توضیحات

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع جدید

پس از دیدن متن و فهرست پایان نامه  میتوانید نسبت

به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش

تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع پایان نامه الهیات و علوم قرآن و حدیث  استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

گوش دادن دادن به آوا و صدای دل پسند ممنوع نیست و موسیقی و صدای ممنوع عبارت است از؛غنای وموسیقی مطرب به طوری که جذبه ی ویژه ای دارد. و هم مانند شراب سرمستی می آورد.

در مورد اهمّیّت و ضرورت چنین بحثی همین بس که این بحث از قدیم الأیّام مطرح بوده ولی بیشتر جنبه ی فقهی آن مدّ نظر بوده و به لحاظ علم تجربی کمتر مورد توجّه واقع شده است.
بحث موسیقی از جمله مباحثی است که با وجود این که دارای قدمت زیادی است ولی درعین حال، جزو مباحث روز بوده و از جمله مسایلی است که مخصوصاً از سوی مردم، سوالات زیادی پیرامون آن مطرح شده است.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

در این تحقیق که عنوان آن «بررسی احکام غنا و موسیقی از دید گاه فقهای معاصر» می باشد، به لحاظ فقه و علوم تجربی مورد توجه قرار گرفته است.

و تحقیق نسبتاً جامعی راجع به احکام غنا و موسیقی از دیدگاه علمای معاصر(امامیه و اهل سنت) همراه با دلایل آن ها ارایه شده است.

در این پژوهش خاطر نشان شد که؛ ادلّه مهم فقهی تحریم غنا و موسیقی از نظر فقهای امامیه عبارتند از:قرآن، روایات،اجماع، سنت، عقل و ادله ی اهل سنت قرآن و روایات بوده است.
راز تحریم غناءو موسیقی عبارتند از: طرب،لهو، تشبّه به اهل باطل و البته موارد استثنای از تحریم غنا و موسیقی مطرب عبارتنداز:۱-حدی۲-جلسه عروسی( همراه باشرایط مربوطه)۳-اضطرار(موسیقی درمانی)۴- غنای درقرائت قرآن ۵-غنای بدون موسیقی.

موسیقى با کارکردهاىِ گوناگونى که در دوره‏ىِ معاصر یافته، موضوعى نو به شمار رفته است. که ازمجتهدین در این امربه عنوان راهنماى جاودانه انتظار مى‏رود، در خصوص حرمت یا حلیت آن ارایه‏ىِ طریق کنند.

کلیدواژه : موسیقی، غنا،فقهای معاصر،حکم،تغنّی.

۱۴۵صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل  را دانلود کنید

انجام پروپوزال مقاله و پایان نامه علوم قرآن و حدیث در کوتاهترین زمان با موضوعات خاص شما. منتظر تماس شما هستیم ۰۹۱۲۸۵۰۱۹۱۲

فهرست

عنوان صفحه

چکیده ۱
مقدمه ۲

فصل اول: کلیات ومفاهیم

۱-۱-بخش اول: کلیات ۴
۱ -۱-۱-کلیات ۴
۱-۱-۱-۱- بیان مسأله ۴
۱-۱-۱-۲- سؤال اصلی……………………………………………………………………………………………………………..۶
۱-۱-۱-۳- فرضیه ۶
۱-۱-۱-۴- سوابق مربوط به تحقیق ۶
۱-۱-۱-۵- اهداف تحقیق ۷
۱-۷-۱-۶- روش تحقیق ۷

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱-۱-۱-۷- نوآوری تحقیق ۸
۱-۱-۱-۸- دشواری‌های تحقیق ۸
۱-۱-۱-۹- فصول تحقیق ۸

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱-۲- بخش دوم: مفهوم شناسی ۹
۱-۲- ۱- بحث تاریخی غنا ۹
۱-۲-۲- تعریف غنا ۱۰

۱-۲-۲-۱ تعریف لغوی غنا ۱۰
۱-۲-۲-۲- تعریف ماهیت غنا طبق نظر مراجع تقلید شیعه ۱۱
۱-۲-۲-۲-۱- امام خمینی ۱۱
۱-۲-۲-۲-۲- آیت الله مکارم شیرازی مدّظله ۱۲
۱-۲-۲-۲-۳- آیت الله فاضل لنکرانی………………………………………………………………………..۱۲
۱-۲-۲-۲-۴- آیت الله خامنه ای ۱۲
۱-۲-۲-۲-۵- آیت الله صافی گلپایگانی ۱۳
۱-۲-۳- انواع صدا ۱۳

۱-۲-۳ -۱- صداى موسیقى ۱۳
۱-۲-۳-۲- صداى غیرموسیقى ۱۳
۱-۲-۱-۴- اقسام غنا ۱۳
۱-۲-۴-۱- غنای محلل ۱۴
۱-۲-۴-۲- غنای محرم ۱۴
۱-۲-۵- اقسام غنا از دیدگاه اهل سنت ۱۴
۱-۲-۶- انواع غنا ۱۴

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱ ۲-۶-۱- غنای حق ۱۵
۱-۲-۶-۲- غنای باطل ۱۵

