توضیحات

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع
پس دیدن متن و فهرست پایان نامه میتوانید نسبت

به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع پایان نامه جغرافیا استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز

توسعه فیزیکی و رشد شهرهای ایران تا چند دهه¬ی پیش، هماهنگ و متناسب با نیازهای جامعه شهری بود. با بروز تحولات جدید،

شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرا شدند. این دگرگونی¬ها به شکل رشد سریع جمعیت و گسترش فیزیکی شتاب آمیز شهرها،

و به صورت نامتعادل و ناهماهنگ بوده است. مهمترین مساله¬ای که در برابر توسعه شهری قرار می¬گیرد، مکان استقرار آنهاست.

اصولا استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط محیطی و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیده¬های طبیعی در

مکان¬گزینی، حوزه نفوذ، پراکندگی، توسعه فیزیکی و امثال آن اثر قاطعی دارند. هدف از این پژوهش بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در مکان یابی توسعه شهری، مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس مدل اکولوژیکی و همچنین مکان-یابی توسعه آتی این شهر است.

روش تحقیق، تحلیلی – توصیفی است که با استفاده از نرم افزار Arc GIS 9.3 و منطق بولین، مدل اکولوژیکی

معیار¬های اکولوژیکی توسعه شهری برای شهر نورآباد ممسنی شده است. نتایج تحلیل مکان¬گزینی شهر نورآباد در مقایسه با عوامل اکولوژیکی توسعه شهری نشان داد که ارتفاع، بارش و دما مناسب¬ترین، شیب، جهت دامنه و خاک نامناسب-ترین عوامل

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

اکولوژیکی در مکان¬گزینی شهر نورآباد ممسنی بوده است. در مرحله بعد نتایج مکان-یابی بهینه توسعه فیزیکی شهر نشان داد که عامل فاصله تا مسیل با ۹۸/۸۹ درصد مناسب¬ترین

و جهت دامنه با ۳۴/۱۲ درصد نامناسب ترین عامل اکولوژیکی در مکان¬یابی بهینه بوده است. به منظور اجرای مدل، ابتدا لایه های هر یک از عوامل به صورت زمین مرجع در محیطGIS تهیه

شدند. سپس این لایه¬ها برای اجرای مدل به فرمت شبکه ای تبدیل شدند. در این راستا لایه¬های ارتفاع، شیب، جهت دامنه، زمین شناسی، دما، بارش، فاصله تا مسیل، خاک

شناسی، پوشش و کاربری اراضی و فاصله تا محدوده شهر تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین ملاحظه¬ی نقشه¬های حاصل از ترکیب لایه ها نشان داد که که از محدوده

مورد مطالعه برای توسعه آتی، تنها ۱۸۵ هکتار که معادل ۰۷/۱ درصد از سطح کل منطقه است، برای توسعه آتی شهری مناسب می باشد و ۹۳/۹۸ درصد دارای شرایط مناسبی برای توسعه نیست. از نظر جهت¬های توسعه، نواحی غرب و شمال مکان های مطلوب برای

توسعه آتی است، تنها ۹ هکتار از سطح شهر نورآباد که معادل۲۰/۱ درصد می باشد، مناسب و براساس مدل اکولوژیکی مکان¬گزینی شده است و ۸۰/۹۸ درصد از سطح شهر نامناسب است.

کلید واژه ها: توسعه فیزیکی، شهر، عوامل اکولوژیکی، نورآباد ممسنی، منطق بولین،GIS.

