توضیحات

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع پایان نامهعوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

پس دیدن متن و فهرست پایان نامه میتوانید نسبت به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام

فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع پروژه جغرافیا استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز

چکیده
ایران یکی از زلزله‌خیزترین کشورهای دنیا محسوب می‌شود و شهرهای آن در رابطه با این پدیده طبیعی آسیب‌های فراوان دیده‌اند. ایران به سبب موقعیت جغرافیایی خود همواره در معرض انواع سوانح طبیعی می‌باشد که هر از گاهی بخشهای مختلفی از آن را تحت تأثیر

قرار داده و اثرات زیان‌باری به جای می‌گذارد. واقع شدن ایران بر روی کمربند زلزله خیز آلپ- هیمالیا موجب شده است که رخداد زمین لرزه به عنوان یکی از بلایایی که بیشترین آسیب را در کشور به وجود می‌آورد، مطرح گردد. چنین رخدادی همواره سبب تغییرات زیاد محیطی شده و خسارت‌های فراوانی بر جای می‌گذارد.

خطر زمین لرزه در شهر تهران به واسطه موقعیت جغرافیایی و زمین ساختی، وجود گسل‌های متعدد در اطراف آن، وقوع زلزله‌های مخرب تاریخی متعدد در محدوده آن و سایر شواهد تکتونیکی و زمین شناختی، بسیار بالا ارزیابی می‌شود. نگاهی به تاریخچه زمین لرزه‌های ایران نشان می‌دهد که تهران با نام قدیمی‌‌‌ری چندین بار در زمین لرزه‌های بزرگ

تاریخی ویران شده است. علی رغم فعال بودن پهنه تهران و ثبت زمین لرزه‌های متعدد بزرگ و کوچک در این پهنه، در قرن حاضر زمین لرزه‌های مخربی در این گستره رخ نداده است و این نبود لرزه‌ای را باید نشانه‌ای از تجمع انرژی در زمین دانست که احتمال وقوع زمین لرزه‌ای ویرانگر را افزایش می‌دهد.

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

منطقه ۴ تهران طی سه دهه اخیر با میانگین رشد جمعیت سالانه‌ای بیش از کل تهران رو به رو بوده و جزء مناطق جمعیت‌پذیر محسوب می‌شود. این منطقه از نظر بافت اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی ساکنان آن از تنوع قابل توجهی برخوردار است. از یک سو در این منطقه

نواحی و محله‌هایی چون خاک سفید و شمیران نو دیده می‌شوند که محل سکونت تهیدست‌ترین و کم درآمدترین اقشار اجتماعی شهر تهران به شمار می‌روند. در این محله‌ها تراکم واحدهای مسکونی، بافت ریز و در هم تنیده فضاهای مسکونی، کم سوادی و بی‌سوادی، بعد خانوار بزرگتر از منطقه و شهر و تراکم نفر در هر واحد مسکونی دیده

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

می‌شود. از سوی دیگر محله‌ها و ناحیه‌هایی چون پاسداران و تهرانپارس هم در کنار محله‌های پیشین دیده می‌شود که ساکنان آن بر عکس شاخص‌های قبلی یعنی فضای

مطلوب شهری، خانه‌های درشت بافت، گذرهای بسامان، درآمد سرانه بالا و … بهره‌مندند. به دلیل وجود این افتراق مکانی و تفاوت های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در منطقه ۴ ، این منطقه می تواند نمونه مناسبی برای ارزیابی و تحلیل میزان تأثیر عوامل مختلف بر آسیب پذیری شهری در برابر زلزله مطرح گردد.

۲۷۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزلهرا دانلود کنید

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه ۱
۱-۲- بیان مسأله ۲
۱-۳- اهمیت و ارزش پژوهش ۵
۱-۴- پیشینه پژوهش ۷
۱-۵- اهداف پژوهش ۱۵
۱-۶- فرضیات و سؤالات پژوهش ۱۵
۱-۷- تکنیک‌های پژوهش ۱۶

۱-۸- روش جمع آوری اطلاعات ۱۷
۱-۹- محدودیت‌های پژوهش ۱۸
۱-۱۰- کاربرد نتایج پژوهش ۱۸
۱-۱۱- قلمرو مکانی پژوهش ۱۹

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

فصل دوم: مبانی، مفاهیم و دیدگاه‌های نظری
۲-۱-مقدمه ۲۱
۲-۲- تعاریف و مفاهیم ۲۲
۲-۲-۱- بلایای طبیعی ۲۲
۲-۲-۲- بحران ۲۳
۲-۲-۳- شرایط اضطراری ۲۳
۲-۲-۴- پایداری ۲۴
۲-۲-۵- ظرفیت ۲۴
۲-۲-۶- آسیب پذیری ۲۴
۲-۲-۸- ریسک، احتمال خطر یا خطر پذیری ۲۵
۲-۲-۹- خطر ۲۵
۲-۳- ایمنی شهری ۲۷
عنوان صفحه

 آسیب پذیری شهر تهران زلزله

۲-۴- اثرات سانحه زلزله بر انسان ۲۷
۲-۵- بررسی اثرات سوانح ۲۸
۲-۵-۱- بررسی اثرات محیطی سوانح ۲۸
۲-۵-۲- بررسی اثرات بهداشتی و درمانی سوانح ۲۸
۲-۵-۳- اثرات اجتماعی سوانح ۲۹
۲-۵-۴- اثرات اقتصادی سوانح ۲۹
۲-۵-۵- بررسی اثرات مدیریتی و اجرایی سوانح ۳۲
۲-۵-۶- تأثیر سوانح بر مدیران جامعه ۳۲
۲-۵-۷- فروپاشی سازمان‌های رسمی ۳۳
۲-۵-۸- وارد آمدن خسارت به تسهیلات و زیر ساخت‌های یک جامعه ۳۳
۲-۵-۹- از هم گسیختن سیستم حمل و نقل ۳۳
۲-۶- مدیریت بحران ۳۴

