توضیحات
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
پس دیدن متن و فهرست پایان نامه بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر میتوانید نسبت به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع پایان نامه ادبیات فارسی استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز
چکیده:
انسان از ابتدای خلقت نیاز به ارتباط با موجودی ماورایی را در خود احساس نموده است و این نیاز باعث شده که رو به سوی نماز و نیایش بیاورد.
نماز محکم ترین رشته ی الفت بین خداوند و بندگان است و نیایش نیز عبادتی است که از روح نیازمند انسان به آستان بلند خدا سرچشمه می گیرد. نماز و نیایش راز و نیاز با دلداری دل آرام و والاترین تجلّی عاشقانه بین
بنده و معبود است. این فریضه ی الهی در همه ی ادیان وجود داشته و به شیوه ها و اشکال متفاوت صورت پذیرفته است.
خداوند نماز و نیایش را برای پاکی دل و تندرستی جسم قرار داده و نماز و نیایش، پالاینده ی آلودگی ها، تیرگی ها، ظلمت ها و شست و شو دهنده ی
دل و جان آدمی است. در این پژوهش نماز و نیایش در اندیشه ی هشت شاعر برجسته ی معاصر از جمله: شهریار، سبزواری، مشیری، سپهری،
فرخزاد، صفارزاده، هراتی و امین پور به صورت تحلیل محتوا بررّسی شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بسامد
واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش در اشعار این هشت شاعر، با توجّه به بینش و جهان بینی آنان متفاوت است و از سوی دیگر از جریانات سیاسی و
اجتماعی نیز تأثیر پذیرفته است. بدین ترتیب نماز و نیایش گاه جلوه ای عرفانی پذیرفته، گاه حاصل گره خوردگی عاطفه و احساس شاعر بوده و گاهی با الهام از طبیعت معنا پذیرفته است.
کلیدواژه ها: نماز، نیایش، شهریار، سبزواری، مشیری، سپهری، فرخزاد، صفارزاده، هراتی، امین پور. بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۲۲۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد
پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر را دانلود کنید
فهرست مطالب
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………۱
فصل اول: کلیات تحقیق………………………………………………………………………………………….۲
۱-۱ مقدمه تحقیق……………………………………………………………………………………………………… ۳
۱-۲ بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………………..۶
۱-۳ سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….۸
۱-۴ اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………..۸
۱-۵ پیشینه ی تحقیق……………………………………………………………………………………………………۹
۱-۶ اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………..۱۰
۱-۷ فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………….۱۰
۱-۸ تعاریف واژه های کلیدی………………………………………………………………………………………۱۱
۱-۹ حدود و قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………….۱۲
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………….۱۳
۲-۱ نماز……………………………………………………………………………………………………………………..۱۴
۲-۱-۱ عبادت و ماهیت
آن……………………………………………………………………………………………۱۶
۲-۱-۲ نام های نماز ……………………………………………………………………………………………………. ۱۹
۲-۱-۳ تاریخچه ی نماز و پرستش………………………………………………………………………………….۲۰
۲-۱-۴ اشکال نماز……………………………………………………………………………………………………….۲۲
۲-۱-۴-۱ نماز در ادیان بدوی………………………………………………………………………………………..۲۳
۲-۱-۴-۲ دین زرتشت………………………………………………………………………………………………….۲۵
۲-۱-۴-۳ دین یهود………………………………………………………………………………………………………۲۸
۲-۱-۴-۴ دین مسیح…………………………………………………………………………………………………….۳۰
۲-۱-۴-۵ دین اسلام……………………………………………………………………………………………………..۳۲
۲-۱-۵ نظریه های نماز…………………………………………………………………………………………………..۳۴
۲-۱-۶ آداب نماز…………………………………………………………………………………………………………۳۷
۲-۱-۷ مفاهیم نماز………………………………………………………………………………………………………
.۳۸
۲-۱-۷-۱ تسبیح …………………………………………………………………………………………………………..۳۸
۲-۱-۷-۲ ذکر………………………………………………………………………………………………………………۳۹
۲-۱-۷-۳ توحید…………………………………………………………………………………………………………..۴۱
۲-۱-۸ اهمیت و اسرار نماز……………………………………………………………………………………………۴۲
۲-۲ نیایش……………………………………………………………………………………………………………………۴۴
