۲ …………………..

-۷- نیروی انسانی محور بهره وری
نظر به اینکه انسان خود مولد و مصرف کننده تکنولوژی است درک این نکته مشکل نخواهد بود که چرا نیروی انسانی مهمترین عامل توسعه اقتصادی – صنعتی به شمار می رود و اصولاً چرا نقش کلیدی و محوری را در ارتقای بهره وری برای انسان قائل شده اند ؟ علت این امر آن است که تنها انسان است

تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی در شرکت سایپا یدک

که می تواند کمیت و کیفیت کار خود را ارتقاء دهد ، طرحهای جدید ارائه دهد و با خلاقیت خود مشکلات را از پیش راه بردارد ، بر نیروی کار خود بیفزاید و

راهکار کاهش هزینه ها را بیابد و در حقیقت تنها عاملی است که می تواند تغییراتی در خود و محیط اطراف خود بوجود آورد . از طرفی دیگر چون انسان نه تنها عامل ، بلکه هدف بهره وری نیز می باشد ، بنابراین اهمیت توجه به انسان نیز به این خاطر دو چندان می گردد . بدیهی است که رشد انسان و بهره وری او در گرو یکپارچگی شخصیت و جریان زندگی او خواهد بود و این نیز مرهون حاکیمت اصول و حدت بخش بر تمام بنیادهای اجتماعی است . شالوده

ارتقای بهره وری تکیه بر نیروی انسانی است و توجه به این منبع عظیم

و بالقوه باعث شکوفایی آن می شود . بهبود بهره وری با کارکردن ، دانش آگاهی بیشتر و نو ( بهنگام ) حاصل می گردد نه با سخت کار کردن ، زیرا شدت بخشیدن به کار به علت محدودیت انسان از نظر قدرت ، نتایج محدود خواهد داشت ( محمدی،  : ۴۸)
۲-۷-۱-بهبود بهره وری نیروی انسانی علت اصلی بهبود بهره وری سازمان ها

نظر به اینکه بهبود بهره وری در ساز مان ها بستگی به کارکنان سازمان ها دارد که باید با دادن آگهی و هوشیاری به آنها و فراهم کردن فرصت هایی جهت مشارکت کارکنان در فرایند تصمیم گیری ، بهره وری سازمان را افزایش داد ( پروکو پنکو ، نورث ، ۰ : ۱۰)

تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی در شرکت سایپا یدک

برای بهبود بهره وری در سازمانها باید دیدگاه مدیران ، کارکنان دفتری و کارگران ساده را مورد توجه قرار داده و در مرحله اول ، ایجاد بهره وری بستگی زیاد

به تلاش های نیروی انسانی موجود در سازمان یا هر موسسه دارد . دوم ساختار سازمانی مناسب و داشتن اختیار و مسئولیت مدیر در جهت انجام فرایند تصمیم گیری تاثیر بسیاری بر دستیابی به بهره وری بالا نزدیک سازمان را دارد ( CHYN , 2 :567)
۲-۷-۲-شرایط مساعد برای افزایش بهره وری نیروی انسانی
بعضی از عناصر عمده که شرایط را برای افزایش بهره وری نیروی انسانی را در هر سازمان فراهم می کند و باید یک مدیر در جستجوی آن باشد به شرح زیر است .
۱- جذب کارکنان جوان ، تحصیل کرده و واجد شرایط از نقطه نظر فنی
۲- کارکنان با ذهنی جستجوگر
۳- کارکنان که میل به آزادی بیشتری در کار و حداقل نظارت را دارند .
۴- کارکنانی که میل دارند رهبر شوند .
۵- کارکنان دموکرات منش که به مشارکت در تصمیم گیری تمایل دارند .

۶- کارکنانی که چالش طبعی بیشتر و پاداش بالاتر را ترجیح می دهند
۷- کارکنانی که ویژگی های رهبری دارند

۸- کارکنانی که استعداد توجیه شدن با کار گروهی و همکاری با دیگران هستند ( پروکوپنکو ، نورث ، : ۲۰)

انگیزه های مالی اغلب به عنوان ابزار موثر و مفیدی برای افزایش بهره وری

سازمان ها محسوب می شود در واقع استفاده از یک استراتژی خوب نقش نیروی انسانی ا بر جسته و بهره وری نیروی انسانی را افزایش داده و در نهایت بهره وری سازمان افزایش می یابد، و روش مهم دیگر مدیریت نیروی

انسانی ، سیسنم پاداشت و حقوق مرتبط با عملکرد است که انگیزه ها

و محرک های مالی سطح سازمان می تواند بهره وری را با ایجاد انگیزه بین نیروی انسانی در جهت اهداف مدیریت در سازمان افزایش دهد . ( WOLF , YMD , ZWICK, 2008 :10)
۲-۸-عوامل موثر بر بهره وری:
در زمینه فاکتورها و عوامل تعیین کننده بهره وری می توان مطالب و ایتم های