۱-۲-۷- ویژگی های غنای محرِّم ۱۵
۱-۲-۷-۱- ترجیع صوت ۱۵
۱- ۲-۷-۲- طرب ۱۶
۱-۲-۷-۳- محتوای ناپسند اشعار ۱۷
۱-۲-۷-۴- تشبّه به اهل باطل ۱۷
۱-۲-۷-۵- لهو ۱۸
۱-۲-۷-۵-۱- اقسام لهو ۱۹
۱-۲-۸- موسیقی ۱۹
۱-۲-۸-۱- تاریخچه ی موسیقی ۱۹
۱-۲-۸-۲- تعریف موسیقی ۲۳
۱-۲-۸-۲-۱- تعریف لغوی موسیقی ۲۳

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱-۲-۸-۲-۲- تعریف اصطلاحی موسیقی ۲۴
۱-۲-۸-۲-۲-۱- نظریه ی مراجع تقلید در مورد ماهیت موسیقی ۲۴
۱-۲-۸-۲-۲-۱-۱- نظریه ی امام خمینی درباره موسیقی ۲۴
۱-۲-۸-۲-۲-۱-۲- نظر آیت الله صافی گلپایگانی در مورد موسیقی ۲۵
۱-۲-۸-۲-۲-۱-۳- گرایش به موسیقی ۲۵
۱-۲-۸-۳- اقسام موسیقی ۲۵

۱-۲-۸-۳-۱- موسیقی غنایی ۲۵
۱- ۲-۸-۳-۲- موسیقی غیرغنایی ۲۶
۱-۲-۹- مخترع موسیقی و غنا ۲۷

فصل دوم: ادله‌ی پرهیز از غنا و موسیقی(مضرات موسیقی از دیدگاه فقه، اخلاق، اجتماع

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۲-۱- بخش اول: ادله‌ی فقهی پرهیز ازغناوموسیقی ۳۰
۲-۱-۱- حکم فقهای معاصر در مورد موسیقی و غنا ۳۰

۲-۱-۱-۱- نظریه ی شیخ انصاری در مورد موسیقی ۳۰
۲-۱-۱-۲- نظر امام خمینی در مورد غنا ۳۰
۲-۱-۱-۳- نظر آیت الله العظمی سید علی سیستانی در مورد غنا وموسیقی ۳۰
۲-۱-۱-۴- نظر آیت الله خامنه ای در مورد غنا ۳۱
۲-۱-۱-۵- نظرآیت الله مرتضی مطهری ۳۱

۲-۱-۱-۶- اعتقادات و نظرات امام موسی صدر در مورد موسیقی ۳۱
۲-۱-۲- ادله‌ی قایلان به حرمت غنا ۳۲
۲-۱-۲-۱- آیات ۳۳
۲-۱-۲-۲- روایات ۳۳
۲-۱-۲-۱- استثنایات حرمت غنا ۳۷

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۲-۱-۲-۱-۱- حداء ۳۷
۲-۱-۲-۱-۲- غنا در قرآن ۳۷
۲-۱-۲-۱-۳- غنای آوازه خوان در عروسی‌ها ۳۹

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۲-۱-۲-۱-۴- غنای بدون موسیقی ۴۱
۲-۱-۲- ۱- نظریه ی مختار ۴۲
۲-۱-۲-۳-اجماع ۴۳

۲-۱-۲-۴- سنت ۴۴
۲-۱-۲-۴-۱- توبه از غنا ۴۴
۲-۱-۲-۴-۲- رد شدن نماز ۴۵
۲-۱-۲-۴-۳- بخشنامه‌ی پیامبر اعظم ۴۵
۲-۱-۱-۲-۴-۴-بیزاری رسول خدا از غنا ۴۶
۲-۱-۲-۴-۵-اعلامه ی قیامت ۴۶

۲-۱-۲-۵-عقل ۴۶
۲-۱-۳- حکم آلات غنا و مو سیقی ۴۶
۲-۱-۳-۱-روایات ۴۷
۲-۱-۳-۲- اجماع ۴۸

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۲-۲- بخش دوم: ادله ی اجتماعی و اخلاقی (تأثیرات سوء موسیقی) ۵۰
۲-۲-۱- تأثیر شگفت آور موسیقی ۵۰
۲-۲-۲- تفاوت میان موسیقی روحانی و غیر روحانی در ارزش ۵۰
۲-۲-۳- فطرت و حرمت موسیقی ۵۱
۲-۲-۴- تأثیرات موسیقی حرام ۵۱
۲-۲-۴-۱- تأثیرات موسیقى بر عقل ۵۱

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۲-۲-۴-۱-۱- نظریه ی افلاطون در مورد تأثیر موسیقی بر عقل ۵۴
۲-۲-۴-۲- کاستی تعادل و جدیت ۵۴
۲-۲-۴-۲-۱- ایجاد عدم تعادل وتوازن بین اعصاب سمپاتیک ۵۴
۲-۲-۴-۳- مرض سیکلوتمی ۵۴

۲-۲-۴-۴- تأثیرات موسیقى بر احساس ۵۴
۲-۲-۴-۴-۱- نظریه ی مورای شافر درمورد موسیقی ۵۵
۲-۲-۴-۵- تأثیر موسیقى بر سیستم اعصاب. ۵۷
۲-۲-۴-۵-۱- نظردانشمندان وروانشناسان غربی در مورد تأثیرات سوء موسیقی براعصاب. ۵۷

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۲-۲-۴-۵-۱-۱- نظر دکتر آرنولد فریدمانی پزشک متخصص بیمارستان نیویورک ۵۸
۲-۲-۴-۴-۱-۲- نظر دکتر ربرت متخصص روانشناسی کودک در انگلیس ۵۸
۲-۲-۴-۵-۱-۳- نظر هگل فیلسوف مشهور آلمانی ۵۸
۲-۲-۴-۵-۱-۴- نظریه ی پروفسور ولف آدلر ۵۸
۲-۲-۴-۵-۱-۵- نظریه ی دکتر الکسیس کارل ۵۹