۲-۲-۱ آداب نیایش……………………………………………………………………………………………………….۴۷
۲-۲-۲ اهداف
نیایش…………………………………………………………………………………………………….۴۸
۲-۲-۳ مفاهیم نیایش…………………………………………………………………………………………………….۴۹
۲-۲-۳-۱ مناجات………………………………………………………………………………………………………..۴۹
۲-۲-۳-۲ دعا………………………………………………………………………………………………………………۵۰
۲-۲-۳-۲-۱ فوائد دعا………………………………………………………………………………………………….۵۲
۲-۲-۳-۲-۲ آثار دعا……………………………………………………………………………………………………۵۴
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۲-۳-نقش نماز و نیایش در اندیشه ی شاعران کهن و معاصر…………………………………………….۵۵
فصل سوم: حوزه ی تحقیق…………………………………………………………………………..۶۵
۳-۱ محمد حسین شهریار……………………………………………………………………………………………..۶۶
۳-۱-۱ سبک شعری……………………………………………………………………………………………………..۶۷
۳-۱-۲ آثار………………………………………………………………………………………………………………….۶۸
۳-۲- حمید سبزواری…………………………………………………………………………………………………..۷۰
۳-۲-۱ شعر و اندیشه……………………………………………………………………………………………………۷۲
۳-۲-۲ تأثیر پذیری………………………………………………………………………………………………………۷۳
۳-۲-۳ آثار………………………………………………………………………………………………………………….۷۴
۳-۳ فریدون مشیری……………………………………………………………………………………………………..۷۵
۳-۳-۱ سبک شعری……………………………………………………………………………………………………..۷۶
۳-۳-۲ آثار………………………………………………………………………………………………………………….۷۷
۳-۴ سهراب سپهری……………………………………………………………………………………………………..۷۸
۳-۴-۱ مقام شعری و سبک…………………………………………………………………………………………..۷۹
۳-۴-۲ آثار………………………………………………………………………………………………………………….۸۰
۳-۵ فروغ فرخزاد………………………………………………………………………………………………………….۸۱
۳-۵-۱ شعر و اندیشه…………………………………………………………………………………………………….۸۲
۳-۵-۲ آثار……………………………………………………………………………………………………………………۸۳
۳-۶ طاهره صفارزاده………………………………………………………………………………………………………۸۴
۳-۶-۱ ادوار شعری و آثار………………………………………………………………………………………………۸۶
۳-۷ سلمان هراتی………………………………………………………………………………………………………….۸۷
۳-۷-۱ شعر و اندیشه…………………………………………………………………………………………………….۸۸
۳-۷-۲ آثار…………………………………………………………………………………………………………………..۸۹
۳-۸ سال شمار زندگی قیصر امین پور……………………………………………………………………………..۹۰
۳-۸-۱ ویژگی های شعری و آثار …………………………………………………………………………………..۹۳
فصل چهارم : داده های تحقیق………………………………………………………………….۹۵
۴-۱ محمد حسین شهریار……………………………………………………………………………………………..۹۶
۴-۱-۱ تسبیح………………………………………………………………………………………………………………۱۰۰
۴-۱-۲ مناجات……………………………………………………………………………………………………………۱۰۱
۴-۱-۳ دعا………………………………………………………………………………………………………………….۱۰۳
۴-۱-۴ ذکر………………………………………………………………………………………………………………….۱۰۵
۴-۱-۵ توحید………………………………………………………………………………………………………………۱۰۸
۴-۱-۶ بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش……………………………………………………….۱۱۰
۴-۲ حمید سبزواری…………………………………………………………………………………………………….۱۱۴
۴-۲-۱ دعا………………………………………………………………………………………………………………….۱۱۶
۴-۲-۲ ذکر…………………………………………………………………………………………………………………۱۱۸
۴-۲-۳ تسبیح……………………………………………………………………………………………………………..۱۱۸
۴-۲-۴ نماز………………………………………………………………………………………………………………..۱۱۹
۴-۲-۵ مناجات……………………………………………………………………………………………………………۱۲۱
۴-۲-۶ توحید……………………………………………………………………………………………………………..۱۲۴
۴-۲-۷ بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش……………………………………………………….۱۲۵
۴-۳ فریدون مشیری……………………………………………………………………………………………………..۱۲۸
۴-۳-۱ مناجات…………………………………………………………………………………………………………….۱۲۹
۴-۳-۲ دعا………………………………………………………………………………………………………………….۱۳۰
۴-۳-۳ نماز………………………………………………………………………………………………………………….۱۳۳
۴-۳-۴ توحید………………………………………………………………………………………………………………۱۳۵
۴-۳-۵ بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش………………………………………………………..۱۳۶
۴-۴ سهراب سپهری……………………………………………………………………………………………………..۱۳۹
۴-۴-۱ بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش………………………………………………………..۱۶۲
۴-۵ فروغ فرخزاد…………………………………………………………………………………………………………۱۶۴
۴-۵-۱ بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش………………………………………………………..۱۷۹
