توضیحات

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تروریسم این پدیده نامیمون تاریخ ، طعم تلخ خـودرا به اکثر ملتهای جهان چشانیده و بـا سـابقه تـاریخیطولانی که دارد باعث بروز حوادث وحشتناکی در این کـره ناور گردیده است. به موازات اوج گیری اعمـال خـشونتآمیز و گسترش آن به اقصی نقاط جهان پژوهش ها و

تحقیقات عالی و برجسته ای در مورد ابعاد متعـدد و متنـوع ایـنپدیده صورت گرفته است .

در عین حال که ایـن بررسـی هـاهمگی تروریسم را یـک جـرم تلقـی مـی نماینـد ، در  امحدودیت های حقوق بین الملل به عنوان سـلاحی مـوثر بـرایمبارزه با تروریـسم مـورد

تاکیـد قـرار گرفتـه اسـت. باوجودی که پدیده تروریـسم مـسأله تـازه ای نیـست ، امـا

تهدیداتی که امروزه از ناحیه این پدیده شوم متوجـه جوامـع مختلف است، ویژگی و

حساسیت خاصی نسبت بـه سـایر پدیـده هـای حقوقی ایجادکرده است .

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تهدیدات ناشـی از اقـدامات تروریـستی ، دیگر در چارچوب سرزمین معین نمی گنجد وبه یک تهدید جهانی

مبـد ل گشته است. تنوع وپیچیدگی فعالیتهای تروریستی کار بررسی را دشوار می سازد، و علیرغم فراوانی آثار محققانه هنوزتعریف پذیرفته شده ای از تروریسم که بـه لحـاظ

حقـوقیجامع و مانع باشد وجود ندارد. تروریسم بـین الملـل یـکعمل مجرمانه عادی نیست

بلکه پیامی بـا خـود بـه همـراه دارد. تروریست ها با توسل به تهدید یا اخاذی ، خواهاننفوذ در افکار عمومی هـستند. در ایـن نـوع تروریـسمقربانیان هرگز بطور اتفاقی مورد حمله قرار نمی گیرنـد.

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تروریست ها با انجام حملات در اماکن عمومی پر از ازدحام
تروریسم ارزش هایی را هـدف قـرار مـی دهـد کـه بنیـان مانند فرودگاهها ، مترو و فروشگاههای بزرگ و غـیره بـه
دنبال منشورملل ایجاد متحدیک، ازجو قبیل : گسترده از احـترام وحشت بـه عمـومحقـوق بـشر ، هـستند تـا حاکمیـت از

این قانون، طریق قوانین حکومتو ها مقرراتراتحت ناظرفشار به قرار حمایت دهنداز. غیرنظامیان درجنگ، بردباری و تساهل میان ملت هـا و کـشورها ، وحـل و فـصل مسالمت

آمیز اختلافات می باشند .بدین سبب سازمان ملـل متحـد تـاکنون کنوانـسیون هـای متعـددی را در زمینـه مبـارزه باتروریسم تدوین کرده است . چندین
۱
قطعنامه نیـز از جانـب شـورای امنیـت صـادر شـده کـ ه کشورهارا به امر مبارزه با تروریسم فراخوانده است.

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تروریست ها با سوءاستفاده از گسترش مسافرت های هوایی، انقلاب ارتباطات، اقتصادجهانی خصوصی و جهان بدون مرزی کـه در آن زندگی می کنیم ، شیوه های جدیدی را برای ایجاد ناامنی و

رسیدن به خواسته های خود مورد استفاده قرار می دهند . تنوع و
پیچیدگی اعمال تروریستی ، سـازمان یـافتگی وفراملـ ی شـدن تعداد قابل توجهی از  و عدم پیش بینی پاسخ مناسب به مجموعه اعمال تروریستی، ضرورت بازنگری و جرم

انگـاری تروریـسم را آشکار میسازد و می بایست با درک این مهـم نـسبت بـه تـصویب قوانین کارآمد در مقابله با تروریسم در ابعاد مختلف، اقـدام شود .

۳۰۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع و پاورقی دارد 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده ……………………………………..۱
مقدمه ………………………….. ………………………….. ………………………….. ……………………………….۳
تحولات و تاریخچه موضوع……………………………………………………………………………………….۱۱
فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………….۱۶
ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………..۱۶
روش

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….۱۷
ساماندهی تحقیق………………………………………………………………………………………………………۱۷

بخش اول : مقابله و مبارزه باتروریسم ازطریق شناسایی مصادیق آن …………….۱۹
فصل اول : بررسی اشکال متنوع جرم تروریسم …………………………..

