توضیحات

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

ارتباطات را می توان عمل انتقال مفاهیم و یا انتقال معانی و نیز تبادل پیامها برشمرد.

آنچه ارتباطات انسانی را از دیگر موجودات زنده متمایز و مشخص می سازد توانایی بسیار زیاد انسانها در خلق و استفاده از نمادها است. بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه

فردوسی نیز به دلیل عظمت این اثر سترگ اهمیت دارد . روش پژوهش این اثر روشی ترکیبی اسنادی و تحلیل محتوا بوده که به صورت نمونه گیری تمام شمارشی هدفمند به تعیین جامعه

ی نمونه پرداخته شده است و حدود «۲۸۲۹۹» بیت از شاهنامه فردوسی جامعه نمونه مورد سنجش است. و اما در سطح کیفی به بررسی سیرچهاربعد ارتباطات انسانی در شاهنامه

پرداخته شده است ، اولین نوع ، ارتباط انسان با انسان که شامل ارتباطات میان فردی و ارتباطات جمعی(گروهی) است که محتوای این ارتباطات حاوی: ارتباطات آموزشی،ارتباطات

پندآمیز وارتباطات نصیحت گونه و قدرت طلبانه است . دومین نوع ارتباط انسان با خدا ، که به صورت ارتباطات کلامی و غیرکلامی است. ارتباطات غیرکلامی انسان با خدا بیشتر قبل از

برقراری ارتباطات کلامی است به گونه ای که انسان برای آمادگی در پیشگاه خداوند سروتن می شوید ویا لباس نو برتن می کند،…پس از آن به ارتباطات کلامی و گفتگو با خداوند می

پردازد که مضامین ارتباطات کلامی انسانها بیشتر شامل نیایش،ستایش و درخواست نیاز خود است . سومین نوع،ارتباطات انسان با ماورا و موجودات ماورایی است انسانها در اتخاذ

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

تصمیمات خود از نیروهای ماورایی چون سروش غیبی و جام گیتی نما استفاده می کردند.و اما ارتباط انسان با موجودات ماورایی گاهی تقابلی و گاهی تعاملی است. چهارمین نوع، ارتباط انسان با طبیعت است که این نوع ارتباط نیز به دو صورت ارتباط انسان با طبیعت در ادب

غنایی و ارتباط انسان با طبیعت در ادب حماسی است.در ارتباطات ادب غنایی شاعر انسانها را به عناصر زیبای طبیعت تشبیه کرده است .در ارتباطات ادب حماسی نیز انسان برای نشان

دادن برتری جویی خود در ستیز با طبیعت است. اما بعد از بررسی ابعاد ارتباطات انسانی در

شاهنامه به دلیل اهمیت و عظمت ارتباطات رستم در چهار گفتار به بررسی ارتباطات آرمانی ترین پهلوان شاهنامه پرداخته شده و در پایان این بررسی به این نتیجه رسیدیم که ارتباطات انسانهای آرمانی در شاهنامه متفاوت از دیگر انسان ها است.

۲۴۸صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد +تحلیل فصل چهارم با نرم افزار spss 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده

فصل اول : کلیات پژوهش
پیشگفتار ۱
بیان مسئله ۴
اهمیت و ضرورت پژوهش ۷
هدف پژوهش ۷
سوالات پژوهش ۸
فرضیه های پژوهش ۸
تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها ۸
چارچوب نظری ۱۱

فصل دوم :ادبیات پژوهش
مقدمه ۱۲
گفتار اول نظریات پژوهش ۱۲
مفهوم ارتباط ۱۳
شناخت فراگرد ۱۳
معنی در ارتباط ۱۴
ارتباط کلامی ۱۴

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

ارتباط غیرکلامی ۱۶
مدلهای ارتباط انسانی ۱۷
پیش مدل ارسطو ۱۸
مدل گونه ی لاسول ۱۸
مدل ویلبر شرام ۱۸
مدل دیوید برلو ۱۹
مدل ارتباطی گربنر ۱۹
مدل ارتباطات انسانی اسمیت ۲۰
مفهوم ارتباطات انسانی ۲۱
مختصات یک ارتباط انسانی ۲۳
نظریه های ارتباط انسانی ۲۴
تعادل از هایدر ۲۴
تقارن از نیو کامب ۲۵
ناهماهنگی شناختی از فستینگر ۲۶
رویکرد کارکردی کاتز ۲۶
کنش متقابل نمادین هربرت مید ۲۸
کنش پارسونز ۳۰
محرک – پاسخ ۳۲
زبان شناسی ساختی دوسوسور ۳۳
ساختی لوی اشتراوس ۳۴
کنش متقابل رودرو ۳۵
کنش ارتباطی و مباحثه یورگن هابرماس ۳۷

