توضیحات

سیستم حسابداری تعهدی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه

گزارشگری مالی دولتی در واقع مرکز ثقل پاسخگویی دولت و پاسخ خواهی مردم از دولت است و مردم از طریق نظام گزارشگری مالی کارآمد، قادر خواهند بود که از چگونگی ارائه خدمات ، نحوه مصرف منابع ، استفاده و نگهداری اموال و دارایی ها، آگاه گردند و عملکرد

مسئولین را مورد ارزیابی قرار دهند. در ایران، این نوع گزارشگری و به تبع آن، سیستم حسابداری دولتی، کمتر مورد توجه قرار گرفته و تحقیقات و مطالعات زیادی در این زمینه صورت نگرفته است.
دراین پژوهش، نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور که مهم ترین و تنها صورت

مالی دولت است، بررسی و ارزیابی شده است. در این زمینه، عوامل تاثیرگذار در ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد، شناسایی و تا حد امکان، به ارائه پیشنهادهایی پرداخته شده است.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

روش تحقیق بکارگرفته در این پژوهش، توصیفی- پیمایشی است که از طریق بررسیهای میدانی، سوالات در قالب سه فرضیه مطرح و به نظر خواهی پاسخگویان گذاشته شد.

همچنین برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه بامقیاس پنج گزینه ای لیکرت استفاده گردید که در این تحقیق، تعداد ۱۰۸ نمونه از جامعه آماری،

انتخاب و پرسشنامه ها در بین نمونه آماری، توزیع گردید.

.
تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده با روشهای آماری، الف) آزمون چی دو کارل پیرسون، ب) ضریب چوپروف، ج) آزمون فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و میزان خطای احتمالی در کلیه فرضیه ها نیز، ۵% در نظر گرفته شد.

سیستم حسابداری تعهدی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه

نتایج تحقیق نشان می دهد که اطلاعات مندرج در صورتحساب عملکرد، پاسخگوی انتظارات استفاده کنندگان از این صورتحساب نمی باشد اما طی سالهای اخیر، در محتوای اطلاعاتی

این صورتحساب، بهبود حاصل شده است. با توجه به نتایج تحقیق، باید در محتویات اطلاعاتی صورتحساب عملکرد، اصلاحات اساسی انجام شود تا بدین وسیله، ایفای وظیفه پاسخگویی توسط دولت و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی دولت توسط مردم فراهم شود و اهداف گزارشگری مالی دولتی تحقق یابد.

۱۶۴صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد  

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول (طرح پژوهش)

۱-۱- چکیده………………………………………………………………………………………….۱
۱-۲- مقدمه…………………………………………………………………………………………..۲
۱-۳- موضوع پژوهش………………………………………………………………………………۳
۱-۴- بیان مسئله……………………………………………………………………………………..۳
۱-۵- انگیزه انتخاب موضوع واهمیت پژوهش……………………………………………………۳
۱-۶- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………..۴

۱-۷- سئوالات و فرضیه های تحقیق……………………………………………………………….۵
۱-۸- متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………….۶
۱-۹- چارچوب نظری پژوهش……………………………………………………………………..۶
۱-۱۰- مدل پژوهش……………………………………………………………………………….۱۰
۱-۱۱- روش پژوهش……………………………………………………………………………..۱۲

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۱-۱۲- قلمرو پژوهش……………………………………………………………………………..۱۲
۱-۱۳- جامعه آماری………………………………………………………………………………۱۲
۱-۱۴- روش نمونه گیری…………………………………………………………………………۱۳

۱-۱۵- ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………۱۳
۱-۱۶- روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………….۱۳
۱-۱۷- محدودیت های اجرای پژوهش…………………………………………………………۱۳
۱-۱۸- تعاریف واژه های کلیدی……………………………………………………………….۱۴

فصل دوم (ادبیات پژوهش)
بخش اول(مفاهیم نظری گزارشگری مالی و پاسخگویی)
۲-۱- دیباچه………………………………………………………………………………………..۱۶

۲-۱-۱- مفهوم مسئولیت پاسخگویی………………………………………………………………۱۷
۲-۱-۲- ضرورت پاسخگویی…………………………………………………………………….۱۸