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۲-۶-۱- چرخه مدیریت بحران ۳۵

۲-۶-۱-۱- چرخه مدیریت بحران چهار قسمتی ۳۵
۲-۶-۱-۱-۲- چرخه مدیریت بحران شش قسمتی ۳۶
۲-۷- مراحل و فرایند های مدیریت بحران ۳۷
۲-۷-۱- امکانات جستجو، نجات و امداد ۳۷
۲-۷-۲- امکانات امداد پزشکی- بهداشتی اضطراری ۳۷
۲-۷-۳- اسکان اضطراری و موقت ۳۷
۲-۷-۴- حمل و نقل و ترافیک اضطراری ۳۸
۲-۸- دیدگاه‌های نظری آسیب‌پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی ۳۸
۲-۸-۱- دیدگاه زیستی – فیزیکی ۳۹
۲-۸-۲- دیدگاه ساخت اجتماعی ۴۰
۲-۸-۳- دیدگاه ترکیبی ۴۲
۲-۹- مدیریت آسیب‌پذیری؛ ریسک- بحران (رویکرد غالب) ۴۸
۲-۱۰- نقش برنامه‌ریزی شهری در کاهش آسیب‌پذیری ناشی از زلزله ۵۰

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

عنوان صفحه

۲-۱۱- اهداف کلی در مناطق زلزله خیز ۵۱
۲-۱۲- توجه به اصل لزوم برنامه ریزی منطقه ای ۵۳
۲-۱۳- انتخاب مکات شهر وتوسعه های جدید در محل مناسب ۵۳
۲-۱۴- موقعیت جغرافیایی شهر ۵۳
۲-۱۵- ساختار شهر ۵۴

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۲-۱۶- بافت شهر ۵۴
۲-۱۷- فرم شهر ۵۷
۲-۱۸- کاربری اراضی شهری ۵۷
۲-۱۹- تراکم‌های شهری ۶۰
۲-۱۹-۱- گروه اول ۶۱
۲-۱۹-۲- گروه دوم ۶۱
۲-۱۹-۳- گروه سوم ۶۱
۲-۱۹-۴- گروه چهارم ۶۲
۲-۲۰- شریان‌های حیاتی ۶۲
۲-۲۱- ایستگاه‌های آتش نشانی ۶۳

ت آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۲-۲۲- دسترسی به فضاهای باز عمومی ۶۴
۲-۲۳- دسترسی به شبکه معابر ۶۴
۲-۲۴- راهبرد‌های برنامه‌ریزی کاهش خطرات ناشی از زلزله ۶۵
۲-۲۵-۱- کاهش تراکم جمعیتی بافت‌های موجود ۶۵

۲-۲۶-۲- کاهش تراکم ساختمانی ۶۵
۲-۲۶-۳ منطقه بندی ۶۶
۲-۲۶-۴- پهنه‌بندی در خدمت کاربری زمین ۶۶
۲-۲۶-۵- ریز پهنه‌بندی جهت کاربری زمین ۶۷
۲-۲۶-۶- پروانه ساخت و پروانه استقرار کاربری ۶۹
۲-۲۷- ۸-تعیین مقررات فضای آزاد (باز) ۶۹
۲-۲۷-۹- مقررات ساختمانی ۷۰
۲-۲۷-۱۰- جمع آوری و یکی کردن قطعات زمین ۷۰

 شهر تهران در برابر زلزله

عنوان صفحه

۲-۲۸-۱- مدیریت بحران در ژاپن ۷۱
۲-۲۸–۱-۲- درس‌هایی از زلزله بزرگ هانشین ۷۲
۲-۲۸-۱-۳- اقدامات اجرایی جهت بازسازی ناشی از زلزله در ژاپن ۷۲
۲-۲۸-۱-۴- استراتژی بازسازی در ژاپن ۷۴
۲-۲۸-۲ – هند( تجربه گجرات هند) ۷۵
۲-۲۸-۲-۱- موارد مورد توجه در بازسازی ۷۵
۲-۲۸-۲-۲- استراتژی بازسازی ناشی از زلزله ۷۶
۲-۲۸-۲- ۳- نقش سازمان‌های غیر دولتی در بازسازی گجرات ۷۶

تشهر تهران در برابر زلزله

۲-۲۸-۲-۴- ساختارهای مهم در بازسازی‌های ناشی از زلزله ۷۷
۲-۲۸-۲-۵ – مسائل و نکات مورد توجه در بازسازی‌های جدید ۷۷
۲-۲۸-۲- ۶- تخصیص اعتبارات ۷۸

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۲-۲۸-۲-۷- آموخته‌ها و نتایج زلزله گجرات ۷۸
۲-۲۸-۳- ترکیه ۷۸
۲-۲۸-۳-۱- باز سازی تأسیسات زیر بنایی ناشی از زلزله ۷۹
۲-۲۸-۳-۲- اقدامات انجام گرفته در روند بازسازی در ترکیه ۸۰
۲-۲۸-۳-۳- طراحی مقاومت در برابر زمین لرزه با تعمیر تأسیسات زیر بنایی ۸۰
۲-۲۹- ساختار اصلی طرح مدیریت بحران ۸۱
۲-۳۰- مدیریت بحران در ایران ۸۴
۲-۳۱- روش شناسی پژوهش ۹۰
۲-۳۱-۱- گردآوری داده ها ۹۱
۲-۳۱-۲- آزمون فرضیه ها ۹۲
۲-۳۲-۳- تجزیه وتحلیل اطلاعات ۹۳
۲-۳۳- جمع بندی و نتیجه گیری ۹۳