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

کنش گفتاری ۳۹
چرخه حیاتی یک رابطه ۴۴
نظریه اقتدار ماکس وبر ۴۵
گفتار دوم: فردوسی خداوندگار حماسه و خرد ۴۷
فردوسی وهویت شناسی ایرانی ۴۹
اصول و روشهای هنری و زیبایی ۵۰
پیشینه پژوهش ۵۱

فصل سوم :روش شناسی پژوهش
روش گردآوری داده های پژوهش ۵۲
جامعه آماری پژوهش ۵۳
حجم نمونه و روش نمونه گیری ۵۳
روش تجزیه و تحلیل داده های پژوهش ۵۴

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل داده ها
مقدمه ۵۵
گفتار اول: ارتباطات انسان با انسان از کیومرث تا کیکاووس ۵۸
۱٫ارتباطات انسان با انسان در داستان کیومرث ۵۸
۲٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان هوشنگ ۵۹

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

۳٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان طهمورث ۵۹
۴٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان جمشید ۵۹
۵٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان ضحاک ۶۲
۶٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان فریدون ۶۴

۷٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان منوچهر ۶۸
۸٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان نوذر ۷۱
۹٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان کیقباد ۷۳
گفتار دوم: ارتباطات انسان با انسان کیکاووس ۷۶
۱٫ارتباطات انسان با انسان در داستان کاووس و رفتن به مازندران ۷۶
۲٫ارتباطات انسان با انسان در داستان کاووس با شاه هاماوران ۷۸
۳٫ارتباطات انسان با انسان در داستان سهراب ۸۰
۴٫ارتباطات انسان با انسان در داستان سیاوش ۸۵

گفتار سوم: ارتباطات انسان با انسان کیخسرو ۹۰
۱٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان کیخسرو ۹۰
۲٫ارتباطات انسان با انسان در داستان فرود سیاوش ۹۳
۳٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان بیژن ومنیژه ۹۶

۴٫ ارتباطات انسان با انسان در داستان در دوازده رخ ۹۹
۵٫ ارتباطات انسانی کیخسرو و افراسیاب ۱۰۵
گفتار چهارم: ارتباطات انسان با انسان از گشتاسپ تا پایان مرگ رستم ۱۱۲
۱٫ارتباطات انسان با انسان در داستان گشتاسپ ۱۱۲
۲٫ ارتباطات اسفندیاربا انسانها ۱۱۷
بخش دوم: ارتباط انسان با خدا ۱۲۳
گفتار اول: ارتباط شاهان با خدا ۱۲۴

گفتار دوم: ارتباط پهلوانان با خدا ۱۳۹
بخش سوم :ارتباط انسان با ماورا و موجودات ماورایی ۱۵۴
گفتار اول : ارتباط انسان با ماورا ۱۵۵
گفتار دوم: ارتباط انسان با موجودات ماورایی ۱۶۷
بخش چهارم: ارتباط انسان با طبیعت ۱۸۲

گفتار اول :ارتباط انسان با طبیعت در ادب غنایی ۱۸۲
گفتار دوم : ارتباط انسان با طبیعت در ادب حماسی ۱۸۷
بخش پنجم: ارتباطات انسانی رستم ۱۹۲
جداول آماری ارتباطات انسان در شاهنامه ۲۳۵
جداول یک بعدی ۲۳۵
جداول دو بعدی ۲۸۲

فصل پنجم: جمع بندی و نتیجه گیری

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

جمع بندی (نتیجه گیری) ۲۹۱
پیشنهادهاو محدودیت پژوهش ۲۹۷
منابع ۲۹۹

فهرست جداول
عنوان صفحه
۱-جدول شماره یک توزیع فراوانی انواع ارتباطات انسانی در داستان کیومرث ۲۳۵
۲-جدول شماره دو توزیع فراوانی انواع ارتبا طات انسانی در داستان هوشنگ ۲۳۷
۳-جدول شماره سه توزیع فراوانی انواع ارتباطات انسانی در داستان طهمورث ۲۳۸

۴-جدول شماره چهار توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان جمشید ۲۳۹
۵-جدول شماره پنج توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان ضحاک ۲۴۰

۶-جدول شماره شش توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان فریدون ۲۴۲
۷-جدول شماره هفت توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان منوچهر ۲۴۴

۸-جدول شماره هشت توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان نوذر ۲۴۶
۱-۸–جدول شماره هشت یک (۱-۸) توزیع فراوانی ارتباطات انسانی میان ایران و توران ۲۴۸
۹-جدول شماره نه توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان گرشاسب ۲۴۹