۲-۱-۳- دامنه پاسخگویی………………………………………………………………………….۱۹
۲-۱-۴- مبانی قانونی مسئولیت پاسخگویی………………………………………………………۲۰
۲-۱-۵- طبقه بندی مدیریت صورتهای مالی اساسی دولت……………………………………..۲۳
۲-۱-۵-۱-اولین مجموعه: گزارش بررسیها و تحلیلهای مدیریت در واحدهای دولتی…………۲۴

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۲-۱-۵-۲- دومین مجموعه: صورتهای مالی اساسی……………………………………………۲۵
۲-۱-۵-۳- سومین مجموعه: سایر اطلاعات مکمل مورد نیاز………………………………….۲۷
۲-۱-۶- گزارشدهی مالی سنتی و فاصله آن با گزارشدهی نوین……………………………….۲۸
۲-۱-۷- گزارشگری مالی نوین در بخش عمومی……………………………………………….۲۹
۲-۱-۸- اهداف گزارشگری مالی دولت………………………………………………………….۳۱

۲-۱-۹- محدودیت های گزارشگری سنتی……………………………………………………… ۳۴
۲-۱-۱۰- وضعیت موجود گزارشگری مالی…………………………………………………….۳۶
۲-۱-۱۱- گزارشگری مالی در بخش عمومی ایران…………………………………………….۳۷
۲-۱-۱۲- دامنه حاکمیت سازمان ها………………………………………………………………۴۱

۲-۱-۱۳- گزارشگری پایدار توسط سازمان ها………………………………………………….۴۲
۲-۱-۱۴- اصول گزارشگری پایدار……………………………………………………………..۴۳
۲-۱-۱۵- نظام های اطلاعاتی و گزارش های مالی…………………………………………….۴۵

۲-۱-۱۶- سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی…………………………………………….۴۶
۲-۱-۱۷- استفاده کنندگان گزارشهای مالی و نیازهای اطلاعاتی آنها………………………….۴۷
۲-۱-۱۸- نارسایی های معیارهای مالی………………………………………………………….۴۸
۲-۱-۱۹- نارسایی ها و اشکالات معیارهای مالی سنجش عملکرد

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

…………………………….۴۹
۲-۱-۲۰- سنجه های جدید…………………………………………………………………………۴۹
۲-۱-۲۱- مبنای حسابداری………………………………………………………………………..۵۰
۲-۱-۲۱-۱- مبنای نقدی (کامل)………………………………………………………………….۵۱

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۲-۱-۲۱-۲- مبنای تعهدی (کامل)………………………………………………………………..۵۱
۲-۱-۲۲- سیستم حسابداری تعهدی در بخش عمومی …………………………………………..۵۲
۲-۱-۲۳- گزارشهای مالی تعهدی………………………………………………………………..۵۳
۲-۱-۲۴- سیستمهای مدیریتی تعهدی…………………………………………………………….۵۳
۲-۱-۲۵- گزارشگری جامع دولت……………………………………………………………….۵۴

۲-۱-۲۶- بودجه بندی تعهدی……………………………………………………………………..۵۴
۲-۱-۲۷- دیدگاههای موافق و مخالف……………………………………………………………۵۵

۲-۱-۲۸- مزایا و ارجحیت های روش حسابداری تعهدی بر روش نقدی…………………….. ۶۰
۲-۱-۲۹- شفافیت بودجه ای و نقش گزارشگری مالی…………………………………………. ۶۰
۲-۱-۳۰- ارتباط گزارشگری، بودجه و پاسخگویی…………………………………………… ۶۲
۲-۱-۳۱- شرایط لا‌زم برای تحقق حداقل استاندارد شفافیت بودجه-ای…………………………۶۵
۲-۱-۳۲- صورتهای مالی اساسی در سیستم آمارهای مالی دولت…………………………….۶۵

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۲-۱-۳۳- تغییر نظام بودجه‌ریزی در ایران…………………………………………………….۶۶
۲-۱-۳۴- هدف دستور العملGFS……………………………………………………………….69
۲-۱-۳۵- مهمترین فرصتهای GFS……………………………………………………………..69
۲-۱-۳۶- کاربرد نظام GFS …………………………………………………………………..71