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

………………………۲۲
گفتار اول : تروریسم بیولوژیکی یا بیوتروریسم ………………………………………………۲۶
مبحث اول: پیشینه و پیدایش بیوتروریسم

………………………………………………………………۲۷
مبحث دوم: عوامل موثر و بررسی آن عوامل در گسترش بیوتوریسم …………………………….۳۰
گفتار دوم : تروریسم هسته ای ………………………………………………………………….۳۷

مبحث اول :سابقه و شناسایی تروریسم هسته ای ……………………………………………………..۳۸
مبحث دوم :انواع سلاحهای هسته ای و رویکرد حقوقی در برخورد با آن

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

……………………..۴۳
گفتار سوم : تروریسم سایبری ……………………………………………………………………۵۰
مبحث اول :تاریخچه و تحولات مفهوم تروریسم سایبری ……………………………………………۵۲

مبحث دوم : شیوه ها ،ابزار هاو تلاش برای مبارزه با تروریسم سایبری ………………………….۵۹
أ
گفتار چهارم : تروریسم شیمیایی ………………………………………………………………..۷۵

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

مبحث اول :تاریخچه تروریسم شیمیایی و مفهوم آن …………………………………………………۷۷
مبحث دوم :انواع عوامل تروریسم شیمیایی ………………………………………………………………۷۹
فصل دوم : بررسی مصادیق خاص جرم تروریسم …………………………..

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

……………………۸۱
گفتاراول : جرایم علیه امنیت پرواز ……………………………………………………………۸۲
مبحث اول: چگونگی شکل گیری جرم هوایی …………………………………………………………۸۳
مبحث دوم :اقدامات لازم در برخورد با جرایم هوایی ………………………………………………۸۷
گفتاردوم : جرایم علیه امنیت عبور و مرور دریایی ………………………………………..۹۱

مبحث اول :تعاریف و سابقه تروریسم دریایی …………………………………………………………۹۲
مبحث دوم : ویژگی جرم راهزنی ………………………………………………………………………….۹۴
گفتارسوم : گروگان گیری ……………………………………………………………………….۹۶
مبحث اول :تعریف آدم ربایی و سابقه طرح موضوع

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

………………………………………………..۹۷
مبحث دوم : بررسی انواع نمونه های گروگانگیری …………………………………………………..۱۰۳

گفتار چهارم : سوء قصد به حیات و امنیت اشخاص ………………………………………..۱۰۸

مبحث اول : بررسی سوء قصد به امنیت اشخاص و ماموران سیاسی ……………………………۱۰۹
مبحث دوم : بررسی کنوانسیون راجع به جلوگیری و مجازات جرایم علیه

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

اشخاص………..۱۱۵
در ایران
بخش دوم : رویکرد و واکنش های اتخاذ شده از سوی نهادهاو اسناد …………….۱۲۲
بین المللی در مبارزه با تروریسم

فصل اول : رویکرد و نگرش نهادهای بین المللی درباره تروریسم ……………………….۱۲۵
ب
گفتار اول : رویکرد سازمان ملل درباره تروریسم ………………………………………….۱۲۸
مبحث اول : رویکرد مجمع عمومی درباره

تروریسم………………………………………………….۱۳۸
مبحث دوم : رویکرد شورای امنیت درباره

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

روریسم………………………………………………….۱۶۴

گفتاردوم : رویکرد سازمانهای منطقه ای درباره تروریسم …………………………………۱۸۷
مبحث اول : رویکرد سازمان کشورهای آمریکایی …………………………………………………….۱۸۹
مبحث دوم : رویکرد اتحادیه اروپا ………………………………………………………………………۱۹۴
مبحث سوم : رویکرد سازمان کنفرانس اسلامی ………………………………………………………..۲۰۲
فصل دوم : اسناد و کنوانسیونهای بین المللی در خصوص مبارزه با تروریسم…..۲۲۰

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

گفتار اول : کنوانسیونهای تروریسم علیه امنیت پرواز …………………………………….۲۳۰
مبحث اول : کنوانسیون راجع به جرایم و دیگر اعمال ارتکابی در هواپیما …………………..۲۳۲
مبحث دوم : کنوانسیون مقابله با تصرف غیر قانونی هواپیما ………………………………………۲۳۸
مبحث سوم : کنوانسیون مقابله با اعمال غیر قانونی علیه ایمنی هواپیمایی کشوری ………..۲۴۵
مبحث چهارم : پروتکل مقابله با اقدامات غیر قانونی خشونت آمیز در فرودگاهها …………۲۵۲
مبحث پنجم : کنوانسیون علامتگذاری مواد منفجره پلاستیکی……………………………………..۲۵۶

