توضیحات

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

پلیس محله که در راستای طرح چشم انداز ۲۰ ساله و تصویب ماده ۱۲۲ قانون برنامه چهارم

توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی مطرح شد به زعم پژوهشگر نقش بسیار مهمی در پیشگیری از

وقوع جرایم دارد و در این راستا نگارنده رساله خویش را با عنوان پلیس محلی و نقش آن در
پیشگیری از وقوع جرم انتخاب و آن را به دو بخش ، اول مبانی تئوریک و نظری نقش پلیس در

پیشگیری اعم از اهمیت و ضرورت پیشگیری از وقوع جرم و بررسی رابطه ضرورت پیشگیری و

نقش پلیس و در این باره همکاری مردم با پلیس در ایجاد امنیت محله ، به مناسبت های زمانی و
مکانهای مستعد جرم و نیزبررسی سیاست جنایی مشارکتی در دو قالب مشارکت مردم و جامعه مدنی

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

در امر پیشگیری و مدل های مشارکت آنها در سیاست جنایی مقنن را تحلیل و در پایان جایگاه و

شأن پلیس علی الخصوص پلیس محلی را در امر پیشگیری به لحاظ تئوریک و راهکارهای خاص
وبا نگاهی اجمالی به تاریخچه آن بررسی می گردد .
در بخش دوم محقق جلوه های پلیس محله ونیروهای آن رادر قالب سازماندهی و کنترل از

طریق سازمانهایی چون شورای امنیت کشور – مرکز انتظام (معاونت انتظامی ناجا)و شرکتهای

خدمات حفاظتی و مراقبتی و تعامل آنها با نیرو های پلیس محلی و همچنین بررسی نوع ، میزان و

ضوابط عملکرد آنها و بررسی مصادیق پلیس محلی در قالبهای سرشیفت ، گشتی و ایستاده و …

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

پرداخته و از طریق مصاحبه و پرسشنامه و مراجعه به سازمانهای عالی و ناظر بر عملکرد پلیس محله
به آمارهای مهمی در زمینه های مختلف پیشگیری از جرم و رابطه آن با حضور و عملکرد پلیس
محله دست یافته است و سرانجام نتیجه گیری های پژوهش راارائه خواهد کرد .

۱۸۵صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع و پاورقی دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

فهرست مطالب
عنوان صفحه

چکیده ……………………………………………………………………………………………. ………………۱
مقدمه………………………………………………………………………………………………. ………………۲
بخش اول: مبانی تئوریک پلیس محلی در پیشگیری ………………………. ……………..۵
فصل اول: ضرورت پیشگیری از وقوع جرم ………………………………………. ………………..۷
مبحث اول: معانی و مبانی پیشگیری در حقوق موضوعه و علوم مرتبط……….

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

………………۸
گفتار اول : واژه پیشگیری در قوانین ……………………………………………………………. …………………۸
گفتار دوم : واژه پیشگیری در علوم مرتبط…………………………………………………….. …………………۹
مبحث دوم : تاریخچه ، تعاریف و انواع پیشگیری ………………………………….. ………………۱۰

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

گفتار اول : تاریخچه و تعاریف …………………………………………………………………… …………………۱۰
الف: تاریخچه …………………………………………………………………………………………… …………………۱۰
ب: تعاریف ……………………………………………………………………………………………… ………………..۱۲
گفتار دوم : انواع پیشگیری………………………………………………………………………….. …………………۱۳
الف: پیشگیری عام …………………………………………………………………………………….

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۱۳
ب: پیشگیری خاص …………………………………………………………………………………. …………………۱۴
ج: پیشگیری وضعی ………………………………………………………………………………….. …………………۱۵
د: صور پیشگیری وضعی …………………………………………………………………………… …………………۱۶
مبحث سوم : موقعیت محله و پیشگیری وضعی ……………………………………… ………………۱۸
گفتار اول : پیشگیری از جرم از طریق توسعه محلی……………………………………….