۲-۱-۳۷- ساختار و ویژگی های نظام GFS …………………………………………………..71
۲-۱-۳۸- تفاوت های میان نظام GFS با SNA ………………………………………………73
۲-۱-۳۹- اجرای نظام GFS …………………………………………………………………….73
۲-۱-۴۰- نظام آمارهای مالی دولت GFS………………………………………………………74

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

بخش دوم 🙁 آشنایی با سازمان مورد تحقیق )
۲-۲-۱- قوانین و مقررات…………………………………………………………………………۷۹
۲-۲-۲- قانون محاسبات عمومی………………………………………………………………….۷۹
۲-۲-۳- قانون برنامه و بودجه……………………………………………………………………۸۱

۲-۲-۴- قانون تفریغ بودجه سال های پس از انقلاب…………………………………………….۸۱
۲-۲-۵- صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور…………………………………………۸۳

۲-۲-۶- اجزاء تشکیل دهنده صورتحساب عملکرد بودجه کل کشور…………………………..۸۳
۲-۲-۷- فرآیند صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور………………………………….۸۷
۲-۲-۷-۱- مرحله جمع آوری حساب ها………………………………………………………….۸۷
۲-۲-۷-۲- مرحله بررسی حساب های نهایی ……………………………………………………۸۷

۲-۲-۷-۳- مرحله تکمیل فرم های عملکرد دستگاه ها ………………………………………….۸۸
۲-۲-۷-۴- مرحله تلفیق و تنظیم نهایی……………………………………………………………۸۹
۲-۲-۷-۵- مراحل تهیه عملکرد درآمدها…………………………………………………………۹۰

بخش سوم

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۲-۳- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………۹۲

فصل سوم (روش پژوهش)
۳-۱- روش پژوهش……………………………………………………………………………….۹۵
۳-۲- قلمرو پژوهش……………………………………………………………………………….۹۶
۳-۳- جامعه آماری………………………………………………………………………………..۹۶

۳-۴- روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه…………………………………………………… ۹۷
۳-۵- روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………۹۸

۳-۶- ساختار پرسشنامه……………………………………………………………………………۹۸
۳-۷- قابلیت اعتماد (پایایی) و اعتبار (روایی) پرسشنامه……………………………………….۹۹
۳-۷-۱- قابلیت اعتماد (پایایی) پرسشنامه……………………………………………………….۹۹
۳-۷-۲- اعتبار (روایی) پرسشنامه…………………………………………………………….۱۰۱

۳-۸- روش های تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………..۱۰۱

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۳-۸-۱- آزمون چی دو کارل پیرسون………………………………………………………….۱۰۲
۳-۸-۲- آزمون فریدمن………………………………………………………………………….۱۰۲

فصل چهارم (تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها )
۴-۱- مقدمه……………………………………………………………………………………….۱۰۴
۴-۲- تحلیل توصیفی…………………………………………………………………………….۱۰۵

گ
۴-۲-۱- مشخصات جمعیت شناختی پاسخگویان……………………………………………….۱۰۵

۴-۲-۱-۱- میزان تحصیلات پاسخگویان……………………………………………………….۱۰۵
۴-۲-۱-۲- رشته تحصیلی پاسخگویان………………………………………………………….۱۰۶
۴-۲-۱-۳- سابقه خدمت پاسخگویان…………………………………………………………….۱۰۷
۴-۳- توصیف نظرات پاسخگویان در خصوص سوالات پرسشنامه………………………….۱۰۸

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۴-۴- تحلیل استنباطی……………………………………………………………………………۱۲۹
۴-۴-۱- بررسی فرضیات تحقیق……………………………………………………………….۱۲۹

۴-۴-۲- الویت بندی متغیرهای مستقل………………………………………………………….۱۳۵

فصل پنجم (یافته های پژوهش، نتیجه گیری و پیشنهادات)
۵-۱- مقدمه……………………………………………………………………………………….۱۳۷
۵-۲- نتایج حاصل از فرضیه های تحقیق…………………………………………………۱۳۷