۲-۲-۴-۵-۱-۶- نظریه ی ویلیام جیمز ۵۹
۲-۲-۴-۵-۲- تأثیر سوء موسیقی و غنا بر روان واعصاب از دیدگاه اندیشمندان اسلام ۵۹
۲-۲-۴-۵-۲-۱- نظر امام خمینی در مورد مضرات موسیقی ۶۰
۲-۲-۴-۵-۲-۱-۱- غافل کردن از مقدرات ۶۰
۲-۲-۴-۵-۲-۱-۲- بیرون آمدن از جدیت ۶۰

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۲-۲-۴-۵-۲-۱-۳- حذف موسیقی باعث پیشرفت جامعه ۶۰
۲-۲-۴-۵-۲-۲- فلسفه‌های دیگر (اخلاقی، اجتماعی) حرمت موسیقی از دید اسلام ۶۰
۲-۲-۴-۵-۲-۲-۱- گرایش انسان به فساد و فحشا ۶۰
۲-۲-۴-۵-۲-۲-۲- غفلت از یاد خدا ۶۱
۲-۲-۴-۵-۲-۲-۳- غنا ابزار کار استعمارگران ۶۱
۲-۲-۴-۵-۲-۲-۴- کوتاهی عمر ۶۲

۲-۲-۴-۶- تأثیر موسیقى بر اخلاق و عرفان ۶۲
۲-۲-۴-۷- نمونه افراد زیان دیده از موسیقی ۶۳

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

فصل سوم: احکام غنا و موسیقی از منظر فقهای معاصر

۳-۱-بخش اول: احکام موسیقی ۶۶
۳-۱-۲-موسیقی و حکم فقها ۶۶
۳-۱-۳- نظریه ی مراجع نسبت به طرب و لهو ۶۷
۳-۱-۴- مجالس لهو ولعب ۶۸
۳-۱-۵- موسیقی لهوی از نظر مراجع تقلید ۶۸

۳-۱-۶- ملاک در حرمت موسیقی ۶۹
۳-۱-۷- مرجع تشخیص موسیقی ۷۰
۳-۱-۷-۱- پرسش ۷۰
۳-۱-۸- ویژگی‌های موسیقی بدون کلام ۷۰
۳-۱-۹- استماع موسیقی ۷۱
۳-۱-۹-۱- حکم گوش دادن به آهنگ بدون کلام ۷۱
۳-۱-۹-۲- گوش دادن به آهنگ بدون توجه به اشعار همراه با آن ۷۱

۳-۱-۹-۳- استماع موسیقی بدون تأثیر ۷۱

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۳-۱-۹-۴- استماع موسیقی شعرهای مذهبی ۷۲
۳-۱-۹-۵- استماع موسیقی نیرو بخش ۷۲
۳-۱-۹-۶- استماع موسیقی تفریحی ۷۲

۳-۱-۱-۹-۷- استماع موسیقی غم انگیز ۷۲
۳-۱-۹-۸- استماع موسیقی کوتاه ۷۳
۳-۱-۹-۹- استماع موسیقی ناخواسته ۷۳
۳-۱-۹-۱۰- استماع موسیقی عروسی…………………………………………………………………………………..۷۳
۳-۱-۹-۱۰-۱- پرسش ۷۴
۳-۱-۹-۱۱- حکم استماع موسیقی اتوبوس و تاکسی ۷۴
۳-۱-۹-۱۲-حکم استماع آهنگ مشکوک ۷۴
۳-۱-۹-۱۳- استماع موسیقی حماسی ۷۵
۳-۱-۱-۹-۱۳-۱- پرسش ۷۵
۳-۱-۹-۱۴- موسیقی درمانی ۷۵

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۳-۱-۹-۱۴-۱- استماع موسیقی به عنوان محرک ۷۵

۳-۱-۹-۱۵- موسیقی متن ۷۵
۳-۱-۹-۱۵-۱- موزیک متن فیلم ۷۶
۳-۱-۹-۱۶- موسیقی صدا و سیما ۷۶
۳-۱-۹-۱۶-۱- نظارت رهبری و تأثیر در حکم موسیقی صدا و سیما ۷۶
۳-۱-۹-۱۶-۱-۱- پرسش ۷۷
۳-۱-۹-۱۶-۱-۲- پرسش ۷۷

۳-۱-۹-۱۷- موسیقی و نهی از منکر ۷۷
۳-۱-۹-۱۷-۱- نهی از منکر در برابر موسیقی خوابگاه ۷۸
۳-۱-۹-۱۸- حکم استماع انواع موسیقی ۷۸
۳-۱-۹-۱۸-۱- موسیقی خارج از کشور ۷۸
۳-۱-۹-۱۸-۱-۱- پرسش ۷۸

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۳-۱-۹-۱۸-۲- استماع نوار غیرقانونی ۷۹
۳-۱-۹-۱۹- استماع موسیقی طبق نظر مرجع تقلید ۷۹
۳-۱-۹-۱۹-۱- پرسش ۷۹

۳-۱-۱۰- آموزش و ترویج موسیقی ۷۹
۳-۱-۱۰-۱- نشر کتاب موسیقی ۷۹
۳-۱-۱۰-۱-۱- پرسش ۷۹
۳-۱-۱۰-۲- چاپ آگهی موسیقی ۸۰
۳-۱-۱۱- حکم نگه داری آلات موسیقی ۸۰