۴-۶ طاهره صفارزاده…………………………………………………………………………………………………….۱۸۰
۴-۶-۱ بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش………………………………………………………..۱۹۵
۴-۷ سلمان هراتی…………………………………………………………………………………………………………۱۹۸
۴-۷-۱ نیایش در شعر هراتی………………………………………………………………………………………….۱۹۸
۴-۷-۱-۱ نیایش واره ی اول…………………………………………………………………………………………..۱۹۹
۴-۷-۱-۲ نیایش واره ی دوم…………………………………………………………………………………………..۲۰۰
۴-۷-۱-۳ نیایش واره ی سوم………………………………………………………………………………………….۲۰۱
۴-۷-۱-۴ نیایش واره ی
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
چهارم……………………………………………………………………………………….۲۰۳
۴-۷-۱-۵ نیایش واره ی پنجم…………………………………………………………………………………………۲۰۴
۴-۷-۱-۶ نیایش واره ی ششم…………………………………………………………………………………………۲۰۵
۴-۷-۱-۷ نیایش واره ی هفتم…………………………………………………………………………………………۲۰۶
۴-۷-۱-۸ نیایش واره ی هشتم………………………………………………………………………………………..۲۰۷
۴-۷-۱-۹ نیایش واره ی نهم…………………………………………………………………………………………..۲۰۸
۴-۷-۱-۱۰ نیایش واره ی دهم………………………………………………………………………………………..۲۰۹
۴-۷-۱-۱۱ نیایش واره ی
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
یازدهم……………………………………………………………………………………۲۱۰
۴-۷-۱ ۱۲ نیایش واره ی دوازدهم…………………………………………………………………………………..۲۱۱
۴-۷-۱-۱۳ نیایش واره ی سینزدهم………………………………………………………………………………….۲۱۲
۴-۷-۱-۱۴ نیایش واره ی چهاردهم…………………………………………………………………………………۲۱۴
۴-۷-۱-۱۵ نیایش واره ی پانزدهم …………………………………………………………………………………..۲۱۵
۴-۷-۲ مناجات…………………………………………………………………………………………………………….۲۱۶
۴-۷-۳ بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش………………………………………………………..۲۱۸
۴-۸ قیصر امین پور……………………………………………………………………………………………………….۲۱۹
۴-۸-۱ نماز…………………………………………………………………………………………………………………۲۱۹
۴-۸-۲ نیایش……………………………………………………………………………………………………………….۲۲۲
۴-۸-۳ دعا…………………………………………………………………………………………………………………..۲۲۳
۴-۸-۴ توحید………………………………………………………………………………………………………………۲۲۵
۴-۸-۵ بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش………………………………………………………..۲۳۲
فصل پنجم : نتیجه ی تحقیق و ارائه ی پیشنهادات ……………………………………………..۲۳۵
نتیجه ی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………۲۳۶
ارائه ی پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………….۲۳۷
منابع……………………………………………………………………………………………………………………………۲۴۰
فهرست نمودارها
نمودار ۱٫ فراوانی بسامد واژگان و اجزاء ومفاهیم نماز و نیایش …………………………………………….۲۳۸
نمودار ۲٫ درصد فراوانی بسامد واژگان و اجزاء و مفاهیم نماز و نیایش ………………………………….۲۳۹
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه ی تحقیق
سپاس و ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است. مناجات با حضرت حق، امری فطری در انسان است که توسط لطف بی نهایت ایزد منّان در وجود آدمی به ودیعه گذارده شده که به مرور زمان به صورت زمزمه ها و نجواهایی ناب، در ارواح انسانی نمایان می شود.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
نماز و نیایش ترنم دلنشینی است که همراه با معرفت خدای یکتاست. «معنای نماز، مناجات با خداست و آن که نماز می گزارد، در مقام نیایش است. کلام، آشکار ساختن آن چیزی است که در نهاد انسان است و این جز با حاضر بودن دل ممکن نیست.» (راشدی، ۱۳۸۰، ج۱: ۹۵ )
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
انسان ها با عناصر دعا و نیایش، سعی در ایجاد ارتباط با خدا و تقّرب به درگاه او دارند، به راستی در هستی بی کران ما که روزگار دل مردگی های بشر است تنها وجود قدرت
لایتناهی و متعالی معبودی می تواند تسلّی بخش لحظه هایمان شود که قلب هایمان با ذکرش آرامش پیدا می کند. اینجاست که دلهره ها رنگ می بازند و وجود سرشته شده از غم آدمی غرق نیاز می شود.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
در واقع این ارتباط زبانی که بنده و خدا را با هم صمیمی می کند همان صفت رحمانیّت خداوند است که ریسمان محکم دعا و نیایش را به آدمی عنایت کرده تا با آن به أعلی درجه ی وصال حق نائل گردد.