۵-۲-۱- نتایج حاصل از فرضیه اول……………………………………………………………۱۳۷
۵-۲-۲- نتایج حاصل از فرضیه دوم……………………………………………………………۱۳۹

۵-۲-۳- نتایج حاصل از فرضیه سوم…………………………………………………………..۱۴۱
۵-۳- پیشنهادات مبتنی بر تحقیق………………………………………………………………..۱۴۳
۵-۴- پیشنهادات برای محققین بعدی ……………………………………………………………۱۴۸

ضمائم و پیوست ها………………………………………………………………………………۱۴۹

منابع
فهرست منابع فارسی…………………………………………………………………………….۱۶۰
فهرست منابع انگلیسی……………………………………………………………………………۱۶۲

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………۱۶۳

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدول(۲-۱) تحولات اساسی در گزارشگری…………………………………………………….۳۵
جدول(۳-۱) فرضیه‌های پژوهش و سوالات مربوط به پرسشنامه……………………………..۹۹
جدول(۴-۱) فراوانی‌های تجربی فرضیه اول………………………………………………….۱۳۴
جدول(۴-۲) فراوانی‌های تجربی فرضیه دوم…………………………………………………..۱۴۵
جدول(۴-۳) فراوانی‌های تجربی فرضیه سوم………………………………………………….۱۴۸

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار(۲-۱) مدل نظری گزارشگری مالی………………………………………………………۳۳
نمودار(۲-۲) حاکمیت سازمان…………………………………………………………………….۴۲
نمودار(۲-۳) مدل اجرای گزارشگری پایدار…………………………………………………….۴۴

نمودار(۲-۴) طبقه¬بندی جدید بودجه در ایران……………………………………………………۶۶
نمودار(۲-۵) فرآیند صورتحساب عملکرد بودجه کل کشور…………………………………….۸۶

– مقدمه
طی سالهای اخیر بدلیل عدم کارآیی و کفایت گزارشگری مالی، ضرورت بهبود شیوه گزارشگری، ذهن استفاده کنندگان و ارائه دهندگان گزارش ها را به خود مشغول کرده است. گله مندی های اساسی از گزارش های متعارف، عمدتا متوجه عدم شفافیت و جامعیت و

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

پاسخگویی به شرایط پرتحول کنونی و تامین انتظارات استفاده کنندگان، بویژه بازار سرمایه و سهامداران می باشد. تفاوت قابل ملاحظه بین ارزش دفتری و ارزش روز (بازار) نشانه بارزی از این نارسایی گزارشگری متعارف است.

با توجه به توسعه دامنه استفاده کنندگان از گزارشات، رشد و توسعه نهادهای سرمایه گذاری، تغییرات در دیدگاهها از مفهوم ارزش زایی سازمانها و به تبع آن تغییر در انتظارات

استفاده کنندگان از محتوای گزارشات، و با توجه به توسعه تکنولوژی اطلاعات، امروزه گزارشگری به شیوه سنتی کارآیی و کارآمدی خود را از دست داده است.

تحقیقات زیادی، در زمینه گزارشگری مالی نشان داده که عوامل متعددی از جمله تاثیر فرهنگ، سیستم های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در گزارشگری مالی موثرند. همچنین

انتظار می رود که گزارشگری مالی زمینه های لازم را برای گسترش فرهنگ حسابدهی و حسابخواهی و اعتبار بخشیدن به اطلاعات، که مبنای اتخاذ تصمیمات اقتصادی است را فراهم آورد و نقش شایسته ای را در توسعه اقتصادی جامعه ایفا نماید.

سیستم حسابداری تعهدی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه

مجامع حرفه ای همه درصدد بازنگری ابزار پاسخگویی یعنی گزارشگری مالی برآمده و در حال تدابیری هستند تا بتوانند کسب اعتماد عمومی را مجددا جلب نمایند و در خصوص نحوه

گزارشگری مالی به مواردی از قبیل محدودیت اقلام مالی در گزارشگری سالانه، نقش

شاخصهای غیر مالی، حسابداری اجتماعی و زیست محیطی و غیره پرداخته شده است. در این راستا ایجاد هیات پاسخگویی عمومی PAB)) بجای هیات نظارت عمومی (POB) توصیه شده است این مرجع جدید در مورد نقض قانون، صلاحیت رسیدگی خواهد داشت.

