توضیحات

گزارش کارآموزی کارخانه زمزم

اصطلاح نوشابه حدود ۳۰ سال است که در زبان فارسی رواج پیدا کرده است.

نوشابه ­ها جزء نوشیدنی­ها به حساب می­آیند تفاوت نوشیدنی­ها با آشامیدنی­ها این است که آشامیدنی­ها گذشته از جنبه فرح­بخش بودن نیاز بدن را تأمین می­کنند اما در مورد نوشیدنی­ها هیچ کوششی جهت اثبات مغذی بودن آنها انجام نمی­شود.

فرهنگ مصرف نوشابه در بین مردم ایران و در غذای روزمره به غلط یا صحیح بسیار جا افتاده است و روز به روز بیشتر می­شود و به همین دلیل کارخانه­های تولیدکننده تمامی توان خود را در افزایش راندمان تولید به کار می­برند و زمانی

.گزارش کارآموزی کارخانه زمزم

که کمیت افزایش یابد، کیفیت فدای کمیت شده و تا زمانی که کیفیت محصولات داخلی در سطح جهانی نباشد نمی­توان از واردات نوشابه ­های خارجی جلوگیری کرد که این امر مستلزم سرمایه­ گذاری و ارتقاء سطح علمی و گسترش خطوط تولید است.

به همین منظور کیفیت نوشابه ­ها باید به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد و امکان تولید نوشابه­ هایی با استفاده از امکانات داخلی و استفاده از مواد سنتی به­ خصوص عرقیات سنتی مورد توجه قرار گیرد.

 ۱۴۷صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

لطفا توجه کنید این پروژه کامل را هم به عنوان کارآموزی و هم به عنوان پروژه پایانی با موضوع نوشابه میتوانید استفاده کنید

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

فصل اول

۱- مقدمه: ۱

تاریخچه نوشابه­ سازی در جهان: ۲

تاریخچه نوشابه ­سازی در ایران: ۴

تاریخچه کارخانه زمزم: ۵

مشخصات کلی کارخانه زمزم شرق تهران: ۶

اهمیت مصرف نوشابه: ۷

۲- خط تولید : ۱۰

۱-۲- دستگاه تخلیه­کننده بطری از جعبه (Un Caser) 10

۲-۲- بطری­شور “Bottle Washer” ۱۰

۳-۲- آئینه­ بان.. ۱۵

۴-۲- فلومیکس (Flow-Mix) 15

۵-۲- هواگیر آب (Deaerator) 16

۶-۲- کربوکولر. ۱۷

۷-۲- کمپرسورها ۱۹

۸-۲- کندانسورها ۱۹

۹-۲- پرکردن بطریها و بسته­بندی: ۲۰

۱۰-۲- دستگاه تشتک­زن.. ۲۱

۱۱-۲- پرکردن جعبه نوشابه (Case Packer) 22

عنوان                                                                                         صفحه

فصل دوم

الف) آب.. ۲۵

مقدمه: ۲۵

ویژگیهای آب مصرفی در صنایع نوشابه­ سازی: ۲۷

۱-۱- خواص فیزیکی آب: ۲۹

۲-۱- خواص شیمیایی آب.. ۳۱

انواع موادشیمیایی مصرفی جهت تصفیه آب.. ۴۱

عملیات واحد تصفیه آب.. ۴۲

ب) واحد عصاره: ۴۸

عصاره یا بنیان نوشابه: ۴۸

افزودنیهای مجاز در نوشابه: ۴۸

شیرین­کننده­ها (Sweeers) 49

تهیه شربت اولیه از شکر جامد: ۵۰

فیلتراسیون شربت اولیه: ۵۱

روشهای فیلتراسیون شربت اولیه: ۵۱

تهیه شربت نهایی (عصاره): ۵۳

روش نگهداری و ذخیره عصاره غلیظ نوشابه: ۵۳

انواع عصاره ها: ۵۴

۱- عصاره کولا. ۵۴

۲- عصاره­ های پرتقالی: ۵۶

۳- عصاره نوشابه­ های ساده. ۵۷

۴- عصاره آب میوه­ جات.. ۵۸

ج- واحد گاز دی اکسید کربن CO2. 59

دی اکسید کربن و خصوصیات گاز کربنیک در نوشابه. ۵۹

عنوان                                                                                         صفحه

