توضیحات

شناخت آتش و جشن های مربوط به آن

بیان مسئله

آتش و جشن های مربوط به آن دارای چه جایگاهی در ایران باستان بوده است؟

در نگاهی اجمالی و مختصر آتش از کلمه آتر گرفته شده که در گذشته آتربان

یا آذربان به کسی گفته می شده که پاسبان آتش یا آتر بوده است و در بیانی ساده تر آتش از برخورد و سایش دو شیء و ایجاد جرقه بوجود می آید.

واژه جشن از کلمه اوستایی سینه Yasna آمده و این کلمه از ریشه Yaz اوستایی مشتق شده که معنی ستایش کردن می دهد. از این رو واژه جشن به معنی ستایش و پرستش می باشد. کلمه دیگری که از همین ریشه آمده

و در بین زرتشتیان متداول می باشد واژه جشن Jashen است که معنی

بخصوصی به خودگرفته زرتشتیان واژه جشن را بطور کلی به مراسم عید

و ایام خوشی و سرور اطلاق می کنند در حالیکه مراسم مذهبی و سرودن اوستا در آن ایام را جشن می خوانند.

 ۱۰۰ صفحه  فایل ورد فونت ۱۴

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول:

– عنوان تحقیق: ………………………. ۱

– موضوع تحقیق ……...……………….. ۱

– بیان مسئله ………………………… ۲

– تعاریف نظری ……………………….. ۵

– ضرورت و اهمیت پژوهش تحقیق …………… ۶

– اهداف تحقیق ……………………….. ۸

مقدمه ………………………… ۹

فصل دوم

– جشن ماهیانه ……………………….. ۱۲

– آتش بطور عموم ……………………… ۲۰

– آتش در اوستا ………………………. ۲۱

– داوری یا بازشناسی آتش ………………. ۲۳

– انتقال آتش ………………………… ۲۴

– نور و فروغ و روشنایی و اخگر فروزان …… ۲۵

– انگیزه رو آوردن به سوی روشنایی و فروغ به هنگام نیایش   ۳۱

– دَرِ مهر ……………………………. ۳۲

– روشنایی و تاریکی …………………… ۳۵

– آتش نزد اقوام مختلف ………………… ۳۷

– اهمیت اجاق خانواده و روشن نگه داشتن آن .. ۳۸

– آتش در زمان مادها ………………….. ۴۳

– آتش در زمان هخامنشیان ………………. ۴۳

– آتش در دوره ساسانیان ……………….. ۴۴

– آتشکده ……………………………. ۴۵

– انواع آتشکده ………………………. ۴۷

فصل سوم:

– چهارشنبه سوری ……………………… ۴۷

– آجیل مشکل گشا ……………………… ۵۳

– فال کوزه ………………………….. ۵۵

– آش نذری …………………………… ۵۶

– کجاوه اندازی ………………………. ۵۷

– شال اندازی ………………………… ۵۸

– فالگوش ……………………………. ۵۹

– قاشق زنی ………………………….. ۶۰

–  تطهیر و خانه تکانی ………………… ۶۱

– بخت گشایی …………………………. ۶۲

فصل چهارم:

– جشن سده …………………………… ۶۵

– سبب نامیدن این جشن به سده  ………….. ۶۶

– مراسم جشن سده ……………………… ۶۷

– نام سده …………………………… ۷۲

– انگیزه های داستانی جشن سده ………….. ۷۳

– نوسده، برسده ………………………. ۷۴

– جشن سده د ردوران اسلامی ……………… ۷۷

– برگزاری جشن سده در دوران اسلامی ………. ۷۸

مراسم جشن سده میان زردتشتیان ………….. ۷۹

– جشن سده پس از ساسانیان ……………… ۸۳

فصل پنجم:

– جشن های آتش آذرگان، شهریورگان ……….. ۸۷

– آذرگان یا آذرخش ……………………. ۹۰

– اردیبهشت گان، گلستان جشن ……………. ۹۱

– منابع و مآخذ ………………… ۹۳

شناخت آتش و جشن های مربوط به آن

تعاریف نظری:

فرهنگ: بعد معنوی جامعه می باشد در مقابل تمدن که بعد

مادی است و مجموعه عواملی از قبیل: دین، اعتقادات، آداب و رسوم و … در بوجود آوردن آن دخیل اند.