۱-۳- موضوع تحقیق
«بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور»

۱-۴- بیان مسئله
مسائل و مشکلات موجود در زمینه پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور را می توان بدین گونه طبقه بندی نمود:
۱- عدم قدرت پاسخگویی سریع به نیازهای اطلاعاتی مشتریان

۲- وجود قوانین و مقررات متعدد
۳- عدم آگاهی و یا بی توجهی مدیریت به قوانین و مقررات محاسباتی
۴- لازمه مفهومی کردن پاسخگویی که نیازمند اطلاعات قابل اتکا، قابل فهم، صحیح و به موقع برای استفاده کنندگان می باشد

۵- عدم گزارشگری مالی شفاف، چیزی که شهروندان از مردم سالاری در سطح دولتی انتظار دارند

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۱-۵- اهمیت پژوهش و انگیزه انتخاب موضوع
الف- اهمیت و ضرورت پژوهش
از آنجایی که سیاستهای مالی دولت عمدتاً از طریق بودجه سالانه اعمال می گردد، در فرآیند بودجه مرحله نظارت بر اجرای بودجه از جایگاه خاصی برخوردار است، زیرا نتایج این اقدامات

منجر به کارنامه یکساله مالی دولت، تحت عنوان صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل

کشور می گردد که با عنایت به موارد ذیل به اهمیت انجام این تحقیق پی می بریم:
♠ صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور، اصولا عملکرد مدیران را در قبال وجوه

دریافتی و هزینه های انجام شده، با توجه به برنامه های پیش بینی شده نمایش می دهد.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

♠ این صورتحساب در مقایسه با بودجه مصوب، گویای حدود توانایی ها و ضعف های قوه مجریه در رابطه با متغیر های کلان اقتصادی جامعه است.

♠ صورتحساب عملکرد نمایانگر انسجام اداری و مالی کشور و نمودی از تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه تلقی می شود.

♠ صورتحساب عملکرد یکی از شاخص های کلیدی و زیر بنایی است که در معاملات بازرگانی خارجی مورد محاسبه کشورهای طرف معامله قرار می گیرد.
♠ همچنین یکی از معیارهای معتبری است که مراجع ذیربط بین المللی نظیر بانک جهانی به آن توجه خاصی دارند.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

ب- انگیزه انتخاب موضوع
۱- تحقق مفاد قانونی مواد ۹۹ و۱۲۸ قانون محاسبات عمومی و دستورالعمل های شفاف سازی بودجه ای از سوی صندوق بین المللی پول و همچنین اهداف بیانیه مفهومی شماره یک هیات استانداردهای حسابداری دولتی می باشد که آمده است دولتها و واحدهای

غیرانتفاعی وابسته به دولت از طریق فرآیند گزارشگری مالی، مسئولیت خود را در برابر مردم ایفا می کنند و مردم نیز از این طریق میزان پاسخگویی دولت را مورد ارزیابی قرار می دهند.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۲- اشتغال حدود هفت سال در وزارت امور اقتصادی ودارائی در اداره کل تمرکز وتلفیق

حسابها وروشهای حسابداری می باشد. که نتیجه وماحصل فعالیت شاخه معاونت هزینه وخزانه داری کل، تهیه صورتحساب عملکرد بودجه کل کشور می باشد. صورتحساب عملکرد بودجه کل کشور، اصولاً عملکرد مدیران را در قبال وجوه دریافتی وهزینه های انجام شده با توجه به برنامه های پیش بینی شده نمایش می دهد.