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

فصل سوم :‌معرفی محدوده مورد مطالعه
۳-۱-مقدمه ۹۶
۳-۲- معرفی موقعیت منطقه ۴ در کلانشهرتهران ۹۷
عنوان صفحه

 پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۳-۳- بررسی روند توسعه تاریخی منطقه ۹۸
۳-۳-۱- دوره قاجاریه و قبل از آن ۹۸
۳-۳-۲- دوره پهلوی اول ۹۸
۳-۳-۳- دوره پهلوی دوم ۹۹
۳-۴- ویژگی های طبیعی وجغرافیایی منطقه ۱۰۰
۳-۴-۱- پارک‌ جنگلی لویزان ۱۰۰
۳-۴-۲- رودخانه جاجرود و دریاچه سد لتیان ۱۰۱
۳-۴-۳- ارتفاعات و رودخانه سرخه حصار ۱۰۱
۳-۴-۴- موقعیت منطقه در ارتباط با گسل های تهران ۱۰۱
۳-۴-۵- شیب و پایداری منطقه ۱۰۴

تهران در برابر زلزله

۳-۴-۶- منابع آب‌های زیرزمینی ۱۰۵
۳-۴-۷- بررسی نحوه دفع آب‌های سطحی ۱۰۶
۳-۵- بررسی وضعیت کالبدی- فضایی منطقه ۱۰۷
۳-۵-۱- کلیات نحوه استفاده از زمین ۱۰۷
۳-۵-۲- کاربری‌‌های مهم و شاخص در سطح منطقه ۱۰۷
۳-۵-۲-۱- کاربری مسکونی ۱۰۷
۳-۵-۲-۲- کاربری نظامی ۱۰۹
۳-۵-۲-۳- کاربری صنعتی ۱۰۹
۳-۵-۲-۴- پارک جنگلی، فضای سبز و باغات ۱۰۹
۳-۵-۲-۵- کاربری خدمات عمومی‌‌‌‌ ۱۱۰
۳-۵-۲-۶- کاربری‌های با عملکرد فرامنطقه‌ای ۱۱۰
۳-۵-۳- بررسی وضع موجود کاربری اراضی به تفکیک ناحیه ۱۱۲

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۳-۵-۳-۱- ناحیه ۱ ۱۱۲
۳-۵-۳-۲- ناحیه ۲ ۱۱۳
۳-۵-۳-۳- ناحیه ۳ ۱۱۴
۳-۵-۳-۴- ناحیه ۴ ۱۱۵
۳-۵-۳-۵- ناحیه ۵ ۱۱۶
عنوان صفحه

۳-۵-۳-۶- ناحیه ۶ ۱۱۷
۳-۵-۳-۷- ناحیه ۷ ۱۱۸
۳-۵-۳-۸- ناحیه ۸ ۱۱۹
۳-۵-۳-۹- ناحیه ۹ ۱۲۰
۳-۶- بررسی وضعیت جمعیتی و اجتماعی منطقه ۴ ۱۲۴
۳-۶-۱- جمعیت و خانوار ۱۲۴
۳-۶-۲- ترکیب سنی و جنسی جمعیت ۱۲۴
۳-۷- بررسی وضعیت اقتصادی منطقه …..۱۲۶
۳-۷-۱- بررسی ویژگی های اجتماعی- اقتصادی منطقه به تفکیک ناحیه ۱۲۸

زلزله

۳-۶-۱-۱- ناحیه ۱ …۱۲۸
۳-۶-۱-۲- ناحیه ۲ . ۱۲۹
۳-۶-۱-۳- ناحیه ۳ ۱۳۰
۳-۶-۱-۴- ناحیه ۴ ۱۳۱
۳-۶-۱-۵- ناحیه۵ ۱۳۲
۳-۶-۱-۶- ناحیه ۶ ۱۳۳
۳-۶-۱-۷- ناحیه ۷ ۱۳۴
۳-۶-۱-۸- ناحیه۸ ۱۳۵
۳-۶-۱-۹- ناحیه۹ ۱۳۶
۳-۷-۱- وضعیت حمل و نقل و شبکه های ارتباطی ۱۳۷
۳-۷-۲- میزان تولید و جذب سفر در منطقه ۱۳۷
۳-۷-۳- ایستگاه های مترو واقع در منطقه ۴ ….. ۱۳۷
۳-۸- جمع بندی و نتیجهگیری ….۱۳۹

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

فصل چهارم :‌بررسی شاخصهای وضع موجود
۴-۱- مقدمه ۱۴۱
۴-۲- عوامل موثر بر آسیب پذیری شهری ۱۴۱
۴-۲-۱- عوامل محیطی ۱۴۴
عنوان صفحه

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۴-۲-۱-۱- فاصله از گسل ۱۴۴
۴-۲-۱-۲- جنس خاک و استعداد روانگرایی ۱۴۵
۴-۲-۱-۳- پایداری شیبها ۱۴۶
۴-۳- عوامل کالبدی – فضایی ۱۴۷
۴-۳-۱- کاربری اراضی و همجواری آنها از نظر سازگاری ۱۴۸
۴-۳-۲- فرسودگی بافت ۱۴۹
۴-۳-۲-۱-عمر بناها ۱۵۰