۳-۱-۱۲- نمایشگاه آلات موسیقی ۸۰
۳-۱-۱۳- نمایش آلات موسیقی ۸۰

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۳-۱-۱۴- حکم خرید آلات موسیقی ۸۱
۳-۱-۱۵- حکم تکثیر نوار موسیقی و درآمد حاصل از آن ۸۱
۳-۱-۱۶- حکم آموزش موسیقی با آلات مختص و مشترک ۸۱
۳-۱-۱۷- تحصیل در رشته ی موسیقی ۸۲
۳-۱-۱۷-۱- پرسش ۸۲

۳-۲-بخش دوم: نوازندگی ۸۳
۳-۲-۱- نوازندگی ۸۳
۳-۲-۱-۱- حکم نوازندگی با آلات مختص و مشترک موسیقی ۸۳
۳-۲-۱-۱-۱- استفاده دف در عروسی همراه نوازندگی ۸۴
۳-۲-۱-۱-۱-۱- پرسش و شبهه ۸۵
۳-۲-۱-۱- ۲-حکم ساز ۸۵

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۳-۲-۱-۱-۳- حکم کوبیدن بر ظرف و حلبی ۸۶
۳-۳- بخش سوم: احکام غنا و آواز ۸۷
۳-۳-۱- مشخصه‌ی غنا ازدید مراجع تقلید ۸۷
۳-۳-۱-۲-ملاک حرمت غنا ۸۷
۳-۳-۳- نیت غنا ۸۸

۳-۳-۴-۱- پرسش ۸۸
۳-۳-۵-غنای کودکان ۸۸
۳-۳-۶- احکام خواندن زن ۸۸
۳-۳-۶-۱- غنا (آواز خوانی زن) در مجلس عروسی ۸۸
۳-۳-۱-۶-۱-۱-پرسش ۸۹
۳-۳-۱-۶-۱-۲-پرسش ۸۹
۳-۳-۶-۲- صدای مداحی زن ۸۹
۳-۳-۶-۳- صدای گریه ی زن ۹۰
۳-۳-۶-۴- صدای خنده ی زن ۹۰
۳-۳-۶-۴-۱- پرسش ۹۰
۳-۳-۶-۵- صدای تلاوت زن ۹۰

۳-۳-۶-۵-۱- پرسش ۹۰
۳-۳-۶-۶- صدای دکلمه ی زن ۹۱
۳-۳-۶-۷- صدای کودکانه ی زن ۹۱
۳-۳-۶-۷-۱- پرسش ۹۱

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۳-۳-۶-۸-حکم هم خوانی زنان ۹۲
۳-۳-۶-۸-۱-پرسش ۹۲
۳-۳-۶-۹- جمع خوانی زن و مرد ۹۲
۳-۳-۶-۹-۱-پرسش ۹۲
۳-۳-۶-۱۰- آواز زن برای شوهر ۹۲
۳-۳-۶-۱۰-۱- پرسش ۹۲
۳-۳-۶-۱۱- پرسش و پاسخ احکام آواز زن در شب عروسی ۹۳
۳-۳-۶-۱۱-۱- پرسش ۹۳
۳-۳-۵-۱۱-۲- پرسش ۹۳
۳-۳-۶-۱۱-۳- پرسش ۹۴
۳-۳-۶-۱۱-۴- پرسش ۹۴
۳-۳-۶-۱۱-۵- پرسش ۹۴
۳-۳-۶-۱۲- غنا و آواز خوانی زن درجشن میلاد امامان ۹۴
۳-۳-۶-۱۲-۱- پرسش ۹۵

فصل چهارم: احکام غنا و موسیقی نزذ اهل سنت معاصر

۴-۱- بخش اول: مفهوم شناسی غنا و موسیقی نزد اهل سنت ۹۷
۴-۱-۱-مفهوم شناسی غنا و موسیقی ۹۷
۴ -۱-۱-۱- معنای لغوی و اصطلاحی غنا ۹۷
۴ -۱-۱-۲- انواع غنا نزد اهل سنت ۹۸

مراجع تقلید و فقها

۴-۱-۱-۳- شرایط حرام بودن غنا و موسیقی از دیدگاه اهل سنت ۹۸
۴-۲- بخش دوم: حکم غنا و موسیقی ۱۰۰
۴-۲-۱- حکم غنا و موسیقی نزد فرقه‌های اهل سنت ۱۰۰
۴-۲-۱-۱- شافعی ۱۰۰
۴-۲-۱-۲- حنفی ۱۰۰
۴-۲-۱-۳- مالکی ۱۰۱

۴-۲-۱-۴- حنبلی ۱۰۱
۴-۲-۱-۴-۱- دلایل حنبلی‌ها در مباح بودن غنا و موسیقی ۱۰۲
۴-۲-۱-۵- حکم غنا و موسیقی نزد معتزله ۱۰۲
۴-۳-بخش سوم: ادله ی اهل سنت ۱۰۳
۴-۳-۱- دلایل قایلین به حرام بودن غنا و موسیقی ۱۰۳
۴-۳-۱-۱- آیات ۱۰۳
۴-۳-۱-۲-روایات ۱۰۳

۴-۳-۱-۳- سخنان صحابه و تابعین ۱۰۴
۴-۳-۲- دلایل قایلین به حلال بودن غنا و موسیقی ۱۰۵