۱۰-جدول شماره ده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان کیقباد ۲۵۰
۱۱-جدول شماره یازده ه توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در پادشاهی کیکاوس و رفتن او به مازندران ۲۵۱
۱۲-جدول شماره دوازده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در رزم کاوس با شاه هاماوران ۲۵۳
۱۳-جدول شماره سیزده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان سهراب ۲۵۵

۱۴-جدول شماره چهارده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان سیاوش ۲۵۷

۱۵-جدول شماره پانزده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان کیخسرو
(وفرود سیاوش ( ۲۶۰
۱۶-جدول شماره شانزده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان کاموس کشانی ۲۶۲
۱۷-جدول شماره هفده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان خاقان چین ۲۶۴
۱۸-جدول شماره هجده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان اکوان دیو ۲۶۶
۱۹-جدول شماره نوزده توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان بیژن و منیژه ۲۶۷

۲۰-جدول شماره بیست توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان دوازده رخ ۲۶۹
۲۱-جدول شماره بیست ویک توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب ۲۷۱
۲۲-جدول شماره بیست ودو توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان لهراسب ۲۷۴
۲۳-جدول شماره بیست وسه توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان گشتاسب ۲۷۶

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

۲۴-جدول شماره بیست و چهار توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان هفت خوان اسفندیار ۲۷۸
۲۵-جدول شماره بیست وپنج توزیع فراونی ارتباطات انسانی در داستان رستم واسفندیار ۲۷۹
۲۶-جدول شماره بیست و شش توزیع فراوانی ارتباطات انسانی در داستان رستم وشغاد ۲۸۱
۲۷-جدول شماره بیست و هفت توزیع فراوانی ابیات برحسب نوع ارتباط به تفکیک داستان(دوره اسطورها ای ۲۸۲
۲۸-جدول شماره بیست و هشت توزیع فراوانی ابیات برحسب نوع ارتباط به تفکیک داستان(دوره حماسی) ۲۸۵

فهرست نمودار
عنوان صفحه
نمودار ارتباطات انسانی در داستان کیومرث ۲۳۶
نمودار ارتبا طات انسانی در داستان هوشنگ ۲۳۷
نمودار ارتباطات انسانی در داستان طهمورث ۲۳۸
نمودار ارتباطات انسانی در داستان جمشید ۲۳۹
نمودار ارتباطات انسانی در داستان ضحاک ۲۴۱

نمودار ارتباطات انسانی در داستان فریدون ۲۴۳
نمودار ارتباطات انسانی در داستان منوچهر ۲۴۵
نمودار ارتباطات انسانی در داستان نوذر ۲۴۷
نمودار ارتباطات انسانی میان ایران و توران ۲۴۸
نمودار ارتباطات انسانی در داستان گرشاسب ۲۴۹
نمودار ارتباطات انسانی در داستان کیقباد ۲۵۰
نمودار ارتباطات انسانی در پادشاهی کیکاوس و رفتن او به مازندران ۲۵۲

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

نمودار ارتباطات انسانی در رزم کاوس با شاه هاماوران ۲۵۴
نمودار ارتباطات انسانی در داستان سهراب ۲۵۶
نمودار ارتباطات انسانی در داستان سیاوش ۲۵۹
نمودار ارتباطات انسانی در داستان کیخسرو(وفرود سیاوش) ۲۶۱

نمودار ارتباطات انسانی در داستان کاموس کشانی ۲۶۳
نمودار ارتباطات انسانی در داستان خاقان چین ۲۶۵
نمودار ارتباطات انسانی در داستان اکوان دیو ۲۶۶

نمودار ارتباطات انسانی در داستان بیژن و منیژه ۲۶۸
نمودار ارتباطات انسانی در داستان دوازده رخ ۲۷۰

نمودار ارتباطات انسانی در داستان جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب ۲۷۳
نمودار ارتباطات انسانی در داستان لهراسب ۲۷۵
نمودار ارتباطات انسانی در داستان گشتاسب ۲۷۷
نمودار ارتباطات انسانی در داستان هفت خوان اسفندیار ۲۷۸

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

نمودار ارتباطات انسانی در داستان رستم واسفندیار ۲۸۰
نمودار ارتباطات انسانی در داستان رستم وشغاد ۲۸۱

