فروشگاه

توضیحات

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

فیلسوف به دنبال برهان است و مشارکت حد و برهان، مقتضی کشف حقیقت شی

و شناخت ذات آن است. بنابراین، در فلسفه تقریر و تفصیل حقیقت شی

و بیان کیفیت و مختصات آن مقدم بر اثبات گرایی است فیلسوف به صورتی روشمند و عقلانی به دنبال کشف و درک کنه و ماهیات اشیاء است.

فیلسوف برای توضیح مطالب، روش ارائه برهان را انتخاب می‌کند که به اعتقاد

نگارنده وجه تمایز فلسفه از علوم دیگر است. نگارنده با این دید به بررسی تفسیر المیزان

می‌پردازد و به جمع آوری موضوعی سه مبحث دینی خداشناسی، نبوت و معاد

از تفسیر المیزان اقدام می‌کند. علامه مباحث فلسفی دیگری نیز در المیزان آورده اند

که به دلیل گسترده شدن بحث به این سه موضوع بسنده شد.

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

مشکلات بحث موضوعی و فلسفی در المیزان، گستردگی تفسیر و پراکندگی

بحث‌ها در لابلای تفسیر آیات مختلف و همچنین پرهیز علامه از آوردن فلسفه به شکل بارز در تفسیر خود است. با این حال سعی کرده‌ام ضمن

تحلیل بحث‌های فلسفی مربوط به هر موضوع که به صورت جداگانه در المیزان آمده است،

نظرات علامه را در تفسیر آیات نیز بیابم و موضوعات مورد بحث را در حد توان

وسع ناچیز خودبه صورت کامل ارائه ‌کنم. در مورد بعضی از موضوعات نیز

علامه به طور جداگانه به بحث فلسفی نپرداخته بودند که با گردآوری

تفاسیر مربوطه ومشخص کردن مباحثی که در آن‌ها حضرت استاد با ارائه برهان به توضیح آیات پرداخته‌اند، نظرات فلسفی ایشان را مشخص کردم.

در پایان هر قسمت نیز تلاش شده است، مبانی فلسفی علامه را در آن موضوع تبیین و گاه بعضی نظرات ایشان را نقد کنم.

 ۱۵۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴منابع دارد

 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان
مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

 