تحلیل زلزله

۴-۳-۲-۲- دانه‌بندی و تعداد طبقات ۱۵۱
۴-۳-۲-۳- نوع مصالح ۱۵۲
۴-۳-۳- شبکه ارتباطی (وضعیت دسترسی‌ها) ۱۵۳
۴-۳-۴- اندازه قطعات ۱۵۷
۴-۳-۵- فاصله از فضاهای باز ۱۵۹
۴- ۴- عوامل اجتماعی و اقتصادی ۱۶۰
۴-۴-۱- تراکم ساختمانی ۱۶۱
۴-۴-۲- تراکم ناخالص جمعیت ۱۶۳
۴-۴-۳- تراکم خالص مسکونی ۱۶۵
۴-۴-۴- تراکم نفر در واحد مسکونی ۱۶۷

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۴-۴-۵- تعداد اتاق در اختیار نفر ۱۶۸
۴-۵- عوامل مدیریتی ۱۶۸
۴-۵-۱- وجود اماکن اسکان موقت ۱۶۸
۴-۵-۲- نزدیکی به ایستگاه آتش نشانی ۱۷۰
۴-۵-۳- دسترسی به مراکز دولتی ۱۷۱
۴-۶- جمع بندی و نتیجه گیری ….۱۷۳

فصل پنجم : تجزیه و تحلیل

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۵-۱-مقدمه …..۱۷۵
۵-۲- ایجاد ساختار سلسله مراتبی ۱۷۸
عنوان صفحه

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۵-۲-۱- محاسبه ضریب اهمیت معیارها وزیر معیارها ۱۷۹
۵-۲-۲- عوامل محیطی ۱۸۰
۵-۲-۳- عوامل کالبدی- فضایی ۱۸۱
۵-۲-۴- عوامل اجتماعی – اقتصادی ۱۸۲
۵-۲-۵- عوامل مدیریتی ۱۸۴
۵-۲-۶- محاسبه ضرایب اهمیت گزینه ها ۱۸۵

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۵-۲-۶-۱- گزینه خطر پذیری کم ۱۸۶
۵-۲-۶-۳- گزینه خطرپذیری متوسط ۱۸۷
۵-۲-۶-۴- گزینه خطر پذیری زیاد ۱۹۰
۵-۲-۶-۵- گزینه خطر پذیری بسیار زیاد ۱۹۱
۵-۲-۷- محاسبه امتیاز نهایی گزینه ها ۱۹۴
۵-۲-۸- بررسی سازگاری در قضاوت ها ۱۹۵
۵-۹- جمع بندی و نتیجه‌گیری ۱۹۶

فصل ششم : اثبات فرضیه، نتیجه‌گیری و پیشنهادات

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۶-۱- مقدمه ۱۹۸
۶-۲- آزمون فرضیه‌ها ۱۹۹
۶-۳-۱- فرضیه اول ۱۹۹
۶-۳-۲- فرضیه دوم ۲۰۲
۶-۳-۳- فرضیه سوم ۲۰۹
۶-۴- نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات ۲۱۵
پیوست ها ۲۲۱
منابع و مأخذ ۲۳۵

فهرست جدول‌ها
عنوان صفحه

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

جدول شماره ۲-۱- اثرات محیطی سوانح ۳۰
جدول شماره ۲-۲- اثرات اجتماعی سوانح ۳۱
جدول شماره ۲-۳- اثرات اقتصادی سوانح ۳۲
جدول شماره ۲-۴- اثرات سوانح بر تسهیلات و زیر ساخت های یک جامعه ۳۳
جدول شماره ۲-۷- چارچوب دیدگاه زیستی- فیزیکی ۴۴

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

جدول شماره ۲-۸- چارچوب دیدگاه ساخت اجتماعی ۴۶

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله
جدول شماره ۲-۹- چارچوب دیدگاه ترکیبی ۴۷
جدول شماره ۲-۱۰- تغییر نگرش های مدیریت بحران ۵۰
جدول شماره ۲-۱۲- ارزیابی الگوهای مختلف قطعه بندی هنگام و بعد زلزله ۵۵
جدول شماره ۲-۱۳- رابطه نسبت سطوح ساخته شده به کل قطعه و درجه آسیب پذیری ۵۶
جدول شماره ۲-۱۴- رابطه اندازه قطعه ها و درجه آسیب پذیری ۵۶
جدول شماره ۲-۱۵- رابطه درجه آسیب پذیری و انواع بافتهای شهری ۵۶
جدول شماره ۲-۱۷- بررسی تجارب کشورهای توسعه یافته در کاهش اثرات زمین لرزه و مقابله با آن ۸۲
جدول شماره ۲-۱۸- بررسی تجارب ایران و سایر کشورهای در حال توسعه در کاهش اثرات زمین
لرزه ۸۳

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

جدول شماره ۳-۱- جمعیت، وسعت و خانوار منطقه ۴ در مقایسه با کلانشهر تهران ۹۷
جدول شماره ۳-۲- گسل های عمده و فعال در گستره تهران بزرگ. ۱۰۲
جدول شماره ۳-۳- شاخص های مسکن در منطقه ۴ تهران ۱۰۸
جدول شماره ۳-۴- کاربری های اراضی منطقه ۴ در وضع موجود ۱۱۱
جدول شماره ۳-۵- پراکنش کاربری اراضی شهری در منطقه به تفکیک ناحیه ۱۲۱
جدول شماره ۳-۶- روند رشد جمعیت منطقه ۴ در مقایسه با شهر تهران ۱۲۴