فهرست مدل های ارتباطی
عنوان صفحه
۱-۱ مدل ارتباط انسان با انسان در شاهنامه ۱۲۲
۲-۲ مدل ارتباطی انسان با خدا در شاهنامه ۱۵۳
۳-۳ مدل ارتباطی انسان با ماورا و موجودات ماورایی ۱۸۰
۴-۴ مدل ارتباط انسان با طبیعت ۱۹۱
۵-۵ مدل ارتباط انسانی رستم ۲۳۴

فصل اول
کلیات پژوهش

بیان مسئله:
شاهنامه فردوسی از نظر کمیت و کیفیت بزرگترین اثر منظوم ادبیات فارسی است و باید آن را

یکی از شاهکارهای ادبی ایران و جهان دانست که حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه به این امر اشاره دارد:
جهان از سخن کرده ام چون بهشت
از این بیش تخم سخن کس نکشت

سخن گستران بی کران بوده اند
سخنها بی اندازه پیموده اند

ولیک ارچه بودند ایشان بسی
همانا نگفته است از ایشان کسی

بسی رنج بردم در این سال سی
عجم زنده کردم بدین پارسی

بزرگی سراسر به گفتار نیست
دوصد گفته چون نیم کردار نیست

«شاهنامه عبارت است از سرود مهر ایران و داستان پرفرازو نشیب زندگی ایرانی با همه ی خوبیها و بدیها ، پیروزیها ، شکستها ودگرگونیهایش و فردوسی آزاده ای است که روایت

صادقانه ی این داستان پر ماجرا را بر عهده گرفته است ؛ اما ارزش کار فردوسی تنها در این

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

نیست که داستانهایی را منظوم می سازد و عیسی وار مردگانی را زنده می سازد، که

عظمت اصلی کار وی در جست و جو ، کشف و حفظ داستانهایی است که شکل گیری تمدن

ایرانی و مساعی تمدن سازان و تاریخ آفرینان پرمقاومت و متفکرایرانی را نشان می دهد و

کارنامه ی هستی ملتی کهن را که گویی در مرکز جهان ایستاده است و هر روز عمرش را با مجموعه ای از مشکلات روبرو بوده است به آیندگان می نماید: »(رستگار فسایی،۱۳۸۱ :۱۵– ۱۴)
که گیتی به آغاز چون داشتند که ایدر به ما خوار بگذاشتند

چگونه سر آمد به نیک اختری برایشان همه روز کندآوری
کلام فردوسی همچون دیگر شاعران و نویسندگان و هنرمندان بزرگ جهان که ارزشهای پایدار

انسانی در آثار خود تاکید می گذارند تجربه ی واقعی ، ملموس و راستین حیات انسانی را

عرضه می دارد تجربه های او به گفته ی خود حکیم که فرموده است ” من آن شب چراغ سحرگاهی ام ” مانند یک شب چراغ سحرگاهی از میان خرمنهای آتش کلام درافشان و گوهر

بار ایشان چون خورشید تابان در سراسر گتیی می درخشد و به مرور زمان کلام فردوسی تازه تر و زنده تر می شود.در شاهنامه از خلال هر رویدادی ، چه در اسطوره ای ویا تاریخی ، می توان درسی برای بهبود زندگی و خلاقیتهای شگفت انگیز حیات انسانی به دست آورد ،

شاهنامه تنها گزارشی از نیک ها و بدی ها نیست ، برآیند تاریخ و اسطوره است عصاره ی حقیقت و جان معرفت انسان است.

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

«انسان در منظومه های حماسی زبان فارسی ، به ویژه در شاهکاری که فردوسی به رشته ی نظم کشیده است، مقامی بس رفیع و والا دارد. در شاهنامه ، آدمی تنها موجودی است

از میان آفریده های خداوند عالم که دارای روح آسمانی و نیروی اراده و خرد بوده ، رتبه اش از طبیعت و سپهر بلند برتر است و از او به عنوان ” نخستین فطرت” یاد شده است.»(رزمجو،۱۳۷۵ :۳۶- ۳۷)

ز راه خــرد بنـــگری انــدکی که مردم به معنی چه باشد یکی
پذیرنده ی هوش و رای و خرد مـر او را دد و دام فــرمان برد

ترا از دو گیــتی بـــرآورده اند به چندین میانجی بپرورده اند
نخستین فطرت ، پــسین شمار تویی خویشتن را به بازی مدار
در قلمرو حماسه های اساطیری و پهلوانی زبان فارسی، انسان آرمانی که نمونه و مظهری از

این عظمتها و نیکوئیهاست در وجود پهلوانانی که رسالتشان تحقق آرمانهای والای ملت ایران و

