توضیحات

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

نمونه موردی منطقه ۳ تهران

بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری بخش اعظمی از سطح شهرهای کشور را تشکیل می

دهند. این بافتها از یک سو از طیف گسترده ای از مشکلات کالبدی، عملکردی، ترافیکی و

زیست محیطی رنج می برند و برای شهر یک تهدید به شمار می آیند و از سوی دیگر دارای پتانسیل برای استفاده از زمین جهت اسکان جمعیت،

تامین فضاهای باز و خدماتی و نیز بهبود محیط زیست محسوب می گردند. فرسودگی بافت که نتیجه فرسایش کالبدی،

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

اقتصادی است به مرور موجب تضعیف امکان استفاده مناسب و کارا از زمین می‌شود سبب هدر رفتن زمین در بخش‌های توانمند شهر ـ محدوده‌های مرکزی و بافت قدیمی ـ می‌شود. فضاهای خالی و بافت‌های فرسوده در دل شهرها در حالی رها شده‌اند که گسترش کالبدی شهر هر روز معضلی جدید بر مسائل و مشکلات موجود می‌افزاید.

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی

از سوی دیگر آنچه برخورد با بافت‌های فرسوده را در کشور ما در تنگنا قرار می‌دهد، عدم تمایز صحیح بین بافت تاریخی و بافت فرسوده است که گاهی شیوه برخورد را به سمت حفاظت مطلق کشانده، دست و پای دست‌اندرکاران و طراحان را می‌بندد. در بسیاری از

هسته‌های قدیمی، آنچه دارای ارزش است نه کالبد موجود و بناها و ساخت شهرهای آن،

که گذرها، مراکز محله‌ای، روابط اجتماعی میان ساکنین، یادمان‌ها و نشان‌های بافت است که دارای ارزش اجتماعی و فرهنگی است. از این رو دخالت در این بافت‌ها صرفاً نمی‌بایست

از نوع اقدامات کالبدی، اصطلاحاً بازسازی از نوع تخریب و دوباره ساختن باشد. بهسازی بافت باید همراه با مشارکت مردم ساکن در آن صورت گیرد تا با مشارکت خود در متحول ساختن محیط زندگی خود به محله ای پایدار دست یابیم.

 اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

طرح‌های تفصیلی غالب طرح‌های ساماندهی، نوسازی و بهسازی این بافت‌ها را در نظام

برنامه‌ریزی کشور بعهده دارند.

اما به نظر می‌رسد نگرش بخشی، از بالا به پائین و بدون بازخورد (Feed back) نقش مردم در فرآیند برنامه‌ریزی و تهیه طرح‌ها، موجب شده است که طرح‌های مذکور به اهداف موردنظر دست نیابند

۲۰۲صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد  

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

۱- ۲ پیشینه تحقیق :
براساس مطالعات صورت گرفته در این تحقیق ، موردی مشابه با موضوع این تحقیق در کشور انجام نگرفته است. ولی نمونه های مشابه این موضوع در خارج از کشور به صورت طرحهای بهسازی در شهرها انجام گرفته ، که برخی از آنها به شرح زیر هستند :

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

Miami Lakes در آمریکا در دهه ۱۹۶۰ ساخته شد ، ولی بسیاری از دیدگاههای جنبش را به همراه داشت با این حال Seaside در Florida اولین شهری بود که کاملاً بر اساس این اصول ساخته شد.
از شهرهای دیگر که مطابق این اصول ساخته شدند میتوان شهرهای Plano و Austinدر Texas ، Haile وGainesaville در Florida و پنسیلوانیا…….را نام برد. Old Elm Villageدر شهر

Petalumaدر کانزاس ، شهر تاریخی Dupont در واشنگتن و همینطور شهر تاریخی Tucson در

آریزونا وold Mill در Oregan و پروژه های شهرسازی جدید در شهرهای تاریخی همانند میدان Craw Ford در پیتزبورگ ، West Palm Beach و Highland Garden Village در Denver وPark Du Valle در Louis Ville در میلواکی و ….. اشاره کرد . در نقاط دیگر جهان میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
۱) شهر Poundbury در Dorset در کشور انگلیس

 ساماندهی بافت فرسوده

۲) شهر Brisbone در اتریش بیشتر تجربه یک توسعه تجاری بود و در واقع شهر همانند یک مرکز بازرگانی – تجاری
۳) شهر Mckenzie Town نامید که در کالگاری با تلاش شرکت توسعه دهندگان Carma LP در آلبرتا ساخته شده است.
۴) شهر Alta de Lisboa در شمال لیسبون در پرتغال است که یکی از بزرگترین پروژه های نوشهرگرایی در اروپاست .