سیستم حسابداری تعهدی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه

۱-۶- اهداف پژوهش
الف- هدف اصلی تحقیق
هدف این تحقیق، بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور به عنوان مهمترین

گزارش عملکرد مالی دولت است. برای این منظور تحقق دستورالعمل های صادره از طرف وزارت امور اقتصادی و دارائی در اجرای مواد ۹۹ و۱۲۸ قانون محاسبات عمومی که به دستگاه

های اجرایی ابلاغ شده است و دستورالعمل شفاف سازی بودجه (صادره از سوی صندوق بین المللی پول ) با بررسی آنچه که یک پاسخواه می خواهد و لازم است که بداند و همچنین

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

قائل شدن یک حریم قانونی برای دولت بعنوان پاسخگو به دنبال پاسخ این سوال هستیم که (نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور چقدر است؟)

بررس

منظور از شفافیت بودجه کیفیت اطلا‌عات بودجه¬ای و قابلیت آن در پاسخگویی بهتر به مردم است. براساس یکی از تعریف ها، شفافیت بودجه¬ای یعنی:«اطلا‌عات ارائه شده در رابطه با

گزارشهای مالی و عملیاتی بودجه به مجلس و مردم، باید کیفیت اجرا و عملکرد دولت را آشکار نماید». شفافیت بودجه¬ای پاسخگویی را تقویت می¬کند و ریسک سیاسی متناظر

با اصرار بر سیاستهای خلا‌ف منافع ملی را افزایش می¬دهد و بدین ترتیب بر میزان اعتبار بودجه می¬افزاید. همچنین حمایت عمومی از سیاستهای کلا‌ن اقتصادی را باعث

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

می¬شود. در نقطه مقابل، مدیریت غیرشفاف بودجه ممکن است به بی¬ثباتی ناکارایی یا تشدید نابرابری منجر شود. در دهکده جهانی، بحران بودجه در یک کشور ممکن است به صورت بالقوه به کشورهای دیگر سرایت کند، به همین دلیل موضوع یادشده اهمیت

بین¬المللی یافته است به طوری که کمیته موقت هیئت رئیسه صندوق بین‌المللی پول (IMF) در پنجمین نشست خود در ۱۶ آوریل ۱۹۹۸ ضوابط لا‌زم¬الاجرا برای شفافیت بودجه¬ای را تصویب و اعلا‌م کرد. دستورالعمل مذکور در شفاف سازی بودجه (صادره از سوی صندوق بین المللی پول ) به دلیل اهمیت آن در پژوهش به صورت جداگانه در فصل دوم به آن پرداخته شده است.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

ب- اهداف فرعی تحقیق
۱- گزارش نمودن منابع اقتصادی دولت بر اساس مبنای تعهدی کامل
۲- فراهم آوردن اطلاعات دقیقتر برای مقاصد ارزیابی و قضاوت پیرامون فعالیتهای دولتی
۳- تدوین چارچوبی نوین برای گزارشگری مالی دولتی

۱-۷- سئوالات و فرضیه های تحقیق
الف: سوالات تحقیق
۱- آیا قوانین و مقررات محاسباتی بر ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور تاثیر گذار است؟
۲- آیا سیستم حسابداری تعهدی بر ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور موثر است؟

۳- آیا نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان بر ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور تاثیر گذار است؟

سیستم حسابداری تعهدی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه

ب: فرضیه های تحقیق
۱- بین قوانین و مقررات محاسباتی با ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور رابطه معناداری وجود دارد.

۲- بین سیستم حسابداری تعهدی با ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور رابطه معناداری وجود دارد.
۳- بین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان با ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور رابطه معناداری وجود دارد.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

۱-۸- متغیرهای پژوهش:
الف- متغیر مستقل:
که به آن متغیر متحرک یا درون داد نیز می گویند. شرط مقدم (پیش شرط) و شرط اعلام قبلی از وقوع یک پیامد یا نتیجه ای بخصوص یا پیشامد متغیر وابسته است که در این پژوهش

متغیرهای مستقل به ترتیب عبارتند از: قوانین و مقررات محاسباتی، سیستم حسابداری تعهدی و نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان.

ب- متغیر وابسته:
متغیری است که به منظور تعیین اثر متغیر مستقل، مشاهده و اندازه گیری می شود که متغیر وابسته در تمام فرضیه ها، ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور می باشد.