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

نبرد با نامردییها و ناپاکیهاست ، متجلی می شود. چنانکه در دوره ی اساطیری و پهلوانی شاهنامه ، یعنی تا پایان دوره ی کیانیان ، این نبرد به نحو روشن و مداوم ، بدین ترتیب دنبال

می شود که نخست جنگ طهمورث با دیوان است ، سپس جنگ فریدون و کاوه آهنگر با ضحاک که پادشاهی دو هزار ساله ی او ایران را در بیداد و ظلمت فرو برده است، از آن به بعد، نبرد

بین خوبی و بدی به صورت جنگهای کین خواهی در می گیرد و این رویدادهای رزمی پس از کشته شدن ایرج به دست برادارانش اتفاق می افتد و آغاز نبردهای ایرانیان و تورنیان از اینجا آغاز شروع می شود.

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

شاهنامه نشان دهنده روابط انسانها در موقعیت های مختلف است برای مثال رستم که نامدارترین و ابر پهلوان شاهنامه است و جلوه ی خاصی در بعد اسطوره ای دارد در ابعاد

مختلف روابط انسانی ، الگوی یک انسان کامل را نشان می دهد. در واقع می توان گفت ارتباطات انسانی در چهار بعد تجلی می یابد.
ارتباط انسان با خدا که این نوع ارتباط برای پیروزی ایرانیان ، تهذیب نفس و نیایش و سجده بر خاک است . در دومین بعد، ارتباط انسان با طبیعت است؛ در شاهنامه انسان با عناصر طبیعت

ارتباطی تعاملی دارد بدین ترتیب که گاهی با استفاده از صنایع ادبی همچون تشبیه و استعاره شخصیتهایی چون رودابه و تهمینه را به عناصر زیبای طبیعت تشبیه کرده و در جایی او را در

تقابل با طبیعت قرار می دهد طبیعت زیبایی و عظمت خود را از انسان می گیرد.

پس پرده اندر یکی ماه روی چو خورشید تابان پر از رنگ و بوی
دو ابرو کمان و دوگیسو کمند بـــه بـــالا بـــه کـــردار سرو بلند
در بعد سوم ارتباط انسان با موجودات ماورایی است از جمله ارتباطات زال با سیمرغ را می توان نام برد.

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

نشیم تو رخشنده گاه منست دو پر تو فرّ کلاه منست
دربعد چهارم ارتباط انسان با انسان مطرح است این ارتباط را در دو نوع ارتباطات تعاملی و ارتباطات تقابلی می توان تقسیم کرد؛ به عنوان مثال ارتباط اسفندیار با رستم از نوع تقابلی

است در داستان رزم رستم و اسفندیار فردوسی رستم را به عنوان آزاد مرد و اسفندیار را به عنوان یک فرد قدرت طلب و دیکتاتور معرفی می کند.

این ارتباطات نشان دهنده ی اصالت است بنابراین شاهنامه را می توان تجلی دهنده ی ابعاد گوناگون اصالت انسانی دانست. در این پایان نامه روابط انسانی از چهار بعد فوق ذکر از دیدگاه حکیم طوس بررسی شده است.

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

اهمیت و ضرورت پژوهش
بررسی ارتباطات انسانی در شاهنامه بدلیل عظمت این اثر بزرگ و شاهکار ادبی ایران نیاز به توجه و اهمیت زیادی دارد. که متأسسفانه به آن عنایتی نشده است با توجه به اینکه برای

اولین بار ابعاد ارتباطات انسانی در شاهنامه مورد بررسی قرار گرفته موضوع این پژوهش دارای اهمیت است.

اهداف پژوهش
هدف اصلی:
تحلیل روابط انسانی در شاهنامه و در نتیجه تبیین نگاه فردوسی به روابط انسانها که از پیشینه ی فرهنگی معتبری برخوردارست.
اهداف فرعی :
۱٫تبیین هویتهای انسانی از دیدگاه شاهنامه فردوسی
۲٫تبیین اندیشه های فردوسی درباره ی ارتباطات انسانها ی برین در هویت ملی ایرانیان
۳٫تعیین و تبیین نقش انسان در حفظ اندیشه های ایرانی

۴٫ تحلیل و نقد اندیشه های انسانها در روابط انسانی در ابعاد مختلف ارتباطی

سوالات پژوهش
۱٫ارتباط انسان با خدا در شاهنامه چگونه بوده است؟
۲٫ارتباط انسان با طبیعت به چه طریق بوده است؟
۳٫ارتباط انسان با نیروهای ماورایی چگونه بوده و چه تبعاتی داشته است؟

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

۴٫آیا می توان تمایزی در روابط انسانهای برین و میانین شاهنامه قائل شد؟
۵٫ روابط رستم و ابعاد مختلف ارتباطات چهارگانه او چگونه بوده است؟

فرضیات پژوهش
۱٫رابطه ی انسان با خدا در نیایش برای پیروزی ایرانیان ، تهذیب ایرانیان و حفظ اصول آرمان شاهی تجلی می کند.
۲٫انسان در شاهنامه گاهی در تعامل و گاهی در تقابل و برتری با طبیعت قرار می گیرد.