۱۰۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها را دانلود کنید

فهرست مطالب

عنوان
فصل اول کلیات تحقیق صفحه

۱-۱)مقدمه……….….………………………………………………………………………………………………………………………….۱۴

۱-۲). تعریف موضوع………………………………………………………………………………………………………………………..۱۵

۱-۳). اهمیت وارزش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………۱۶

۱-۴). پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..۱۷

۱-۵). اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..۲۰

۱-۶). سوالات و فرضیه¬های تحقیق…………………………………………………………………………………………………۲۱

۱-۷). روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..۲۱

۱-۷-۱). مدل منطق بولین یا منطق صفر و یک……………………………………………………………………………..۲۲

۱-۸). مشکلات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………۲۳

 توسعه فیزیکی شهرها

فصل دوم: : مبانی نظری

۲-۱)مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………..۲۵

۲-۲). مباحث مربوط به توسعه شهری. …………………………………………………………………………………………..۲۵

۲-۲-۱). شهر……………………………………………………………………………………………………………………………………۲۵

۲-۲-۲). برنامه¬یزی………………………………………………………………………………………………………………………….۲۶

۲-۲-۳). برنامه¬ریزی شهری……………………………………………………………………………………………………………..۲۷

۲-۲-۴). کاربری اراضی…………………………………………………………………………………………………………………….۲۷

۲-۲-۵). رشد و توسعه شهری………………………………………………………………………………………………………….۲۸

۲-۲-۶). مفهوم توسعه فیزیکی………………………………………………………………………………………………………..۲۸

۲-۲-۷). فضای شهری……………………………………………………………………………………………………………………..۲۹

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

۲-۲-۸). بافت………………………………………………………………………………………………………………………………….۲۹

۲-۲-۹). نظریات مورفولوژیکی و توسعه فیزیکی شهر……………………………………………………………………..۳۰

۲-۲-۱۰). توسعه فیزیکی شهر از دیدگاه اکولوژیک………………………………………………………………………..۳۱

۲-۲-۱۱). نظریه¬های هسته¬های متعدد شهر یا شهر چند هسته¬ای………………………………………………..۳۱

۲-۲-۱۲). نظریه ساخت دوایر

متحدالمرکز…………………………………………………………………………………….۳۲

۲-۲-۱۳). نظریه ساخت ستاره¬ای شکل…………………………………………………………………………………………..۳۲

۲-۲-۱۴). نظریه محوری یا توسعه قطاعی شهر………………………………………………………………………………۳۳

۲-۲-۱۵). نظریه شهر خطی…………………………………………………………………………………………………………….۳۳
۲-۳). متغیرهای موثر در مکان¬یابی توسعه¬ی فیزیکی شهرها………………………………………………………..۳۳
۲-۳-۱). مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….۳۳
۲-۳-۲). ژئومورفولوژی……………………………………………………………………………………………………………………۳۴
۲-۳۴). جنس خاک…………………………………………………………………………………………………………………………۳۴
۲-۳-۵). قابلیت خاک. ………………………………………………………………………………………………………………….۳۵