روش تولید گاز CO2 : 59

د- «واحد CAN». ۶۲

مشخصات قوطی­های فلزی: ۶۲

بسته­بندی محصول: ۶۳

تفاوت پر کردن قوطی با پر کردن بطری: ۶۴

د- کنترل کیفی: ۶۵

۱- د- آزمایشهای مربوط به آب: ۶۶

۲-د- آزمایش مربوط به عصاره خانه: ۶۸

۳-د- آزمایش واحد تولید گاز CO2 : 68

۴-د- آزمایشات انجام گرفته روی نوشابه:

گزارش کارآموزی کارخانه زمزم۶۹

اندازه­گیری قند قبل از هیدرولیز و بعد از هیدرولیز: ۷۴

۵-د- اندازه­گیری درصد سود کاستیک در بطری شور: ۷۶

۶-د- آزمایش بطری خارج شده از بطری شور: ۷۷

۷-د- تعیین خاکستر کل: ۷۷

۸-د- تعیین مقدار بنزوات سدیم برحسب اسید بنزوئیک: ۷۷

۹-د- آزمایشهای میکروبی: ۷۸

۹-۳-MOهای مسئول فساد. ۸۲

هدف از آزمایشهای میکروبی در نوشابه­ها: ۸۵

شمارش میکروب (توتال کانت) : ۸۶

کپک و مخمر: ۸۶

کلی فرم. ۸۶

مسائل بهداشتی در کارخانه: ۸۷

بهداشت کارکنان: ۸۷

بهداشت انبارها: ۸۷

عنوان                                                                                         صفحه

مایعهای مخصوص تمیزکننده: ۸۹

دستگاههای تمیزکننده: ۹۱

عوامل مؤثر در استریلیزه نمودن صحیح: ۹۳

استریلیزه نمودن قسمتهای مختلف دستگاه: ۹۴

صادرات و واردات : ۹۴

فصل سوم

موقعیت شغلی کارآموز: ۹۶

امور جاری در دست اقدام کارخانه زمزم : ۹۶

محاسن و معایب : ۹۶

فصل چهارم

نتیجه ­گیری: ۹۸

پیشنهادات: ۹۹

توصیه­ ها: ۹۹

ضمیمه­ ها (استانداردها) : ۱۰۰

منابع:۱۱۲

تاریخچه نوشابه­سازی در جهان:

از زمانی که بشرعلاوه بر مصرف آب نوشیدنی توانست موادی چون طعم­دهنده­ها و شیرین­کننده­ها را به آب اضافه کند تاریخ نوشابه­سازی شکل گرفت، گرچه تاریخ دقیق پیدایش آن به درستی مشخص نیست ولی تصور بر آن است که ابتدا در خاورمیانه و بویژه در نواحی جنوبی ایران و در خوزستان روش­هایی برای حرارت دادن نیشکر و تهیه کارامل ابداع کرده بودند  با رقیق کردن آن، شربت­هایی تهیه می­کردند که بیشتر جنبه درمانی داشت که این به

۲۵۰۰ سال پیش برمی­گردد. شاید بتوان گفت که نیشکر سوخته و یا کارامل رقیق شده جزء اولین نوشابه­هایی باشد که حاوی طعم کارامل و شکر است. بعدها که مصرف شیرین­کننده­ها متداول گشت، طعم­دهنده­هایی نظیر، لیمو، آلبالو، زرشک، آلو، انجیر و بسیاری از عرقیات نظیر، نعناع، آویشن، بهارنارنج و … به­طور طبیعی در نوشیدنی­های مصرفی در ایران مورد مصرف قرار گرفت، اما متأسفانه تکنیک استفاده از عرقیات و استخراج اسانس در حقیقت امولسیون طعم­دهنده در آب تا امروز در ایران پیشرفتی نداشته است واز این رو تهیه شربت­ها و نوشابه­ها در کشورهایی نظیر ایران، مصر، هندوستان متوقف و دامنه توسعه آن به اروپا و آمریکا کشیده شد.