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

۳٫شاهان ایرانی در اتخاذ تصمیمات از نیروهای ماورایی کمک می گیرند.
۴٫انسانهای برین شاهنامه فردوسی روابط اصولی و تعریف شده و آرمانی دارند.
۵٫ رستم در ابعاد چهارگانه با پادشاه ،مردم، طبیعت و موجودات ماورابی رابطه داشته است.

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
ارتباطات انسانی :«ارتباطات را می توان عمل انتقال مفاهیم و یا انتقال معانی و نیز تبادل پیامها برشمرد. ارتباطات را ” مشارکت در تجربه ها” و یا ” تسهیم تجارب” نیز معنی کرده اند

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

به بیان دیگر هر موجود زنده ی با ارتباطات خود تجارب و آنچه در درون دارد با دیگران چه همنوعان خود و چه غیر همنوعان خود در میان می گذاردیعنی دیگران را در تجارب خود شریک قرار می دهد.»(فرهنگی، ۱۳۹۹ : ۶)

انسان برین (آرمانی): «انسان برین که در شخصیت برخی از قهرمانان دوره های اساطیری و پهلوانی شاهنامه فردوسی و دیگر آثار ادب زبان فارسی است مظهری از ارزشهای اخلاقی و

عاطفی قوم ایرانی و نموداری از آرزوهای متعالی ملتی است که کهن ترین ازمنه ی تاریخ که همواره در تکاپوی حقیقت بوده و در دستیابی به فضیلت و کرامت انسانی کوشیده است و در

هر دوره ای متناسب با قدرت بالندگی اجتماعی و فرهنگی خود، نقشی حیاتی و موثر را ،در ساختن بنای تمدن و رونق بخشیدن به آثار علمی، هنری و ادبی جهان داشته است.»( رزمجو، ۱۳۹۹: ۳۶- ۳۷)

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

قهرمانان شاهنامه غالبا ابرمردانی نامجو هستند که برای کسب افتخارات و حفظ وکیان و استقلال یک ملت می کوشند و نبرد می کنند و جنگهای آنان بویژه در حماسه های ملی ایران

نوعی نبرد میان خیر و شر یا مقابله قدرتهای اهورایی و اهریمنی است که به صورت جریانی

سیال و دائمی در بستر حوادثی جالب و عبرت آموز به سوی سرنوشتهایی محتوم پیش می رود
نیروهای ماورایی: « برخی نیروهای فوق طبیعی و انسانی موجود در شاهنامه، برخی مددکار قدرتهای یزدانی و یاور پهلوانان و رهایی بخش آنان از تنگناها و بن بست های زندگی هستند،

مانند سیمرغ خجسته که : “مرغی است فراخ بال چنان که به هنگام پرواز پهنای کوه را فرو می گیرد و لانه ی او در دریای دور قرار دارد و این درخت درمان بخش و تخم همه ی گیاهها در

آن نهاده شده است این پرنده در شاهنامه همواره چون یکی از عاقلترین افراد آدمی صاحب فکر و تدبیر می باشد.»(پیشین، ۱۸۰)

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

برخی از این قدرتهای ماورایی ، نظیر دیوانی است که در عرصه ی پیکارهای رستم و سایر پهلوانان ظاهر می شود.
شاه آرمانی : « سرشت ایزدی، تقدس، فرّه و قرار داشتن در فوق طبقات ، آشکارا بازتاب خصیصه های یک شاه آرمانی است.

الزامات شاه آرمانی و صفات او. هر شاه آرمانی دارای الزاماتی است که عبارتند از:

۱٫ فرّه
۲٫ نژاد
۳٫ تربیت
در عین حال باید به خاطر داشته باشیم که این الزامات به تنهایی شاه را به صفت آرمانی بودن ممیز نمی کند، بلکه او باید متصف به صفات پسندیده ای نیز با شد. جمع الزامات، که ذاتی ِ امر شهریاری است، با صفاتی، که شاهان در کسب آن باید بکوشند، شهریار را به صفت

آرمانی بودن متصف می سازد. این صفات از ویژگی های زیر برگرفته شده است: ۱- اقتدار و آمریت ۲- عدالت ۳- زهد و دینداری