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۱۸
الف: نقش محله در بزهکاری………………………………………………………………………. …………………۱۹
ب: گسترش فعالیت نهادهای محلی …………………………………………………………….. …………………۲۰
أ
ج: ایجاد هماهنگی و همگونی فرهنگی و اجتماعی ……………………………………….. …………………۲۱
گفتار دوم : مشارکت مردمی در امنیت محله ………………………………………………… …………………۲۱
گفتار سوم : تقویت روابط همسایگی……………………………………………………………. …………………۲۳
مبحث چهارم : راهکارهای خاص وضعیت زمان و مکان ………………………….. ………………۲۴
گفتار اول : کنترل بزهکاری در زمان …………………………………………………………… …………………۲۴
الف: تعطیلات ………………………………………………………………………………………….. …………………۲۴
ب: زمان های دارای مناسبت خاص ……………………………………………………………… …………………۲۵
ج: توجه به بزهکاری در ساعات شبانه روز……………………………………………………. …………………۲۶
گفتار دوم : کنترل بزهکاری در مکان……………………………………………………………. …………………۲۷
الف: نظارت و کنترل مکان های مستعد جرم…………………………………………………..

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۲۸
ب: تعطیل و تخریب برخی اماکن………………………………………………………………… …………………۲۹
فصل دوم : نقش مردم در پیشگیری و مدل های مشارکتی مردم در …… ………………..۳۰
سیاست جنائی
مبحث اول: مشارکت مردم در پیشگیری از وقوع جرم ……………………………… ………………۳۱
گفتار اول: امر به معروف و نهی از منکر ……………………………………………………… …………………۳۱
الف: مفهوم امر به معروف و نهی از منکر………………………………………………………

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۳۲
ب: مبانی امر به معروف و نهی از منکر ………………………………………………………… …………………۳۲
ج: کارکرد امر به معروف و نهی از منکر ……………………………………………………… …………………۳۴
گفتار دوم: مشارکت مردم با نهادهای اجتماعی………………………………………………. …………………۳۴
الف: گزارش جرایم و موارد مشکوک …………………………………………………………. …………………۳۵
ب: میانجیگری ………………………………………………………………………………………….. …………………۳۶
ج: همگونی فرهنگی و اجتماعی و کنترل مردمی ………………………………………….. …………………۳۸
ب
مبحث دوم: مشارکت جامعه مدنی در پیشگیری از وقوع جرم……………………. ………………۴۰
گفتار اول: خانواده و پیشگیری ……………………………………………………………………. …………………۴۰
الف: ازدواج ……………………………………………………………………………………………… …………………۴۰
ب: ازدواج والدین………………………………………………………………………………………

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۴۱
گفتار دوم: نقش رسانه ها ………………………………………………………………………….. …………………۴۲
الف: اطلاع رسانی قوانین جدید التصویب …………………………………………………… …………………۴۲
ب: آموزش قوانین ……………………………………………………………………………………. …………………۴۳
ج: هشدار به مردم …………………………………………………………………………………….. …………………۴۳
مبحث سوم:مدلهای مشارکت مردم در سیاست جنایی………………………………. ………………۴۵
گفتار اول:مدل جامعه خود گردان ……………………………………………………………….. …………………۴۶
گفتار دوم:مدل جامعه آنارشیست…………………………………………………………………. …………………۴۷
فصل سوم : جایگاه پلیس محله در پیشگیری …………………………………….. ………………..۵۰
مبحث اول : تعاریف و تاریخچه پلیس ………………………………………………….. ………………۵۲
گفتار اول: تعاریف و واژه ها ……………………………………………………………………….

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۵۲
گفتار دوم : تاریخچه پلیس شهری ……………………………………………………………… …………………۵۳
الف: پلیس قبل از اسلام……………………………………………………………………………… …………………۵۳
ب: پلیس در دوران اسلامی ………………………………………………………………………… …………………۵۴
ج: پلیس در دوران صفویه ………………………………………………………………………….. …………………۵۴
د: پلیس در دوران قاجاریه…………………………………………………………………………..