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۴-۳-۲-۱- بررسی روایات ۱۰۵
۴-۴- بخش چهارم: احکام حکم غنا و موسیقی نزد فقهای معاصر ۱۰۷
۴-۴-۱- نظریات عالمان اهل سنت معاصر در مورد غنا وموسیقی. ۱۰۷
۴-۴-۱-۱- نظریه ی غزالی ۱۰۷

۴-۴-۱-۱-۱- موارد حرمت سماع از منظر غزالی ۱۰۸
۴-۴-۱-۲- نظریه ی یوسف قرضاوی ۱۰۸
۴-۴-۱-۲-۱- دلایل یوسف قرضاوی………………………………………………………………………………….۱۰۸
۴-۴-۱-۲-۱-۱- از نظر روح و قواعد اسلامی ۱۰۹
۴-۴-۱-۲-۱-۲- ابن حزم و اباحه ی موسیقی دلیل مباح بودن موسیقی از نظر قرضاوی ۱۱۳
۴-۴-۱-۲-۲- خلاصه ی نظریات یوسف قرضاوی ۱۱۴

۴-۴-۱-۳- نظریه ی عادل الکلبانی ۱۱۵
۴-۴-۲- احکام غنا موسیقی نزد فرقه های اهل سنت معاصر ۱۱۶
۴-۴-۲-۱- مذهب حنفی ۱۱۶
۴-۴-۲-۲- مذهب شافعی ۱۱۷

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۴-۴-۲-۲-۱- شرایط طبل زدن نزد شافعی……………………………………………………………………….۱۱۸
۴-۴-۲-۲-۱-۱- نظریات دیگر در مورد طبل زدن شافعی………………………………………………..۱۱۸
۴-۴-۳- حکم آوازبدون موسیقی از دیدگاه اهل سنت معاصر ۱۲۰

۴-۴-۴- حکم خوانندگی و نوازندگی نزد اهل سنت معاصر ۱۲۱
۴-۴-۵- حکم قرآن خواندن نزد اهل سنت معاصر ۱۲۱
۴-۴-۶- حکم شرعی صدای زنان وترانه خوانی آن‌ها نزد اهل سنت معاصر ۱۲۲
۴-۴-۷- حکم کف زدن نزد اهل سنت معاصر ۱۲۲

بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………….۱۲۵
مقایسه ی نظریات دو گروه (امامیه و اهل سنت)…………………………………………………………………۱۲۷
پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………..۱۲۷

منابع و مآخذ ۱۲۹

بررسی احکام غنا

مقدّمه

موسیقی پدیده ای است که در تاریخ زندگی بشر نقش انکار ناپذیری دارد. برای پی بردن به این امر، کافی است پیشینه‌ی حضور آن در جوامع گوناگون بشری مورد مطالعه قرار دهیم. شاید به روشنی معلوم نباشد که سرآغاز آشنایی با این پدیده چه زمان بوده است، ولی قراین وآثار زیادی در دست است که حکایت از رواج آن در دوره‌های کهن تاریخی، میان اقوام وملل

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

دارد. شاید پدیده موسیقی، فرایند کشش وتمایل فطری انسان به زیبایی‌ها باشد. استعداد آن در بین تمام طبقات بشری موجود، ولی اشکال وصور بکارگیری آن، گوناگون بوده است.
این واقعیت هم گفتنی است که این پدیده به سان خیلی از بهره مندی های انسان در بیشتر

ادوار، نقش تخریبی و باز دارنده از اهداف و مقاصد تکاملی داشته است و به همین جهت، ادیان آسمانی و شریعت اسلام در برابر آن واکنش منفی واعتراض داشته‌اند؛ دین مبین

اسلام به عنوان کامل‌ترین و جامع ترین دین به نیازها و رفتارهای انسان از افق بالایی نگریسته و برای رشد و تکامل او تکالیفی قرار داده است. این تکلیف چون در زمان‌های مختلفی برای انسان

پیش می‌آیند، متنوع و گوناگون‌اند. اگر به مجلس عزا و سوگواری ترغیب می‌شود، در مقا بل به برپایی مجالس شادی و جشن نیز توصیه می‌شود. لذا باید با دقت تمام در پی این مطلب بود که آیا این پدیده را کاملاً کنار نهاد؟! و انتظار هیچ نقش مثبتی از آن نداشت؟! یا آن که می‌توان ساحت آن را از آلایش‌ها زدود و نقش ها وکاربردهای صحیح، مشروع و عقلایی را از آن طلب نمود.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

درباره‌ی موسیقی از نظرگا ه های تاریخی، علمی، هنری، روان شناسی و فقهی می‌توان بحث نمود و هر یک از جهات نامبرده نیازمند تحقیقات گسترده و خاصّی است، ولی آن چه در

این گفتار در پی آن هستیم، تحلیل جوانب فقهی مسآله است. این بحث را فقهای شیعه و مذاهب اهل سنت مورد توجّه قرار داده و لااقل در دو موضع، یعنی کتب متاجر بخش مکاسب محرّمه و شهادات، از آن بحث کرده‌اند.