گفتار دوم : کنوانسیونهای تروریسم علیه امنیت شخصی ………………………………….۲۵۸
مبحث اول : کنوانسیون پیشگیری و مجازات جرایم علیه افراد …………………………………..۲۵۹
مبحث دوم : کنوانسیون بین المللی علیه گروگان گیری

…………………………………………….۲۶۳
گفتار سوم : کنوانسیونهای تروریسم علیه امنیت دریانوردی و تاسیسات دریایی …..۲۶۶

مبحث اول : کنوانسیون مقابله با اعمال غیر قانونی علیه ایمنی دریانوردی …………………….۲۶۷
مبحث دوم : پروتکل مقابله با اعمال غیر قانونی علیه ایمنی سکوهای ثابت واقع……………۲۷۰
ج
در فلات قاره

گفتار چهارم : کنوانسونهای مربوط به ترافیک مواد هسته ای ، بمب گذاری ……….۲۷۲ و

تامین مالی
مبحث اول : کنوانسیون حفاظت فیزیکی از مواد اتمی ………………………………………………. ۲۷۳
مبحث دوم : کنوانسیون بین المللی مقابله با بمب گذاری تروریستی …………………………..۲۷۵

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

مبحث سوم : کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم ………………………………۲۷۸
نتیجه گیری و پیشنهادات ………………………….. ………………………….. ………………………….۲۸۱
منابع و ماخذ ………………………….. ………………………….. ………………………….. ……………………۲۸۹

مقدمه :
۲
هر چند که وقایع ترور یستی در تاریخ بـشریت سـابقهدیرین ه ای دارد ، ام اامروزه ح وادث

اتف اق افت ادهبیانگر ا ین اسـت کـه اکثـر افـراداعم ازکوچـک وبـزرگدرببشتربن جای دن یا از عملیات ترور یستی در امان نخواهند
بود.
تروریسم پد یده تازه ای ن یست بلکه قرن ها است کـهبا ماست . سابقه اقدامات تروریستی قدمتی بـه طـول حیـ ات بشری دارد.

تاریخ آکنـده از اقـدامات تروریـ ستی اسـتوتاکتیکی است که در طول تاریخ ضع یفان بـرای ترسـاندنقویتر ها و اقویا برا ی ترسا

ندن ضعفا از آن بهـره جـستهاند، که جان بی گناهان بیشماری را گرفته یـ ا زنـدگی آ ا را به خطر انداخته است، افراد بشر را از حقـوق وآزادیهای اساس ی خود محـروم سـاخته،

مناسـبات دوسـتانهمیان دولتها را در معرض خطر قرار داده و تمامیت ارضـی و امن یت دولتها را به مخـاطره افکنـده اسـت . امـروزه

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تروریسم بدون هر ترد یروزد شیوعترور یب یسمشترییک یم یاز ابد واصل ی در تر یهرن حال مباحث ی تبـدیاستل کهشدن به امروزه نفوذی استراتژمسلطی به جهان ی زندگیرا تحت

ماست.۱تاث یر خـود قـرار دادهاست. موضوع ترور یسم از چندین دهه پیش جا یگاه

گـستردهای در سیاست ها ی جهان ی و منطقه ای یافته ، همایش ها وکنفرانس ها ی بس یار در مورد آن بر پا شده ، پ یمان ها ی بی­ شمار درباره آن منعقـد و سیاسـت هـای

گونـاگون درباره چگونگ ی رو یارویی با آن اتخاذ شده است تا آنجا کـهایالات متحـده آمریکـا

همـه سـاله فهرسـتی از دولتـها وسازما ای متهم به تروریست یا حام ی ترور یسم را انتشارمی دهددر .نتی جه فرآیند جهانی سازی وگسترش فن آوری، تغییر های قابل

توجهی در ماهیت و میزان جرایم بین المللی در حال ایجاد است . در اوایل هزاره سوم

میلادی تهدید های جهانی جدیـ دی رخ داد . از جمله حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به برج های دو قلو سازمان تجـارت جهانی در آمریکا، چالش تروریسم بین المللی را آشکارا نـشان
داد . سازمان های مختلف نظام ملل متحد

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

بلافاصله در حوزه های مربوط به خود بسیج شدند تا اقدام علیه تروریسم را تشدید کنند . شورای امنیت سازمان ملل متحـد

۱طیب، علیرضا ، تروریسم ، تاریخ ، جامعه شناسی ، گفتمان ، حقوق ، نشر نی ، ۱۳۸۲ ص ۱۳
۳

۲۸ سپتامبر ۲۰۰۱ در اجرای مفاد منشور ملل متحد و بـه منظـور جلوگیری از تأمین مالی

تروریسم، غیر قانونی کردن جمع آوری پـول برای چنین مقاصدی و مـسدود کـردن دارایـی هـا و منـابع مـالی تروریست ها، قطعنامه ای فراگیر را صادر کرد.

