقیق
بعد از مطالعه کتب نوشته شده در خصوص موضوع تحقیق یا موضوعات مرتبط با آن ، مشخص گردید شرایط و آداب دعا به طور جدی مورد توجه واقع نشده و در نتیجه کارهای مهمی در این زمینه صورت نگرفته است این موضوع به طور پراکنده در لابه لای بحثهای علوم قرآن در بعضی

کتب روایی و اخلاق مورد بحث قرار گرفته است و گاهی هم در تفاسیر، ذیل برخی آیات چون آیه ۷۷ سوره فرقان و آیه های آخر سوره مائده ذکری از آن به بیان آمده است.

مهمترین کتاب در این موضوع عده الداعی ، نجاح الساعی (ابن فهد حلی) که توسط محمد حسین نائیجی به ترجمه درآمده است که در باب چهارم تحت عنوان کیفیت دعا به اقسام آداب دعا پرداخته شده است.

و کتاب دیگر اسرار خاموشان (شرح صحیفه سجادیه) که توسط محمد تقی خلجی به شرح و توضیح مطالب آن پرداخته شده است که در این کتاب مفهوم و آداب و شرایط و استجابت آن به نگارش درآمده است.

کتاب دیگری که مقداری به شرایط و آداب دعا پرداخته مفتاح الفلاح شیخ بهایی که در مقدمه آن به بحث پرداخته است.

کتاب دیگر میزان الحکمه که توسط محمدی ری شهری به نگارش درآمده و در جلد ۴ آن احادیث مربوط به آداب دعا و برخی شرایط و آداب دعا گردآوری شده است.

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

کتاب کافی منبع دیگری است که توسط کلینی به نگارش درآمده و در جلد ۴ ترجمه سید جواد مصطفوی تحت عنوان کتاب دعا در ابواب مختلف به بحث پرداخته است.

کتاب دیگر بحارالانوار که توسط علامه مجلسی به نگارش درآمده و در جلد ۹۰ و ۹۱ آن به روایات و احادیث مربوط به دعا اشاره گردیده است.

و در کتابهای دیگری چون معراج السعاده احمد نراقی و اخلاق سید عبدالله شبر نیز مقداری به بحث آداب پرداخته شده و مباحثی را مطرح کرده اند.

با جستجوی فراوان در سایت های مختلف پایان نامه هایی تحت عنوان آداب دعا از منظر قرآن و سنت یافت نگردید ولی پایان نامه هایی به این مضمون وعناوینی شبیه به این به نگارش درآمده است و مقالاتی کم و بیش مرتبط با این موضوع نیز نوشته شده که به ذکر سه مورد آن می پردازیم:

۱- آداب دعا نویسنده محمود لطیفی نشریه نامه جامعه شماره پنجم
۲- آداب دعا منابع مقاله ترجمه تفسیر المیزان جلد ۱۵ طباطبایی ، سید محمد حسین
۳- آداب دعا منابع مقاله مجله مشکوه رضا وحدتی

روش تحقیق

در این رساله از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی از نوع اسنادی بهره گرفته شده است و از منابع قابل استناد ، آداب دعا در قرآن و روایات اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و با مراجعه به منابع اولیه و اصلی تحقیق شامل : قرآن کریم ، تفاسیر و احادیث و کتب اخلاقی ، لغت و

همچنین کتب معتبر تألیف شده در این مورد ، و فیش برداری از مطالب مهم و ضروری ، و فراهم آوردن مجموعه فیش ها و فصل بندی به صورت رایانه ای جمع بندی و استدلال شده و به صورت مدون ارائه گردیده است.

اهمیت تحقیق
آداب دعا موضوعی بسیار مهم و اساسی در زندگی فردی و اجتماعی انسان هاست در کتاب خدا ـ قرآن ـ و سنت از آن بحث شده است لذا می توان ادعا کرد که ما با نیایش و مناجات و رعایت آداب آن می توانیم به فراخنای عالم هستی راه یابیم و به خالق خویش تقرّب جوئیم.
با مراجعه به آیات قرآن و تفسیر و احادیث…………………………..

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

بسیاری از مردم آگاهی چندانی از آداب دعا در زندگی ندارند حتی تصور می کنند که انسان باید از خداوند چیزهایی بطلبد که از دیگران ساخته نیست؛ اما این یک تصور باطل است در حالی که رعایت آداب دعا موجب کمال دعا و رفعت مرتبه و فزونی تأثیرگذاری آن می شود اما چنان نیست که اصل پذیرش و تأثیرگذاری دعا به آن منوط باشد.

ما می توانیم در مسائل آموزشی و تربیتی با بهره گیری از اقیانوس بیکران قرآن و سنت درباره دستورات خاص و رعایت مقرراتی برای دعا استفاده فراوان ببریم.

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

فصل اول:

تبین واژ گان و اصطلاحات

۱-۱) معنای آداب در لغت:
واژه ادب از کلماتی است که معنی آن همراه با تحوّل زندگی قوم عرب تغییر یافته و پی درپی معانی نزدیک به هم پیدا کرده است در مورد آداب معانی متعددی بیان شده است که به اختصار به مواردی از آنها اشاره می گردد:

در فرهنگ نفیسی چنین مطرح شده که ادب از زبان عربی گرفته شده و به معنای تعظیم و تکریم و احترام و وقارنیز می باشد و همچنین در آنجا به معانی دیگری نیز از قبیل «به مهمانی فراخواندن ، زیرکی ،نگاه داشت حد هر چیز، علمی که بدان شخص خود را از خلل در کلام نگاه دارد، لطافت و نیکویی لیاقت و شایستگی و معرفت آمده است.» (نفیسی ، ۱/۱۴۱)

در مقاییس اللغه ادب چنین تعریف شده: «الأدبُ أن تَجَمعَ النّاسُ الی طَعامَکَ وَ هِی المَأدبُهُ وَ الأدب الداعی»
ادب آن است که مردم را بر سر سفره غذا گرد آوری ، و چنین سفره ای را مأدبه گویند و ادب میزبان و مهماندار است (ابن فارس ،۱/۷۴) .

ابن منظور آورده است: «ادب الذی یتأدّبُ به الأدیبُ مِن النّاسِ ، سُمّْی اَدَباً لُأَنَّهُ یادُب الی المحامد وَینهاهم من المقابح واصل الادب الدُّعاءُ»

ادب چیزی است که مردم ادیب آن را فرا می گیرند برای این گفته اند ادب ، چون مردم را به نیکی ها فرا می خواند و از زشتی ها بازشان می دارد و اصل ادب به معنای دعا کردن است (ابن منظور ،۱/۲۶۰) .

آداب دعا از منظر قرآن و سنّت

و در المنجد نیز آمده است: «ادب علمی است که بوسیله آن انسان از خلل گفتاری و نوشتاری در کلام عرب دور می شود که همان علوم عربیه از جمله صرف ، نحو، معانی، بیان بدیع وغیره می باشد» (رحیمی نیا/۵) .

و در تهذیب اللغه نیز چنین آمده است:
«واژه ادب به معنای دعوت کردن می باشد و به قولی غذایی که مردم بر آن دعوت می شوند که هم معنای دعوت کردن و هم به معنای خود غذاست و ادبی که مردم ادیب فرا می گیرند را ادب گفته اند» (ازهری ،۱/۱۳۳).
……………………………………………