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۵۵
ه : پلیس در دوران مشروطیت ……………………………………………………………………… …………………۵۶
و: پلیس در دوران پهلوی……………………………………………………………………………. …………………۵۷
گفتار سوم : تاریخچه پلیس محلی ……………………………………………………………… …………………۵۹
ج
الف: امنیت و حفاظت خصوصی در غرب ……………………………………………………. …………………۵۹
ب: امنیت و حفاظت خصوصی در ایران ………………………………………………………. …………………۷۷
مبحث دوم : نقش پلیس و پیشگیری…………………………………………………….. ………………۷۹
گفتار اول : پلیس شهری و پیشگیری……………………………………………………………. …………………۷۹
الف: مستندات قانونی ………………………………………………………………………………… …………………۷۹
ب: راهکارهای کلیشه ای…………………………………………………………………………….. …………………۸۴
ج: راهکارهای اعلام شده …………………………………………………………………………… …………………۹۱
گفتار دوم : پلیس محله و پیشگیری………………………………………………………………

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۹۴
الف: مستندات قانونی ………………………………………………………………………………… …………………۹۴
ب: راهکارهای کلیشه ای…………………………………………………………………………….. …………………۹۵
مبحث سوم : تعامل پلیس محله با پلیس شهری ………………………………………. ………………۹۷
گفتار اول: سلسله مراتب …………………………………………………………………………… …………………۹۷
گفتار دوم : نحوه و میزان تعامل …………………………………………………………………. …………………۹۸
بخش دوم:جلوه های پلیس محلی در پیشگیری ………………………………………………. …………………۱۰۱
فصل اول: سازمان دهی و کنترل ………………………….. …………………………….. ………………..۱۰۳
مبحث اول : اشخاص حقوقی عمومی……………………………………………………. ………………۱۰۴
گفتار اول : اشخاص حقوقی عمومی عالی ( زیر بنایی) ………………………………….. …………………۱۰۴
الف: دفتر مقام معظم رهبری ………………………………………………………………………. …………………۱۰۴
ب: شورای امنیت کشور و معاونت آموزش ناجا……………………………………………. …………………۱۰۴
گفتار دوم :اشخاص حقوقی عمومی تالی ( رو بنایی )…………………………………….

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۱۰۵
الف: مؤسسه انتظام…………………………………………………………………………………….. …………………۱۰۵
ب: مرکز انتظام………………………………………………………………………………………….. …………………۱۰۵
د
ج: دوایر انتظامی استانها……………………………………………………………………………… …………………۱۰۷
مبحث دوم : اشخاص حقوقی خصوصی ( شرکتهای مراقبتی) ………………….. ………………۱۰۸
گفتار اول : شرایط تاسیس و رتبه بندی شرکتها ……………………………………………. …………………۱۰۸
گفتار دوم: وظایف و اختیارات شرکتها ………………………………………………………… …………………۱۰۹
گفتار سوم : وظایف کوپ ها در قبال شرکتها………………………………………………… …………………۱۱۰
گفتار چهارم : آیین تنظیم قرارداد های حفاظتی و مراقبتی ……………………………… …………………۱۱۰
مبحث سوم : سایر اشخاص…………………………………………………………………. ………………۱۱۳
گفتار اول : کارفرما ………………………………………………………………………………….. …………………۱۱۳
گفتار دوم : نگهبان محله……………………………………………………………………………..

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۱۱۳
فصل دوم : مصادیق ………………………….. ………………………….. ………………… ………………..۱۱۵
مبحث اول : نیرو های نگهبان……………………………………………………………… ………………۱۱۶
گفتار اول : وظایف سرشیفت (سراکیپ)………………………………………………………. …………………۱۱۶
گفتار دوم : وظایف نگهبان ………………………………………………………………………… …………………۱۱۷
الف : وظایف کلی ……………………………………………………………………………………. …………………۱۱۷
ب: وظایف عمومی……………………………………………………………………………………. …………………۱۱۷
ج: وظایف خصوصی …………………………………………………………………………………. …………………۱۱۹
گفتار سوم : وظایف گشتی ها و نحوه گشت زنی …………………………………………. …………………۱۲۰
الف: وظایف ……………………………………………………………………………………………. …………………۱۲۰
ب: نحوه گشت زنی……………………………………………………………………………………. …………………۱۲۱
مبحث دوم : عملکرد پلیس محلی ……………………………………………………………….. …………………۱۲۲
گفتار اول : اطلاعات و شناسایی حوزه استحفاظی …………………………………………. …………………۱۲۲
گفتار دوم : واکنشها…………………………………………………………………………………….