در این گفتار پیش از ورود به اصل بحث (تبیین وتوصیف بیان مسأله و بیان اهمیت و اهداف)، دو نکته را یادآوری می‌کنیم:
الف) موضوع غنا وموسیقی ازموضاعات مجمل فقهی است که درباره‌ی آن تعریف واحدی ارایه نگردیده است این اجمال در موضوع، قطعاً به اجمال در حکم هم سرایت می‌کند؛ بنابراین، کوشش نخستین ما باید شناخت درست موضوع و ارایه تعریف درست به اقرب باشد.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

ب) فقهای شیعه اجمالاً حکم به حرمت موسیقی کرده‌اند و شاید در کمتر مسأله ای شهرت عظیمی در این حد حاصل شده باشد، ولی به یقین فتوای ایشان متأثر از شرایط متعارف روزگارشان ونقش سوء و مخرّب موسیقی بوده و امروزه با تحوّلات مکان وزمان، به ویژه اصل استقرار حکومت دینی که در صدد است ابزارهای هنری را در راستای مقاصد تکاملی استخدام

کند، باید نگاه ما به این قضیّه، ژرف، اجتهادی، حق گرایانه و مصون از جمودِ ظاهر گرایی به نصوص باشد. چنین نگاهی به استنباط روشن درست فقهی خواهد انجامید.
در این تحقیق تلاش مى‏شود، با استناد به آیاتى از قرآن و روایات تفسیرى مربوط و نقد و بررسى آن‌ها به این موضوع پرداخته شود.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

روش تحقیق نظری و بر پایه‌ی مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته است. که؛ در ۵ فصل تنظیم شده که در دو فصل نخست به تعریف موسیقی و انواع آن پرداخته و نیز ارتباط واژه‌ی موسیقی با واژه‌ی غنا از نگاه مراجع عظام مطرح شده است، سپس در یک فصل مجزّا و طولانی تری به انواع دلایل غنا و موسیقی که در بخش‌های مختلفی از آن، از روایات و آیات قرآن استفاده شده

پرداخته شده است. و امّا فصل چهارم، برای آشنایی با نظرات علما و دانشمندان اهل سنت معاصر (کنونی)، راجع به غنا و موسیقی تنظیم شده و در فصل آخر نیز بحث مختصری راجع به راهکارهای جایگزینی موسیقی مبتذل است و درکل یک بحث نسبتاً جامعی که راجع به موسیقی و غنا نیازاست ارایه می‌گردد.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

بخش اول: کلیات

۱-۱-کلیات

۱- ۱-۱- بیان مسأله

در لغت به فن ترکیب اصوات به نحوی که به گوش خوش آیند باشد موسیقی می گویند (معین،۱۳۸۶، ص ۱۰۷۰). و در اصطلاح به صوت و آهنگی گفته می‌شود که از آلات موسیقی پدید می‌آید. بنابراین بین موسیقی اصطلاحی و موسیقی فقهی رابطه عموم و خصوص مطلق است. موسیقی اصطلاحی عام و گسترده است و شامل موسیقی فقهی نیز می‌گردد و موسیقی فقهی خاص است و به بخشی از موسیقی اصطلاحی اختصاص دارد (حسینی، ۱۳۸۶، ص ۲۷).

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

در لغت به صوت طرب انگیز، آواز خوانی، آواز خوش، سرود و نغمه غنا گفته می‌شود. و در اصطلاح به آوازی که از حنجره بیرون می‌آید و در گلو چرخانده (چهچهه) و در شنونده حالت شادمانی ایجاد کند و مناسب با مجالس لهو و خوش گذرانی باشد غنا می گویند (غزالی، بی تا، ص ۲۷۳).
موسیقی یعنی فن ترکیب اصوات به نحوی که به گوش خوش آید و غنا یعنی آواز خوش و طرب انگیز، پس فرق بین موسیقی و غنا این است که موسیقی از ترکیب اصوات است ولی غنا از صفات صوت.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

غنا همان آواز طرب انگیز، آواز و صوتی که دارای شأنیت ایجاد طرب است (خمینی، ۱۳۸۱، ص ۲۹۹).

طرب حالتی است که در اثر حساسیت شدید به انسان دست می‌دهد و موجب بروز حرکات و رفتارهای خاص در او می‌شود. که در حالت معمولی از آن پرهیز می‌کند؛ یعنی رفتارهایی که خود را سزاوار آن نمی‌داند و آن‌ها را بر خلاف شأن و وقار خود می‌داند. کسی که تحت تأثیر غنا و موسیقی قرار گرفته باشد حرکاتی از او سر می زند که در اوقات دیگر از آن‌ها پرهیز

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

می‌کند. و آن حرکات را ناپسند و خلاف شأن و شخصیت خود می‌داند. موسیقی و غنا یا نوازندگی و خوانندگی دو مقوله ایست که از دیرباز مورد بحث و کاوش پزشکی، روانشناسی، فقهی – دینی بوده است. به اتفاق همه ی فقهای معاصر از جمله؛ حضرت امام خمینی موسیقی و غنای مطرب و فسادانگیز حرام قطعی است که عقل و شرع بر آن صحه می‌گذارد. و همگان باید از آن پرهیز کنند.

در اسلام هیچ حکمی اعم از وجوب و حرمت، بی جهت نیست. و قطعاً حکم تحریم موسیقی و غنا به سبب مفاسدی است که در آن‌هاست. هم چنان که در جوامع آلوده

مشاهده می‌شود، یکی از مهم‌ترین وسایل اشاعه ی فساد اخلاقی در جامعه و به گمراهی کشاندن جوانان و ضایع ساختن استعدادهای آنان موسیقی و غناست. ولی متأسفانه برخی از مردم

این دشمن خطرناک را در میان جامعه ی خود پرورش می‌دهند و عمر گرانبهای خود را در راه آن تلف می‌کنند به گمان این که موسیقی خوش آیند و شیرین است اسلام مخالفتی با جمال و زیبایی ندارد و با این حس نه تنها مبارزه نکرده بلکه در قسمت‌هایی این حس را تأیید کرده است.