۱-۹- چارچوب نظری پژوهش
پرفسور یوجی ایجیری در سخنرانی معروف خود در دانشگاه هاروارد اعلام کرد که چارچوب نظری گزارشگری می تواند بر مبنای تصمیم گیری و یا بر مبنای پاسخگویی تدوین شود.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

انتخاب هر یک از این چارچوبهای نظری بر نتایج کار تاثیر فراوانی دارد. ایجیری معتقد است که در چارچوب نظری مبتنی بر تصمیم گیری، هدف گزارشگری، فراهم ساختن اطلاعات مفید

برای تصمیم های اقتصادی است. اطلاعات بیشتر مشروط بر اینکه مقرون به صرفه باشد، مطلوبتر است و اطلاعات محرمانه نیز در صورت مفید بودن، مطلوب است.

در چارچوب نظری مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی، هدف گزارشگری ایجاد یک سیستم مناسب جریان اطلاعات بین حسابده یا پاسخگو (Accountor) و پاسخ خواه یا صاحبان حق (Accountee) است. این چارچوب بر پایه ارتباطی دو طرفه بنا شده است. بر اساس این ارتباط، پاسخ خواه حق دارد که بداند، همان طور که پاسخگو حق دارد در افشای اطلاعات

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

حریمی قانونی برای خود قائل شود. اغلب چارچوبهای نظری گزارشگری بر مبنای تصمیم گیری، یک سویه و به سوی استفاده کنندگان تدوین یافته است، در حالیکه چارچوب نظری

مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی دو طرفه بوده و منابع هر دو طرف را تضمین می کند. ایجیری

در مقاله خود عنوان می کند که واقعیت گزارشگری نگهداری دفاتر برای استفاده شخصی نمی باشد، زیرا در این حالت نیازی به تدوین استانداردهای گزارشگری و رعایت آن احساس نمی گردید.

ارتباط پاسخگویی ممکن است درون سازمانی یا برون سازمانی باشد. یک شرکت، یک دولت یا سازمانهای تابعه آن باید به سهامداران، اعتبار دهندگان، شهروندان، اتحادیه ها، مشتریان و

بطور کلی عموم مردم پاسخگو باشد. درون سازمان نیز کارمندان و کارگران بر طبق سلسله

مراتب سازمانی در مقابل رئیسان خود پاسخگو هستند. بر اساس ارتباط مسئولیت پاسخگویی، پاسخگو ملزم به فراهم کردن اطلاعات خاصی برای پاسخ خواه است.

گزارشگری با مطمئن ساختن پاسخ خواه از جریان بموقع و صحیح اطلاعات وی را حمایت می کند و با وضع محدودیت برای افشای کامل اطلاعات، پاسخگو را نیز مورد حمایت قرار می دهد. صورتهای مالی در برگیرنده آنچه باید افشا شود و آنچه نیازی به افشا ندارد می باشد.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

گزارشگری مالی باید فعالیتهای مالی و نتایج آنرا به نحو صحیح منعکس کند. هدف نگهداری دفاتر و تهیه گزارشهای مالی، صرفا اعمال نظارت بر مخارج انجام شده از سوی پاسخگو نیست بلکه عملکرد پاسخگو را در تلاش برای نیل به اهداف مبتنی بر رابطه پاسخگویی ارزیابی می کند. بنابراین یکی از عناصر اصلی مالی، اندازه گیری عملکرد است.

ایجیری اعتقاد دارد سیستم گزارشگری می تواند برای پاسخ خواه و پاسخگو مفید باشد حتی اگر هیچ یک از آنها گزارشهای مالی را مطالعه نکند. ایجیری معتقد است، همان طور که در نظام بیمه ای حاصل پوشش بیمه ای اطمینان خاطر برای بیمه گذار است و هدف بیمه گذار از تحت پوشش قرار گرفتن، لزوما استفاده از منافع ناشی از بیمه در زمان رویداد نیست،

هدف نهایی از جریان صحیح و به موقع اطلاعات، اطمینان خاطری است که از طریق سیستم حسابداری، دفاتر و گزارشهای مالی رسیدگی پذیر، حاصل می شود. به بیان دیگر در صورتیکه وجود دفاتر و گزارشهای مالی باعث شود که پاسخگو با اعتقاد بیشتری وظیفه

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

پاسخگویی خود را انجام داده و اعتماد پاسخ خواه را نسبت به خود افزایش دهد، سیستم حسابداری از کارایی بالایی برخوردار خواهد بود حتی اگر هیچکدام از طرفین گزارشهای مالی را مطالعه نکنند.