گزارش کارآموزی کارخانه زمزم

استفاده از گاز کربنیک در آب­های معدنی و تلاش برای تهیه مصنوعی که در ابتدا از طریق اسیدکردن بی­کربنات سدیم و ی کربنات سدیم صورت می­گرفت که البته امروزه روشی منسوخ شده است و نام نوشابه­های سودا هم به همین دلیل به آنها اطلاق می­گردد، به قرن شانزده میلادی در اروپا برمی­گردد که

شروعی برای گسترش نوشابه­سازی در دنیا محسوب می­شود. با وجود آنکه آشامیدنی­های حاوی گازکربنیک مانند، آب معدنی­ها، آب چشمه­ها قرن­ها مورد استفاده بوده است ولی گسترش واقعی آن عملاً از سال ۱۸۶۵ شروع شده است.

تاریخ پیدایش نوشابه در کشور آمریکا به زمانی برمی­گردد که دانشمندان آمریکایی مانند Rush در فیلادلفیا به مطالعه بر روی آبهای معدنی و شیمی آبها علاقه نشان دادند. در آبتدای قرن هفدهم بخاری که به صورت حباب از آبهای معدنی خارج می­گردید با نام گاز یا حباب محبوس شناخته شد.

تهیه و تولید نوشابه­های غیرالکلی گازدار به صورت بهداشتی و در بسته­بندی مطمئن نخستین بار توسط جان پمبرتون در شهر آتلانیا در سال ۱۸۸۶ جامه عمل پوشید و با نام کوکاکولا و فروش روزانه ۶ بطری وارد بازار شد که امروزه با گذشت بیش از ۱۰۰ سال نوشابه­ها در انواع مختلف و چندصد میلیون

بطری فروش روزانه در سراسر جهان عرضه می­شود. در اواخر قرن نوزدهم یک داروساز به نام Brodham در شمال کارولینا نوشابه­ای ساخت و نام تجارتی پپسی­کولا را برای نوشابه خود انتخاب نمود. در سال ۱۹۱۰ آقای برادهام پپسی­کولا را به ۲۸۰ تولیدکننده عرضه کرد و بعد از سال ۱۹۳۰ به توزیع فروش بین­المللی پپسی­کولا همچون کوکاکولا افزایش یافت که بعدها به منظور جلب مشتری، پپسی­کولای رژیمی (Diet) را به بازار عرضه کرد.

با پیشرفت تکنولوژی مصرف نوشابه­های گازدار افزایش پیدا کرد و به علت عرضه راههای جدید به حد قابل ملاحظه­ای رسید. تولیدکنندگان از هرگونه طعم­های امکانپذیر مختلف برحسب ذائقه عموم استفاده نمودند که این تنوع یکی از دلایل عمومیت پیدا کردن مصرف نوشابه به عنوان یک فرآورده نیروبخش گردید و از دلایل دیگر آن در دسترس بودن و چگونگی به سهولت یافت شدن آنها می­باشد، امروزه علاوه بر نوشابه­های رژیمی، تولید نوشابه­های ایزوتونیک یا ورزشی بازار مناسب دیگری برای نوشابه­ها به شمار می­آیند.

تاریخچه نوشابه­سازی در ایران:

سابقه نوشابه­سازی به معنای جدید آن به سال ۱۳۳۱ برمی­گردد، قبل از این تاریخ نوشابه­های گازدار سنتی نظیر لیموناد و … اغلب بصورت غیربهداشتی تهیه و به بازار عرضه می­شد ودر این تاریخ کارخانه زمزم محصول تولیدی خود را با نام پپسی­کولا به بازار عرضه کرد و در سال ۱۳۳۳ کارخانه کوکاکولا و در سال ۱۳۳۴ شرکت ساسان محصولات تولیدی کانادادرای و سوپرکولا را به بازار ارائه کردند. نوشابه­های دیگر مانند اسو، شوئپس، آلپاین و فانتا نیز به بازار عرضه شدند که پس از مدتی یا تعطیل شدند و یا در دو کارخانه زمزم و ساسان ادغام گردیدند.