متعددی را برشمرد. این عوامل را می توان بر مبنای درونی یا بیرونی یا

به صورت نرم افزاری یا سخت افزاری طبقه بندی نمود. به زعم کوپنکو(۱۹۹۸) عوامل موثر بر بهره وری را می توان از منظر سخت افزاری یا نرم افزاری به شکل زیر طبقه بندی نمود:
الف) عوامل سخت شامل:
۱- تولید
۲- ماشین الات و تجهیزات
۳- مواد و انرژی
ب) عوامل نرم شامل:
۱- افراد
۲-روشهای کاری

تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی در شرکت سایپا یدک

۳-سازمان و سیستم
۴- الگوهای مدیریت
همچنین کوپنکو اعتقاد دارد که مهمترین عوامل خارجی تاثیر گذار بر بهره وری سازمان را می توان در موارد زیر خلاصه نمود.
۱- تغییرات ساختاری
۲- تغیییرات اقتصادی

۳- تغییرات جمعیتی و اجتماعی
۴- منابع طبیعی(انرژی، مواد اولیه ، زمین و نظایر آن)
۵- نیروی انسانی
۲-۹- عوامل تعیین کننده بهره وری نیروی انسانی:
برای تحقق بهره وری فاکتورها و عوامل مختلفی سهیم هستند.به زعم مرادیان(۱۳۸۷) این عوامل را می بایستی در زیرساختهای تولید کننده و به وجود آورنده بهره وری دنبال نمود. وی اعتقاد دارد که زیرساختهای فنی و انسانی از مهمترین عومل تاثیر گذار هستند.

علاوه بر این مورگان (۲۰۰۹) اعتقاد دارد که نوع نگرش کارکنان نسبت به بهره ور بودن سازمان بسیار مهم است. مورگان اعتقاد دارد که انچه که سازمان را به سمت بهره وری هدایت می کند ، ذهنیت افراد و پرسنل ان است که تمایل به بهره ور شدن داشته باشند.
ادوارد راسک (۲۰۰۸) عوامل تاثر گذار بر بهره وری را در موارد زیر خلاصه نموده است:

تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی در شرکت سایپا یدک

۱- سرمایه گذاری (ICT) بر رشد بهره وری نیروی انسانی در کوتاه مدت و بلند مدت تاثیر مثبت دارد .
۲- عوامل ساختاری تعیین کننده بهره وری در دراز مدت است .
سرمایه گذاری در آموزش و پرورش نقش مثبت و قابل توجهی بر بهره وری دارد و یکی از دلایل عمده سطح بهره وری در کشورهای بادرآمد بالا و یا پایین می باشد .

۴- شاخص اقتصادی یک کشور یکی دیگر از عوامل تعیین کننده بهره وری است .

۵- عوامل تورم تاثیر منفی بر بهره وری بر جای می گذارد و ثبات اقتصادی را کاهش می دهد . ( CHOUDHRY , 2009 :12)
دیویدسون(۲۰۰۸) معتقد است که حداقل دو گروه عوامل تکنولوژیک و انسانی در افزایش سطح بهره وری سازمان تاثیر گذار هستند.

وی معتقد است که این دو عاما را می بایستی در کنار هم و به موازات هم رشد داد تا شاهد حداکثر بهره وری و مطلوبیت باشیم. اگر یکی از این دو عامل ارتقا داده شود نمی توان اطمینان داشت که بهره وری به نحو موثر و کارامدی در اختیار ما قرار گیرد.

به اعتقاد پترسون(۲۰۰۸) عوامل موثر بر بهره وری را می توان در هر یک از سازمانهای مختلف و مورد مطالعه و در نوع خود مورد مطالعه قرار داد اما مشابهت هایی نیز وجود دارد که ما را بر ان قادر می سازد تا توصیه های کلی تر پیرامون این عوامل ارایه دهیم. به زعم وی عوامل روان شناختی و به ویژه انگیزش از جمله مهمترین دلایل افزایش سطح بهره وری در یک سازمان به شمار می روند.
مورگان (۲۰۰۹) عوامل زیر را در بهره وری نیروی انسانی موثر می داند:
۱- توام یا آمادگی کاری

باید به خاطر داشت که افراد مجموعه ای از تواناییها نیستند هر فردی دارای نقاط قوت و ضعفی است

. ( اجزای کلیدی توان عبارت است از : الف ) دانش کاری مربوط به شغل ( کارآموزی رسمی و غیر رسمی که اتمام کار ویژه ای را به طور موفقیت آمیز تسهیل می کند )