بر خلاف آنچه امروزه به نظر مـی رسـد کـه هـیچ عقیـده و ایدئولوژی رسمی در توجیه

تروریسم وجود نداشته است، واقعیت این است که اندیشمندان و سیاستمدارانی بـوده وهـستند کـه تروریسم را یگانـه راه پیکـار علیـه سـتمگری ، حـق کـشی و غارتگری

فرمانروایان و زورگویان و ایجاد جامعـه ای آزاد و عادلانه می پندارند و هر گونه روش مبارزه اعتدالی یا انقلابـی دیگر را نفی می کنند. بسیاری تروریسم را اسلحه ضعفا می انگارند،

ضعفایی که از کثرت نفرات و قـدرت نظـامی متعـارفبهره اند .

همانطور که همواره در طول تاریخ افرادی بوده انـد که نسبت به جان سلاطین و زمامداران سوءقصد می کردند، کـسانی هم وجود د ارند که عاملان ترور را نه تنها مجـرم نمـی شـناختند بلکه آ ا را مورد ستایش

قرار م یدهند .تروریسم با این توجیه که راهی جز انتخاب خشونت ندارد و یا مجبـور بـه مقابلـه بـا خشونت تروریدولت سم است، می بعنوان کوشد فراتای ند پوششی بکـارگبرای

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

یری اقدامات آگاهانـه خشونت بـار ارعـاب خود روانی و بیابد۳. خـشونت فیزیکـ ی توسـط

دولتـهای خـود مختـار وگروههــای زیــر ملــی بــه منظــور دســتیابی بــه اهــداف استراتژیکی و سیاسی خلاف قانون موضوع جدیـ دی در تـاریخ نیست. در دوران مدرن ، همراه با عصر اتم ، مـا در مـتنعصر جد ید ترور یسم با تمام پیامـد هـای هولنـاکش بـرای

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تدوام نظم متمدن هستیم. در واقع تروریسم جزء دائمـی زندگی معاصر بوده است. این تهدید ها ی گوناگون ی را ازقبیل تهد ید به امنیت و رفاه مردم عادی ، ثبـات سیـ ستم دولتی ، سلامت و سرعت توسعه اقتصادی و بـسط وحـتی بقـای دموکراسی ، ایجاد می کند .

تروریستهای امروزی سازمان یافته تر ، حرفه ای ترو مجه ز ت ر از همتایان شان در ت اریخ ه ستند . توس عهتکنولوژیکی اهداف و قابلیت ها ی جد یـ دی را ارائـه مـیکنند. تروریست ها

ی امروزی ممکن است به خشونت شیمیایی، ب یولوژیکی و یا هسته ای برا ی دست یابی به اخـتلال درتوده یا اغتشاش سیاسی توسل جویند.

کمترروزی است کـه کلمـه تـرور را در روزنامـه هـانبینیم یا در رسانه های تصو یری خبر ی از

آن پخش نشود. دیگر ذهنمان به این واژه عادت کرده و شاید به راحتی وبی توجه از کنار آن

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

بگذریم، اما باید مفهوم ایـ ن واژهکه در دنیای امروز ین یکی از معضلات جامعه بشری است بهخوبی تب یین شود .

ترور یسم به رفتـار و اعمـال فـرد یـ ا گروهی اطلاق میشود که از

راه ایجاد تـرس و وحـشت و بـهکار بستن زور میخواهند به هـدفهای س یاسـ ی خـود برسـندالبته امروزه کارهای خشونت آمیز و غیر قـانونی حکومـتها برا ی سرکوب ی مخالفان خود و ترسـاندن آنـان نیـ ز درردیف ترور یسم قرار دارند که به آن تروریسم دولتی

گفتهمیشود .در بررس ی انقلاب فرانسه از مه ۱۷۹۳ تـا ژوئیـ ه
۱۷۹۴ دررا حال دوره حاضر یحکومتک ی ازترور میمباحث خوانندبحـث ز یانگرا یـ زدر ابـینیـ ن المللـدورهی منطقههزاران ا یتن و را باداخل یگ یبحثوت ین تروررگردنی سم زدند است. .

متاسفانه امروزهبحث ترور یسم ب یشتر جنبه سیاسی به خـود گرفتـه اسـت تـاجنبه توجهحقوقی دن۱ی.ا به جـرم تروریـ سم ب یـ شتر بعـد ازحـوادثیازده سپتامبر ۲۰۰۱ (۲۰

شـهریور ۱۳۸۰) آمریکـا ووحـشتناشی از آن اتفاق افتاد و با توجه بـه ایـ ن حادثـه وعدم موازنـه سیاسـ ی در روابـط بـین­ المللـی نگـرش بـهتروریسم کاملا دگرگون شد.