به علت عدم تطبیق نوشابه­ها با ذائقه مردم و ماهیت و وابستگی تولیدکنندگان این کارخانه­ها و حکم تحریف مصرف نوشابه گسترش بازار مصرف این محصول متوقف شد و جا افتادن نوشابه به عنوان الگوی مصرف سالها طول کشید، اما امروزه نوشابه یک کالای پرمصرف می­باشد. مصرف نوشابه در ایران بعد از انقلاب به سرعت بالا رفت و نزدیک به دو برابر شد و این روند افزایش تا به امروز ادامه داشته است.

تاریخچه کارخانه زمزم:

در سال ۱۳۳۳ کارخانه زمزم تهران به ثبت رسید و تحت لیسانس پپسی­کولا بین­المللی اقدام به تولید پپسی­کولا کرد، در ابتدا مردم از این نوشابه­ها تنها به عنوان دارو یاد می­کردند و موفقیتی به دست نیاوردند، این امر سبب توزیع مجانی و در مراحل بعدی توزیع همراه با جوایز صورت گرفت و از طرفی به خاطر ممنوعیت شرعی آن قبل از انقلاب فروش زیادی نداشت. در طول رشد مصرف نوشابه­های غیرالکلی در ایران انواع نوشابه­های نظیر آن پاین، فیشن و کالیفرنیا و … به بازار عرضه شد. البته با رقابتهای شرکتهای بزرگتر با عدم موفقیت روبرو گردید و تا اینکه در سال ۱۳۵۹ اقدام به ایجاد واحد تحقیقات و توسعه نمود که در تاریخ اول اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۰ آزمایشگاه این واحد راه­اندازی شد. این آزمایشگاه تمام تلاش خود را در فرموله کردن و تهیه اسانس­ها و مواد لازم جهت عصاره­سازی به کاربرد و نهایتاً در شهریور سال ۱۳۶۰ موفق به فرموله کردن عصاره پپسی گردید، اما به دلایل متعدد موفق به تولید آن نشد و متعاقب عصاره پپسی، عصاره پرتقالی را نیز فرموله کرد و بنا به دلایل صنعتی و ممنوع بودن رنگهای خوراکی از آن صرف­نظر کرد.

در اواخر سال ۱۳۶۰ زوم برآن شد تا نوشابه ساده و بی­رنگی را فرموله کند و به موفقیت هم رسید این نوشابه که کولاب نام دارد. از آبان سال ۶۱ با موافقت وزات بهداری و صنایع تولید گردید و اکنون نیز ادامه دارد، عصاره کولاب که براساس نوشابه­های سنتی ساخته شد. امروزه از نظر حجم، ۷۰% با منابع داخلی تأمین می­شود و فقط چند مورد از منابع آن از خارج از کشور وارد می­شوند. زمزم از سال ۱۳۵۸ اقدام در جهت رهایی از وابستگی در زمینه مواد اولیه نوشابه را شروع نمود و اولین اقدام در این زمینه تغییر نام شیشه­هایی با مارک پپسی بود که به تدریج با مارک زمزم و قالب جدید به بازار عرضه شد، همزمان، زمزم منابع عصاره خود را نیز تعویض نمود و خود را از قرارداد استعماری هر عصاره به مبلغ ۳۰۰ دلار رها نمود و عصاره­هایی با قیمت بسیار ارزان­تر، حتی در مواردی قیمت پپسی را تهیه نمود.

شرکت زمزم ایران جهت خودکفا نمودن مواد اولیه عصاره کولا به بررسی پرداخت و به دنبال آن جهت عدم وابستگی به شکر خارجی طرح تهیه شکر از ملاس چغندر را در مراحل مختلف به اتمام رسانده و موفق به کسب اجازه تأسیس کارخانه گردیده است.

مشخصات کلی کارخانه زمزم شرق تهران:

مالکیت: بنیاد مستضعفان و جانبازان  تعداد کارکنان: ۲۱۸ نفر در مهرماه

نام مسئول واحد تولیدی: جلال­الدین مکاری

محصولات: نوشابه­های غیرالکلی گازدار به شماره استاندارد ۱۲۴۹ شامل نوشابه­های گازدار دارای عصاره کولا، پرتقالی، لیمون لایم، رژیمی، کلاسیک و ایزوتونیک یا ورزشی در بطری و قوطی عرضه می­گردد و با هدف تولید کلاسیک پرتقالی

موقعیت جغرافیایی: میدان رسالت، خیابان هنگام، خیابان دانشکده، مقابل دانشگاه علم و صنعت.