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

چنانکه گفتیم الزامات شاه آرمانی امری حدوداً فطری است، در حالی که صفات او اکتسابی و عارضی است. حتی تربیت نیز که به نظر اکتسابی می آید، در واقع ذاتی ِ امر شهریاری است،

زیرا شاهی که تربیت شاهانه نداشته باشد، بلافاصله سرنگون می شود.»(رضایی راد، ۱۳۹۹: ۲۷۳-۲۷۰)
قدرت : قدرت با نفوذ برابر نیست به گفته ی دال: « نفوذ عبارت از رابطه میان بازیگرانی است

که در آن یک بازیگر ، بازیگران دیگر را وادار می کند به طریقی که خواست خود آنها نیست عمل کنند» (دال،۲۲ – ۵۹)

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

قدرت به گفته ی لاسول ، ” صورت خاصی از اعمال نفوذ است .«برای بوجود آوردن شرایط و نتایج مطلوب توسط دیگران باید به قابلیت دستیابی و استفاده از ضمانت اجراه توجه کرد.
اقتدار: مفهوم اقتدار با مفهوم قدرت و نفوذ پیوندی تنگاتنگ دارد. اقتدار به معنی قدرت مشروع

است اقتدار را قدرت مبتنی بر رضایت تلقی کرده اند. دال در توضیح اقتدار گفته است که نفوذ رهبران سیاسی زمانی بر حق دانسته می شوده که به سوی اقتدار معطوف گردد. به عقیده

ی او : ” اقتدار نوع ویژه ای از نفوذ است ، یعنی نفوذ مشروع می باشد.» (عالم ، ۱۳۹۹ : ۱۰۰)
هربرت سیمون: «اقتدار ، اختیار تصمیم گیری برای هدایت اقدامات دیگران است. اقتدار رابطه ی میان دو نفر است یکی فرادست و دیگری فرودست» (پیشین، ۱۰۱)

چارچوب نظری پژوهش:
مدل ارتباط انسانی محسنیان راد به عنوان چارجوب و مدل نظری این پژوهش می باشد. او ارتباطات انسان با انسان به ارتباط با خود، ارتباطات میان فردی، ارتباطات گروهی و ارتباطات جمعی تقسیم شده است و هر یک از این چهار نوع خود به دو نوع ارتباطات کلامی و غیر

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

کلامی تقسیم می شود.که در این پژوهش مدل های ارتباطی بدست آمده براساس این الگوی ارتباطی استخراج شده است. دیگر مدل مورد استفاده در این پژوهش مدل ارتباطی دیوید برلو است که حاوی چهار عنصر: منبع، پیام، کانال، گیرنده است.

فصل دوم
ادبیات پژوهش

مقدمه
در این فصل برای پاسخ دادن به این پرسش که آیا شاهنامه می تواند الگوی ارتباطی مناسب برای انسانها باشد. به بررسی نوشته ها، ادبیات و نظریه های مربوط به پژوهش پرداخته و چارجوب نظری تحقیق شکل گرفته شد. این فصل شامل دو گفتارمی شود. گفتار یک است

که شامل نظریات ارتباطات انسانی و مدلهای ارتباطی در رابطه با تحقیق است. گفتار دوم به مباحث ادبیات در خصوص فردوسی و شاهنامه پرداخته شده است. در زمینه پژوهش حاضر سعی شده نظریات جامعی در خصوص ارتباطات انسانی و ارتباطات میان فردی از نظریه

پردازان گذشته و معاصر جمع آوری شود؛ در ابتدا به تعاریفی از ارتباطات و سپس نظریات مرتبط با متغیرهای فرضیات پژوهش حاضر در عرصه های مختلف اشاره شده است.
گفتار اول: مباحث نظری ارتباطات انسانی

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

در فرهنگ لغات وبستر ، communication عمل ارتباط برقرار کردن تعریف و از معادلهایی نظیر : رساندن ، بخشیدن، انتقال دادن آگاه ساختن ، مکالمه و مراوده داشتن ، استفاده شده است.

فرهنگ فارسی معین ، ارتباط را یک بار به صورت مصدر متعدی و بار دیگر اسم مصدر معنی کرده است. ۱- مصدر متعدی : ربط دادن ، بستن، بربستن، بستن چیزی را با چیز دیگر، ۲- اسم مصدر : بستگی ، پیوند، پیوستگی ، رابطه .

ارسطو فیلسوف یونانی شاید اولین اندیشمندی باشد که ۲۳۰۰ سال پیش نخستین بار در زمینه ی ارتباط سخن گفت. او در کتاب مطالعه ی معانی بیان ( ریطوریقا) که معمولا آن را

مترادف ارتباط می دانند، در تعریف ارتباط می نویسد:
” ارتباط عبارت است از جست و جو برای دست یافتن به کلیه ی وسایل و امکانات موجودبرای ترغیب و اقناع دیگران .”