این تحول

به قدری سر یع بـودکه از حد کشور ها تجاوز کرد و بـه سـازمان ملـل متحـدکشیده شد. متاسفانه ترور یسم با سرکوبی و مقابله و تلافی تلازمپیدا کرد ، که این امر منجر به

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

خـشونت بیـ شتر م یـ شود وخشونت تدوام میابد. اما آنچه مورد توجه قرار نگرفـت

۱ متن سخنرانی جناب آقای دکتر علی آزمایش در دانشگاه علوم اسلامی رضوی در تاریخ ا/۹/۱۳۸۰، نشریه فصلنامه مصباح، تروریسم بین المللی، ص ۴-۱

،ریشه یابی ترور یسم بود . جرم همپا ی زندگ ی بشر ی اسـت وقابل حذف نیست اما با شناخت علل ،عوامل و ریـ شه هـایآن م یتوان آن را کنترل کـرد و نـرخ آن را پـایین آورد ،کاری که باید در قلمرو تروریسم هم صورت گیرد.

در دن یای امروز اقـدامات تروریـ ستی ابعـاد مختلفـی پیدا کرده است . با رشد چشمگیر ارتباطات و در عصری کهمردم نقاط گوناگون جهان بطور فزاینده با یگدیگر درتماس هستند .

بحث سلاح ­ های ب یولوژیک، ب یماریهای مـسری وخطر آن برای امن یت مل ی یک کشور اهمیت ب یشتری نـسبت بـهگذشته پ یدا م یکند و ظهور شیمیایی برا ی اعمال

تروریستی نیز بر اهمیـ ت مـساله مـی افزا یـ د .امـروزه سـلاح هـای بیولوژیک که به عنوان سلاح های کشتار جمعی مـورد توجـهقرار گرفته اند به یک تهدید عمومی تبدیل شده

است. پدیده ترور یسم از جمله اموری است کـه امـروزه بـهشدت حاکم یت کشورها، را به چالش فراخوانده است. ا یـ ن پدیده در پی نابود ی یا ا یجاد حداکثر خـسارت بـه نظـامسیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و نظم عمومی کشورهاست .

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

به رغم تلاشها ی فراوانـی کـه بـرای تعر یـ ف پد یـ ده تروریسم صورت گرفته این واژه چـه در تئـوری و چـه درعمل هم چنان فاقد تعریفی پذ یرفته شده از سـوی جامعـهجهانی است

در حالی که دولتها و سازما ا در خواست هـای مکرر خواستار برگزاری کنفرانس بین الملل

ی شده انـد کـهبتواند به تعریفی مشخص و روشن از تروریسم دست یابد ، اما دولتها ی

بزرگ و بویژه ا یـ الات متحـده آمریکـا هـمچنان از پذیرفتن ا ین درخواست ها خودداری م ی کنند. در حالی که تروریسم هم اکنـون بـه یکـ ی از پیچیـ ده تـرین مسائل حقوق ی تبد یل

شده ، به حوزه های تحق یـ ق و پـژوهشراه یافته و حتی در برنامه ها ی درس ی پاره ای

از مدارسگنجانده شده است و اینها همه نشان دهنده اهمیـ ت موضـوعتروریسم است.

عده ا ی معتقدند تروریسم بـه یـ ک شـعارسیاسی تبد یل شده که به گونه ای کورکورانـه

در توصـیف برخی اقدامات نا مطلوب بکار گرفته می شود و دستاویزی برای رقابت های سیاسی در

صحنه جهان ی شده است ۱. هم اکنون برخـی از جـرایممشخص ، که هم تعریف و هـم کیفـر آ ـا در مجموعـه هـایحقوقی و قانونی آمده است تحـت عنـوان مبـهم تروریـ

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

سمگنجانده م ی شوند و تعریف ا ین گونه جرایم و ویژگی هـایمرتکبان آ ا از این کشور تا آن

کشور و از این مکتـبحق وقی ت ا آن مکت ب تفاوته ای فاح شی دارد ،بطوریک ه امروزه پد

یده ترور یسم به گونه ای شکل گرفتـه کـه همـهنگاهها آنچهرا به ترور یخودسم جلب دوران

کرده مـا استرا. از دوران هـای گذشـتهمتمایز م یسازد ا ین است که امروزه طاعون تروریـ