هر عبادتی ویژگی هایی را دربردارد و هر عملی نیز نتیجه ای را در پی دارد. هر قدر نماز و نیایش همراه با آگاهی، بصیرت و اخلاص باشد، اثرات آن تأثیرگذار تر خواهد بود. بزرگ ترین اثر نماز و نیایش، آرامش و اطمینان قلبی است که در انسان به وجود می آید.
آرامشی که از پرستش عاشقانه ی مبدأ هستی و کمال حاصل می شود روح بی تاب و بی قرار آدمی را به روشنی و یقین می رساند، بدین ترتیب احساس عجز و نیاز و سپس روی آوردن به درگاه حق تعالی و بالاخره دعا کردن، همه و همه القای خداوندی است.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
احتیاج به راز و نیاز با خدا و شاید حتی گله و شکایت به درگاه او، انسان را به سوی نیایش سوق می دهد و احتیاج به راز و نیاز در پهنه ی پر افت و خیز ادبیات جلوه ی بیشتری داشته است.
زیرا شاعران در مقایسه با دیگران از روحیه ی ظریف و لطیف تری برخوردارند و به همان نسبت زبان گیراتری برای این کار دارند. تأملی در اشعار شاعران در قرون گذشته تاکنون بیان کننده ی این امر است که در اکثریت آن ها نیایش به عنوان یکی از ارکان برجسته ی اشعار
آن ها و شاید مهم ترین آن ها بوده است. شاید این طور به نظر برسد که در شعر معاصر، این موضوع جلوه ی کمتری داشته باشد حال آن که این موضوع یکی از دغدغه های شاعران معاصر است.
در این پایان نامه سعی بر آن است که آداب نماز و نیایش در اندیشه ی هشت شاعر برجسته ی معاصر از جمله محمد حسین شهریار، حمید سبزواری، فریدون مشیری، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، طاهره صفارزاده، سلمان هراتی و قیصر امین پور بررّسی و تحلیل شود.
هدف از این تحقیق این است که نماز و نیایش در اندیشه ی هشت شاعر برجسته ی معاصر بررّسی شود تا رهنمونی برای شناخت انسان ها در ایجاد رابطه با خدا و رسیدن به آرامش و داشتن یک روح آرام باشد. روش گردآوری اطلاعات در این پایان نامه کتابخانه ای
است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است. ابتدا اشعار نیایشی شاعران منتخب استخراج می شود سپس با تحلیل مباحث به تناسب تقسیم بندی مفاهیم نماز و نیایش، در اشعار آنان بررسی می شود.
این تحقیق شامل پنج فصل است: در فصل اول به بیان مقدمه ی تحقیق، بیان مسأله، سوالات تحقیق، اهمیّت و ضرورت تحقیق، پیشینه ی تحقیق، اهداف تحقیق، فرضیه های تحقیق، تعاریف واژه های کلیدی، حدود و قلمرو تحقیق پرداخته شده است.
در فصل دوم مبانی نظری تحقیق و بنیاد نظری مربوط به آن از جمله، آداب نماز، تاریخچه ی نماز و پرستش، نظریه های نماز، اشکال نماز، مفاهیم نماز، توحید، آداب نیایش و … بیان شده اند.
فصل سوم مروری است بر زندگی، آثار، سبک و ویژگی های شعری هشت شاعر برجسته ی معاصر.