فضا: مساحت زمین واحد تولیدی ۱۰۰۵۰ متر مربع- بطری­شویی ۴۵۰ مترمربع

ظرفیت: ۱۶۰۰ جعبه در ساعت- ۳۵۰۰ پت در ساعت

ساعت کار: شیشه: ساعت ۳۰/۱۴- ۳۰/۶ صبح

بطری cc300 و lit5/1: 30/14- 30/6 صبح: ۳۰/۲۲-۳۰/۱۴ و صبح ۳۰/۶-۳۰/۲۲

اهمیت مصرف نوشابه:

یک نوشابه ۲۵۰ میلی­لیتری دارای ۱۰۰ کالری انرژی می­باشد و از آنجائیکه نوشابه­ها دارای شکر هستند، بنابراین خیلی سریع به انرژی تبدیل می­شوند و به همین دلیل است که نوشابه­ها به ویژه پس از فعالیت بدنی یا اغلب بعدازظهرها نشاط­آور هستند. نوشابه­ها دارای ۹۰ درصد آب خالص می­باشند و یک نوشابه با طعم خوب ضمن رفع عطش کمک به آشامیدن مایعات می­کند. اغلب پزشکان نوشابه­ها را برای سرماخوردگی و جلوگیری از دفع آب بدن در

گزارش کارآموزی کارخانه زمزم

آلودگی­های ویروسی تجویز می­نمایند و از آنجائیکه آب موجود در نوشابه­ها از سالمترین آبهاست. لذا مصرف نوشابه در مناطقی که دسترسی به آب آشامیدنی وجود ندارد از نظر بهداشتی حائز اهمیت است، دربرخی از نوشابه­ها به دلیل وجود املاح علاوه بر رفع عطش و تأمین آب بدن به عنوان یک الکترولیت برای تنظیم یونهای بدن در مناطق گرمسیری عمل می­کنند، با این وجود نوشابه­های نوع کولا به دلیل داشتن کافئین و اسید فسفریک و پایین بودن PH و حتی داشتن کارامل نمی­توانند در مصرف بسیار زیاد عاری از عوارض جانبی باشند، از این رو پیشنهاد می­شود حتی­الامکان از دادن نوشابه­های نوع کولا به کودکان خودداری گردد.

نوشیدن نوشابه­ها توسط کودکان ضمن بی­میل کردن آنها به خوردن غذا به دلیل مصرف اسید فسفریک و گاز برای معده و دندان­های آنها زیان­آور است. بویژه کافئین که اعتیاد موقت ایجاد می­کند و بلافاصله بر اعصاب جهاز هاضمه تأثیر می­گذارد و به همین دلیل است که فرد هر لحظه میل به نوشیدن نوشابه را دارد. کافئین نه تنها برای کودکان بلکه مصرف زیاد آن برای بزرگسالان نیز عاری از عوارض جانبی نخواهد بود، که متأسفانه ایران از جمله کشورهایی است که بالاترین میزان مصرف نوشابه را دارد و نرخ رشد مصرف نوشابه در کشور ما روز به روز در حال ترقی است………….

………………………….

– خط تولید :

۱-۲- دستگاه تخلیه­کننده بطری از جعبه (Un Caser)

جعبه­های نوشابه توسط کامیون به سالن تخلیه و بارگیری آورده می­شوند و توسط لیفتراک جعبه­ها تخلیه گردیده و سپس توسط کارگران یکی یکی روی ریل مخصوص قرار داده می­شوند. این دستگاه شیشه­ها را از جعبه جدا کرده و آنها را بر روی نقاله مخصوص که به سوی بطری­شور هدایت می­کند، قرار می­دهد.گیره­های این دستگاه در دسته­های بیست و چهارتایی می­باشد.