بررسی احکام غنا و موسیقی

اگر تحریک مثبتی را هم در موسیقی در نظر بگیریم که ما را از موجودیت حقیقی خود به وسیله نوسانات بالاتر برده و پس از پایان، آن شبح مصنوعی از بین رفته و واقعیات با همان خشکی و خشونت نمودار می‌شود. تمام هنر موسیقی در این است که ما را خواسته و

ناخواسته به سفری در دنیای ذهنی و خیالی دعوت می‌کند و انسان را به فضایی می‌برد که برای آن آفریده نشده و سرانجام سرگردان و متحیر و لبریز از احساساتی که به طور مصنوعی تحریک شده رها می‌کند.

احکام غنا و موسیقی  مراجع تقلید

موسیقی و غنا از مهم‌ترین مقوله‌های فرهنگ و هنر به شمار می‌رود به طوری که تأثیر حیرت آور آن بر روح و فکر انسان‌ها حتی حیوانات، توجه بیشتر اقوام و ملل جهان را به خود جلب کرده خصوصاً بعد از انقلاب و استفاده از رادیو و تلویزیون در برنامه‌های خود بر

حساسیت این مسأله در خارج از کشور افزوده به طوری که موسیقی یکی از حادترین و حیاتی‌ترین مسأله ی دینی- فرهنگی- اجتماعی در ایران است و شایسته بوده مراجع بزرگ تقلید این موضوع حساس را مورد بازنگری قرار دهند (سیستانی، بی تا، ج ۲۰، م ۲۰).

با توجه به تأکید مخاطبان راجع به این موضوع و سوالات و شبهات بر آن شدیم تا این مسأله ی مهم را از دیدگاه علمی، تاریخی، فقهی (دینی) مطرح کنم تا مصادیق حلال و حرام آن

روشن شود. مثلاً آیا می‌توان از طریق موسیقی به خدا رسید؟ و یا این که غنا و موسیقی برای انسان لذت بخش و به گفته ی برخی در درمان بیماری مفید است چرا خداوند متعال آن را

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

حرام کرده است؟ بشر از ابتدای خلقت با غنا و بعد از آن به تدریج با موسیقی و صدای خوش آشنا شد. لذا در طور تاریخ همواره سؤالاتی برای او در رابطه با صدای خوش (خوانندگی، نوازندگی) مطرح بود. البته با پیشرفت دستگاه‌های صوتی (تلویزیون، ماهواره، ویدیو و اینترنت) غنا بیشتر وارد زندگی انسان شد در نتیجه سؤالات روحی و روانی و شرعی زیاد وارد شد.
در نهاد آدمی دو نیروی مخالف وجود دارد که نیرو هستی شناسی یا عقل نظری است که

انسان را به اندیشه و تفکر وا می‌دارد و دیگری عقل عملی که تصمیم گیری می‌کند و عشق و نفرت می‌آفریند. روانشناسان معتقدند که مغز انسان از دو بخش تشکیل شده است: نخست؛ که بخشی از فعالیت‌های فکری و امور سخت افزاری را مدیریت می‌کند. و دیگری؛ مربوط است به عواطف و احساسات و جنبه‌های انگیزشی و امور نرم افزاری. با این توصیف انسان گاهی

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

می‌اندیشد و گاهی می‌انگیزد، محصول اندیشه آدمی حکمت و درک است و محصول انگیزش او عاطفه و احساسات متعالی و عشق و نفرت است. هم چنان که آدمی نیازمند اندیشیدن و فهمیدن است و در اندیشیدن نیازمند منطق و شیوه نامه است. به همان اندازه نیازمند عواطف و احساسات متعالی و دوست داشتن و هم گرایی است و این انگیزش‌ها سخت تشنه

مدیریت حکیمانه می‌باشند. علوم زیباشناختی و هنر و ادبیات برای این پدید آمده‌اند که پاسخگوی نیازهای فطری انسان به حس زیبایی باشند و از آن میان، هنرهای زیبا به ویژه هنر آواز و موسیقی هم به لحاظ کمیت و هم به لحاظ کیفیت از اهمیّت به سزایی برخوردار است و نیز به این دلیل که، هنر تأثیر زیادی در روح و ضمیر آدمی دارد. و می‌تواند او را هم در جنبه‌های مثبت و هم جنبه‌های منفی دگرگون سازد، گاه او را در قلّه‌های عطرآگین معنویت و گاه در

دلتاهای پست حیوانی فرود آورد. و نیز با توجه به پیچیدگی مقوله ی غنا و موسیقی و گوناگونی فتاوای فقیهان و اهمیّت به سزای این هنر در زندگی انسان معاصر به سازمان دهی آن می‌پردازیم.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱-۱-۲- سؤال اصلی
بررسی احکام غنا وموسیقی از دیدگاه فقهای معاصر چگونه است؟

۱-۱-۳-فرضیه
۱- غنا و موسیقی لهوی از دیدگاه فقهای معاصر حرام است.
۲- موسیقی که حالت لهوی نداشته باشد حرام نیست.
۳- بهره گیری از موسیقی لهوی برای درمان (اضطرار) حلال است.