۲-۳-۶). شیب…………………………………………………………………………………………………………………………………۳۵

۲-۳-۷). باد…………………………………………………………………………………………………………………………………….۳۵

۲-۳-۸). آب¬های زیر¬زمینی……………………………………………………………………………………………………………..۳۶

۲-۳-۹). ارتفاع…………………………………………………………………………………………………………………………………۳۶

۲-۳-۱۰). رعایت حریم گسل………………………………………………………………………………………………………….۳۶

۲-۳-۱۱). جهت¬های جغرافیایی……………………………………………………………………………………………………….۳۶

۲-۳-۱۲). حریم رودخانه¬ها……………………………………………………………………………………………………………..۳۷

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

فصل سوم: معرفی منطقه¬ی مورد مطالعه

۳-۱).مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..۳۹

۳-۲). ویژگی¬های جغرافیایی-طبیعی منطقه…………………………………………………………………………………..۴۰

۳-۳). وضعیت توپوگرافی ………………………………………………………………………………………………………………..۴۱

۳-۴). وضعیت شیب منطقه……………………………………………………………………………………………………………۴۲

۳-۵). جهت دامنه…………………………………………………………………………………………………………………………….۴۲

۳-۶). ویژگی¬های زمین¬ساختی و تکتونیکی محدودۀ مورد مطالعه…………………………………………………۴۵

۳-۶-۱). زمین¬شناسی……………………………………………………………………………………………………………………..۴۶

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

۳-۷). ویژگی¬های آب و هوایی شهر نورآباد……………………………………………………………………………………..۴۷

۳-۷-۱). تابش آفتاب…………………………………………………………………………………………………………………۴۷

۳-۷-۲). میزان دما و رژیم حرارتی…………………………………………………………………………………………….۴۸

۳-۷-۳). پراکندگی بارش در شهر نورآباد ………………………………………………………………………………….۴۹

۳-۷-۴). باد ……………………………………………………………………………………………………………………………….۴۹

۳-۸). وضعیت هیدرولوژی منطقه………………………………………………………………………………………………..۵۰

۳-۸-۱). .منابع آبهای سطحی………………………………………………………………………………………………………۵۱

۳-۸-۲ ). منابع آب¬های زیرزمینی………………………………………………………………………………………………..۵۱

۳-۹). خاکشناسی منطقه مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………۵۲

۳-۱۰). خصوصیات زلزله¬خیزی محدودۀ مورد مطالعه……………………………………………………………………۵۴

۳-۱۱) مطالعات تاریخی…………………………………………………………………………………………………………………..۵۴

۳-۱۱-۱) وجه تسمیه ……………………………………………………………………………………………………………………..۵۴

۳-۱۲). مطالعات کالبدی…………………………………………………………………………………………………………………۵۴

۳-۱۲-۱). مرحله اول توسعه شهر

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

نورآباد………………………………………………………………………………………..۵۴

۳-۱۲-۲). مرحله دوم توسعه از سال ۱۳۴۵ تا قبل از انقلاب اسلامی……………………………………………۵۶

۳-۱۲-۳). مرحله سوم توسعه شهر بعد از انقلاب تا سال۱۳۶۵……………………………………………………..۵۷

۳-۱۲-۴). مرحله چهارم توسعه شهر از دهه ۱۳۶۵ به بعد. ………………………………………………………….۵۸

۳-۱۳). تغییر و تحولات جمعیت شهر……………………………………………………………………………………………..۵۹

۳-۱۳-۱). تراکم خالص و ناخالص جمعیت شهر نورآباد…………………………………………………………………۶۰

۳-۱۳-۲). بررسی وضعیت اشتغال و فعالیت در شهر نورآباد…………………………………………………………..۶۰

۳-۱۴). اقتصاد شهر………………………………………………………………………………………………………………………… ۶۱

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و نتیجه¬گیری

۴-۱). مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………….۶۴

۴-۲). بررسی وضعیت تناسب عوامل اکولوژیکی منطقه………………………………………………………………۶۴

۴-۲-۱). وضعیت تناسب ارتفاع از سطح دریا منطقه……………………………………………………………………..۶۲

۴-۲-۲). وضعیت تناسب شیب منطقه……………………………………………………………………………………………۶۵

۴-۲-۳). وضعیت تناسب جهت دامنه…………………………………………………………………………………………….۶۶

۴-۲-۴). وضعیت تناسب زمین¬شناسی منطقه………………………………………………………………………………..۶۷

۴-۲-۵). وضعیت تناسب بارش منطقه…………………………………………………………………………………………….۶۹

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

۴-۲-۶). وضعیت تناسب دما منطقه………………………………………………………………………………………………..۷۰

۴-۲-۷). وضعیت تناسب فاصله تا مسیل منطقه……………………………………………………………………………۷۱

۴-۲-۸). وضعیت تناسب خاک منطقه. …………………………………………………………………………………………..۷۲

۴-۲-۹). وضعیت تناسب پوشش گیاهی و کاربری اراضی منطقه…. ……………………………………………..۷۳

۴-۲-۱۰). وضعیت تناسب فاصله تا محدوده شهر…………………………………………………………………………..۷۵

۴-۲-۱۱). ترکیب کلیه لایه¬های عوامل اکولوژیکی منطقه. ……………………………………………………………۷۶

۴-۳). مکان¬گزینی شهر نورآباد(براساس با مدل اکولوژیکی). …………………………………………………………۷۷

۴-۴). مکان¬یابی بهینه¬ی توسعه آتی شهر نورآباد براساس عوامل اکولوژیکی………………………………….۸۴

۴-۵). پیامدهای توسعه فیزیکی شهر نورآباد ………………………………………………………………………………….۹۱

۴-۵-۱). آلودگی آب. ………………………………………………………………………………………………………………………۹۲

۴-۵-۲). تخریب اراضی کشاورزی………………………………………………………………………………………………….۹۲

۴-۶). نتیجه¬گیری. …………………………………………………………………………………………………………………………..۹۳

۴-۷). آزمون فرضیه¬ها………………………………………………………………………………………………………………………۹۷

۴-۸). ارائه پیشنهادات و راهکارها…………………………………………………………………………………………………..۹۸

منابع ومآخذ.. ………………………………………………………………………………………………………………………………….۹۹

بررسی

فهرست جداول

جدول ۲-۱): معیارهای مدل اکولوژیکی توسعه شهری ایران. ………………………………………………………..۳۷

جدول ۳-۱ ): تراکم خالص و ناخالص شهر نورآباد طی . ………………………….۶۰

جدول۳-۲: وضعیت شاغلین شهر نورآباد ممسنی طی س۳۴۵……………………………۶۱

جدول ۴-۱): وضعیت تناسب ارتفاع از سطح دریا منطقه………………………………………………………………۶۵

جدول ۴-۲): وضعیت تناسب شیب منطقه. ………………………………………………………………………………….۶۶

جدول ۴-۳): وضعیت تناسب جهت دامنه…………………………………………………………………………………….۶۷

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

جدول ۴-۴: وضعیت تناسب زمین شناسی منطقه ………………………………………………………………………۶۸

جدول ۴-۵: وضعیت تناسب بارش منطقه……………………………………………………………………………………۶۹

جدول ۴-۶: وضعیت تناسب دما منطقه…………………………………………………………………………………………..۷۰

جدول ۴-۷: وضعیت تناسب فاصله تا مسیل منطقه ……………………………………………………………………..۷۱

جدول ۴-۸: وضعیت تناسب خاک منطقه………………………………………………………………………………………۷۳

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

جدول ۴-۹: وضعیت تناسب پوشش و کاربری اراضی منطقه……………………………………………………….۷۴

جدول ۴-۱۰: وضعیت تناسب فاصله از شهر…………………………………………………………………………………..۷۶

جدول ۴-۱۱: تعیین مناطق بهینه برای توسعه شهری………………………………………………………………….۷۷

نقشه۴-۱۲: بررسی تناسب عوامل اکولوژیکی در مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد…………………….۷۹