همان طور که قبلا بیان شد واقعیت سیستم حسابداری فراهم ساختن سیستمی مطلوب جهت داد و ستد اطلاعات بین پاسخگو و پاسخ خواه است. بنابراین، مطلوبیت، هدف اساسی است که سیستم حسابداری کوشش می کند تا آن را تحقق بخشد. مقایسه

مطلوبیت در چارچوب نظری مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی و چارچوب نظری مبتنی بر تصمیم گیری تفاوت اصلی بین دو چارچوب را آشکار می سازد. در چارچوب نظری مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی فرض بر این است که اطلاعات فقط به این دلیل که برای حسابگیر مفید است به وی ارائه نمی شود بلکه اطلاعات فقط در صورتی باید از حسابده (پاسخگو) به حسابگیر

(پاسخ خواه) منتقل شود که طبق قضاوت حرفه ای ، مطلوب تشخیص داده شود، در حالیکه چارچوب نظری مبتنی بر تصمیم گیری چنین قضاوتی را نیاز ندارد.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی در ارتقاء ظرفیت پاسخگویی صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور

پاسخگو در ثبت و گزارش اطلاعات، متحمل هزینه های زیادی می شود. هزینه های تهیه دفاتر و گزارشهای مالی، هزینه حسابرسی و هزینه های بالقوه ناشی از رقابت و هزینه های احتمالی سوء استفاده از اطلاعات و دعاوی ناشی از آن، مثالهایی از این دست است.

مشکل اصلی زمانی ایجاد می شود که به خاطر ایجاد انگیزه بیشتر، پاسخگو تحت فشار پاسخگویی بیش از حد قرار می گیرد. التزام ثبت لحظه به لحظه تمام فعالیتهای مدیران، مطمئن ترین راه تبدیل مدیران با انگیزه به ماشینهای مکانیکی است، زیرا برای ایجاد انگیزش،

احساس مورد اعتماد واقع شدن بسیار اساسی است و الزامات در ثبت و گزارشدهی ناشی از کمبود اعتماد دو طرفه است.

اگر چارچوب نظری گزارشگری بر مبنای تصمیم گیری باشد، هدف کلی گزارشگری مالی دولتی عبارتست از:
۱- فراهم آوردن اطلاعات مالی سودمند برا ی تصمیم گیریهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و انجام پاسخگویی

۲- فراهم آوردن اطلاعات سودمند برای ارزیابی عملکرد سازمانی و مدیریت
همانطور که ملاحظه می شود تهیه اطلاعات برای تصمیم گیریهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دو هدف کلی چارچوب نظری مبتنی بر تصمیم گیری، در وجه اول اهمیت قرار دارد و مسئولیت پاسخگویی به صورت ضمنی مورد توجه قرار گرفته است.

بررسی نقش قوانین و مقررات محاسباتی و سیستم حسابداری تعهدی د

مبنا قرار گرفتن تصمیم گیری در این چارچوب نظری بر استفاده از اطلاعات مالی تاکید دارد. گزارشگری مالی، فعالیتی اجرایی است و باید بر اساس سودمندی آن مورد ارزیابی قرار گیرد. سودمندی اطلاعات مالی محدود به تصمیم گیری مالی نخواهد بود بلکه شامل تصمیم

گیری سیاسی واجتماعی نیز خواهد شد. هدف کلی چارچوب نظری بر نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان برای تصمیم گیری استوار است. همچنین در این چارچوب نظری، اهداف

گزارشگری مالی بر مبنای نیازهای استفاده کنندگان تدوین شده است و رضایت استفاده کنندگان از اطلاعات مالی از اهمیت ب%۲