ب) تجربه کاری مرتبط با شغل ( تجربه کاری قبلی که به انجام دادن موفقیت آمیز کار جدید کمک می کند )
ج ) استعداد مربوط به کار ( استعداد یا صفات ویژه ای که انجام موفقیت آمیز کار را موجب می شود .)
۲- شناخت شغل
هر یک از کارکنان باید از آنچه که باید انجام دهند، زمان و چگونگی انجام آن شناخت خوبی داشته باشند و کار نیز مورد قبول آنان باشد . برای افزایش شناخت خوب کار ، کارکنان نیاز دارند از اهداف بلند مدت و کوتا مدت ، اولویت ها و چگونگی کسب آنها آگاهی داشته باشند . آنان باید بدانند چه اهدافی در چه مواقعی بیشتر ین اولویت را دارد .
۳- حمایت سازمانی
منظور حمایت یا کمکی است که کارکنان برای انجام دادن موفقیت آمیز کار به آن نیاز دارند .
۴- انگیزش یا تمایل
منظور ، انگیزه کارکنان برای کار مربوط است ( انگیزه اتمام موفقیت آمیز کاری که در دست دارند )
۵- بازخور عملکرد
منظور از این نوع بازخود ، ارایه غیر رسمی عملکرد روزانه فرد به اوو همچنین باز دیدهای رسمی دوره‌ای است .
۶- اعتبار : منظور معتبر بودن تصمیمات مربوط به منابع انسانی از نظر قانونی و هنجارها توسط مدیر است .
۷- سازگاری محیطی : عوامل برون سازمانی که می تواند عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار دهد ،

تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی در شرکت سایپا یدک

محیط را تشکیل می دهد . این عوامل بر عملکرد افراد موثر خواهد بود . حتی اگر کارکنان ، توان ، شناخت ، حمایت و تمایل و غیره … را داشته باشند اما اگر محیط کار مناسب نباشد منجر به کاهش بهره وری نیروی انسانی می شود . ( خاکی ، ۱۳۸۶ :۵۵)
به اعتقاد اسکات و پام (۲۰۱۰) عوامل زیر را می توان در بهره وری موثر دانست:

۱٫ هدفها: به میزانی که تحصیل شده اند.
۲٫ کارآیی: چگونه منابع به طور مؤثر برای تولید مفید به کار گرفته شده است.
۳٫ اثر بخشی: نتیجه به دست آمده در مقایسه با آنچه امکان تحصیل آن وجود دارد، چگونه است.

تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی در شرکت سایپا یدک

۴٫ قابلیت مقایسه: چگونه عملکرد بهره وری طی زمان ثبت می شود.
در مورد عوامل مؤثر بر بهره وری از دیدگاههای مختلف تقسیم بندیهای مختلفی را می توان ارایه کرد. در بین عوامل متعدد اثر گذار در بهره وری دو گروه نقش اصلی را دارند:
عوامل داخلی – عوامل خارجی عوامل داخلی یا درونی توسط فرد یا مدیر بنگاه قابل کنترل است، ولی عوامل خارجی یا بیرونی خارج از کنترل فرد یا بنگاه است. عوامل داخلی بهره وری سازمان در دو گروه قابل تقسیم است:
گروه اول ) عوامل سخت افزاری یا عواملی که به آسانی و در کوتاه مدت قابل تغییر نیستند. این عوامل شامل تولید بنگاه، تکنولوژی تولید، ماشین آلات و تجهیزات، مواد خام و انرژی است.
گروه دوم) عوامل نرم افزاری یا عواملی است که تقریباً به آسانی قابل تغییرند. این عوامل شامل افراد، سیستمهای سازمانی، روشهای کار و روشهای مدیریت است.

۲-۱۰-نقش ارگونومی در بهره وری نیروی انسانی:
هلاندر(۱۳۷۵،۱) در مورد علم ارگونومی چنین اظهار نموده است که : واژه ارگونومی از دو کلمه لاتینی Ergo به معنی کار و Noms به معنی قانون و قاعده تشکیل شده است این واژه نخستین بار در سال ۱۸۷۵ میلادی در یک روزنامه لهستانی

تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی در شرکت سایپا یدک

به کار برده شد . در آمریکا مهندسی عوامل انسانی مترادف با واژه ارگونومی دانسته شده است که پس از جنگ جهانی دوم بعنوان رشته ای علمی با کاربرد بیشتر نظامی به وجود آمد.
فقیه (۱۳۷۵)در مطالعه ای تعریف علم ارگونومی را بصورت زیر مطرح نموده است :

ارگونومی دانشی است که به رابطه میان انسان ماشین و محیط پیرامون او می پردازد و طراحی وسایل و دستگاههای مورد استفاده را به گونه ای پیشنهاد می کند که سهولت ایمنی و بازدهی را بالا ببرد و دشواری – خطر – آسیب دیدگی و هزینه ها را کاهی دهد.علم ارگونومی بعنوان کانال ارتباطی شاخه های متفاوتی از علوم تبدیل شده است ………………………