جدول ۴-۱۳: مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس با مدل اکولوژیکی………………………………………………..۸۶

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

فهرست اشکال(نمودارها)

نمودار ۳-۱ : روند تغییرات جمعیت شهر نورآباد طی سال¬های ۱۳۸۵-۱۳۴۵………………………………..۵۹

نمودار ۳-۲ : تراکم خالص و ناخالص شهر نورآباد طی سال¬های ۱۳۸۵-۱۳۴۵……………………………..۶۰

نمودار ۳- ۳: بررسی نقش اقتصادی شهر بر مبنای روش بوژوگارنیه………………………………………………۶۲

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

فهرست اشکال( نقشه¬ها)

نقشه ۳- ۱: موقعیت جغرافیایی شهر نورآباد ممسنی………………………………………………………………………۴۰

نقشه۳-۲: ارتفاع از سطح دریا منطقه……………………………………………………………………………………………۴۱

نقشه۳-۳: شیب منطقه……………………………………………………………………………………………………………………۴۲

نقشه۳-۴: جهت دامنه منطقه………………………………………………………………………………………………………….۴۵

نقشه۳-۵: زمین شناسی منطقه……………………………………………………………………………………………………….۴۶

نقشه۳-۶: دما منطقه………………………………………………………………………………………………………………………..۴۸

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی

نقشه ۳-۷: بارش منطقه…………………………………………………………………………………………………………………..۴۹

نقشه ۳-۸: فاصله از رودخانه و مسیل……………………………………………………………………………………………..۵۰

نقشه ۳-۹: خاکشناسی منطقه………………………………………………………………………………………………………….۵۲

نقشه ۳-۱۰: توسعه ادواری نورآباد………………………………………………………………………………………………….۵۵

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی

نقشه ۴-۱: بررسی وضعیت تناسب ارتفاع از سطح دریا منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهری…….۶۵

نقشه۴-۲: بررسی وضعیت تناسب شیب منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهری……………………………..۶۶

نقشه ۴-۳: بررسی وضعیت تناسب جهت دامنه منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهری……………….۶۷

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

نقشه ۴-۴: بررسی وضعیت تناسب زمین¬شناسی منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهر………………….۶۸

نقشه۴-۵: بررسی وضعیت تناسب بارش منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهری……………………………..۶۹

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

نقشه ۴-۶: بررسی وضعیت تناسب دما منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهری……………………………..۷۰
..
نقشه ۴-۷: بررسی وضعیت تناسب فاصله تا مسیل منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهری……………۷۲

نقشه ۴-۸: بررسی وضعیت تناسب خاک منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهری…………………………….۷۳

نقشه ۴-۹: بررسی وضعیت تناسب پوشش و کاربری منطقه برای مکان¬یابی توسعه شهری…………۷۵

نقشه ۴-۱۰: وضعیت تناسب فاصله تا محدوده شهر برای مکان¬یابی توسعه شهری……………………..۷۶

توسعه فیزیکی شهرها

نقشه۴-۱۱: تعیین مکان بهینه برای توسعه فیزیکی و اسکان جمعیت آتی شهر نورآباد……………….۷۷

نقشه۴-۱۲: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل ارتفاع …………………………………………….۷۹

نقشه ۴-۱۳: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل شیب…………………………………………………۸۰

نقشه ۴-۱۴: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل جهت دامنه……………………………………..۸۰٫

نقشه ۴-۱۵: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل زمین شناسی…………………………………..۸۱

نقشه ۴-۱۶: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل بارش………………………………………………..۸۱

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

نقشه ۴-۱۷: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل دما. …………………………………………………۸۲

نقشه ۴-۱۸: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل فاصله تا مسیل……………………………….۸۲

نقشه ۴-۱۹: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل خاک…………………………………………………۸۳

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

نقشه ۴-۲۰: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس عامل پوشش و کاربری اراضی…………………..۸۳

نقشه ۴-۲۱: تناسب مکان¬گزینی شهر نورآباد براساس کلیه عوامل اکولوژیکی……………………………….۸۴

