توضیحات

تعیین ضریب گیاهی و پهنه بندی نیاز آبی سیب زمینی در استانهای خراسان و سمنان

کشاورزی وزراعت در ایران بدون توجه به تأمین آب مورد نیازگیاهان میسرنیست. بنابراین بایستی برنامه ریزی صحیح

برای آن بخصوص درشرایط خشکسالی صورت گیرد. برنامه ریزی صحیح مستلزم محاسبه دقیق نیاز آبی گیاهان می‌باشد

. براساس روش‌های موجود مبنای محاسبات نیاز آبی گیاهان ، تبخیرـ تعرق مرجع و ضرائب گیاهی است. تبخیر ـ

تعرق مرجع توسط لایسیمتر اندازه گیری می‌شود و برای سادگی کار می‌توان آنرا با توجه به نوع منطقه از روش‌های

تجربی نیز تخمین زد. ضرائب گیاهی نیز از مطا لعات لایسیمتر قابل  محاسبه است. این ضرائب تابعی از عوامل

مختلفی از جمله اقلیم می‌باشد. بنابراین بایستی درهر منطقه ای با دقت برای هرمحصولی محاسبه شود.

(۱۹) برای محاسبه و برآورد مقدارتبخیر ـ تعرق سازمان خوار باروکشاورزی ملل و متحد«FAO » تقسیم بندی زیر را منظور نموده است:

اندازه گیری مستقیم تبخیر ـ تعرق به وسیله لایسیمتر

اندازه گیری مستقیم تبخیر بوسیله تشتک یا تبخیر سنج

فرمول‌های تجر بی

روشهای آئرودینامیک

روش تراز انرژی(۵)

بعضی از روشها فقط جنبه تحقیقاتی داشته تا بتوانند فرایند‌های انتقالی بخار آب را

بهتر و عمیق تر بررسی نمایند.برخی دیگر به جهت نیاز در برنامه‌های روزانه کشاورزی بکار می‌روند.

ولی دقت و اصالت روش‌های تحقیقاتی را ندارد. به هر حال برای عملیات روزانه درمزارع

می‌توان از روشهایی که نتیجه آنها بیش از ده درصد با مقدار واقعی تبخیر ـ تعرق متفاوت نباشد استفاده نمود.

هدف از انجام این طرح بدست آوردن ضرایب گیاهی و تعیین نیاز آبی سیب زمینی دراستانهای خراسان

و سمنان می‌باشد که بوسیله لایسیمتر زهکش دار  در دانشکده کشاورزی دانشگاه

فردوسی مشهد انجام شده است. در مورد لایسیمتر و نحوه عملکرد آن و روابط تجربی بکار رفته دراین طرح درفصل بعدی توضیح داده می‌شود.

۱۲۴ صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع و پاورقی دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست جداول

جدول۱-۱   میزان سطح زیر کشت و عملکرد کل سیب زمینی در سطح جهان    ۴

جدول۱-۲    وضعیت تولید محصولات زراعی استان خراسان در سال زراعی ۸۱-۱۳۸۰        ۵

جدول ۱-۳    محل و میزان کشت گیاه سیب زمینی در استان خراسان. ۶

جدول ۱-۴    وضعیت تولید محصولات زراعی استان سمنان در سال زراعی ۸۱-۱۳۸۰   ۷

جدول ۱-۵    محل و میزان کشت گیاه سیب زمینی در استان سمنان… ۸

جدول ۴-۱   تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در شاهرود…………………………………………….. ۶۱

جدول ۴-۲    تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بیرجند…………………………………………….. ۶۲

جدول ۴-۳  تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بشرویه…………………………………………….. ۶۳

جدول ۴-۴   تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سمنان……………………………………………….. ۶۳

جدول ۴-۵    سالهای آماری تبخیر و تعرق  گیاه مرجع در ایستگاه سینوپتیک بیرجند………………………………………………………………………………………………………………….. ۶۴

جدول ۴-۶  تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گرمسار…………………………………………….. ۶۷

جدول ۴-۷   تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در بجنورد…………………………………………….. ۶۸

جدول ۴-۱۰   تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سرخس…………………………………………………. ۶۹

جدول ۴-۱۱    تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در سبزوار……………………………………………..