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۱۲۳
ه
الف: طرز برخورد با مظنون ……………………………………………………………………….. …………………۱۲۳
ب: صحنه جرم و نحوه حفظ کردن آن…………………………………………………………. …………………۱۲۴
ج: شناسایی اشیاء و بسته های مشکوک و نحوه برخورد با آن………………………….. …………………۱۲۵
د: سرقت و عکسالعمل پلیس محله…………………………………………………………….. …………………۱۲۶
ه : کمک رسانی در حوادث غیرمترقبه و بلایای……………………………………………… …………………۱۲۷
طبیعی (زلزله، سیل، همه گیرها)
و: تنظیم صورت جلسه و ثبت وقایع و تهیه گزارش……………………………………….

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۱۲۸
گفتار سوم : وسایل و تجهیزات …………………………………………………………………… …………………۱۲۹
الف: تجهیزات مورد نیاز نگهبان …………………………………………………………………. …………………۱۲۹
ب: تجهیزات مورد نیاز گشتی های پیاده ……………………………………………………….. …………………۱۲۹
ج: تجهیزات مورد نیاز گشتی های سواره ………………………………………………………. …………………۱۲۹
گفتار چهارم : الگو های رفتاری نگهبان محله ………………………………………………. …………………۱۲۹
مبحث سوم : آموزش …………………………………………………………………………. ………………۱۳۲
گفتار اول : آشنایی با وظایف نگهبان محله و رعایت……………………………………… …………………۱۳۲
طبقه بندی اطلاعاتی و حفاظتی
گفتار دوم : حفاظت فیزیکی اماکن و تاسیسات و آشنایی با محل ماموریت………. …………………۱۳۳
گفتار سوم : آشنایی با کمک های اولیه…………………………………………………………. …………………۱۳۳

گفتار چهارم : آشنایی با مقررات دفتری………………………………………………………… …………………۱۳۳
گفتار پنجم : طرز بر خورد مظنون و دانستنیهای حقوقی ………………………………… …………………۱۳۴
گفتار ششم : دفاع شخصی ………………………………………………………………………… …………………۱۳۴
گفتار هفتم : آشنایی با تجهیزات………………………………………………………………….. …………………۱۳۵
فصل سوم : مصاحبه و آمار ………………………….. ………………………………….. ………………..۱۳۶
و
مبحث اول : مصاحبه و پرسشنامه …………………………………………………………. ………………۱۳۷
گفتار اول : رابطه ترس از جرم و حضور نگهبان …………………………………………. …………………۱۳۷

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

الف: فرضیات و متغیرهای تحقیق………………………………………………………………… …………………۱۳۷
ب: آزمون فرضیه ها……………………………………………………………………………………. …………………۱۴۵
گفتار دوم : ارزیابی نقطه نظرات نگهبانان …………………………………………………….. …………………۱۵۱
مبحث دوم : آمار ……………………………………………………………………………… ………………۱۵۴
گفتار اول : دستاوردهای نیروهای نگهبان محله……………………………………………… …………………۱۵۴
گفتار دوم : برخی اقدامات نگهبان محله ………………………………………………………

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۱۵۵
گفتار سوم : عملکرد اداره امور شرکتهای مرکز انتظام …………………………………… …………………۱۵۵
گفتار چهارم : عملکرد بازرسی مرکز انتظام …………………………………………………..