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

نقشه۴-۲۲: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل ارتفاع……………………………………………۸۶
نقشه۴-۲۳: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل شیب……………………………………………۸۷
نقشه۴-۲۴: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل جهت دامنه………………………………..۸۷

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی

نقشه۴-۲۵ : مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل زمین¬شناسی……………………………..۸۸

نقشه ۴-۲۶: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل بارش………………………………………۸۸

نقشه ۴-۲۷: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل دما. …………………………………………۸۹

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

نقشه ۴-۲۸: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل فاصله تا مسیل…………………………۸۹

نقشه ۴-۲۹: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل خاک………………………………………….۹۰

نقشه ۴-۳۰: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل پوشش و کاربری اراضی…………….۹۰

نقشه ۴-۳۱: مکان¬یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به کلیه عوامل اکولوژیکی………………………۹۱

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

فصل اول: کلیات تحقیق

۱-۱) مقدمه

شهرنشینی و توسعه فضایی- کالبدی متاثر از توزیع فضایی جمعیت٬ انواع عوامل طبیعی (اقلیم٬ خاک٬ ژئومورفولوژی و….) و انسانی ( جمعیت٬ اقتصاد٬ فرهنگ٬ سیاست و….) در عرصه زندگی بشری به عنوان ویژگیهای جهانی از قرن ۱۸ میلادی٬ روند تکاملی را طی کرده

و در قرن ۲۰ شدت یافت٬ در قرن ۲۱ میلادی نیز شاهد شهرنشینی گسترده با بیش از ۶۲ درصد خواهیم بود (باستیه٬ ۱۳۷۷ :۲۳۹ ). تراکم بیش از اندازه جمعیت، تمرکز فعالیت¬ها .

 توسعه فیزیکی شهرها

وفراوانی ساخت و سازها، رشد و گسترش فیزیکی کانون¬های شهری و تخریب اکوسیستم طبیعی را در پی داشته است. هر چند توسعه شهر در کشورهای صنعتی در قرون گذشته به آرامی صورت گرفته است اما در کشورهای در حال توسعه بعد از جنگ جهانی دوم صورت گرفته است وشهرهای کشورهای در حال توسعه با شتاب و سرعت بیشتری از شهرهای ممالک

صنعتی توسعه می¬یابند (شکویی ٬ ۱۳۶۵ :۱۷۶ ). لذا مطالعه اینگونه مسائل و آگاهی از کم و کیف آنها یکی از مهمترین وظائف برنامه¬ریزان شهری می¬باشد. لازم به ذکر است که در دهه¬های اخیر شهرهای ما (بخصوص شهرهای بزرگ) به خوبی گسترش یافته¬اند. این گسترش کالبدی یا انفجار کالبدی در بسیاری از موارد بیش از انفجار جمعیت بوده است. یعنی نسبت افزایش سطح بیش از افزایش جمعیت می¬باشد. در وهله اول این گسترش به نظر

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی

منطقی و طبیعی می¬آید چون با رسیدن جمعیت به آستانه¬های جدید تاسیسات و تسهیلات مورد نیاز و تقاضای جامعه شهری تامین می¬باشد که تناسب ساده با افزایش جمعیت ندارد ولی میتواند دامنه¬ای بس وسیع¬تر از آستانه موجود را پاسخگو باشد (فرج زاده ٬ ۱۳۸۵ : ۱۲ ). استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیده¬های طبیعی در مکان¬گزینی، حوزه نفوذ، توسعه

فیزیکی و مورفولوژیک شهری اثری قاطعی دارند. پدیده های طبیعی گاه به عنوان عوامل مثبت و گاه عوامل منفی و بازدارنده عمل می کنند( ثروتی و دیگران، ۱۳۹۸: ۲۷) . عدم سازگاری محیط طبیعی در توسعه شهرها می¬تواند زمینه¬های ایجاد مخاطرات گوناگون طبیعی را

فراهم سازد همچنین بستر طبیعی قادر است در رابطه با عوامل آب و خاک ، شیب ، آب و هوا و ….. محدودیت هایی را برای توسعه فیزیکی شهرها ایجاد نماید( عزیزپور، ۱۳۹۹: ۶۸). در این پژوهش ابتدا به گر¬آوری مبانی نظری در خصوص نقش و تاثیر عوامل اکولوژیکی در توسعه