جعبه­ها وقتی به دستگاه می­رسند، فنری که در گیره قرار گرفته جمع شده و بطری را از قسمت سر آن محکم گرفته و دستگاه می­رسند فنری که در گیره قرار گرفته جمع شده و بطری را از قسمت سرآن محکم گرفته و وقتی نقاله دوم می­رسد، فنرها رها شده و بطری­ها روی نقاله قرار می­گیرد.

سرعت تخلیه un caser قابل تغییر است و سرعت آن باید با سرعت بطری­شور تنظیم گردد، معمولاً سرعت آن ۲۰% از سرعت بطری­شور بیشتر است.

۲-۲- بطری­شور “Bottle Washer”

بطری­شور دستگاهی است که جهت از بین بردن میکروارگانیسم­های بیماری­زا یا ضدعفونی­ کردن و شستن بطری­ها و نیز از بین بردن مواد زائد خارجی به کار می­رود، بطری­شور دارای یک حامل زنجیرمانند است، این زنجیر حاصل، بطری­ها را پس از قرار گرفتن در حفره­ها از قسمت­های مختلف بطری­شور عبور می­دهد در سمت دیگر بطری ضدعفونی شده و تمیز تحویل می­دهد. یک دستگاه بطری­شور می­تواند تک مخزنی یا چندمخزنی باشد. در این مخازن ماده شیمیایی ضدعفونی کننده با درصد معینی موجود است: بطری­شور شرکت زمزم شرق، چهارمخزنی می­باشد، معمولاً بطری­شور علاوه بر ضدعفونی کردن شیمیایی عمل استریل کردن حرارتی را نیز انجام می­دهد که بدین­منظور از کویل­های حرارتی که در مخازن مجزای موادشیمیایی بطری­شور وجود دارند استفاده می­شود که در داخل این کویلها بخارآب تولید شده از بویلر عبور می­کند، درجه حرارت هر تانک بطری­شور متفاوت است ودرجه حرارت باید به­طور صحیح از یک تانک به تانک دیگر زیاد شود. زیرا در غیر اینصورت باعث شکستن بطری می­شود. درجه حرارت مخازن معمولاً از ۱۱۰ تا ۱۷۰ درجه فارنهایت بوده و مجدداً این حرارت در مخازن انتهایی کم می­شود.

ماده شیمیایی ضدعفونی­کننده  سود کاستیک است که غلظت آن در مخازن مختلف از ۳-۱% است، PH سود ۳% حدوداً ۱۳ است و درصد سود از مخازن اول به ترتیب کم می­شود.

برای اینکه بطری­شور، راندمان خوبی داشته باشد، باید از ظرفیت مخازن موادشیمیایی آن اطلاع کافی داشت و همچنین ماده شیمیای را در یک تانک آماده نمود، سپس آن را به مخازن بطری­شور منتقل کرد، در غیراینصورت پودر فرصت کافی برای حل شدن نخواهد داشت و در ته مخزن رسوب خواهد کرد و درصد سود داخل مخازن کاهش می­یابد محلولهای داخل مخازن باید روزی دوبار آزمایش شود، تا از درصد آن بااطلاع باشیم.

عوامل مؤثر در کار بطری­شور:

۳ فاکتور مهم در کار بطری­شور عبارتند از: دما، درصد سود و زمان اقامت بطری در بطری­شور

استفاده صحیح از درجه حرارت و درصد سود، سالم بودن بطریهای خروجی از بطری­شور را تضمین می­کند. اختلاف حرارت از یک مرحله به مرحله بعدی نباید از  بیشتر شود، زیرا باعث شکسته شدن بطریها می­شود.

چگونگی عمل بطری­شور:

بطری­های ورودی به طور اتوماتیک به داخل حلقه­هایی که متصل به زنجیری هستند و دائماً در حال دوراناست منتقل می­شوند. توسط گردش زنجیر به داخل بطری شور و قسمتهای آن منتقل می­گردند و پس از عبور بطری از مخازن مختلف و سپس شستشو توسط جتهای آب به وسیله تخلیه­کننده بطری­شور، از بطری­شور خارج می­شوند.