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

…………………۱۵۶
گفتار پنجم : عملکرد دایره اداره پشتیبانی مرکز انتظام…………………………………….. …………………۱۵۶
گفتار ششم : مهمترین قراردادهای منعقده توسط شرکتها در کشور ………………… …………………۱۵۷
نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………… ………………۱۶۲
الف) انتقادات ………………………………………………………………………………………….. …………………۱۶۲
ب)آفات و آسیب های پلیس محلی ……………………………………………………………. …………………۱۶۴
‌ج) مزایا و خصایص مثبت پلیس محلی ……………………………………………………….. …………………۱۶۵
‌د) پیشنهادها ………………………………………………………………………………………………………………….۱۶۷
آیین نامه اجرایی ماده ۱۲۲ برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی …. …………………۱۶۹
فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………….۱۸۴

مقدمه:
به دنبال حضور شخص در جامعه وتلاقی انسانها در راستای اعتبار حق و تکلیف ، آدمی به
قصد کسب منافع نامشروع به طور مداوم با همنوع خویش دچار موانعی گردید که در قالب تزاحم با
منافع مشروع همنوعش خود را یافت .این تزاحم وی را بالمآل با واکنش متناسب یا

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

نامتناسب ،
مشروع یا نا مشروع در چارچوب دادگستری خصوصی روبرو ساخت .
با پیشرفت بشر از حیث بلوغ فکری ، متدرجاً وی دادگستری عمومی را مطرح و اسلوب این
واکنش را به رخ ناقض قانون کشانید . در طی این روند نمایندگانی اجرای اراده جمعی را ضمانت
کرده که در ابتدا به اختیار خویش و بتدریج با انتصاب اجتماع، امر برقراری نظم را عهده دار شدند
( آنچه امروزه پلیس خوانده می شود ) . این ماموران از بدو حضورشان دو وظیفه اصلی رادر

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

قالب
پیش گیری و پیگیری از جرایم عهده دار شده و تحت امر حاکم ، اول در جهت حفظ منافع حکومتی و
سپس امنیت جامعه گام بر می داشتند. با گسترش و توسعه جوامع از حیث فرهنگی و

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

سیاسی و … و
با ایجاد پارلمان و در پی آن استقرار آگاهی سیاسی ، از مهمترین رسالتهای این مامورین ،امنیت
جامعه، تمرکز نظم و نظارت براجرای صحیح قوانین گشت . با سرایت معانی تجربی و علمی به
جمیع پدیده ها و تحلیل روابط علی و معلولی در قاطبه موضوعات ، جرم شناسی نیز در این گذر به
صورت علمی همپای با سایر علوم شکل گرفته و نهایتاً دستگاه پلیس از این تسری بی نصیب نماند .
نیروهای پلیس در تمام جوامع به عنوان نماد نظم وامنیت ، مصداق بارز ایجاد آرامش می باشند . این
ماموران اغلب به عنوان ضابط قضایی تحت امر دادستان به دستورات واصله از سوی نهاد تعقیب
جامه عمل پوشانده ، لکن اولین انعکاسی که از نام و حضور پلیس به ذهن متبادر میگردد ،

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

ترس از
ارتکاب جرم و دستگیری در نظر مجرمان و احساس امنیت و آسودگی خیال برای سایر شهروندان
است . با رشد فزاینده و شتابان ناهنجاری های اجتماعی وجرائم،زمینه های نا کار آمدی و عدم اثر
بخشی لازم پلیس را در فرایند پیشگیری و مقابله با مجرمان فراهم آورده و در همین رابطه نظریه
پردازان علوم سیاسی و جرم شناسان ، رهیافتهای نوینی را به منظور افزایش کارآمدی پلیس در
۲
پیشگیری و مقابله با بزهکاران ارائه نموده اند .
یکی ازاین راهکارها ی نوین ، رهیافت پلیس مشارکت گرااست که از مصادیق عینی و
کاربردی آن میتوان پلیس محلی را نام برد . تولد پلیس محلی با رشد لجام گسیخته بزهکاری در محله
ها و به بن بست رسیدن روشهای متداول پلیسی در کشورهای توسعه یافته مقارنت دارد و پلیس
کشورهای مزبور و برخی کشورهای در حال توسعه با بهره گیری از این رویکرد گامهای مهم و
سازنده ای را در کنترل و کاهش نسبی بزهکاری با مشارکت مردم برداشته اند . ضرورت تبیین علمی
رویکردهای نوین پلیس در جمهوری اسلامی ایران که تجربه گران سنگ استفاده از نیروهای مردمی و
مشارکت داوطلبانه و مسئولانه آنان در عرصه های مختلف اجتماعی پس از پیروزی