نحوه برخوردها:

نحوه: به معنای نوع – جور – گونه می باشد.

برخورد: تماس – رویارویی – تعامل و درگیری متقابل و دو طرفه است.

نحوه برخوردها: گونه و نوع رویارویی و تعامل متقابل و دوطرفه می باشد.

دین: به معنای آیین و مذهب و اعتقادات افراد یک جامعه یا یک قوم است.

نوع حکومت:

نوع: به معنای نحوه – جور و گونه می باشد.

حکومت: از کلمه‌ی حاکم به معنای اداره کننده گرفته شده است.

نوع حکومت: نحوه‌ی اداره‌ی جامعه از سوی حکام وقت است.

تقدس آتش:

تقدس: به معنای مقدس، قابل احترام و امری ماورای طبیعی و دارای قداست است.

آتش: از ریشه‌ی آتریا آذر به معنای نور، روشنی و شعله می باشد.

تقدس آتش: یعنی قابل احترام و قداست بودن نور و روشنایی

آداب و رسوم: به معنای آیین و رسم ها و سنت ها و مسلک های یک قوم یا جامعه است.

قومیت: از کلمه‌ی قوم گرفته شده و به معنای وابستگی به یک قبیله یا قوم خاص می باشد.

جامعه آن زمان:

جامعه: به مجموعه ای از افرادی که در یک مکان و زمان به سر برده و دارای

اشتراکی در امور اجتماعی – سیاسی – عقیدتی و … می باشند اطلاق می گردد.

جامعه آن زمان: به معنای جامعه‌ی وقت و در این تحقیق جامعه ایران باستان است.

ضرورت و اهمیت پژوهش:

با توجه به مسائل مشاهده شده و با شناخت عواملی که روی برگزاری جشن های آتش در ایران باستان مؤثر است از جمله: جامعه، آداب و رسوم، نوع

حکومت، فرهنگ، قومیت، نحوه برخوردها، دین و بسیاری از علل و عوامل دیگر می توان با انجام برنامه ریزی های صحیح در جهت شناساندن تاریخ کهن

ایران که جشن های آتش یکی از جنبه های آن می‌باشد گامی اساسی در احیای تمدن کهن کشور و بالا بردن سطح معلومات تاریخ برای عبرت گیری و

جلوگیری از فراموشی تاریخ تمدنی عظیم که زندگی کنونی ما را تا به امروز بدین مرحله رسانده و مقابله با تهاجم فرهنگ بیگانه که تفکر ایرانی به

مرحله‌ی نابودی خواهند کشاند و فهماندن این مطلب به عوام و خواص که جامعه امروز ما به تاریخ و تمدنی شگفت و عظیم بنا بوده و اکنون که بدین

مرحله رسیده مدیون چنین تمدنی گران مایه است. در کل با انجام این تحقیق می توان پله‌های ترقی را در راستای شکوفایی اندیشه های کهن و پرورش و بیداری اندیشه های امروزه برداشته و مسائل مربوطه را شناسایی و حل نموده.

اهداف تحقیق:

اهداف کلی:

بررسی و شناخت چگونگی برگزاری جشن های آتش در ایران باستان

اهداف جزئی:

بررسی و شناخت رابطه عوامل اجتماعی مانند: جامعه، نوع حکومت با برگزاری جشن های آتش در ایران بررسی و شناخت رابطه عوامل اعتقادی مانند: دین، تقدس آتش، آداب و رسوم با برگزاری جشن های آتش در ایران باستان.