گزارش کارآموزی کارخانه زمزم

در بطری­شور، معمولاً قسمت خارجی بطری هم توسط برسهایی شسته می­شود. پس از عبور بطری از روی نقاله و ورود آن به بطری­شور، ابتدا در یک مرحله پیش شستشو توسط جت آب شسته می­شود، در این مرحله آشغال و مواد زاید درون بطری خارجی می­شوند، سپس بطری­ها به تانک سود کاستیک می­روند. این تانک از مخازن جداگانه­ای تشکیل شده که در هریک غلظت سود و درجه حرارت آن متفاوت است.

پس از عبور بطری­ها از مخزن سود کاستیک به قسمت شستشو با جت آب اولیه می­روند، بطری­هایی که به­طور معکوس قرار دارند، توسط جت آب شسته می­شوند. پس از شستشوی اولیه بطریها به آرامی به جلو منتقل می­شوند که در حین انتقال توسط اسپری­های آب تازه خارج بطری شسته می­شود، با این عمل علاوه بر تمیز شدن قسمت خارجی بطری­ها، بطری­ها به آرامی نیز سرد می­شوند و از شکستن احتمالی آنها جلوگیری می­شود. سپس بطری­ها به قسمت جتهای شستشوی …………………….

-۲- فلومیکس (flow-Mix)

نوشابه گوارا از سه جزء اصلی پایه نوشابه یا شربت طعم­دار آب و گاز کربنیک تولید می­گردند. برای تهیه محصول نهایی این اجزاء باید به نسبت صحیح باهم مخلوط شده و در بطری پر گردند.

شربت نهایی که در عصاره­خانه آماده شده است، توسط پمپ به دستگاه فلومیکس منتقل می­شود و با آب تصفیه شده به نسبت ۱ به ۵ مخلوط می­گردند. این نسبت بستگی به بریکس نوشابه دارد که پس از مخلوط شدن آب و عصاره بریکس دلخواه به دست می­آید.

آب و عصاره جداگانه به دو منبع وارد می­شوند و درون لوله­های قائم جریان می­یابد، وجود شربت و آب در لوله­های قائم Heal ثابتی روی سوراخهای اریفیس ایجاد می­کند که باعث می­شود آب و عصاره به صورت ثابت جریان داشته باشند آب و عصاره در یک منبع مخلوط شده، سپس توسط پمپ سانتریفوژ که عمل مخلوط کردن را هم انجام می­دهد به طرف کربوکولر پمپ می­شود، برای کنترل از پیچ تنظیم­کننده استفاده می­شود. پمپ سانتریفوژ با دور RPM3520 کار می­کند، فلومیکس حاوی ۳ محفظه یکی برای تجمع عصاره و دیگری برای تجمع آب خنک و محفظه سوم برای اختلاط آب و عصاره می­باشد. آب تصفیه شده ورودی به فلومیکس  دما دارد که توسط سیکل آمونیاک خنک می­شود تا CO₂ بهتر جذب نوشابه شود. نوشابه آماده شده پس از خروج از فلومیکس به درونش گاز تزریق می­شود و سپس توسط پمپ به کربوکولر برای گازخوری نهایی فرستاده می­شود، میزان کافی CO₂ در نوشابه حائزاهمیت است. زیرا زیادی آن سبب ایجاد طعم تند در محصول می­شود.

در بعضی از کارخانجات آب فلومیکس قبل از استفاده وارد هواگیر می­شود.

۵-۲- هواگیر آب (Desecrator)

هواگیر اکسیژن اصافی آب را جذب می­کند تا CO₂ بیشتری جذب شود و از کف کردن نوشابه در پروسسهای مختلف جلوگیری می­کند و باعث بهبود کیفیت نوشابه از جمله حفظ رنگ، طعم و ویتامین می­شود، بطور معمول میزان اکسیژن محلول از ۹-۸ میلی­گرم در لیتر به یک میلی­گرم یا کمتر از ۵/۰ میلی­گرم در لیتر می­شود.