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

درخشان انقلاب
اسلامی را در حافظه خویش د ارد ، می تواند زمینه ای برای توسعه و نو سازی منطقی پلیس باشد تا
انشاءاﷲ پلیس جمهوری اسلامی بتواند با مشارکت مردمی و جلب اعتماد عمومی از اثر بخشی
وکارآمدی مطلوبی بر خوردار گردد . در این زمینه با ایجاد شورای امنیت کشور پلیس محلی ایجاد و
طی دستور العمل های خاص امر محافظت و مراقبت و همکاری نیروهای پلیس را در محلاتی که به
حوزه استحفاظی شان اختصاص دارد را عهده دار شدند که بخشی از اداره پلیس به عنوان معاونت
پلیس پیشگیری ناجا و مرکز انتظام ناجا بر آن نظارت دارد . خاستگاه این مهم در کشور ما با تاکید بر
طرح چشم انداز بیست ساله از ماده ۱۲۲ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی
میباشد و اجرای این طرح بمنظور جمع آوری شبگردان ، سرایداران و نگهبانان خصوصی در دستور
کار قرار گرفت . نگارنده در این باره میکوشد پلیس محلی را معرفی و علل و انگیزه های ایجاد آن را
بررسی کند .

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

رسالت محقق بررسی نقش پلیس محلی در جلوگیری از ارتکاب جرم و پیشگیری از آن و
اهمیت موضوع از آنجا سرچشمه میگیرد که در چند سالی که در کشور ما این تاسیس نو پا ، پای
گرفته است ، اثرات زیادی در گسترش امنیت ، اطمینان خاطر شهروندان و کاهش جرائم داشته و
بخ شی از بار سنگینی که به دوش پلیس شهری بوده است را با تعاملی قوی طی ضوابطی خاص عهده
۳
دار گشته و طی دستورالعملهای مختلف به صورت نظاممند گام برداشته است که نهایتاً با تصویب
آیین نامه اجرایی ماده۱۲۲ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مصوب شورای
امنیت کشور توسط فرماندهی محترم کل قوا به تایید نهایی خواهد رسید . ناگفته نماند که در این
میان ، نگاهی به سیاست جنایی مشارکتی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.بر این اساس نگارنده
مستند خویش را از طریق تحقیقات میدانی ، مصاحبه ، پرسشنامه و روش کتابخانه ای تامین ساخته و
با ارائه آمار تحقیقات خویش را به اتمام خواهد رساند .

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

۴

۵
بخش اول:
مبانی تئوریک (نظری) پلیس محلی در پیشگیری از جرم
ماموریت پلیس محلی اساساً حفظ نظم و ایجاد آرامش است که با رعایت حقوق و آزادی
های اساسی شناخته شده برای شهروندان عمل می کند . مشی و رفتار پلیس محلی ماهیتاً کنشی و
فعال بوده و مبتنی بر مشارکت جامعه و تشکل های محل است . بخشی از دل مشغولیهای پلیس
محلی ، حل و فصل مسایل مرتبط و ناشی از بزهکاری در محل است ودر جهت حل و فصل بخشی
از علل بزهکاری و انحرافات دست به فعالیتهای پیشگیرانه می زند و بدین ترتیب علاوه بر مهار و
کاهش جرایم محلی درصدد کاهش ترس از جرم و نگرانی مردم از بزه دیده شدن و تعدیل احساس
ناامنی شهروندان نیز می باشد که همان رعایت اصل شفافیت در برخورد با مسایل بزهکاری در سطح
محل می باشد .