۱-۱-۴- سوابق مربوط به تحقیق

گوش دادن به آوای زیبا و جذاب و فرح بخش از ابزار و آلات ممنوع نیست و آن چه از نظر شرع و فقه امامیه ممنوع است طرب و غناست. به معنی آوایی که حالت سرمستی و جذابیّت داشته باشد و انسان را از خود بی خود کند.

با مطالعه ای که پیرامون این موضوع صورت گرفت مشاهده شد که کتب و مقالات متعددی پیرامون این موضوع (غنا و موسیقی) به رشته تحریر درآمده است، اما کتابی و مقاله ای با عنوان احکام غنا و موسیقی از دیدگاه فقهای معاصر خصوصاً اهل سنت یافت نشد. از جمله؛ کتب و مقالات بررسی شده، عبارت‌اند از:

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید

۱ – درکتاب موسیقی از دیدگاه روانی و فلسفی به مقایسه موسیقی باشعروخط زیباپرداخته است ولی به موسیقی ازنگاه دین در این کتاب اشاره ای نشده است (جعفری،۱۳۹۹، ص ۱۲۰).

۲- در کتاب (موسیقی در تلاش اندیشه‌ها و پنج رساله فقهی) موسیقی فقط از دیدگاه فقهای شیعه و سنی بیان شده است ولی به مضرات آن اشاره ای نشده است (ایرا نی،۱۳۹۶، ص ۳۰۲).
۳- درکتاب (احکام موسیقی به ضمیمه رقص و قمار) فقط به دیدگاه مراجع پرداخته شده است. ولی به دلایل نظرات، اشاره ای نشده است (حسینی،۱۳۹۶، ص ۶۶).
مقالات بررسی شده عبارت‌اند از:

 مراجع تقلید و فقها

۱- مقاله ی موسیقی ازدیدگاه اسلام با بررسی چندآیه قرآنی گفته شده که موسیقی حرام است. ولی مفهوم غنا از ظاهرآیات مشخص نیست (WWW.AFTAB.IR).
۲- مقاله ی موسیقی ازدیدگاه اسلام دراین مقاله به پرسش‌هایی مثل حکم شرعی موسیقی، حرمت است یا حلیت؟ آیا در این حکم تفصیلی وجوددارد؟ مطرح گردیده است. و مفهوم لغوی غنا در هنکام ظهور اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. و نیز دیدگاه فقها در این باره بیان شده است (WWW.hozah.net).

در این تحقیق نگارنده بر آن است که تحقیق نسبتاً جامعی از موسیقی ارایه دهد و دیدگاه علمای معاصر امامیه و اهل سنت را درمورد غنا و موسیقی بررسی کند.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱-۱-۵- اهداف تحقیق

۱- بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه فقهای معاصرامامیه.
۲- بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه فقهای معاصراهل سنت.
۳- بررسی موارد استثنا از حکم حرمت غنا و موسیقی.
۴- بررسی دلایل حرمت غنا و موسیقی.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱-۱-۶- روش تحقیق

با توجه به نظری بودن این پژوهش، نوع روش تحقیق بر طبق استانداردها، تحقیق نظری می‌باشد، که بر پایه‌ی مطالعات کتابخانه ای انجام شده و از روش‌های استدلال و تحلیل منطقی استفاده می‌گردد، بدین صورت که به تشریح وتوضیح مفاهیم اولیه و نظرات موجود

پرداخته و با دسته بندی آرا واستدلال ها به تبیین آن‌ها می‌پردازیم و با مقایسه بین آن‌ها، بررسی و نقد و نتیجه گیری صورت می‌گیرد که در این مسیر از تحلیل منطقی بر اساس معیارهای متغیر کمک گرفته می‌شود.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱-۱-۷- نوآوری تحقیق
این پژوهش از جهت بررسی نظرات فقهای معاصر امامیه واهل سنت راجع به غنا وموسیقی ونظریات واحکام مراجع راجع به مسایل متفرقه غنا و موسیقی حایز اهمیّت است.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۱-۱-۸- دشواری‌های تحقیق
با توجه به موضوع پایان نامه، نگارنده با مشکلات ذیل روبرو شده است:
۱- دور بودن مراکز علمی پژوهشی قم، زاهدان، قشم از محل اقامت.
۲-مواجه شدن با کمبود منابع معاصر اهل سنت.
۳- سختی مصاحبه با مفتی‌های اهل سنت.

بررسی احکام غنا و موسیقی از دیدگاه مراجع تقلید و فقها

۴-بیماری چشم

۱-۱-۹- فصول تحقیق
این تحقیق در ۵ فصل تنظیم گردیده است هریک از فصل‌ها به

بخش وهر یک از بخش‌ها در صورت لزوم به زیر بخش‌هایی تقسیم گردیده است.

اول: با عنوان کلیات و مفاهیم ارایه گردیده است که شامل دوبخش می‌باشد.
دوم: با عنوان ادله ی پرهیز از غنا و موسیقی (مضرات موسیقی از دیدگاه فقه، اخلاق، اجتماع) که شامل دوبخش می‌باشد.

سوم: باعنوان احکام غنا و موسیقی همراه بامسایل متفرقه می‌باشد. که شامل سه بخش می‌باشد.

فصل چهارم: با عنوان احکام موسیقی از نظر اهل سنت، که شامل چهار بخش می‌باشد.
فصل پنجم: با عنوان راهکارها و نتیجه گیری ارایه شده است که شامل بخش اول و دوم راهکار و بخش سوم تحت عنوان نتیجه گیری می‌باشد………