دستگاه هواگیر به شکل یک تانک قائم است که آب تصفیه شده از بالای تانک وارد شده و از روی بستری از رزین­های آنتاکس (Intalox Saddes) عبور می­کند. جریان آب روی بستر سطح تماس آب را افزایش می­دهد و این امر به پمپ خلأ موجود اجازه می­دهد که اکسیژن اضافی موجود در آب را از آن خارج و به هوا پمپ کند. سپس آب هواگیری شده به فلومیکس پمپ می­شود و در دمای  مقدار اکسیژن که در آب وجود دارد حداکثر ۱۹ سی­سی در لیتر است. بطور خلاصه اگر هوا و اکسیژن در آب ورودی به فلومیکس موجود باشد دارای اثرات زیر خواهد بود:

۱) کم شدن راندمان کربوکولر و درنتیجه احتیاج به فشار اعمالی بیشتر برای کربوکولر.

۲) کف کردن محصول ترک شده از فیلر پرکردن بطری.

۳) خراب شدن طعم نوشابه تولیدی و همچنین فساد آن در اثر اکسیداسیون.

۶-۲- کربوکولر

کار کربوکولر سرد کردن و کربناسیون است که باعث وارد کردن گاز CO₂ در آشامیدنی می­شود، مطابق قانون هانری میزان حل شدن CO₂ در مایعات به درجه حرارت مایع بستگی تام دارد، هر چه مایعی را سردتر کنیم، حلالیت گاز CO₂ در آن بیشتر می­شود و سرد نمودن شربت یکنواختی نوشابه را بهبود می­دهد، روی همین اصل برای وارد کردن گاز CO₂ در نوشابه، مخلوط آب و عصاره ……………….

…………….

چگونگی کار سیستم تبرید کربوکولر:

آمونیاک مایع توسط لوله به صفحات سردشده منتقل می­شود و در اثر عبور آمونیاک از میان صفحات مقداری از آمونیاک گرمای محصول را جذب کرده و تبخیر می­شود و درنتیجه دمای محصول را کاهش می­دهد، سپس آمونیاک از میان صفحات سرد شده به طرف منبع آمونیاک برگشت پیدا می­کند. آمونیاک مایع در ته منبع جمع می­شود و بخار آمونیاک توسط خط مکش به کمپرسور منتقل می­شود. یک تانک دیگر برای خنک کردن آب (مانند تانک کربوکولر) استفاد می­شود تا مقدار جذب CO₂ بیشتر شود. در کمپرسور آمونیاک، آمونیاک متراکم می­شود (تا حدود فشار psi150) و سپس گاز متراکم شده به طرف خط تخلیه هدایت شده و از آنجا به کندانسور آمونیاک منتقل می­شود، در کندانسور گاز جمع می­شود واز آنجا توسط شیر خروجی به خط آمونیاک مایع منتقل می­گردد که مجدداً برای سرد نمودن صفحات به کار گرفته می­شود. آب سرد مصرفی برای کندانسور برای مایع نمودن آمونیاک توسط لوله ورودی، وارد می­شود.

محصول سردشده و CO₂ زده شده آماده است برای وارد شدن در بطری که برای این کار توسط خروجی به فیلر منتقل می­شود. معمولاً در واحدهایی که از کندانسور برای مایع کردن آمونیاک یا هر گاز دیگری استفاده می­شود، آب مصرفی کندانسور را قبل از وارد کردن به کندانسور توسط برجهای خنک­کننده ……………………

-۲- دستگاه تشتک ­زن

این دستگاه کار درب­بندی و پرس کردن بطری را برعهده دارد. تشتک­زن، تشتکها را در یک محفظه ذخیره­کننده نگه می­دارد تشتک­ها به ترتیب توسط یک دستگاه آهن­ربایی که در ناودان تشتک­زن قرار داده می­شود، به طرف تکیه ­گاه تشتک­زن در بالای …………………

ویژگی­های آب مصرفی در صنایع نوشابه ­سازی:

در اکثر موارد آب معمولی بدون بو، رنگ و طعم می­باشد، اما از نظر یک شیمیست آب خالص (H2O) که برحسب وزن ۸۸/۱۱% هیدروژن و ۸۱۲/۸۸% اکسیژن و در  چگالی آن یک باشد، آب در طبیعت خالص نبوده است. آب مورد استفاده در نوشابه­ سازی نیاز ………………….