در فصل چهارم آداب نماز در اندیشه ی هشت شاعر برجسته ی معاصر به تناسب تقسیم بندی مفاهیم نماز و نیایش، بررّسی و تحلیل شده است.
در فصل پنجم نتیجه ی حاصل از تحقیق ارائه شده است.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۱-۲ بیان مسئله
نماز به معنای سجده کردن و تعظیم کردن است که از مقوله ی جزء به کل محسوب می شود و ترجمه ای است آزاد از واژه ی «صلوه» . نماز توجه باطن، ملازمت در حضور، اقبال به سوی حق و إعراض از ما سوی الله است. نماز راز با بی نیاز، اوج تجلّی عاشقانه بین عاشق
و معشوق و نیایش دردمندانه ی بنده ای است که در الفاظی فشرده در پیشگاه معشوقی او بیان می دارد و عبادت که روح نماز است در حقیقت اظهار ذلّت و خاکساری در پیشگاه حق است.
مفهوم نماز تنها یک عمل عبادی معمولی نیست، بلکه یک مرحله از مراحل سیر و سلوک عرفانی است و جایگاه ویژه ای در شعر عرفانی به خود اختصاص داده است.
یکی از پایدارترین و قدیمی ترین تجلیّات روح آدمی و یکی از اصیل ترین ابعاد وجود، حس نیایش است. نیایش یک حالت دریافتنی ولی وصف ناپذیر، یک
لحظه ی ناب و بی دغدغه در محضر حق است و چنین به نظر می رسد که نیایش اصولاً کشش روح است به سوی کانون غیر مادّی جهان.
دعا و نیایش گستره ی وسیع، تعاریف متعدّد و متفاوتی را در بر می گیرد؛ چنان که علّامه جعفری «آن حالت روحی که میان انسان و معبودش رابطه ی
انس ایجاد نموده است و او را در جاذبه ی ربوبی قرار می دهد نیایش می نامد.» ( باقریان موحد، ۱۳۹۹: ۷۵) و در منظر شخصیّت فرهیخته ای چون
عبدالکریم سروش «دعا فقط صحنه ی خواندن نیست که عرصه ی شناختن او هم هست، مونولوگ نیست، دیالوگ هم هست، سخن گفتن دو سویه است.» (همان: ۱۲۵)
همه ی انسان ها ابزار بیان دریافت های خود را ندارند، در این بین عده ای خوشبخت و مقبل هستند که علاوه بر داشتن آنات بیشتر ، استعداد و قدرت
بیان آنات خود را نیز دارند. اگر چه بیشتر این انسان -ها در زندگی با درد و رنج زیسته اند اما درد و رنج گوارایشان باد که به نعمت عظیم تری رسیده اند و ایشان شاعرانند.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
شاعران مورد نظر ما متعلق به دوران معاصراند و هم جنبه ی فقهی و عبادی نماز را در نظر داشتند و هم جنبه ی رمزی و نمادین آن را. شاعرانی چون :
محمد حسین شهریار، حمید سبزواری، فریدون مشیری، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، طاهره صفارزاده، سلمان هراتی و قیصر امین پور که با بکارگیری قالب های مختلف و الفاظ
متداول هرکدام به شیوه ای مفاهیم و مضامین اعتقادی خود را در شعر منعکس می کنند، به عنوان نمونه سهراب با زبان ویژه و نگاه عرفانی خود این چنین می سراید که :
« تهی بود و نسیمی / سیاهی بود و ستاره ای / هستی بود و زمزمه ای / لب بود و نیایشی / «من» بود و «تو» یی / نماز بود و محرابی » (سپهری، ۱۳۸۷ : ۲۱۷و۲۱۸ )
توصیف شهریار این گونه جلوه می نماید :
« از دل ذرّه تا دل خورشید / همه جا جذبه ی محبّت اوست
همه آفاق، مسجد و محراب / همه یک گوشه عبادت اوست
به طواف و نیایش ذرّات / همه آفاق غرق حیرت اوست » (شهریار، ۱۳۹۷ : ۱۲۱ )
فروغ با نگاه تیره و پناه جویانه می سراید که :
« و اسمش آن چنان که مادر / در اول نماز و در آخر نماز صدایش می کند / یا قاضی القضات است / یا حاجت الحاجات است » ( فرخزاد، ۱۳۹۸ : ۳۳۰ )
و شاعر نیایش واره ها این گونه زمزمه می کند :
« دیشب آن قدر نزدیک بودی / که پنجره از شادی ام نمک می چشید / و لبخندم را دامن می زد / من مشغول تو بودم / نیلوفری از شانه های من رویید / و از پنجره بیرون رفت » ( هراتی ، ۱۳۹۶ : ۷ )