تعیین ضریب گیاهی و پهنه بندی نیاز آبی سیب زمینی در استانهای خراسان و سمنان

۷۰

جدول ۴-۱۲ تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در تربت جام………………………………………… ۷۲

جدول ۴-۱۳  تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در تربت حیدریه………………………………….. ۷۲

جدول ۴-۱۴    تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در فردوس  …………………………………………… ۷۴

جدول ۴-۱۵    تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گلمکان…………………………………………….. ۷۴

جدول ۴-۱۶    تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در کاشمر……………………………………………….. ۷۵

جدول ۴-۱۷   تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در مشهد…………………………………………………. ۷۵

جدول ۴-۱۸    تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در گناباد…………………………………………….. ۷۷

جدول ۴-۱۹    تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در نیشابور…………………………………………… ۷۸

جدول ۴-۲۰    تبخیر ـ تعرق محاسبه شده  گیاه مرجع با استفاده از فرمول فائو-پنمن-مانتیس(میلیمتر بر روز) در نهبندان…………………………………………… ۷۸

جدول ۴-۲۲   میانگین تبخیر و تعرق در سالهای تر ( استان سمنان )    ۷۹

۸۲

جدول ۴-۲۹   اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله ابتدایی رشد…… ۸۲

جدول ۴-۳۰    اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله میانی رشد…….. ۸۲

جدول ۴-۳۱    اندازه گیری پتانسیل گیاه درمرحله نهایی رشد…….. ۸۳

فهرست اشکال

شکل ۱-۱   نمودار توزیع میزان تولید سیب زمینی استانها نسبت به کل کشور – سال زراعی ۸۱-۱۳۸۰………………………………………………………………………………………………….. ۹

شکل ۱-۲    نمودار توزیع سطح سیب زمینی استانها نسبت به کل کشور – سال زراعی ۸۱-۱۳۸۰……………………………………………………………………………………………………………….. ۹

شکل ۴-۱    تغییرات ضریب گیاهی در طول دوره رشدگیاه سیب زمینی         ۴۹

شکل۴-۲   نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با ۲۵ درصد احتمال (میانگین سالهای تر)………………………………………………………………………………………………………………………… ۴۹

شکل ۴-۳    نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال ۲۵ درصد خشکسالی (سالهای تر)………………………………………………………………………………………………………………………… ۵۰

شکل ۴-۵   نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال ۲۵ درصد خشکسالی( سالهای تر)…………………………………………………………………………………………………………. ۵۱

شکل ۴-۵   نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال ۲۵ درصد خشکسالی(سالهای تر)………………………………………………………………………………………..

تعیین ضریب گیاهی و پهنه بندی نیاز آبی سیب زمینی در استانهای خراسان و سمنان

۵۲

شکل ۴-۶   نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با احتمال ۵۰ درصد خشکسالی (سالهای متعارف)……………………………………………………………………………………………… ۵۳

شکل ۴-۷   نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال ۵۰ درصد خشکسالی (سالهای متعارف)……………………………………………………………………………………………………………….. ۵۴

شکل ۴- ۸   نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال ۵۰ درصد خشکسالی (سالهای متعارف)……………………………………………………………………………………………… ۵۵

شکل ۴- ۹  نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال ۵۰ درصد خشکسالی(سالهای متعارف)………………………………………………………………………………. ۵۶

شکل ۴-۱۰  نیاز آبی سیب زمینی در ماه خرداد با احتمال ۷۵ درصد خشکسالی (سالهای خشک)…………………………………………………………………………………………………….. ۵۷

شکل ۴- ۱۱   نیاز آبی سیب زمینی در ماه تیر با احتمال ۷۵ درصد خشکسالی(سالهای خشک)………………………………………………………………………………………………………………………. ۵۸

شکل ۴-۱۲  نیاز آبی سیب زمینی در ماه مرداد با احتمال ۷۵ درصد خشکسالی (سالهای خشک)…………………………………………………………………………………………………….. ۵۹

شکل ۴- ۱۳  نیاز آبی سیب زمینی در ماه شهریور با احتمال ۷۵ درصد خشکسالی (سالهای خشک)

-۲اهمیت کشت سیب زمینی

سیب زمینی یکی از  مهمترین منابع در تغذیه انسان است. این محصول در جهان از نظر اهمیت

غذائی مقام پنجم بعداز گندم، برنج، ذرت و جو دارد.

زمینی از نظر ارزش غذائی با تولید متوسط ۲/۲ تن یکی از اقلام محصولات غذایی مهم میباشد

بنابراین باید با برنامه ریزی صحیح کشاورزی ، که یکی از را هکار‌های آن بدست آوردن دقیق نیاز آبی ا

ین محصول است، باعث افزایش تولید آن در سطح جهان گردید. امید است این تحقیق راه گشایی برای آیندگان درمسائل

مدیریت آبیاری باشد. بیشترین سطح زیر کشت این محصول مربوط به اروپائیان است که عملکردی

بالغ بر ۱۶ تن درهکتار را دارا می‌باشند.(جدول ۱-۱) بطوریکه در این جدول مشاهده می‌شود حدود ۴۳ درصد کل سیب‌زمینی جهان در اروپا تولید می‌شود…………………………….