فهرست مطالب

پیشگفتار………………………………………………………………………………………………………. ۱

فصل اول: کلیات

۱-۱ جایگاه علم تفسیر در میان مسلمانان ……………………………………………………………. ۶

۲-۱ تعریف تفسیر ...……………………………………………………………………………………… ۷

۳-۱ دلیل نیاز به تفسیر …………………………………………………………………………………… ۸

۴-۱ پیدایش تفسیر ………………………………………………………………………………………… ۹

۵-۱ داناترین صحابه به معانی قرآن …………………………………………………………………… ۱۰

۶-۱ اهل بیت آگاه به معانی قرآن ………………………………………………………………………. ۱۱

۷-۱ مفسران صحابی ……………………………………………………………………………………… ۱۳

۸-۱ عبدالله بن مسعود…………………………………………………………………………………….. ۱۴

۹-۱ اُبَیْ بن کعب ………………………………………………………………………………………….. ۱۵

۱۰- ۱عبدالله بن عباس …………………………………………………………………………………… ۱۵

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

۱۱-۱ ویژگی تفسیر صحابه …………………………………………………………………………….. ۱۶

۱۲-۱ مکتب تفسیری مفسران آگاه …………………………………………………………………….. ۱۷

۱۳-۱ شکل گیری مکاتب تفسیری ……………………………………………………………………. ۱۸

۱۴-۱ تاویل گرایی فصل مشترک همه مکاتب تفسیری …………………………………………… ۲۰

۱۵-۱ مکاتب تفسیری…………………………………………………………………………………….. ۲۲

۱۶-۱ مکتب روایی محض ……………………………………………………………………………… ۲۲

۱۷-۱ مکتب کلامی ……………………………………………………………………………………….. ۲۴

۱۸-۱ مکتب عرفانی ……………………………………………………………………………………… ۲۵

۱۹-۱ معروف‌ترین تفاسیر عرفانی …………………………………………………………………….. ۲۶

۲۰-۱ مکتب فلسفی……………………………………………………………………………………….. ۲۷

۲۱-۱ تفسیر المیزان ………………………………………………………………………………………. ۳۰

۲۲-۱ روش تفسیری المیزان ……………………………………………………………………………. ۳۲

۲۳-۱جنبه روایی المیزان …………………………………………………………………………………. ۳۴

۲۴-۱ جنبه عقلی المیزان ………………………………………………………………………………… ۳۷

۲۵-۱ جنبه فلسفی المیزان ………………………………………………………………………………. ۳۸

فصل دوم: خداشناسی

۱-۲ خداشناسی ……………………………………………………………………………………………. ۴۵

۲-۲ ضرورت بحث ………………………………………………………………………………………. ۴۶

۳-۲ برهان صدیقین ……………………………………………………………………………………….. ۴۹

۴-۲ تحقیق ………………………………………………………………………………………………….. ۵۲

۵-۲ صفات الهی …………………………………………………………………………………………… ۵۳

۶-۲ انقسام صفات ………………………………………………………………………………………… ۵۶

۷-۲ عینیت صفات با ذات ………………………………………………………………………………. ۵۷

۸-۲ تحقیق…………………………………………………………………………………………………… ۵۸

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

۹-۲ توحید…………………………………………………………………………………………………… ۵۸

۱۰-۲ تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۶۰

۱۱-۲ توحید در ربوبیت………………………………………………………………………………….. ۶۰

۱۲-۲ توحید در الوهیت………………………………………………………………………………….. ۶۱

۱۳-۲ تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۶۳

۱۴-۲ علم الهی ……………………………………………………………………………………………. ۶۳

۱۵-۲ چگونگی علم خدا به اعمال انسان …………………………………………………………….. ۶۸

۱۶-۲ تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۶۸

۱۷-۲ قضا و قدر ………………………………………………………………………………………….. ۶۹

۱۸-۲ نظرات مختلف در مورد قضا و قدر ………………………………………………………….. ۷۱

۱۹-۲ شبهه فخر رازی ……………………………………………………………………………………. ۷۴

۲۰-۲ تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۷۶

۲۱-۲ عدل الهی …………………………………………………………………………………………… ۷۷

۲۲-۲ وجود شر در عالم ………………………………………………………………………………… ۷۸

۲۳-۲ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۸۰

۲۴-۲ آیا فعل خداوند تابع مصلحت است؟ ………………………………………………………… ۸۱

۲۵-۲ تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۸۲

۲۶-۲ اثر صادر از خداوند واحد و مطلق است. ……………………………………………………. ۸۲

۲۷-۲ تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۸۴

۲۸-۲ تنها خدا در ذات خود استقلال دارد. …………………………………………………………. ۸۴

فصل سوم: نبوت

۱-۳ نبوت …………………………………………………………………………………………………… ۸۷

۲-۳ تحقیق…………………………………………………………………………………………………… ۸۷

۳-۳ تفاوت نبی و رسول ………………………………………………………………………………… ۸۸

۴-۳ تحقیق…………………………………………………………………………………………………… ۸۹

۵-۳ اثبات نبوت…………………………………………………………………………………………….. ۸۹