۶
فصل اول: ضرورت پیشگیری از جرم
مبحث اول: معانی و مبانی پیشگیری در حقوق موضوعه و علوم مرتبط

مبحث دوم : تاریخچه ، تعاریف و انواع پیشگیری
مبحث سوم : موقعیت محله و پیشگیری وضعی

گفتار سوم : تقویت روابط همسایگی
مبحث چهارم : راهکارهای خاص وضعیت زمان و مکان

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

۷
مبحث اول – معانی و مبانی پیشگیری در حقوق موضوعه و علوم مرتبط
برای پیشگیری از وقوع جرم که در حال حاضر از پیچیدگی های خاصی برخوردار است،
راهکارهای متناسب ضروری به نظر میرسد. یکی از راههایی که اخیراً مورد توجه قرار گرفته است ،
بهره گیری از مشارکت معنا دار مردم در گسترش امنیت عمومی و پیشگیری از وقوع جرم است.قبل

از بررسی چگونگی این مشارکت ابتدا باید مفهوم پیشگیری را بررسی کرد.
گفتار اول – واژه پیشگیری در قوانین
مهمترین و اساسی ترین اصل قانونی در ایران که واژه پیشگیری را صراحتا بکار برده است
اصل ۱۵۶ قانون اساسی مصوب ۱۳۵۸ میباشد که میگوید قوه قضاییه قوه ایست مستقل و پشتیبان

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

حقوق فردی و اجتماعی و مسوول تحقق بخشیدن به عدالت و عهده دار وظایف زیر است :
۵ – اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین .
نظر به ماده فوق قانون اساسی پیشگیری را به رسمیت شناخته که شاید ملهم از اصل پایه
سیاست جنایی توصیه شده توسط سازمان ملل متحد باشد .۱
قانون مجازات اسلامی نیز در ماده ۱۷ بطور ضمنی به مساله پیشگیری اشاره کرده است باید
گفت که » مجازات بازدارنده « مضاف بر مجازات ناظر به پیشگیری از صراحتاً بکار برده است اصل ۱۵۶ قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸ می باشد که می گوید : » قوه قضاییه قوه ای است مستقل که

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسوول تحقق بخشیدن به عدالت و عهده دار وظایف زیر است : وقوع جرم نیز می باشد زیرا می گوید » عقوبت « و ازاهداف مجازات و عقوبت ارعاب است و می
تواند از ارتکاب جرم توسط سایر شهروندان جلوگیری کند یعنی پیشگیری نماید .
در قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۹ در بند ۸ ماده ۴ نیز آمده
است :» ماده ۴ : ماموریت و وظایف نیروی انتظامی عبارت است از :۱ – ، ۲- ،… ، ۸ – انجام
وظایفی که بر طبق قانون به عنوان ضابط قوه قضاییه به عهده نیروی انتظامی محول است از قبیل :د –

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

۱ – The prevention of crim and treatment of offenders.
۸
پیشگیری از وقوع جرم .
گفتار دوم : واژه پیشگیری در علوم مرتبط
در لغت نامه مفهوم پیشگیری آمده است : پیشگیر – دفع – جلوگیری و درمفهوم پیشگیری
کردن آمده است : مانع شدن ، پیش بندی کردن در فرهنگ فارسی برای پیشگیری آمده است : عمل
پیشگیر – جلوگیری – حفظ صحت و پیشگیری کردن یعنی جلوگیری کردن ، مانع شدن و
جلوبستن در جایی دیگر کلمه پیشگیری را» کار یا تدبیری برای مانع شدن از رویداد معینی در آینده
« شناخته است .

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

مبحث دوم : تاریخچه ، تعاریف و انواع پیشگیری
بدیهی است که معرفت کامل به هر موضوعی مستلزم بررسی جمیع جوانب آن است. در
مقوله پیشگیری و مسائل پیرامون ان، بررسی تاریخ و قدمت طرح این موضوع و بررسی تعاریف و
شناخت اقسام آن میتواند سبب گرددکه هیچ نقطه ای مبهم نماند و اصول یک تحقیق متقن مبتنی بر
این نوع بررسی است.

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

گفتار اول : تاریخچه و تعاریف
الف _ تاریخچه
افلاطون اولین کسی است که از مفهوم » پیشگیری« یاد کرده است ، میگوید : » کیفر نباید
انتقام از گذشته باشد . بلکه باید آینده را نیز مهیا کند.« در چین اعتقاد بر هماهنگی با طبیعت جهت
اصلاح مجرم غالب بود و به جای آزار بدنی بزهکار بیشتر اقدامات پیشگیرانه توصیه می شد در

اسلام تمهیداتی جهت بازپروری برای صغار مطرح می باشد .
در آغاز سده نوزدهم میلادی که زندان به عنوان مجازات اصلی پذیرفته شد، تا پایان سده
بیستم می توان گفت که این مجازات جنبه ترهیبی اش تضعیف شده است و فقط به عنوان آخرین

جرم می توان استفاده کرد . جرم شناسان جهت بررسی علمی پدیده مجرمانه متحمل زحمات زیادی
شدند که هریک نظریات جدیدی دارند .