سم همـهملتها و مناطق را آلوده کـرده و از حـوزه هـای سـتیز داخلی به سیاست جهان

سر ریز کرده اسـت . در عـصر مـاتروریسم از تهدیدی مل ی به تهدیـ دی بـین المللـی و جهـانی مبدل شده است . در عـصر جهـانی شـدن و فـن آور ی هـای پیشرفته د یگر

اقدامات تروریستی محصور در مرز هـای ملـی یا منطقه ای نم ی ماند ۲ . تروریست ها بـا

جلـب مـساعدتهمپیمانان فرامرز ی و با تاکید بر ارتباطات و شبکه های مالی تقر یباً م یتوانند هر جا اقدامات تروریستی خـویش را

سازمان دهیسرنوشت کنندترور یو سم به تا حداجرا زدریـ ادی آورند. بـستگی بـه واکنـشی

دارد که مردم و نیز مقامها ی مسئول در برابر آن نـشانمیدهند واکنش درست در برابر هـر

پدیـ ده ن یـ ز در گـروشناخت صح یح آن است. بررس ی کنند گان تروریـ سم در ایـ ن زمینه

که چگونه بینش نافذ تری در باره این پد یده کسب کنند توص یه هـا ی گونـاگونی از

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

فلاسـفه ،روانـشناسان، حقوق تروریدانان سمو حتیبه دلیل اقتصاد سرشت دانان بارزدریی کهافت داردکردهو ازاند .آن جهتکه ا غلب به شکلی کاملا غـیره منتظـره رخ میدهـد

همـوارهتوجه نامعمول را به خود جلب کرده است اگر چه تروریست از پد یده های است که در زمان ما بسیار درباره آن سخنگفته م یشود ولی همچنان به کمترین شناختی از آن اکتفا شدهاست .

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

۱تهامی، سید غلامرضا ، تاریخ کاربرد اصطلاح تروریسم و مشکلات تعریف آن ، تروریسم و حقوق بین الملل ، موسسه اندیشه سازان نور ،تهران ۱۳۸۶، ص ۴۲ ۲ طیب ، علیرضا، پیشین، ص ۱۴
۷
اساساً ترور یسم اسـتفاده غیرقـانون ی از خـشونت یـ اتهدید به خشونت برضد اشخاص یا امـوال بـه قـصد پیـ شبرد اهداف سیاسی یا اجتماعی است .۱
تروریست ها در گذشته از سلاح های متعارف علیه قربانیان خود، استفاده می کردند .

اماویژگی اصلی تروریسم جدید این است که برای انتخاب قربانیان خود دقت چندانی ندارد وهدف آن حداکثرتأثیرگذاری به وسیله حداکثر ویران سازی و کشتار است .

۲قربانیان این نوع تروریسم، اغلب مردم غیرنظامی و بی گناهی هستند که یا بطور

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تصادفی انتخاب شده اند یا آنکه صرفاً بطـور اتفاقی در موقعیت های تروریستی حضور داشته اند .۳تروریست ها برای دستیابی به سلاح کشتار جمعی در تلاشند و خطـر

احتمـالی در این زمینه، قرار گرفتن مواد هسته ای در اختیار عناصر افراطی و نگهداری این

مواد در شرایط نا مناسب ، از سوی آ ا است . هم چنین بیشترین نگرانی جهان، حملات

بیولوژیک ناقل بیمار ی هـای مسر ی است که تا مدت ها پس از وقوعشان اطلاعـی از آ ـا وجـود نخواهد داشت.

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

با وجودی که به نظر می رسد، کُنشگران سیاسی دنیا، برای رسیدن به مقاصد خود خطر

تروریسم را بیش از آنچـه هـست ، مـی نمایانند .اما واقعیت این است کـه در یکـی دو دهـه اخـیر نـرخ ارتکاب جرائم تروریستی در جوامع مختلف افزایش یافتـه اسـت .

این در حالی است که وسایل و شیوه های نوینی که بـه سـهولت مـی تواند در اختیار

تروریست هـا قـرار گـیرد ، آثـار و نتـا یـج زیانبار اعمال تروریستی را بسیار وسیع و مخرب

کرده است . بـه طوری که می تواند بدون آنکه از شیو ه های به ظاهر خشونت آمیز

استفاده شود، حیات مادی یـا اقتـصادی انـسان هـا را بطـور مستقیم یا غیر مستقیم به خطر بیاندازد و موجب هـراس و وحـشت جوامع گردد .