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی شهرها

فیزیکی شهر¬ها پرداخته شده است و سپس با بررسی و مطالعات وضع موجود شهر نورآباد ممسنی و مقایسه آن با معیارهای بهینه و معقول اکولوژیکی در سه قسمت به مکان¬یابی توسعه شهری( در سطح بخش مرکزی شهرستان)، مکان-گزینی شهر نورآباد( در مقایسه با مدل اکولوژیکی) و در نهایت مکان¬یابی توسعه آتی شهر پرداخته شده است.
فصل¬بندی پایان نامه به شرح زیر می¬باشد:

فصل اول: به معرفی موضوع تحقیق، اهداف تحقیق، بیان مسأله، ضرورت، اهداف تحقیق و پیشینه آن پرداخته شده است.
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق است که در این فصل به نظریات، دیدگاه¬ها، مکاتب، مدل¬ها و سایر مباحث مربوط اشاره شده است.

توسعه فیزیکی شهرها

فصل سوم: در فصل سوم به معرفی منطقه مورد مطالعه (نورآباد ممسنی) پرداخته شده است و ویژگی¬های جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی منطقه آورده شده است.
فصل چهارم: در فصل چهارم که به یافته¬های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل، قرار گرفته است. در این فصل به ارزیابی و تحلیل نقش عوامل اکولوژیکی بر مکان¬یابی توسعه شهری( در سطح

بخش مرکزی شهرستان)، مکان¬گزینی شهر نورآباد( در مقایسه با مدل اکولوژیکی) و مکان¬یابی توسعه آتی شهر پرداخته شده است. در نهایت به نتیجه گیری، آزمون فرضیه¬ها و پیشنهادات پرداخته شده است.

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

۱-۲) تعریف موضوع

فرهنگ مادی ومعنوی شهری، حاصل دستاورد بزرگ کانون تمدن¬ساز از چند هزار سال پیش تاکنون بوده است و دستیابی به رفاه و آسایش فزاینده در محیط زیست شهری، از دغدغه¬های فکری فرهیختگان به¬ویژه کارشناسان آشنا به مسائل شهری در دو قرن اخیر می¬باشد. با گذشت زمان، نابودی منابع طبیعی شهری، از جمله زمین¬های کشاورزی و

منابع آبها، توسعه ناموزون آن، فقدان مدیریت کار آمد شهری با وضعیت نابرابری زای اقتصادی، مهاجرت سیل آسای جمعیت روستایی به شهرها تراکم و فشردگی این مهاجرین در

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی

محله های مختلف و جدائی¬گزینی در شهرها، از مسائل و معضلاتی است که چشم انداز ناپایداری را بر شهرها تحمیل کرده است (مهندسین مشاور امکو ٬ ۱۳۹۹ :۱۵ ). چنین تحولی موجب گستردگی محدوده خدماتی شهرها شده که انبوه جمعیت شهری را بـا سطوح طبقات اجتماعی متفاوت در خود جای داده است. با پویش فزاینده و سریعی کـه در ساخت کالبدی

شهر، از سال ۱۳۵۰ به بعد یعنی اوج دوره رشد شهرها و هرج و مرج توسعه کالبدی شهری ایران، آن چنان وسعت می¬یابد که حتی تدوین قوانین سخت و برخورد قهرآمیز شهرداری¬ها نیز از بروز آن عاجز می¬ماند. نتیجه آنکه شهرهای ایران به خصوص بافت کـالبدی آنها، منشاء و

بستر ناپایداری در شهرها می¬گردد. تغییرات کالبدی و تحولات فضایی شهرها، چنان سریع و شتابنده عمل کرده است که پس از دوره¬ای کوتاه، اکنون شهرهای کشور، نه تنها توانایی حفظ ویژگی¬های سنتی و اصیل، خود را ندارند، بلکه اصول تازه و علمی نیز بر کالبد آنها و

رشد و توسعه آیندشان با مشکلات بسیاری همراه است(نصیری،۵۴:۱۳۸۴). بیشتر شهرها در گذشته به صورت طبیعی رشد کرده¬اند، یعنی توسعه شهر بدون برنامه¬ریزی آتی انجام شده و شهر به صورت افقی توسعه یافته است. در رشد طبیعی شهر، سیستم جاده¬ای، پارک¬ها، مدارس، زمین¬بازی و… بدون نظم و ملاحظات توسعه آتی شهر ایجاد می¬شدند.