تاکنون بحث نیایش در آثار شاعران کهن چون مولانا، سنایی و … بررّسی و تحلیل شده است و در این پایان نامه سعی بر آن است که با گزینش نمونه
هایی از شاعران معاصر، با نگاهی جدید و متفاوت به کنکاش پرداخته و علاوه بر بررّسی آداب نماز و نیایش، تحلیل مطالب را نیز باز خواهیم نمود.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۱-۳ سوالات تحقیق
۱- آیا نیایش ممکن است به صورت یک سیر روحانی و یک مکاشفه ی درونی درآید؟
۲- فرم نیایش چگونه در اندیشه ی شاعران شکل گرفته است؟
۳- اثرات نیایش که در روح و جسم ما نمود پیدا می کند به چه عواملی بستگی دارد؟
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۱-۴ اهمیّت و ضرورت تحقیق
با قرار گرفتن در مسیر شناخت آداب نماز و نیایش و ویژگی های خاص آن ها، می توانیم به احساس توانایی در ایجاد رابطه با خدا، احساس بهبودی خلق و خو، افزایش عزّت نفس و قدرت تصمیم-گیری و درمان بیماری های جسمی و روحی امیدوار باشیم و علاوه بر این،
اضطراب و نگرانی را که همیشه در مسیر رشد و حرکت از موانع بزرگ ادامه ی حیات سالم بوده است به آرامش؛ که به عنوان گمشده و آرزوی بشر تعریف شده است تبدیل کنیم تا داشتن یک روح آرام که از نتایج مستقیم اعتقاد به خدا و نیایش است برای همگان حاصل شود.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۱-۵ پیشینه ی تحقیق
نیایش پدیده ای است که پیشینه ی آن همزاد آفرینش آدمی است. نیایش و ستایش نامه ها نیز در ادبیات تمام ادیان بخش های پربرگ و پرباری را تشکیل می دهند و کهن ترین آثار باقی بشری از تمدن هند و چین گرفته تا ایران باستان، همگی مجموعه ای از سرود ها و نیایش ها هستند مانند اوپانیشاد ها، اوستا و … که امروزه به عنوان گنجینه ای گران سنگ از معارف محسوب می شوند.
بدیهی است که نیایش واکنشی عالی، انگیخته ای مقدّس و محصول جلوه هایی است اهورایی و ارزشمند و فرازمینی. به عبارتی دیگر نخستین رگه های شعر نیایشی را در آثار کسایی مروزی می توان یافت؛ هر چند نه به طور مستقیم و بیشتر مطاوی اشعار زاهدانه و
عقیدتی. با عنایت به این که موضوع تحقیق بسیار بکر و نو است، استفاده از دسترنج محققان دیگر بسیار محدود و در واقع غیر ممکن است و در این اثنا به سوابق زیر می توان اشاره کرد :
در ادبیات کهن آقای دکتر کرم عبادی در مجله ی زبان و ادبیات فارسی پاییز ۱۳۸۵ به تحریر مقاله ای ارزشمند درباره ی آداب، اسرار و فضایل عبادات از دیدگاه مولانا پرداخته که در آن با الهام از دیدگاه مولانا و با تکیه بر مثنوی معنوی، عشق و اشراق را مایه ی اصلی عرفان
دانسته و عرفان مولانا را عالی ترین مرتبه ی فکری و تعالی روحی و اخلاقی بیان کرده است که با مجاهده و سیر و سلوک و کسب دانش و معرفت حقیقی و عشق به حق و پیروی از مردان کامل و انبیا حاصل می شود.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
خانم فاطمه شیخلووند در جریان مقاله ای در سال ۸۶ جایگاه نماز و نیایش را در شعر نو فارسی از نظر گذرانده و شعر نو نیمایی و دیدگاه های نزدیک به شیوه ی نیمایی را به بحث گذاشته است و با وجود ریشه یابی علل و عوامل گرایش کم و زیاد شاعران به نماز و
نیایش، اذعان کرده که نیایش موجود در ادبیات، نشأت گرفته از ذهن پرسشگری است که بدون تأثیر از عالم خارج در ضمیر آن ها به ودیعه نهاده شده است.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۱-۶ اهداف تحقیق
۱- بینش و جهان بینی شاعران معاصر نسبت به مسأله ی نماز و نیایش.