بررسی و شناخت رابطه‌ی عوامل فردمدار مانند: فرهنگ، قومیت، نحوه برخوردها با برگزاری جشن های آتش در ایران باستان.

مقدمه

ایرانیان باستان بگوهی نویسندگان، دانشمندان خویش و بیگانه مردمی بودند آزاده، نیرومند، راستگو و نیکوکار. در بین آنها تنبلی و بیکاری، ریاضت و گوشه نشینی، درویشی و دریوزگی و تجرد و رهبانیت مفهوم خارجی نداشت. دنیای آنها دنیای کار و کوشش، دنیای علم و هنر بود.

پدران با فرهنگ ما در ایران باستان برابر تعلیمات عالیه ای که از پیامبر بزرگ فرا گرفته بودند. دنیا را میدان مبارزه سپنتامینو برانگره مینوه یعنی دو قوه نیک

و بدی می دانستند و از آنجایی که به پیروزی نهایی سپنتامینو برانگره مینو ایمان داشتند همواره مانند یک سرباز فداکار و جدی بنفع نیکوکاران با بدکاران

و بداندیشان می جنگیدند تا بدیها و آلودگی ها و نادانی‌ها و بی عدالتی‌ها

از جهان رخت بربندد و در اثر کار و کوشش و سعس و عمل و راستی و درستی آنها سرانجام انگیره مینو با تمام دستیارانش از پهنه گیتی رانده شده و دنیا یک پارچه صلح و آرامش و صفا شده. لایق زیستن‌ و نشو و نمای

راستان و نیاکان گردد. ایرانیان باستان برای اینکه در این کار مذهبی یعنی کمک به پیشرفت و غلبه نهایی سپتامینو و نیکوکاران و برانگره مینو و بدکاران

کامیاب شوند به دو چیز احتیاج مبرم داشتند که یکی بدنی سالم و نیرومند و دیگری روحی قوی و با ایمان بود. بدن سالم را در اثر تمرین بکار و ورزشهای مدام بدست می آوردند. ولی برای دست یافتن به قسمت دوم یعنی روحیه

قوی وسایل چندی داشتند که یکی از آنها ترتیب دادن جشنهای متعدد در

ایران قدیم بود. در این جشنها همه افراد کشور از کوچک و بزرگ و زن و مرد و غنی و فقیر شرکت می کردند و بوسیله تفریحات سالم و عیش و سرور،

دست افشانی و پایکوبی روح خودشان را قوی و خستگی های فکری و روحی را زدوده و برای کار سنگین روزهای بعد از جشن آماده می شدند.

این موضوع یعنی کار توأم با تفریح و سرور مورد توجه و تأیید دانشمندان ا

مروز دنیا قرار گرفته و دولتهای بزرگ اروپا و آمریکا روی همین اصل تعطیلی آخر

هفته را برای کارمندان و کارگران دو روز قرار داده‌اند تا در این دو روز آنها فرصت کافی برای تمدد اعصاب و رفع خستگی داشته، بتوانند خودشان را برای کارهای سخت هفته آینده آماده نمایند.

شناخت آتش و جشن های مربوط به آن

شادی و تفریح و جشن بعلل خاص در یک یا چند روی معین ارسال، جزو آداب و رسوم کهن ملل مختلف خصوصاً ایرانیان بوده است که می توان عواملی را انگیزه برقراری آنها دانست این عوامل که برخی از آنها عبارتند از: اتفاقات جالب و بعید از قبیل ظهور پیغمبران یا تولد اشخاص بزرگ و محبوب که ممکن

است در طول حیات یک قوم متوالی تکرار شوند. بطوریکه اگر قرار باشد از بدو تشکیل یک جامعه کهن، تمام این اتفاقات فراموش نشده و برای هر یک از آنها جشن و سروری باقی بماند ما ایرانیان علاوه بر اینکه تمام ۳۶۵ روز سال را جشن می گرفتیم شاید مثل جامعه ایرانی در اواخر دوره ساسانی در