۶-۳ تقریر برهان اول ……………………………………………………………………………………… ۹۰

۷-۳ تحقیق ………………………………………………………………………………………………….. ۹۰

۸-۳ تقریر برهان دوم …………………………………………………………………………………….. ۹۲

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

۱۰-۳ بررسی یک شبهه و تقریر برهان سوم ………………………………………………………… ۹۳

۱۱-۳ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۹۴

۱۲-۳ خصایص نبوت ……………………………………………………………………………………. ۹۵

۱۳-۳ وحی………………………………………………………………………………………………….. ۹۵

۱۴-۳ راههای کسب معرفت ……………………………………………………………………………. ۹۶

۱۵-۳ وحی در اصطلاح حکما………………………………………………………………………….. ۹۷

۱۶-۳ انواع وحی ………………………………………………………………………………………….. ۹۸

۱۷-۳ اعجاز…………………………………………………………………………………………………. ۹۹

۱۸-۳ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۱

۱۹-۳ معجزه در قرآن ……………………………………………………………………………………. ۱۰۲

۲۰-۳ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۴

۲۱-۳ معجزه پیامبر اسلام ……………………………………………………………………………….. ۱۰۵

۲۲-۳ جهات اعجاز قرآن ……………………………………………………………………………….. ۱۰۶

۲۳-۳ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۷

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

۲۵-۳ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۹

۲۶-۳ عصمت انبیاء………………………………………………………………………………………… ۱۰۹

۲۷-۳ تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۱۱۲

۲۸-۳ یک شبهه ……………………………………………………………………………………………. ۱۱۲

۲۹-۳ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۱۱۳

فصل چهارم: معاد

۱-۴ معاد …………………………………………………………………………………………………….. ۱۱۵

۲-۴ چگونگی معاد ………………………………………………………………………………………… ۱۱۶

۳-۴ تحقیق…………………………………………………………………………………………………… ۱۱۷

۴-۴ اثبات ضرورت معاد ………………………………………………………………………………… ۱۱۸

۵-۴ برهان عدالت …………………………………………………………………………………………. ۱۱۸

۶-۴ تحقیق ………………………………………………………………………………………………….. ۱۱۹

۷-۴ برهان رحمت ………………………………………………………………………………………… ۱۲۱

۸-۴ تحقیق…………………………………………………………………………………………………… ۱۲۲

۹-۴ برهان غایت……………………………………………………………………………………………. ۱۲۲

۱۰-۴ تجسم اعمال………………………………………………………………………………………… ۱۲۳

۱۱-۴ تحقیق………………………………………………………………………………………………… ۱۲۷

۱۲-۴ خلود در عذاب…………………………………………………………………………………….. ۱۲۷

۱۳-۴ دیدگاه علماء………………………………………………………………………………………… ۱۲۹

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

۱۵-۴ دیدگاه متکلمان……………………………………………………………………………………… ۱۲۹

۱۶-۴ اشکالات خلود……………………………………………………………………………………… ۱۳۲

۱۷-۴ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۱۳۵

۱۸-۴ شفاعت ……………………………………………………………………………………………… ۱۳۵

۱۹-۴ مفهوم شفاعت ……………………………………………………………………………………… ۱۳۶

۲۰-۴ اشکالات شفاعت ………………………………………………………………………………….. ۱۳۶

۲۱-۴ پاسخ به اشکالات …………………………………………………………………………………. ۱۴۰

۲۲-۴ شفاعت کنندگان …………………………………………………………………………………… ۱۴۱

۲۳-۴ شفاعت به چه چیزهایی تعلق می‌‌گیرد؟……………………………………………………….. ۱۴۲

۲۴-۴ شرایط شفاعت کنندگان ………………………………………………………………………….. ۱۴۲

۲۵-۴ چه موقع شفاعت گناهان را از بین می برد. …………………………………………………. ۱۴۲

۲۶-۴ شفاعت شامل چه کسانی می‌شود. …………………………………………………………….. ۱۴۳

۲۷-۴ تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۱۴۳

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………… ۱۴۵

۱-۱ جایگاه علم تفسیر در میان مسلمانان

قرآن به منزله اصیل ترین منبع معارف ناب اسلامی و حقایق قدسی که

ره آورد ۲۳ سال ارتباط آسمانی ترین انسان با حقیقت مقدس ربوبی است.

مهم‌ترین و قدیمی ترین کتاب مسلمان‌ها و بر مبنای تحقیق محققین اسلامی

و اعتراف مستشرقین غربی، تنها کتابی است که بیشترین تالیف و تحقیق درباره آن نگاشته شده است.

کتب تفسیری عظیم ترین و با ارزش‌ترین بخش این مجموعۀ نفیس دینی و

اسلامی به شمار می رود و علم تفسیر یکی از شریف‌ترین شاخه های علوم اسلامی محسوب می‌شود که رسالت تبیین و توضیح کلام الهی و کشف و فاش ساختن اسرار وحی را در حد توان بشری بر عهده دارد.