۲- ارتباط نماز و نیایش با عرفان در اندیشه ی شاعران معاصر.
۳- جریانات تأثیرگذار بر نماز و نیایش شاعران.
۱-۷ فرضیه های تحقیق
۱- احساس عرفانی غالباً در نیایش تجلّی می کند نیایش در نهایت، وضوح یک پدیده ی روحی است و حقیقت نیایش را یک حالت پرگدازی مجسّم می کند که در آن دل به خدا
جذب می شود.
۲- فرم یعنی محتوای نگاه داشته شده در روبرو و فرم های نیایش، فرمول های حفظی اند که به طور غیر ارادی بیان می شود و به صورت فطری و غریزی در سرشت ها نهفته اند و تا
حدودی عوامل بیرونی بر آن تأثیر می گذارند.
۳- اثرات نیایش به عواملی مانند کیفیّت، شدّت و تواتر نیایش بستگی دارد. شناختن تواتر و شدّت نیایش آسان است اما کیفیّت آن سرزمین ناشناخته ای است؛ زیرا ما وسیله ای برای سنجش ایمان و میزان عشق دیگران در دست نداریم .
۱-۸ تعاریف واژه های کلیدی
نماز:
نماز مهم ترین و باشکوه ترین جلوه ی عبادت محسوب می شود تا حدّی که هیچ عبادتی برای تقّرب و نزدیکی عبد به معبود به پایه ی نماز نمی رسد.
در تعریف لغت نماز آمده که : « نماز با همین ریخت در زبان پهلوی به کار می رفته است. ریخت سغدی آن نماچ بوده است. ستاک واژه، نم ؛ در اوستایی نمه به معنی خم شدن است. » (کزازی، ۱۳۹۵ : ۲۳۵ )
نیایش:
نیایش یعنی اتصّال به مرکز ماورایی و ماورای انسان، نیایش یعنی این که انسان بتواند با منبع فرازمینی و فرادنیایی ارتباط برقرار کند.
«در تعریف لغت نیایش آمده که نیایش در پهلوی نیایشن بوده است. نیایش در ریخت، اسم مصدر شینی است، اما مصدر آن، که در پارسی «نیاییدن» می توانست بود کاربرد نیافته
است و گردانیده ]= صرف[ نشده است. ریختی دیگر از آن نیغایش می تواند بود. «من» یا «ن» در آن پیشاوند می نماید.» (همان :۲۵۶)
۱-۹ حدود و قلمرو تحقیق
با در نظر گرفتن ویژگی های نماز و نیایش و ارتباط آن با اشعار شاعران معاصر، در این پایان نامه به بررّسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در اندیشه ی هشت شاعر برجسته ی معاصر از جمله :
محمد حسین شهریار، حمید سبزواری، فریدون مشیری، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، طاهره صفارزاده، سلمان هراتی و قیصر امین پور پرداخته خواهد شد.
فصل دوم
مبانی تحقیق
۲- فصل دوم
نماز و نیایش دو موضوع اصلی پایان نامه ی حاضر هستند و در کنار یکدیگر ساختار اصلی این تحقیق را تشکیل می دهند. شایسته است در این فصل، که در آن مباحث نظری پایان نامه مطرح می-شود، به این دو مبحث بپردازیم . در ادامه، نخست مبحث نماز و پس از آن نیایش بررّسی خواهد شد.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۲-۱ نماز
نماز ارتباط صمیمانه ای است میان انسان و خدا، میان آفریده و آفریدگار. نماز زیبا ترین جلوه ی پرستش، اقرار صادقانه به بندگی خدا و سرآغاز صعود به رفیع ترین قلّه های معنویت، معرفت الهی و سعادت جاودانی است.
نماز در لغت به معانی : «خدمت و بندگی، خدمتکاری، اطاعت و فرمانبرداری، سجده و سجود، سر به زمین نهادن، سر فرود آوری برای تعظیم، کرنش و تکریم و تعظیم است.