۱ طیب ، علیرضا ، تروریسم در فراز و فرود تاریخ ، پیشین ، ص ۱۹
۲ حکیمی ها، سعید ، تروریسم در اسناد بین المللی و حقوق کیفری ایران ، پایان نامه دکتری ،دانشگاه تربیت مدرس ، سال

۱۳۸۵، ص ۷
۳ The New Encyclopaedia Britannica,vol.11, Micropaedia, 1986,p.651
۸
تروریسم زیست محیطی ۱ تروریسم اقتـصادی ، ۲ تروریـسم
رایانه ای یا مجـازی ، ۳ و غـیره از شـیوه هـای نـوین ارتکـاب تروریسم است که خطرات ناشی از این گونه رفتارها می تواند به مراتب شدیدتر از ارتکاب اعمال تروریستی بـا

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

اسـتفاده از سلاح و یا انفجار بمب باشد .تـأثیرات سیـستم هـای اطلاعـاتی در بسیاری از

حـوزه هـای عملیـاتی از دفـاع گرفتـه تـا امـور انتظامی، بانکداری، تجارت، حمل و نقل،

فعالیـت علمـی و بخـش بزرگی از معاملات بخش دولتی و خصوصی قابل مـشاهده اسـت

و ایـن موضوع سبب وابستگی شدید جوامع مختلف در همه امور خود به ذخـیره سازی، بازیابی، تحلیل و انتقال اطلاعات شده است .

بدیهی اسـت که جنایتکاران و گروه های تروریست نیز به طور روز افزون از
این ابزار سود می جویند.۴

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

براساس نظام حقوقی حاکم بر تروریسم بـین المللـی ، حمـلات تروریستی جرائمی جدی

شناخته شده اند که مرتکبین آ ـا بایـد براساس قوانین داخلـی و دردادگـاه هـای ملّّـی

مجـازات شـوند . معاهدات بین المللی دول متعاهد را مکلف مـی سـازد تـا بـرای سرکوب

چنین جرائمی معاضدت قضایی لازم را به عمل آورند ۵٫ امـاابعاد گسترده حادثه تروریستی

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

۱۱ سپتامبر دنیا را متوجه خطـری که اقدامات تروریستی می توانند نسبت به حیات انسان

های بـی گناه وارد کند، کرد . اظهار نظر کارشناسان، حـاکی از تغـییر دیدگاه نسبت به

گذشته و قراردادن آن در زمره مهم ترین جرایم بین المللی و در نتیجه در نظر گرفتن

صـلاحیت مراجـع قـضایی بـین المللی علاوه بر دادگاه های ملّی است . روبربادنتِِر،

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

۶حقوقـدان برجسته و وزیر پیشین دادگستری فرانـسه ، کـوفی عنـان ۷ دبیرکـل سازمان ملل

۱ environmental terrorism
۲ economic terrorism
۳ cyber terrorism
۴
حکیمی ها، سعید ، پیشین ، ص ۷
۵ کاسسه، آنتونیو، حمله تروریستی به مرکز تجارت جهانی و بر هم خوردن برخی مقوله های تعیین کننده حقوق بین الملل ، ترجمه: زهرا کسمتی، تروریسم ,تاریخ جامعه شناسی، گفتمان، حقوق،پیشین،ص ۳۵۸

۶۷ Robert Badinter
Kofi Anan
۹
متحد ونیز مری رابینسون ۱ کمیسرعالی حقوق بشر سازمانملل متحد پس از حادثه ۱۱ سپتامبر، آن را جرمی در حـق بـشریت نامیدند .حقوقدانان بر جسته بین المللی نیز همین

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

نظر را داشـته اند . در واقع این اقدام دهشتناک همه مشخـصات جـرائم در حـق بشریت را

از خودنمایان می سازد بزرگی و شدت بسیار حمله و نیز این واقعیت که غیر نظامیان هدف

آن بود ه اند، اهانتی نسبت به همه انسان ها بوده و بخشی از یک عملکرد گسترده یا

سازمان یافته است۲. با وجودی که ماده ۷ اساسنامه دیوان بین المللـی کیفـری ذیل عنوان

جنایات ضد بشری ۳تروریسم را از مصادیق جنایت علیه بشریت معرفی نکرده اسـت .

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

امـا بـا توجـه بـه قطعنامـه (E)کنفرانس رم و ماده ۱۲۳کـه راه بـازنگری رادر اساسـنامهپیش بینی

کرده است . و از طرفی، تحولات ناشی از تأثیرات سوء حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبرکه

موجب اتفاق نظر اعضای جامعه بین المللی در مبارزه جدی تر با تروریسم گردید، دوراز ذهن نیست کـه در آینده ای نزدیک حداقل در مورد جرایم شدید تروریسم بین المللی، شاهد این

باشیم که تروریسم بین المللی در چارچوب جنایت علیه بشریت قرار گیرد.