بررسی تاریخی آثار بر جای مانده از علما و دانشمندان اسلامی اعم

از شیعه و سنی نشان می دهد که علم تفسیر از همان سده های نخست ظهور اسلام و نزول آیات الهی از علوم مورد اهتمام مسلمانان بوده است رافعی – از دانشمندان بزرگ اهل سنت- ادعا می‌کند از ابتدای تاریخ در

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

همۀ تاریخ عالم کتابی نبوده است که به اندازه قرآن بر آن شرح و تفسیر نگاشته یا درباره اش تالیف و تصنیف  شده باشد. (مصطفی صادق رافعی، اعجازالقرآن، چاپ دوم بنیاد قرآن ص ۱۰۷) هم او در کتاب اعجاز القرآن می نویسد «صاحب کشف الظنون تفاسیر زیادی برای قرآن نقل و نام آن‌ها را برده

است که بالغ بر سیصد و کسری است. چنانچه می‌گوید تمام تفاسیر را احصاء نکرده و هر کدام از این تفاسیر در مجلدات زیادی آمده است که بعضی تا صد یا متجاوز از آن بوده و در بعضی از کتب تراجم است که «ابوبکر ادفوی» که به سال ۳۸۷ وفات کرده و در علم قرائت و ادبیات و بسیاری از علوم دیگر

پیشوا و منفرد بوده است، کتابی در صد مجلد در تفسیر قرآن به نام «الاستغناء» تالیف کرده است که از نظر «ارنست رینان» در یکی از کتابخانه های

اندلس که سوخته است تفسیری در سیصد جلد وجود داشته است» (همان). استاد محمد تقی شریعتی در تفسیر نوین خویش می‌آورد شعرانی در

کتاب «المنن» تفسیری را در یک هزار جلد نام برده است. (شریعتی، تفسیر نوین مقدمه ص ۶۱) در این زمینه می‌توان از تفاسیری نام برد که جسته و

گریخته از نبی مکرم اسلام (ص) به منزله مفسر حقیقی قرآن و پس از آن وجود مقدس، از امامان معصوم شیعه به منزله حجج الهی و امناء رسول به دست ما رسیده است.

۲-۱ تعریف تفسیر

معنی لغوی تفسیر از واژه فَسَرَ به معنای روشن کردن و آشکار ساختن، مشخص است. راغب اصفهانی می گوید: «فَسر و سَفر همان گونه که از نظر لفظی قریب هم اند، از لحاظ معنایی نیز به یکدیگر نزدیکند؛ با این تفاوت که فَسر برای اظهار معنای معقول و مفاهیم غیر محسوس و سَفر برای نمودار

ساختن اشیای خارجی و محسوس به منظور دیدن است، مثلاً می گوید اَسفَرَ الصبح: سپیده صبح پدیدار گشت» (راغب اصفهانی، مقدمه تفسیر ص ۴۷ )

تفسیر در اصطلاح مفسران عبارت است از زدودن ابهام از لفظ مشکل و دشوار که در انتقال معنای مورد نظر، نارسا و دچار اشکال است. مادۀ فَسَرَ را به باب تفعیل برده اند تا بیان کننده مبالغه در دستیابی به معنا باشد. همان گونه که مادۀ «کشف» را به همین منظور به باب افتعال می برند و «کَشَفَ و

اکتشف» هر دو به یک معناست، جز این که دومی برای افاده مبالغه

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

در کشف به کار برده می‌شود، زیرا قانونی کلی داریم که «زیاده المبانی تدل علی

زیاده المعانی» یعنی هر چه تعداد حروف یک کلمه بیشتر باشد به همان نسبت معانی بیشتری را افاده خواهد کرد. از این رو تفسیر تنها کنار زدن نقاب از

چهرۀ لفظ مشکل و نارسا نیست، بلکه عبارت است از زدودن ابهام موجود

در دلالت کلام. بنابراین، تفسیر هنگامی رخ می‌دهد که گونه ای ابهام در لفظ

وجود دارد که موجب ابهام در معنا و دلالت کلام می‌شود و برای زدودن ابهام و نارسایی، کوشش فراوانی می طلبد. این نکته مرز بین تفسیر و ترجمه

است؛ ترجمه در جایی است که معنای لغوی لفظ را نمی‌دانیم که با مراجعه به فرهنگ‌ها مشکل حل می‌شود و تلاش و زحمت چندانی هم لازم ندارد. بر خلاف تفسیر که در آن در عین روشنی معنای لغت، هم چنان هاله ای از ابهام بر چهرۀ آن نشسته است.