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

دیوید برلو، درتعریف خوداز ارتباط ، بر پاسخ و بازتاب تاکید بیشتری کرده است او می گوید: ارتباط برقرار کردن عبارت است از جستجوی پاسخ از سوی گیرنده

چارلز کولی در کتاب مفهوم و معنی ارتباط در سازمانهای اجتماعی ارتباط را چنین تعریف کرده است : ” ارتباط مکانیسمی است……………………………………………………

اصول و روشهای هنری وبیانی شاهنامه
روش سادگی زبان
به نظر می رسد که فردوسی هوشیارانه دریافته لست «که مخاطبان پیام او علاوه بر دربارها، طیف های وسیع و گوناگونی از اقشار مختلف اجتماعی نیز هستند. چه همزمان با سرایش

داستانها آنها دست به دست میان مردمان می گشته است. این استقبال مردمی و پیام عام انسانی، فردوسی را واداشته تا زبان شاهنامه را به گونه ای برگزیند که :خواص بیسندن و عوا بفهمند»
لحن و آهنگ در ارتباط با معنا
یکی از پوشیده ترین و پیچیده ترین و در عین حال ظریف ترین و زیباترین ترفندهای هنری شاهنامه در تسخیر دلها، روشی است که فردوسی در ابراز لحنها و آهنگهای واژه ها، در

ارتباط با معانی کلمات، برگزیده است. انواع صدا معنایی، آوا معنایی و آهنگهای تند و نازک و خشن و نرم که در هنگام نقل و قرائت شاهنامه پیدا می گردد از همین روش ویژه بهره می

گید. در واقع فردوسی باهوش خداداد و غریزه ی ذاتی هنری دقیقاً تن حروف و آهنگ واژه ها و چگونگی ترکیب آنها و تأثیرشان در گوشها و دلها را می شناخته است. واز راز و رمز تأثیر

جادویی کلماتی خاص در فضاها و زمینه های خاص آگاه بوده است. شاید او هر واژه ای که

برمی گزیده نخست مقدار بار عاطفی، اندازه ی تأثیر موسیقایی، و کیفیت هماهنگی ترکیبی آنها را در نفس کلمه و کلیت ذهن و نگاه بیننده می سنجیده است.»( محبتی، ۱۳۹۹ :۲۸۰-۲۷۸)

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

با اشاره به خلاصه ای از زندگی خداوندگارحماسه خرد و اثر ماندگار او قصد داریم با توجه به مباحث نظری ذکر شده به بررسی ارتباطات انسانی در چهاربعد :ارتباط انسان با انسان ،

ارتباط انسان با خدا، ارتباط انسان با ماورا و موجودات ماورایی و ارتباط انسان با طبیعت پرداخته شود.که در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل این ارتباطات پرداخته شده است.

پیشینه پژوهش:
کلیه پایان نامه های در دسترس دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه تربیت مدرس و مرکز مطالعات

تحقیقات رسانه ،… بررسی شد. در زمینه پژوهش حاضر تنها دو رساله دکتری در دانشکده ادبیات دانشگاه تربیت مدرس با عنوان ” مقایسه نیایش و گفتگوی انسان و خدا در شاهنامه و

مثنوی” توسط خانم معصومه خدادادی در سال۱۳۸۳این پژوهش صورت گرفته بود . روش پژوهش این رساله به صورت کتابخانه ای بود. تنها از مباحث ارتباط انسان با خدا در شاهنامه

در این پژوهش استفاده شد.و دیگری پایان نامه کارشناسی ارشد واحد تهران مرکز با عنوان

“بررسی نمادهای ارتباط غیرکلامی درشاهنامه(داستان سیاوش)” توسط خانم کتایون علیزاده در سال ۱۳۹۹ این پژوهش صورت گرفت که جامعه آماری این پژوهش داستان سیاوش بود . و روش پژوهش آن نیز به صورت کتابخانه ای صورت گرفته بود.

بررسی سیر ارتباطات انسانی در شاهنامه فردوسی

فصل سوم
روش پژوهش

مقدمه
در پژوهشهای مربوط به علوم اجتماعی به ویژه علوم ارتباطات روشهای متفاوتی در پژوهش به کار گرفته می شود که با توجه به دیدگاه پژوهشگران دوایر تحقیقی را ترسیم می کند.

و تفسیرها و تحلیل های گوناگونی را سبب می شود.« …….....