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

جدول شماره ۳-۷- ترکیب سنی و جنسی جمعیت در منطقه ۴ تهران ۱۲۵
جدول شماره ۳-۸- شاخص های اقتصادی جمعیت ساکن در منطقه ۱۲۷
جدول شماره ۳-۹- تعداد جمعیت غیر فعال ساکن در منطقه ۱۲۷
جدول شماره ۳-۱۰- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۱ ۱۲۹
جدول شماره ۳-۱۱- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۲ ۱۳۰
عنوان صفحه

جدول شماره ۳-۱۲- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۳ ۱۳۱
جدول شماره ۳-۱۳- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۴ ۱۳۲
جدول شماره ۳-۱۴- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۵ ۱۳۳
جدول شماره ۳-۱۵- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۶ ۱۳۴
جدول شماره ۳-۱۶- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۷ ۱۳۵

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

جدول شماره ۳-۱۷- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۸ ۱۳۶
جدول شماره ۳-۱۸- مشخصات اجتماعی- اقتصادی ناحیه ۹ ۱۳۷
جدول شماره ۳-۱۹- وضعیت حمل و نقل و ترافیک در منطقه ۴ تهران ۱۳۸
جدول شماره ۴-۱- عوامل موثر بر آسیب پذیری شهری در برابر زلزله ۱۴۲
جدول شماره ۴-۲- گسل های موجود و حرائم آنها در منطقه ۴ ۱۴۵
جدول شماره ۴-۳- نوع و جنس خاک در محدوده منطقه ۴ ۱۴۶
جدول شماره ۴-۴- شیب منطقه بر حسب مساحت و درصد ۱۴۷
جدول شماره ۴-۵- مساحت کاربری اراضی منطقه بر حسب نوع سازگاری ۱۴۹
جدول شماره ۴-۶- تعداد واحد های مسکونی برحسب عمر بنا ۱۵۰

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

جدول شماره ۴-۷- تعداد واحد های مسکونی برحسب تعداد طبقات ۱۵۱
جدول شماره ۴-۸- تعداد واحد های مسکونی برحسب کیفیت بنا ۱۵۲
جدول شماره ۴-۹- مشخصات معابر مورد نیاز در شهرهای زلزله خیز ۱۵۴
جدول شماره ۴-۱۰- مشخصات معابر منطقه بر حسب طول و عرض ۱۵۶
جدول شماره ۴-۱۱- مشکلات موجود از نظر دسترسی برای اطفای حریق ۱۵۷
جدول شماره ۴-۱۲- اندازه قطعات مسکونی در منطقه ۱۵۸
جدول شماره ۴-۱۳- تراکم ساختمانی در منطقه ۱۶۲
جدول شماره ۴-۱۴- تراکم ناخالص جمعیت در منطقه ۱۶۴
جدول شماره ۴-۱۵- تراکم خالص مسکونی در منطقه ۱۶۶

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

جدول شماره ۴-۱۸- فهرست فضاهای تخلیه امن منطقه ای موجود در منطقه ۱۶۹
جدول شماره ۴-۱۹- فهرست اماکن و فضاهای تخلیه امن پیش بینی شده در منطقه ۱۶۹
جدول شماره ۵-۱- فرایند ساختار سلسله مراتبی ۱۷۸
جدول شماره ۵-۲- ماتریس مقایسه دودویی معیارها ۱۷۹

جدول شماره ۵-۳- ماتریس مقایسه دودویی زیر معیارهای محیطی ۱۸۱
جدول شماره ۵-۴- ماتریس مقایسه دودویی زیر معیارهای کالبدی- فضایی ۱۸۲
جدول شماره ۵-۵- ماتریس مقایسه دودویی زیر معیارهای اجتماعی- اقتصادی ۱۸۳
جدول شماره ۵-۶- ماتریس مقایسه دودویی زیر معیارهای مدیریتی ۱۸۵
جدول شماره ۵-۷- امتیاز نهایی گزینه با خطر پذیری کم ۱۸۶
جدول شماره ۵-۸- امتیاز نهایی زیرمعیارها در ارتباط با خطر پذیری کم ۱۸۶

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

جدول شماره ۵-۹- امتیاز نهایی زیرمعیارها در ارتباط با خطرپذیری متوسط ۱۸۸
جدول شماره ۵-۱۰- امتیاز زیر معیارها در ارتباط با خطرپذیری زیاد ۱۹۰
جدول شماره ۵-۱۰- امتیاز زیرمعیارها در ارتباط با خطر پذیری بسیار زیاد ۱۹۲

جدول شماره ۵-۱۱- جمعیت و مساحت نواحی آسیب پذیر به دست آمده از روش AHP 194
جدول ۶-۱- میزان خطر پذیری نواحی منطقه بر حسب وزن، جمعیت و مساحت ۱۹۹
جدول ۶-۳- میزان خطر پذیری نواحی منطقه بر حسب وزن، جمعیت و مساحت ۲۰۳
جدول ۶-۴ رابطه همبستگی بین متغیرهای تراکم های جمعیتی وساختمانی با سایر متغیرها ۲۰۵
جدول ۶-۵- میزان خطرپذیری نواحی به ازای گزینه های مختلف ۲۰۹
جدول ۶-۶- رابطه همبستگی بین متغیرهای فرضیه سوم ۲۰۹

فهرست شکل‌ها

عنوان صفحه

شکل شماره ۱-۲- موقعیت جغرافیایی منطقه ۴ تهران ۲۰
شکل شماره ۲-۳- ساختار مدیریت بحران کشور ۸۵
شکل شماره ۲-۴- فرایند انجام پژوهش ۹۵
شکل شماره ۳-۱- موقعیت منطقه ۴ در کلانشهر تهران ۹۷