نمونه های انجام شده بیشتر در آمریکا هستند که بر پایه اصول نوشهرگرایی بنا گشته اند و به ۲ دسته اند :
۱)شهرهای جدیدی که بر اساس این اصول در حومه ها ساخته میشوند ، همانند seasideدر فلوریدا و Poundbury در انگلستان .

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

۲) اصلاح نواحی درون شهری و ساماندهی آنها (revitalization of inner-city) ،این دسته

مناطقی هستندکه دارای بافت فرسوده( تمرکز پایین و کمبود تسهیلات زیربنایی و…)ویا زمینهای متروک وبلا استفاده هستند همانند نمونه های انجام شده در شیکاگو و بالتیمور.
۱- ۳ هدف تحقیق :

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

هدف از این تحقیق استفاده از اصول نوشهرگرایی و راهکارهای آن در ساماندهی و تجدید حیات محله استفاده میگردد.با انجام طرح تجدید حیات بافت فرسوده و تاریخی محله ، در

شکل طبیعی و اولیه خود است و با ایجاد تغییراتی چند در شکل طبیعی آن به گونه ای که بتواند به نیازهای امروزین ساکنین بافت پاسخ گوید و به حیات خود ادامه دهد و از روش

نوشهرگرایی و نظریات آن برای نواحی داخلی شهرها و محلات استفاده میکنیم پس در اینجا حفاظت تنها از بافت قدیمی و فرسوده مطرح نیست بلکه با تخریب بناهایی که فرسوده و

فاقد ارزش تاریخی میباشند در جهت ایجاد فضاهایی برای انجام بهتر ساماندهی قدم برداشته میشود.

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

به عبارتی سعی بر ایجاد تعادل جهت حمایت از پیاده محوری در واحدهای همسایگی همین طور ایجاد مقیاس انسانی واختلاط کاربریها و ایجاد مسکن برای اقشار با درآمدهای متفاوت و

دوستی دوباره با طبیعت به همراه حفظ بافت درشکل اولیه خود با ایجاد تغییراتی در سیستم

حمل و نقل ، اولویت دادن به پیاده و جداسازی مسیرهای پیاده و خیابان و … را که باعث ایجاد محلی مناسب برای زندگی و ایجاد محله ای پایدار میشود جز اهداف این بررسی هستند .

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

۱- ۴ سوالات اصلی تحقیق :
۱)آیا استفاده از اصول نوشهرگرایی و روش ساماندهی کمک به بالا بردن کیفیت زندگی در محل مورد نظر کرده است ؟
۲)آیا تغییر مکان برخی کاربریهای ناسازگار در محله راهکاری مناسب برای ساماندهی محله هست ؟

۳)آیا ایجاد ایستگاهای حمل و نقل عمومی و پارکینگ راهکارهای مناسبی برای رفع مشکل اختلاط مسیرهای پیاده و سواره و ازدحام اتوموبیل در معابر بوده است؟

ساماندهی بافت فرسوده

۴)آیا ایجاد مرکز محله ، کمک به تقویت روابط اجتماعی کرده است ؟

۵)آیا درآمد زایی برای محله از طریق پتانسیلهای موجود در آن میتواند راهکاری مناسب جهت خودکفایی محله و حل مشکلات آن باشد ؟

۶)آیا ایجادانجمنهای محلی میتواندبه حل مشکلات محله با توجه به نیازهای روز ساکنین کمک کند؟

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

۱- ۵ قلمرو مکانی تحقیق :
محله مورد مطالعه ، محله زرگنده واقع درمنطقه ۳ یکی از مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران است و در شمال مرکزی تهران واقع است.

این منطقه از شمال به بزرگراه آیت ا… صدر ،

شهید مدرس و بخشی از بزرگراه دکتر چمران ، از شرق به خیابان پاسداران و بخشی از

خیابان شریعتی و از غرب به بزرگراه دکتر چمران و از جنوب به بزرگراه رسالت محدود میگردد .

محلی که میتوان نام زرگنده را به آن اطلاق نمود ، حدفاصل کنار رودخانه تا خیابان شهید حیدری از شرق به غرب و اتوبان آیت ا… صدر تا امامزاده از شمال به جنوب است .
۱- ۶ روش تحقیق :

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

روش تحقیق تحلیلی – کاربردی و توصیفی است.
• تحقیق کاربردی :
تحقیقاتی هستند که نظریه ها، قانونمندیها،اصول و فنونی که در تحقیقات پایه تدوین میشوند را برای حل مسایل اجرایی و واقعی بکار میگیرد .

این نوع تحقیقات بیشتر بر مؤثر ترین اقدام تأکید دارند و علتها را کمتر مورد توجه قرار میدهند.

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

• تحقیق توصیفی :
شامل جمع آوری برای آزمون فرضیات یا پاسخ به سوالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه میشود. به عبارتی آنچه را که هست توصیف و تفسیر میکند و به شرایط موجود

، عقاید متداول ، فرآیندهای جاری ، آثار مشهود یا روند های در حال گسترش توجه دارد.