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

امروزه توسعه فیزیکی نابسامان و بی¬رویه یکی از مشکلات شهر و شهرنشینی جهان سوم در دوران معاصر است. به طوری که طی فرایندی مداوم، محدودیتهای فیزیکی و فضاهای کالبدی شهر در جهات عمودی و افقی به لحاظ کمی و کیفی رشد می¬یابد و اگر این روند سریع بی¬برنامه باشد، ترکیبی نامناسب از فضاهای شهری مشکل¬زا خواهد انجامید و با عوارضی مثل بی¬نظمی فضایی، گسترش فقر و نابرابری، فرسایش و آلودگی محیط زیست،

کاهش زمینهای کشاورزی و ناامنی اجتماعی همراه خواهد بود. به همین دلیل موضوع رشد و توسعه فیزیکی و نحوه برنامه¬ریزی و مدیریت آن به یک مساله مهم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در کشورهای مختلف از جمله ایران بدل شده و عموم مسوولان، مدیران و کارشناسان را به جست و جوی چاره برای حل برانگیخته است (حیدری،۱۰:۱۳۸۵). توسعه

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

فیزیکی و ناموزون شهرها بیشتر به سیاست¬های اداری روستا-شهر وابسته بوده، روند بورس بازی، معاملات اقماری زمین نیز از عوامل اصلی در توسعه فیزیکی ناموزون شهرها محسوب می¬شود. هم¬اکنون یکی از مشکلات تمام شهرها، رشد شهرنشینی و به تبع آن گسترش شاخک¬های خزنده شهری بر اراضی پیرا شهری است که پیامد¬هایی چون: حاشیه¬نشینی، نابودی اراضی کشاورزی، افزایش جمعیت شهرها، عدم امکان پاسخگویی

برای برخی از خدمات و کاربری¬ها در شهر، گسستگی بافت¬های فیزیکی، مشکلات زیست محیطی، خصوصا آلودگی و نابسامانی سیمای شهری داشته است (سعید آبادی و

همکاران،۴۴:۱۳۹۹). توسعه فیزیکی -کالبدی یک سیستم شهری تحت تاثیر عوامل مختلف قرار می¬گیرد که یکی از مهمترین این عوامل ویژگی¬های محیط طبیعی، یعنی بستری که شهر بر روی آن قرار گرفته می¬باشد، عواملی مانند: اقلیم، ژٍئومورفولوژی، منابع آب، خاک… در توسعه یک شهر نقش بسیار تعیین کننده و مهمی را می¬توانند بر عهده داشته باشند (فریادی و همکاران،۲:۱۳۹۶).

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی

شهر نورآباد به عنوان یکی از شهرهای استان فارس با مساحتی در حدود ۷۸۳ هکتار و جمعیتی برابر ۵۲۵۹۷ نفر ( ) از نظر جمعیتی، نسبت به سال۱۳۴۵ ده برابر شده و از نظر کالبدی رشد زیادی پیداکرده است این رشد جمعیتی و کالبدی از حدود سال¬های ۶۱ ـ ۶۰ ، آغاز گردیده و با شتاب ادامه دارد و افزایش جمعیت شهری هم به طور طبیعی و هم در نتیجه مهاجرت گسترده روستائیان از روستاهای اطراف آن، صورت گرفته است که این روند

علاوه بر رشد فیزیکی و کالبدی شهر به ویژه در جهت شرقی موجب ارتقاء نقش و عملکرد شهر از حیث اداری، خدماتی در منطقه شده است. همچنین رشد فیزیکی اراضی شهری که توپوگرافی مساعد، آن را تشدید نموده است، به بورس بازی زمین، توسعه نامتعادل شهر، کمبود سرانه¬های شهری٬ بالا رفتن تراکم شهر و تخریب زمین¬های کشاورزی اطراف شهر

توسعه فیزیکی شهرها

انجامیده است. از سوی دیگر وجود جاده ارتباطی شیراز ـ اهواز در نزدیکی محدوده شهر، قابلیت دسترسی به سایر نقاط کشور را افزایش داده، که این موقعیت نیز منجر به جذابیت بیشتر شهر و ورود مهاجرین روستایی از نقاط دورتر شده است. شهر نورآباد از آنجا که از هسته¬های روستایی تشکیل شده است، اراضی کشاورزی و باغات متعددی در بین آنها

گسترده شده که یکی از عوامل عمده محدود کننده توسعه است. ارتفاعات متعدد در پیرامون محدوده کنونی شهر از عوامل محدود کننده توسعه است که در بسیاری از موارد به دلیل شیب زیاد امکان ساخت و ساز را فراهم نمی¬سازد. ( بوستانی، ۱۱۸:۱۳۹۸). با توجه به اینکه هرکدام از عوامل شامل( اقلیم، ژئومورفولوژی، منابع آب و خاک و…) در برهه¬ای از زمان به

صورت جداگانه یا همزمان در رشد و توسعه شهرنشینی نقش عمده¬ای را ایفا کرده¬اند، در این تحقیق به مطالعه¬ی تاثیر این عوامل بر روند توسعه فیزیکی این شهر پرداخته و بهترین مکان¬های توسعه آن نیز تعیین می¬گردد.