شکل شماره ۳-۲- موقعیت گسل های اطراف تهران ۱۰۴
شکل شماره ۳-۳- طبقه بندی شیب در منطقه ۴ تهران ۱۰۵
شکل شماره ۳-۴- موقعیت مسیل های موجود در منطقه ۴ تهران ۱۰۶
شکل شماره ۳-۵- کاربری اراضی منطقه در وضع موجود ۱۱۰
شکل شماره ۳-۶- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحیه ۱ ۱۱۲
شکل شماره ۳-۷- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحیه ۲ ۱۱۳

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

شکل شماره ۳-۸- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحیه ۳ ۱۱۴
شکل شماره ۳-۹- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحیه ۴٫ ۱۱۵
شکل شماره ۳-۱۰- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحیه ۵ ۱۱۶
شکل شماره ۳-۱۱- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحیه ۶ ۱۱۷

شکل شماره ۳-۱۲- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحبه ۷ ۱۱۸

شکل شماره ۳-۱۳- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحبه ۸ ۱۱۹
شکل شماره ۳-۱۴- پراکنش کاربری اراضی شهری ناحبه ۹ ۱۲۰
شکل شماره ۳-۱۵- موقعیت شبکه های ارتباطی منطقه ۴ ۱۳۹

شکل شماره ۴-۱- پراکنش سازگاری کاربری ها در منطقه ۴ تهران ۱۴۹
شکل ۴-۲- وضعیت فرسودگی بافت در منطقه ۱۵۳
شکل ۴-۳- وضعیت شبکه های ارتباطی در منطقه ۱۵۷

شکل ۴-۴- اندازه قطعات در منطقه ۱۵۹
شکل ۴-۵- فاصله از فضاهای باز در منطقه ۱۶۰
شکل ۴-۶- وضعبت تراکم ساختمانی در منطقه ۱۶۲
شکل ۴-۷- وضعبت تراکم جمعیتی در منطقه ۱۶۴
عنوان صفحه

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

شکل ۴-۸- تراکم خالص مسکونی در منطقه ۱۶۶
شکل ۴-۱۱- موقعیت مراکز آتش نشانی و شعاع عملکردی آنها ۱۷۱
شکل ۵-۲- محدوده نواحی با خظر پذیری کم ۱۸۷

شکل ۵-۳- محدوده نواحی با خظر پذیری متوسط ۱۸۹
شکل ۵-۴- محدوده نواحی با خظر پذیری زیاد ۱۹۱
شکل ۵-۵- محدوده نواحی با خظر پذیری بسیار زیاد ۱۹۳
شکل ۵-۷- پهنه بندی کلی آسیب پذیری منطقه ۱۹۵

شکل ۶-۱- رگرسیون خطی دو جانبه بین متغیرهای همجواری وآسیب پذیری کلی ۲۰۱
شکل ۶-۲- رگرسیون خطی دو جانبه بین متغیرهای همجواری و وسعت آسیب پذیری ۲۰۱

شکل ۶-۳- رگرسیون خطی دو جانبه بین متغیرهای همجواری و جمعیت آسیب پذیری ۲۰۲
شکل ۶-۴- رگرسیون خطی دو جانبه بین تراکم ساختمانی و آسیب پذیری کل ۲۰۶
شکل ۶-۵- رگرسیون خطی دو جانبه بین تراکم ساختمانی و آسیب پذیری جمعیتی ۲۰۶

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

شکل ۶-۶- رگرسیون خطی دو جانبه بین تراکم ساختمانی و وسعت آسیب پذیری ۲۰۷
شکل ۶-۷- رگرسیون خطی دو جانبه بین تراکم ساختمانی و تراکم جمعیتی ۲۰۷
شکل ۶-۸- رگرسیون خطی دو جانبه بین تراکم جمعیتی و وسعت آسیب پذیری ۲۰۸
شکل ۶-۹- رگرسیون خطی دو جانبه بین تراکم جمعیتی و آسیب پذیری جمعیتی ۲۰۸
شکل ۶-۱۰- رگرسیون خطی دو جانبه بین نوع مصالح و آسیب پذیری کلی ۲۱۱

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

شکل ۶-۱۰- رگرسیون خطی دو جانبه بین نوع مصالح و وسعت آسیب پذیری ۲۱۱
شکل ۶-۱۱- رگرسیون خطی دو جانبه بین نوع مصالح و آسیب پذیری جمعیتی ۲۱۲
شکل ۶-۱۲- رگرسیون خطی دو جانبه بین نوع مصالح و عمربنا ۲۱۲
شکل ۶-۱۳- رگرسیون خطی دو جانبه بین عمر بنا و آسیب پذیری جمعیتی ۲۱۴
شکل ۶-۱۴- رگرسیون خطی دو جانبه بین عمر بنا و وسعت آسیب پذیری ۲۱۴
شکل ۶-۱۵- رگرسیون خطی دو جانبه بین عمر بنا و آسیب پذیری کلی ۲۱۵

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

فصل اول
کلیات طرح تحقیق

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

۱-۱- مقدمه
از زمان شروع نگارش پایان نامه حاضر، چندین زلزله هولناک از جمله در کشور هائیتی که حدود ۳۰۰۰۰ نفر کشته و مجروح به جای گذاشت و علاوه بر آن منجر به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی زیادی مانند به غارت رفتن اموال مردم، بی سرپرست شدن کودکان، تخریب ساختمان ها و وارد آمدن خسارات مالی و تلفات جانی شد، اتفاق افتاده است. در سایر کشورها از جمله کشور ایران نیز زلزله های خفیف ولی با شمار زیادی در شهرهای کرمان، زرند و … روی داده است.