«در نماز آمدن» نیز به معانی: سجده کردن، تعظیم کردن و «به نماز آمدن» : خم شدن به نشانه ی تکریم و تعظیم، پرستش، ادای اطاعت، طاعت و عبادت ایزد تعالی، عبادت و عرض نیاز به سوی خدای عالمیان به طریقی که در شریعت پیامبران وارد شده و نیاز است.» (دهخدا، ج۴۷ : ۷۷۲)
« واژه ی فارسی «نماز» از لفظ پهلوی «نماک» گرفته شده است و آن هم به نوبه ی خود از ریشه ی باستانی «نِم» به معنی «خم شدن» و «تعظیم کردن» مأخوذ است که به تدریج بر معنی «صلات» یا عبادت ویژه ی مسلمین اطلاق گردیده است.» (خزائلی،۱۳۵۸ :۳۳۸)
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
«نماز حضور در برابر آفریدگار و هماهنگی با همه ی ذرّات عالم است.» (قرائتی، ۱۳۶۹: ۳۸)
نماز را «صلاه» نامیده اند زیرا پیوند بین مخلوق و خالق و مشتمل بر کمک خواهی است.
« صلاه در لغت به معنای دعا و خواستن است. قالَ کَثیرَ مِن اَهلِ اللَغه : هی الدُعاءِ و التَبریکِ و التَمجید.» (اصفهانی، ۱۳۹۷: ۲۸۷)
«صلاه حضور ذاتی است که حضور و توجه ی قلبی منجر به دریافت تجلیّات می شود. صلاه، مشاهده و رؤیت است و آن شهود روحی و رؤیت عینی در موارد أعیان روحانی و جسمانی موجود.» (میرآخوری و شجاعی، ۱۳۹۹: ۱۱۱)
از این روست که نماز را «معراج المؤمنین» ، «قُره عینُ العارفین » و «تاجُ المُقَربین» خوانده اند.
در واقع می توان گفت «نماز را به خاطر دعا هایی که در آن وجود دارد، «صلاه» نامیده اند و صلاتی که از جانب خدا باشد «رحمت»، آن که از جانب فرشتگان باشد، «آمرزش خواهی» و آن که از سوی مردم باشد، «دعا» است.» (راشدی، ۱۳۹۹، ج۱: ۷۵)
نماز که زیبا ترین شکل و هندسه ی توجه به خداست، مناسب ترین فرصت برای تغذیه ی روح و روان است. وقتی بنده به آستان حق رو می کند و فرمان او را با نماز گزاردن اجابت می نماید مشمول عنایت های الهی و برکات نماز می شود.
به عبارت دیگر «نماز توجه باطن به حق و ملازمت در حضور، و اقبال به سوی حق و إعراض از ما-سوی الله و دوام مکاشفه با حق و مقام راز و نیاز است.» ( سجادی، ۱۳۹۰ :۷۷۱)
لذا در نخستین دستورات الهی به موسی (ع) در آغاز وحی آمده است:
« اَقِمِ الصَّلوه لِذِکری.» (قرآن کریم، ۲۰ :۱۴)
«نماز را مخصوصاً برای یاد من به پا دار.»
بدین صورت، چنان که خداوند فرمود و در آیات بسیاری از قرآن برآن تأکید کرد بهترین راه ارتباطی با او، نماز است.
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
۲-۱-۱ عبادت و ماهیت آن
« شناخت معبود و آفریدگار، محبّت او را در دل ایجاد می کند و این محبّت، انسان را به پرستش و عبادت و اظهار کوچکی و تواضع در برابر عظمت او وا می دارد. نماز، جلوه ای از بندگی انسان در پیشگاه خدا و مظهر عبودّیت و عبادت است.» (قرائتی، ۱ : ۱۰)
«عبادت یا عباده به معانی پرستش کردن، بندگی کردن، طاعت و نهایت تعظیم برای خدای متعال است.» (دهخدا، ج۳۳: ۳۱)
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
« عبادت خدای تعالی در سه نوع محصور تواند بود:
اول آنچه تعلق به ابدان دارد مانند صلاه و صیام و وقوف به مواقف شریفه از جهت دعا و مناجات،
امداد روح قرب و منادات و ذوق انس و مناجات از هیأت به صلاه با وجود مصلی متصّل و متواتر باشد،
و طبقه ی دیگر اهل مناجات که به واسطه ی معانی ابیات…………………………
بلافاصله بعد از پرداخت موفق میتوانید فایل کامل این پروژه را با سرعت و امنیت دانلود کنید
اولین نفر باشید که نقد و بررسی ارسال میکنید... “بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر”
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
بررسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در آثار شاعران معاصر
قیمت : تومان98,000
نقد وبررسی
نقد بررسی یافت نشد...