اطلاعات توصیفی معمولاً از طریق پرسشنامه ، مصاحبه یا مشاهده جمع آوری میشوند.
۱- ۷ ابزار گردآوری اطلاعات :
۱) مطالعه تاریخی : مراجعه به اسناد موجود جامع و تفضیلی و کتابهای مختلف در زمینه مورد نظر .
۲) مشاهده : مراجعه به محدوده مورد مطالعه و جمع آوری اطلاعات بوسیله برداشت میدانی و مشاهده محلی .

۱- ۸ روش تجزیه و تحلیل و ارزیابی راه حلها :
برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش SWOTو برای ارزیابی راه حلها از روش ماتریس گولر استفاده میشود.

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

۱- ۹ فرایند تحقیق :
۱) تبیین چارچوب تحقیق
۲) جمع آوری مباحث نظری مرتبط با تحقیق
۳) شناخت وضع موجود
۴) تجزیه و تحلیل اطلاعات و شناخت قوتها و ضعفها و تعیین اهداف
۵) ارزیابی راه حلها
۶) ارائه طرح نهایی

فصل دوم
(مبانی نظری)

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

مقدمه فصل دوم :
در این فصل ابتدا با تعاریف و مبانی و مفاهیم در ارتباط با موضوع مطالعه آشنا شده و پس از آن به بررسی ایده و نظرات متناسب و مشابه با موضوع مطالعه و شرایطی که نمونه موردی

از آنها برخوردار است میپردازیم .

در ادامه به بررسی ماهیت نوشهرگرایی (Newurbanism)

پرداخته و فواید استفاده از آن در نواحی داخل شهرها و حومه ها را مورد مطالعه قرار میدهیم . در انتها نیز چندین نمونه موردی که مربوط به موضوع این مطالعه هستند معرفی میشوند.
۲- ۱ فرسودگی ، انواع و چگونگی برخورد با آن :

فرسودگی یکی از مهمترین مسایل مربوط به فضای شهری است که باعث۴ بی سازمانی و عدم تعادل آن میشود ،

از طرفی عاملی است باعث از بین رفتن خاطرات جمعی و افول حیات

شهری واقعه ای شده و شکل گرفتن حیات شهری روزمره را باعث میشود و نهایتاً باعث کاهش عمر بافت شده و حرکت آن را به سوی نقطه پایانی خود هموار میکند.

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

۲-۱- ۱ انواع فرسودگی:
فرسودگی به دو دسته تقسیم میگردد.
۱) فرسودگی نسبی : فرسودگی است که در یکی از عناصر مهم فضای شهری یعنی کالبد یا فعالیت رخنه میکند و به دنبال خود باعث فرسودگی نسبی فضای شهری میگردد.

۲) فرسودگی کامل : فرسودگی که در هر دو عنصر فضای شهری یعنی کالبد و فعالیت آن رخنه کرده باشد و به دنبال آن باعث فرسودگی کامل فضا شود.

فرسودگی یا در کالبد یا در فعالیت یا در هر دو یکجا رسوخ میکند .

در حالت اول فرسودگی ( کالبد سالم + فعالیت فرسوده ) اگر بتوان فعالیت شهری را از فرسودگی رهایی بخشید

میتوان معادله را به شکل اصلی خود یعنی فعال بودن فضای شهری نزدیک ساخت . بدون دگرگونی عمده در کالبد ، فضا زندگی خود را از سر میگیرد.

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

در این حالت میتوان از ابقای سازمان فضای شهر سخن گفت ، عملی که اندک اندک و به صورت مداوم در فعالیتهای شهری صورت میگیرد.این عمل ، سعی بر آن دارد تا با حذف یا

حداقل کاهش در فعالیت از فرسایش کالبد و در نهایت فرسایش فضا جلوگیری کند. عمل ابقا را میتوان در قالب مجموعه ای از اقدامات بهسازی گنجاند.

در حالت دوم فرسودگی( فعالیت سالم + کالبد فرسوده ) اگر بتوان کالبد را از فرسودگی رهانید میتوان از حیات مجدد فضای شهری سخن گفت . در این حالت عمل احیا صورت میگیرد

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

. احیا عملی است که با تغییرات ساختمانی و تعمیرات اندک ولی مداوم بر روی کالبد صورت

میگیرد. در این حالت سعی بر آن است تا با حذف فرسایش در کالبد از فرسایش عملکرد و به دنبال آن از فرسایش فضای شهری جلوگیری نماید . عمل احیا در قالب اقدامات نوسازی قرار میگیرد .
در حالت سوم فرسودگی ( کالبد فرسوده + فعالیت فرسوده ) هم فعالیت و هم کالبد و هم فضا کاملاً فرسوده بوده و با مسئله مخروبه ها و متروکه ها مواجه است .