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

همه اینها در حالی است که ما هنوز فاجعه مصیبت بار زلزله بم در اذهان وجود دارد، ولی با این وجود علی رغم بحث ها و هشدارهای زیاد از طرف مسئولان، کارشناسان و متخصصین، اقدامات بنیادی یا کاربردی زیادی در کشور هنوز صورت نگرفته است. به جز برخی اقدامات دولت و شهرداری ها در شهرهای کشور نظیر اقدامات اعتباری برای نوسازی و بهسازی بافت

های فرسوده، تاکید بر مقاوم سازی ساختمان‌های نوساز و … که در حد کافی نبوده است. این در حالی است که امروزه نگرش به مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران از جمله زلزله، سیل و سایر مخاطرات که همه روزه بر تعداد آنها افزوده می شود، از دیدی یک جانبه و صرف تأکید بر مقاوم سازی ساختمان ها و ایجاد پایگاه های امداد و نجات چند منظوره به نگرشی

همه جانبه و کلی نگر تغییر یافته است. بنابراین راهبردهایی متناسب با این رویکرد سیستمی و همه جانبه نیز ضروری خواهد بود. در پژوهش حاضر سعی شده با گردآوری دیدگاه ها و رویکردهای حاکم بر موضوع مخاطرات طبیعی چه در کشور های توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه، رویکرد غالب و جدیدی را که در کشورهای پیشرفته

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

عملیاتی شده و جا افتاده است، معرفی کرده و با استفاده از روش ها و تکنیک های جدید برنامه ریزی شهری به ارائه راهبردهای لازم در خصوص نحوه برخورد با مخاطرات طبیعی نظیر زلزله بپردازد که البته این موضوع با در نظر گرفتن شرایط و امکانات موجود در کشورهای نظیر کشور ما امکان پذیر خواهد بود.

در این فصل ابتدا به بیان مسأله زلزله و اهمیت توجه به آن در کشور زلزله خیزی همچون ایران پرداخته شده و سپس به تحقیقات و مطالعات بنیادین و کاربردی انجام شده در ایران و سایر نقاط جهان اشاره شده است. در ادامه، تلاش می‌شود ضمن بیان اهداف، فرضیات و سؤالات اصلی تحقیق، اهمیت و ارزش مسأله، روش‌های گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، محدودیت‌ها و کاربردهای تحقیق مورد بررسی قرار گیرد.

۱-۲- بیان مسأله

زلزله به عنوان یک پدیدۀ طبیعی به خودی خود، نتایج نامطلوبی در پی ندارد. آنچه از این پدیده یک فاجعه می‌سازد، عدم پیشگیری از تأثیر آن و عدم آمادگی جهت مقابله با عواقب آن است. خطرات زلزله در ۴ مقوله و گروه دسته بندی شده‌اند:
– تکان خوردن و لرزش زمین
– شکستگی و جابجاشدگی زمین

– تسونامی
– خطرات ثانوی (از جمله بهمن‌ها، روانه‌های گلی و ریزشها، نشست متفاوت زمین و گدازش خاک، سیلاب‌های ناشی از شکستن سدها و حصارها و آتش سوزیها)

هر شهر یا ناحیه توسعه یافته شهری، ممکن است توسط این خطرات تهدید شوند، تلفات ناشی از زلزله‌های اخیر در نواحی شهری زیاد بوده است. زلزله ۱۹۷۶ تانگ شان در چین ۲۵۰ هزار نفر را به کشتن داد؛ زلزله ۱۹۹۰ در رودبار ایران ۴۰ هزار نفر را کشت؛ زلزله ۱۹۹۱ در اسپیتاک ارمنستان ۲۵ هزار نفر را کشت و یا در بم در ۱۳۸۲ زلزله نزدیک به ۳۵ هزار نفر را کشت.

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

رشد سریع شهرهای جهان چنین بحران‌هایی را دردناک‌تر و فراوان‌تر می‌سازد. این امر به طور واضح مشخص شده است که نتایج و پیامدهای خطرات طبیعی به ویژه زلزله در نواحی شهری در حال افزایش هستند (قدیری، ۱۳۸۱: ۲). برنامه‌ریزان در برنامه‌ریزی توسعه روی آسیب‌پذیری شهرها تأکید بسیاری دارند. زیرا در شهرها به دلیل بالا بودن تمرکز جمعیت، فعالیت‌ها، سرمایه‌ها و مکان گزینی بسیاری از تأسیسات زیربنایی و رو بنایی با رخداد یکی

از بلایای طبیعی به خصوص زلزله تلفات جانی و مالی بیشتری را نشان خواهد داد.
مهار نمودن طبیعت و غلبه بر نیروهای آسیب‌رسان از ابتدای خلقت جوهره اصلی تلاش و مبارزه بشر را برای بقا و ادامه حیات تشکیل می‌داده است، انسان همواره در حال مقابله و ستیز مستمر با مخاطرات طبیعی با هدف کاهش خسارات و آسیب‌های ناشی از آن بوده است.

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر

این در حالی است که بر خلاف نیروهای طبیعی آسیب‌رسان با اثر مستمر و در عین حال قابل پیش‌بینی، مقابله انسان با نیروهای طبیعی و سوانح غیرمستمر و غیرقابل پیش‌بینی مانند زلزله تنها معطوف به بعد از وقوع آنها می‌گردیده، زمانی که از هستی او چیز زیادی برای نجات دادن باقی نمی‌مانده است.