۳-۱دلیل نیاز به تفسیر

با آن که می دانیم خدای سبحان قرآن را به گونه ای نازل کرد که نور[۱]، هدایت[۲]، برای مردم بصیرت[۳] و بیان کننده همه چیز[۴]  است، چرا به تفسیر قران نیاز داریم؟

اساساً قرآن برای آن نازل شد که تا خود بهترین تفسیر برای خویش باشد[۵]. با وجود این آیا نیازی به تفسیر احساس می‌شود؟ پاسخ این سئوال مثبت است. خداوند قرآن را طوری نازل کرده است که خود به خود و ذاتاً بیانی روشن[۶] برای تمامی انسان‌ها و تفصیل و تبیینی برای همه چیز است گاهی

ابهامی پیش می‌آید که امری عارضی و خارج از ذات قرآن و بعضاً ناشی از خصوصیت سبک بیانی آن است، قرآن برای عرضه قوانین کلی و اولیه نازل شده است، از این رو به اختصار سخن گفته است (که این خود موجب ابهام می‌شود) و تفصیل جزئیات مطالب را به بیان پیامبر اکرم (ص) واگذار می‌کند.

از سوی دیگر، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق و مفاهیم ظریف و تعالیم و حکمت‌های والا درباره حقیقت خلقت

و اسرار هستی است که توده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند و پیامبر (ص) و پس از آن حضرت، ائمه و صحابه باید به تبیین و شرح جزئیات آن می‌پرداختند.

۴-۱پیدایش تفسیر

قرآن کریم یگانه منبع سرشار معارف عالیه اسلام و مبانی احکام شریعت است و هر که بخواهد بر تعلیم حکیمانه اسلام دست یابد، باید ریشه آن را در قرآن ردیابی کند. مسلمانان درصدر اسلام خواسته های خود را در قرآن جستجو

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

و پاسخ خود رابه روشنی دریافت می‌کردند، زیرا قرآن به زبان آنان نازل شده بود و با روش ها و شیوه های کلامی خودشان با آنان گفتگو می‌کرد. از این جهت بر آنان سهل و آسان بود تا مطالب خود را بدون دشواری از قرآن دریافت دارند و گاه اگر با ابهامی در بیان قرآنی روبرو می‌شدند، حل مشکل نیز برایشان آسان بود و با مراجعه مستقیم به پیامبر اکرم (ص) هرگونه ابهام یا اشکالی را برطرف می‌کردند.

علاوه بر این پیامبر به طور مداوم قرآن را آیه به آیه بر صحابه تلاوت و مواضع ابهام آن را نیز برطرف می‌کردند و راه استنباط و بهره ور شدن از مفاهیم عالیه قرآن را به آنان می‌آموختند.

ابو عبدالرحمان سلمی – دست پرورده عبدالله بن مسعود – می گوید «اساتید قرائت ما (صحابه کبار) چنین گزارش دادند که از پیامبر درخواست می‌کردند تا قرآن را برایشان تلاوت فرماید و هرگاه ده آیه را می آموختند، از آن‌ها نمی گذشتند مگر آن که نحوه عمل آن‌ها را نیز از وی می آموختند». ازا ین رو تلاوت قرآن را همزمان باتفسیر و نحوه عمل به آن می آموختند. (طبری، جامع البیان، ج ۱، ص ۲۷)

با این حال جای شگفتی است که تفاسیر ماثور از پیامبر اندک باشد، ولی این تعجب بی مورد است، زیرا در آن زمان ابزار فهم قرآن فراوان و تمامی آیات مربوط به احکام، تفسیر مبهمات و تفصیل مجملات قرآن بوده و موارد سوال و جواب درباره‌ تفسیر قرآن که با نص صریح به ما رسیده است، اندک است، زیرا نیاز به بیشتر از آن احساس نمی‌شده است، ولی همین تفاسیر اندک نبوی، در واقع زیاد بوده است، ولی کمتر نقل شده است. بنابراین، آنچه اندک است، نقل تفسیر است نه اصل و مصدر اصیل آن.

۵-۱داناترین صحابه به معانی قرآن

1 نقد وبررسی برای مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

  1. زهرا

    پایان نامه تفسیر المیزان عالی بود خدا رو شکر

افزودن نقد و بررسی

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان

1 نقد و بررسی

مبانی فلسفی علامه طباطبائی درتفسیر المیزان پایان نامه مقاله پروپوزال رساله ارشد دکترا

قیمت : تومان128,000