خروج از متروکه ها ومخروبه ها فضای شهری را با عمل تخریب و بازسازی مواجه میکند .

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

بیشتر این نوع اقدامات در قالب طرحهای جامع گنجانده میشوند و نحوه استفاده از زمین در قالبتنظیم کاربریهای جدید و تعریف کالبد تازه است. مقیاسکار در حد شهر و یا بخشی از شهر ( ناحیه و منطقه ) است و در دل برنامه ریزی شهری مطرح میگردد . اکنون با نگاهی

مجدد به فضاهای شهری میتوان به این نکته پی برد که مهمترین مسئله از دست دادن چهره فضای شهری و فرسایش است. فرسایش امری طبیعی است که در تمام پدیده های جهان

مصداق دارد . فرسایش عملی است که تحت هیچ شرایطی نمی توان آن را به کنار گذاشت

ولی این نیز میسر است که میزان فرسایش را کاهش داد و باعث افزایش عمر بافت و فضای شهری شد .

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

برای جلوگیری از فرسایش باید میزان پایداری را با انجام ساماندهی و عمل مرمت در فضای شهری بالا برد.با افزایش پایداری عمر فضای شهری بالا رفته و میزان دوام آن فزونی می یابد.

بنابراین کاهش فرسایش ، ارتباط مستقیم با مسئله پایداری داشته و بالا بردن میزان پایداری در فضای شهری نیازمند مرمت است .

۲- ۲ مرمت شهری :
مرمت کاری آیینی و مستمر است که نمیتوان آن را در یک زمان مشخص به صورت آن هم به شکل مسکن اعمال کرد . مرمت به ۲ صورت امکان پذیر است : ۱) تعمیر ۲) نگهداری

۱) تعمیر : شامل مجموعه دخالتهایی است که همگی آنها سعی در بهبود وضعیت کالبدی

فضای شهری دارد. تعمیر گاهی به صورت مقطعی و زمانی به شکل مداوم در اثر انجام میگیرد .

۲) نگهداری : نگرشی فراتر از تعمیر به اثر داشته و به روز بودن اثر را مورد توجه قرار داده و در بر گیرنده مجموعه فعالیتهایی است که سعی در بهبود فضای شهری ( فعالیت – کالبد ) و معاصر سازی آن دارد .

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی

با این تعاریف مرمت شهری یعنی :

“دخالت آگاهانه در فضای شهری برای جلوگیری از فرسایش و معاصرسازی آن .” (حبیبی-پوراحمد-مشکینی ،۱۳ ،ص۴۳-۴۷ )
۲- ۳ تعریف بافت و انواع آن :

بافت گستره ای همپیوند است که از بناها، راهها، مجموعه ها و فضاها و تأسیسات و تجهیزات شهری و یا ترکیبی از آنها تشکیل شده باشد .
۲-۳-۱ انواع بافت :
بافتهای فرسوده به ۳ دسته تقسیم میگردند :

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

۱) بافتهای دارای میراثهای شهری :
بافتهایی هستند که در بر گیرنده آثار بجامانده از گذشته و جایگزین ناپذیری هستند که میتوانند در آگاهی جوامع از ارزشهای فرهنگی و گذشته خود کمک کنند.

حفظ آنها علاوه بر ،

بر انگیختن غرور ملی و ایجاد حس هویت ، بر کیفیت زندگی نیز می افزاید . این آثار که به

یکی از ۳ دوره باستان ، دوره تاریخی و یا معاصر تعلق دارد ، یا به ثبت آثار ملی رسیده اند یا در لیست میراثهای با ارزش سازمان میراث فرهنگی و گردشگری میگیرند.

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده

۲) بافتهای شهری ( فاقد میراث شهری ) :
بافتهایی هستند که در محدوده قانونی شهرها قرار دارند ، دارای مالکیت رسمی و قانونی اند ولی از نظر برخورداری

ااز ایمنی ،استحکام و خدمات شهری دچار کمبود هستند .
۳) بافتهای حاشیه ای ( سکونتگاههای غیر رسمی ):

بافتهایی هستند که بیشتر در حاشیه شهر ها و کلان شهرهای کشور قرار دارند و خارج از برنامه رسمی توسعه شکل گرفته اند

و ساکنین این بافتها را گروههای کم در آمد و مهاجران روستایی و تهیدست شهری تشکیل میدهند . این بافتهای خودرو که با سرعت ساخته

شدند فاقد ایمنی ، استحکام ، امنیت اجتماعی ، خدمات و زیر ساختهای شهری میبا شند .
۲- ۴ بافتهای فرسوده شهری و ویژگیه………………….
……………………..

بررسی امکان استفاده از اصول نوشهرگرایی برای ساماندهی بافت فرسوده