………………………….

-۳ اهمیت سیب زمینی در ایران

محصول سیب زمینی یکی از ارقام اصلی است که در راستای امنیت غذایی آینده کشو

ر میتواند نقش عمده ای را ایفاد نماید سیب‌زمینی تنها محصولی است که بعد از گندم

، برنج و ذرت میتواند بخشی از مواد نشاسته ای و پروتئینی مورد نیاز جامعه را تأمین کرده و امکان جایگزینی آن با محصولات ذکر شده وجود داشته

و در کاهش واردات محصولات غذائی فوق مؤثر می‌باشد.(۲۹) سطح زیر کشت محصول

سیب زمینی کشور  در سال ۱۳۸۲ برابر ۱۷۵ هزار هکتار بر آورد شده است و میزان تولید

آن ۵/۳میلیون تن برآورد شده است که این مقدار۱۲/۱ در صد کل سیب زمینی تولید شده در جهان می‌باشد(۱). برای افزایش این مقدار

باید راهکارهای بسیار بنیادی در نظر گرفت. یکی از راهکارهای افزایش این محصول بالا بردن میزان کارائی مصرف آب می‌باشد که بدون برنامه ریزی صحیح آبیاری مقدور نمی‌باشد. لذا برنامه ریزی صحیح آبیاری مستلزم دانستن دقیق نیاز آبی می‌باشدکه امید است این تحقیق بتواند در جهت افزایش عملکرد سیب زمینی در سطح کشور مؤثر باشد.

۱-۴ منطقه مورد مطالعه

منطقه مورد مطالعه استان‌های خراسان و سمنان می‌باشد. انتخاب این مناطق به

آن دلیل بوده است که با وجود اهمیت کشت سیب‌زمینی اطلاعات مورد  نیاز در زمینه آبیاری برای این گیاه بسیار اندک است.

۱-۴-۱ استان خراسان

مساحت استان خراسان ۳۱۳۳۳۵ کیلومتر مربع می‌باشد که معادل یک پنجم مساحت کل کشور می‌باشد.

این منطقه در شمال و شمال شرق ایران بین مدارات ۳۰ درجه و ۲۱ دقیقه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی

و ۵ در جه و ۲۰ دقیقه طول شرق از نصف النهار گرینویچ واقع شده است. تنوع آب و هوایی

در این منطقه شرایط تولید ۴۷ نوع محصول زراعی را فراهم نموده است. که در جدول شماره۲ بعضی از محصولات مهم استان و میزان تولید آن را ارائه …………………………..

-۲ عوامل موثر بر تبخیر و تعرق

عوامل موثر بر تبخیر و تعرق را می‌توان بر سه گروه تقسیم کرد :

۲-۲-۱  عوامل هواشناسی

 مهم ترین پارامترهای هواشناسی که بر میزان تبخیر و تعرق موثرند ، تابش در یافتی

، دمای هوا ، رطوبت و سرعت باد می‌باشد که تبخیر ـ تعرق گیاه مرجع از روی توان تبخیری اتمسفر مشخص می‌شود.

۲-۲-۲  فاکتورهای گیاهی

 نوع گیاه ، رقم و مرحله رشد و توسعه گیاهی از فاکتورهایی هستند که بر روی تبخیر ـ تعرق از گیاهانی

که در مقیاس وسیع کشت شده و بر روی آن مدیریت اعمال می‌شود موثرند. تفاوت

در مقاومت گیاهان نسبت به تعرق ، ارتفاع گیاهی ، زبری سطح ……………………….

برای تعیین تبخیر ـ تعرق پتانسیل در شرایط اقلیمی مشهد بوسیله لایسیمتر زهکش دار اقدام

به ساخت چهار دستگاه لایسیمتر زهکش دار به ا بعاد ۱۲۰×۲۰۰ ×۲۰۰ سانتی متر گیرد.که در زمین مورد نظر ، همجوار ایستگاه هواشناسی دانشکده کشاورزی اقدامات اولیه ساخت لایسیمتر‌ها شروع شد. نحوهَ ساخت لایسیمترها بدین صورت بود که ابتدا عملیات خاکبرداری از محل لایسیمترها در چاله‌هائی به …………………….