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

۱ Mary Robinson
۲ کاسسه ،آنتونیو ،پیشین، ص ۳۵۹
۳ Crimes against humanity.
۱۰
تحولات و طرح موضوع :
الف : بیان مسأله:
تروریسم پد یده ای زنـده و پویاسـت کـه بـا تحـولجوامع بشر ی متحول میـ شود و از پیـ شرفت هـای علمـی ، تکنول وژی و ت سهیلاتی مث ل اتومبی ل ، هواپیم ا و

به دستگاههایرغم اینکه لکترونیک امروزه بهره همهم یگیرد. کشورها یک صدا تروریسم را

محکوم می کنند، مفهوم جرم تروریسم و عناصر تشکیل دهنده این جـرم کاملا مشخص

نیست . دیر زمانی است که تروریـسم ، ماننـد برخـی دیگراز جرایم، مرزهای ملّّی را در

نوردیده است . سوابق نشان می دهد که جامعه بین المللی اقدامات بیـشماری را بـرای تعریـف تروریسم به عمل آورده است اما تاکنون هیچ توافقی بـر سـر این موضوع حاصل نشده است.

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

برای ترور یسم حد و مرز و زمان معینی در نظر گرفتهنشده است مطابق معیارها و قواعد حقوق بین الملل عمومی تروریسم ب ین الملل ی خود به خود جرم محسوب نمیشود. از ا ین رو برا ی ترور یسم بین الملل ی یا ترور یسمی که از مرزهـای کشور ها فراتر رود

تعریفی وجود ندارد و به موجب حقوقبین الملل مجازاتی هم برای آن در نظر گرفته نشده

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

است. طبق یکی از اصول حقوقی پذ یرفته شده هیچ جرم و مجازاتی

وجود تروریندارد سم هم مثل ایچنان نکهبه نص صورت قـانونشعار ی س بـهی اسآنی بـاقیاشـاره کـردهمانـده
استباشد . که بی هدف اختیاری و گزینشی بکار گرفته میشود تافعالیتهای ناپسند و آنچه دشمن بشریت در عرصه بین الملـلانجام می­ دهد مشخص شود.۱

هنگامی که ترور ولیعهد اتریش در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴. م شـعله های جنگ اول جهانی را بر

افروخت و خسارت های انسانی و مادی جبران ناپذیری را در پی داشت،

مخاطرا ت مـستق یم وغـیر مـستقیم اقدامات تروریستی به روشنی به اثبـات رسـید . پـس از جنـگ اول

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

جهانی، و به دنبال ترورلویی بارثو، وزیر خارجـه فرانـسه و الکساندر اول پادشاه یوگسلاوی بدست گروه راست افراطـ ی،
جامعه ملل
۱ شکری ، محمدعزیز،الارهاب الدولی ، دمشق ۱۹۹۰ ، ص ۲۰
۱۱

با درکتأثیر سوءیی که تروریسم برجای خواهـد گذاشـت ،کنوانسیون پیشگیری و مجازات تروریسم ۱، را در۶۱ دسامبر ۱۹۳۷ در یـک کنفـرانس بـین المللـی بررسـی و تـصویب کـرد .

در ایـن کنوانسیون ضمن ارائه تعریفی جامع از تروریسم بـین المللـی ، تدابیر دقیق و

گسترده ای جهت همکاری بین المللی بـر ای پیـشگیری و مبارزه بااعمال تروریستی پیش بینی شده بود.

بـا وقـوع جنـگ دوم جهـانی ، تـلاش هـای جامعـه ملـل در کنوانسیون مزبور، ناکام مانـد . تروریـسم پـس از جنـگ دوم جهانی شیوع بی سـابقه ای یافـت و در بـسیاری از ابعـاد بـا

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

تروریسم سنتی متفاوت بود وآسیب ها بیشتری را متوجه جوامع مـی کرد . تروریسم

سنتی بیشتر به شکل قتل سیاسی و ترور دولت مردان وسیاست مداران بروز می یافت، معمولا در چاچوب های ملّّی محـدود می شد و تلفات وخسارات ناشی از آن چندان زیاد نبود . تروریست ها به ندرت به افراد غیر نظامی و بی گنـاه حملـه مـی کردنـد و ساختار

گروه های تروریستی چندان پیچیده نبود . اما تروریـسم پس از جنگ دوم و دردوره معا صر اساساً در مقایسه با تروریـسم سنتی بسیار غیر اخلاقی شده است، زیرا هـم سـلاح

هـای غیرمتمـایز استفاده می کند، هم تمایزی بین اهداف نظامی و غیر نظامی قائـل نمی شود و در بسیاری مواردضمن برخورداری از حمایت دولتی خـاص ،

مقابله و مبارزه با تروریسم در اسناد بین المللی

حتی به عمد موضوع به اهداف تروریسم غیر بین نظام%