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

۱-۳) اهمیت وارزش تحقیق

درطی روند پویایی توسعه فیزیکی شهر محدوده¬های فیزیکی و فضاهای کالبدی آن در جهات عمودی وافقی از حیث کمی و کیفی بطور مداوم گسترش می¬یابند و دچار تحول می¬گردند. توسعه فیزیکی شهرها درایران با توجه به رشد جمعیت و تحولات جدید تغییرات بسیاری را پذیرفته¬اند. با توجه به افزایش گرایش به شهرنشینی، شهرها برای پذیرش جمعیت نیاز به

زمین¬های وسیع و گسترده¬ای دارند، که این زمین¬ها از ترکیب واحدهای توپوگرافی و ژِئومورفولوژی تشکیل شده¬اند. هر اندازه که شهرها توسعه یابند و گسترش پیدا کنند برخورد آنها با واحدهای توپوگرافی و ژئومورفولوژی و موضوعات مربوط به آنها زیادتر می

شود.(مشهدیزاده، ۴۷:۱۳۹۹). در گذشته در مکان¬گزینی شهرها بیشتر به مطالعات انسانی و اجتماعی اکتفا می¬شد ولی امروزه غفلت از مطالعاتی نظیر زمین شناسی، ژِئومورفولوژی، هیدرولوژی و … خسارات هنگفتی را برای شهرها در پی خواهد داشت(نگارش، ۱۳۹۹). یکی از

اهداف مهم تهیه طرح¬های توسعه شهری، توسعه سنجیده شهرها بوده است و این انتظاز منطقی از آن هست که برای انتخاب محورهای توسعه شهری، در مطالعه فیزیکی شهرها، شرایط ژئومورفولوژیک، زمین¬شناسی، آب و هوا شناسی و ….. و ارتباط و تاثیر متقابل این پدیده¬ها بر یکدیگر بررسی شود. در راستای توسعه شهری، در صورتی که به اصول و

مکانیسم¬های فرآیند¬های ژئومورفولوژیک، زمین¬شناسی و مورفودینامیک محیط توجه نشود، تعادل ژئومورفولوژیک محیط بهم خورده و باعث بروز خطرات بزرگی می¬شود ، به دنبال آن تلفات و خسارات جبران ناپذیری را ایجاد می¬کند( بخشنده نصرت، ۱۳۹۸: ۳۸۵). در

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

دهه¬های اخیر، عوامل اکولوژیکی در توسعه شهرها توجه بیشتری را به خود معطوف داشته است و به عنوان یکی از پایه¬های اساسی جهت توسعه شهرها معرفی می¬شود. در این رابطه رعایت عوامل طبیعی و مطابقت دادن توسعه شهرها با آن، از اقدامات اساسی جهت مقابله با حوادث طبیعی و حتی ممانعت از مخاطرات طبیعی نظیر( سیل ،زلزله ، نشست ،

ریزش،لغزش، بالا آمدن سطح آب های زیر زمینی و …) بشمار میرود( عزیزپور، ۱۳۹۵: ۳ ).
توسعه فیزیکی شهر نورآباد نیز از این قاعده مستثنی نبوده است واین شهر در سالهای اخیر با توجه به ویژگیهای کالبدی به طور چشمگیری رشد نموده است. هدف از اجرای این پژوهش شناخت عوامل اکولوژیکی موثر در رشد و توسعه کالبدی شهر نورآباد و تحولات مربوط به آن

بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها

طی دهه¬های اخیر می¬باشد. از طرف دیگر نتایج این پژوهش این ارزش را دارد که می¬تواند برای پژوهشگران دیگری که دررابطه با اثر افزایش جمعیت روی فضاهای کالبدی مطالعه می¬کنند بسیار ارزشمند باشد. نتایج این تحقیق می¬تواند به عنوان یک راهنما برای پژوهشگران و برنامه¬ریزان دستاوردهای ارزشمندی داشته باشد واطلاعات و داده¬های

جدیدی را در اختیار آنان قرار دهد. نتایج این تحقیق ضمن روشن کردن عوامل اکولوژیکی موثر بر توسعه فیزیکی، راهها وراهکارهای عملی برای توسعه فیزیکی را به برنامه¬ریزان نشان

می¬دهد و بهترین مکان بهینه را برای اسکان جمعیت شهری بازگو می¬کند. نتایج این تحقیق علاوه بر افزودن و غنا بخشیدن به پژوهش های شهری برای مدیران و برنامه¬ریزان ( اعضای شورای شهر-مدیریت شهر) بسیار م%