تجربه وقوع زلزله در ایران و دیگر کشورها مؤید این حقیقت است که این سانحه طبیعی علاوه بر تخریب وسیع ابنیه و ابعاد گسترده تلفات جانی در هنگام و بعد از وقوع زلزله با نارسایی‌های جدی جامعه و شهر در امر نجات مصدومین و حادثه‌دیدگان، امداد رسانی به افراد نجات یافته یا مجروح با توجه شرایط اقلیمی‌‌‌و جغرافیایی محیط و ویژگی‌های کالبدی

شهر، از هم گسیختگی ساختار سیاسی، اداری، امنیتی، اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی معیشتی جمعیت در پی اتلاف جانی، تخریب و آسیب دیدگی ابنیه و تأسیسات زیر ساختی مرتبط با آنها و به دنبال آن گسترش ناهنجاری‌های محیطی- اجتماعی از قبیل آتش سوزی، نا امنی، بیماری و مشکلات اقتصادی، سازمان نیافتگی امر اسکان موقت

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

بازماندگان، خدمات رسانی مناسب به آنها، ایجاد شرایط مطلوب زیست و معیشت در طی دوران مزبور، ابهامات و مشکلات جدی در امر بازسازی شهر و مانند مکان‌یابی و آماده سازی بستر شهر، سیاستهای مالی، اداری و نظارتی بازسازی بناها با توجه به لزوم مقاوم سازی آنها و تناسب با الگوهای زیست و معیشت آحاد جامعه در دوران مزبور همراه است.

تجارب مزبور همچنین مؤید آن است که بازسازی‌های عجولانه و بدون مطالعات جامع در عرصه‌های لرزه زمین ساختی، اجتماعی، اقتصادی معیشتی، فرهنگی و احیاناً با احداث مجدد شهر در مناطق پر خطر و ساخت بناهای به ظاهر مقاوم و در حقیقت بدون توجه به ویژگی‌های فرهنگی، زیست معیشتی جامعه که توسعه ناموزون و آسیب‌پذیر آنها را به وسیله مردم در جهت تطابق با نیازهای واقعی‌شان در پی خواهد داشت و در نهایت به مهیا شدن شرایط وقوع فاجعه‌ای دیگر در زلزله‌های آتی منجر خواهد شد.

تحلیل عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

ایران نیز یکی از زلزله‌خیزترین کشورهای دنیا محسوب می‌شود و شهرهای آن در رابطه با این پدیده طبیعی آسیب‌های فراوان دیده‌اند. ایران به سبب موقعیت جغرافیایی خود همواره در معرض انواع سوانح طبیعی می‌باشد که هر از گاهی بخشهای مختلفی از آن را تحت تأثیر قرار داده و اثرات زیان‌باری به جای می‌گذارد. واقع شدن ایران بر روی کمربند زلزله خیز آلپ-

هیمالیا موجب شده است که رخداد زمین لرزه به عنوان یکی از بلایایی که بیشترین آسیب را در کشور بوجود می‌آورد مطرح گردد. چنین رخدادی همواره سبب تغییرات زیاد محیطی شده و خسارت‌های فراوانی بر جای می‌گذارد (ویسه، ۱۳۹۷: ۲۵).

خطر زمین لرزه در شهر تهران به واسطه موقعیت جغرافیایی و زمین ساختی، وجود گسل‌های متعدد در اطراف آن، وقوع زلزله‌های مخرب تاریخی متعدد در محدودۀ آن و سایر شواهد تکتونیکی و زمین شناختی، بسیار بالا ارزیابی می‌شود. نگاهی به تاریخچه زمین لرزه‌های ایران نشان می‌دهد که تهران با نام قدیمی‌‌‌ری چندین بار در زمین لرزه‌های بزرگ تاریخی ویران شده است.

علیرغم فعال بودن پهنه تهران و ثبت زمین لرزه‌های متعدد بزرگ و کوچک در این پهنه، در قرن حاضر زمین لرزه‌های مخربی در این گستره رخ نداده است و این نبود لرزه‌ای را باید نشانه‌ای از تجمع انرژی در زمین دانست که احتمال وقوع زمین لرزه‌ای ویرانگر را افزایش می‌دهد (حسینی، جعفری، ۱۹۵: ۱۱).

 عوامل آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله

منطقه ۴ تهران طی سه دهه اخیر با میانگین رشد جمعیت سالانه‌ای بیش از کل تهران رو به رو بوده و جزء مناطق جمعیت‌پذیر محسوب می‌شود. این منطقه از نظر بافت اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی، ساکنان آن از تنوع قابل توجهی برخوردار است. از یک سو در این منطقه نواحی و محله‌هایی چون خاک سفید و شمیران نو دیده می‌شوند که محل سکونت

تهیدست‌ترین و کم درآمدترین اقشار اجتماعی شهر تهران به شمار می‌روند. در این محله‌ها تراکم واحدهای مسکونی، بافت ریز و در هم تنیده فضاهای مسکونی، کم سوادی و بی‌سوادی، بعد خانوار بزرگتر از منطقه و شهر و تراکم نفر در هر واحد مسکونی دیده

می‌شود. از سوی دیگر محله‌ها و ناحیه‌هایی چون پاسداران و تهرانپارس هم در کنار محله‌های پیش دیده می‌شود که ساکنان آن بر عکس شاخص‌های قبلی یعنی فضای مطلوب شهری، خانه‌های درشت بافت، گذرهای بسامان، درآمد سرانه بالا و … بهره‌مندند.

از آنجایی که تغییر در بعضی از عوامل مؤثر در آسیب‌پذیری منطقه از جمل