هر روز عیدی چند می داشتیم ولی چون بعضی از این اعیاد در دوره ای محدود رواج داشته که با گذشت زمان یا انقلابات دیگر اگر بوسیله عاملی مثل دین زنده نگاهداشته نشوند از بین می روند عموم جشن های ایران باستان باقیمانده آنهایی است که بوسیله زرتشت جنبه دینی به آنها داده شده است و این جشن ها بعد از متروک شدن به دینی مبدل به اعیاد ملی برای ایرانیان گردیده است.

جشن کلمه تطور یافته یِسنای Yasnaa اوستایی که در حالت میانه بصورت یزشن Yazashan بوده و اکنون مبدل به جشن شده و معنی آن اعمالی بوده است که امروز آنها را نیایش و عبادت می خوانیم بعضی از این عبادات در زمان حیات بهدینی توأم با حرکات و تدارکات فرح بخش و سرور انگیزی بوده. اکنون در بعضی موارد آنها را بعنوان جشن های ملی می شناسیم.

یکی از علل برگزاری این جشن را گفته اند که «کیومرث را سد فرزند اناث و ذکور بود، چون به حد رشد و تمییز رسیدند در شب این روز جشن ساخت و فرمود که آتش بسیار برافروزند.

این جشن را بعضی به آدم نیز نسبت می دهند. چون فرزندانش در شمار به سد رسید جشن ساخت و آنرا سده نام نهاد.

نوسده- برسده

پیش از سده روزی است که او را بر سده گویند و نیز نوسده. روز پنجم از ماه بهمن اسفندار مذ است. که نوسده یعنی سده جدید یا برسده ، یعنی

فوق سده گفته می شود، زیرا پنج روز پیش از سده است. سده زمانی

در اسفندار مذ روز از بهمن ماه جشن گرفته می شده و بعداً جای آن تغییر یافته و به آبان روز منتقل شده است، علت این جابجایی شاید ناشی از اشکال در حساب و شمار پنجه بوده است.

زمستان بزرگ از ابتدای آبان ماه شروع به پنج ماه پایان می یافت. جشن سده نیز از جمله جشن های بزرگ وعمومی به شمار می رفت که مقدماتی جهت برگزاری ایجاب می کرد. مهمترین این مقدمات که زمان نیز می برد گردآوری خار و خاشاک و هیزم و تل کردن آن بود. همچنین پشته کردن هیزم در

بلندیها و جاهای گوناگون و فراهم آوردن وسایل آتش بازی به شیوه متنوع، به همین جهت برسده روز پنجم بهمن ماه جهت دیته مقدمات جشن بود تا روز دهم.

شناخت آتش و جشن های مربوط به آن

جشن های آتش میان یونانیان و رومیان و سایر ملل و قبایل اروپایی نیز برپا می شد. مثلاً یونانیان در جشن آتش پایکوبی می کردند و باده   می نوشیدند و قربانی کرده و در آتش می افکندند.

در انگلستان مردم در بلندی کوهها و بام ها آتش افروخته و پایان شدت سرما و نزدیکی بهار را جشن می گرفتند و جشن همراه با شادی و پایکوبی فراوان بود. در غالب این جشن های آتش که در میان اقوام و ملل اروپایی شایع. تصاویری از دیوان و عناصر شر و فساد را نقاشی یا تندیس کرده و در

آتش می افکندند بدین کنایت و تمثیل که نیروی اهریمنی و شیطانی بکاهد و نابود شود. در یونان باستان قربانی می کردند و قسمتهایی از قربانی را در آتش می سوزاندند. بر سر تیر و نیزه، کهنه های آغشته به نفت و مایعات سوختنی بسته و در آسمان رها می کردند…………………..