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

علیرغم همه اقدامات و ابداع روشهای پیشگیرانه جدید و هماهنگ کردن سیاست کیفری با
اصول جرم شناسی متاسفانه نتایج حاصله گویای عملکرد ضعیف مکانیزمهای پیشگیری بوده است و
می توان گفت سیاست کیفری اغلب کشورها با یک بحران جدی مواجه شده است . همین عوامل

علت بررسی مجدد عالمان این حرفه را فراهم کرد و مساله پیشگیری را مجددآ در رأس فرضیات قرارداد.

جامعه بین المللی جرم شناسی نیزدر پاریس تأسیس شد . تحت تأثیر فعالیتهای سازمان ملل » پیشگیری واصلاح « از کارهای مهمی است که در دهه ۱۹۵۰ صورت گرفته است . انریکو فری »

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

جانشین های کیفری « را مطرح ساخت که به ابزارهای اصلی دفاع اجتماعی باید تبدیل شوند . وی

در کتاب جامعه شناسی مفصلا در این خصوص سخن می گوید و آنها را بر می شمارد که محدوده

های بسیاری دارد : آزادی در داد وستد را عامل مهمی در افزایش قیمت غذا می داند که خود عامل

بازدارنده جرائم بازار سیاه می باشد . رافائل گاروفالو می گوید : مقررات تفصیلی زیاد آزادیهای فرد

را محدود می کند . نظریات پیشگیری غالبآ در قالب » جرائم بازدارنده « وارد حقوق موضوعه شده
است . اینگونه که سرکوبی خود عامل پیشگیرانه است .

امروزه یک رشته مقررات و قوانین تؤام با تضمین اجرا در مورد رانندگی ، مواد مخدرو …
لحاظ شده است . این مفهوم یعنی جرائم بازدارنده ناشی از اندیشه های مکتب تحققی

می باشد . فری می گوید : جرائم بازدارنده ارتکاب را غیر ممکن نمی سازد بلکه می تواند مقدار آنان را کاهش

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

دهد . برهمین اساس آموزه مکتب تحققی ایتالیایی تدابیر فری را در کنار تدابیر پیشگیرانه پیشنهاد می

کند .اصولاً مکتب پزیتیویسم علاقه به کمرنگ کردن مجازات ها دارد . فری حتی در نظر داشت

اصطلاحات » بیماری « و » درمانگاه پیشگیری « را مورد ا ستفاده قرار دهد .
مکتب تحققی می کوشید تدابیر اجتماعی را جانشین مجازات کند و طول نکشید که از آن به
اقدامات تامینی یاد شد .

اقدام تامینی از دو ویژگی برخوردار است : اول ابزار مناسبی جهت جلوگیری از جرم فراهم
شود زیرا ملاک رنجی نیست که به مجرم داده شود . دوم اقدامات خاص که تا رفع حالت خطر ناک توصیه می شود زیرا باید به مجرم بصورت بیمار نگریست .

ب _ تعاریف
اگر عمقی به این مفهوم توجه کنیم می فهمیم کلمه پیشگیری دارای بعد مضاعف است
پیشگیری در عین حال » جلو رفتن « و» آگاهی دادن « نیز هست . در جرم شناسی پیشگیری به معنای

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

اول می باشد . آن به معنای به جلوی بزهکاری رفتن، به منظور جلوگیری از وقوع جرم . البته

آگاهی دادن به منظور بیدار ساختن مردم و تشریح خطرات و تبعات سوءناشی از وقوع جرم نیز می

تواند از مصادیق آن باشد که البته این دو مکانیزم توانا می توانند بخشی از فعالیتها و قلمرو سیاست
جنایی محسوب شوند .

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

تعریف مختصر دیگری که کوسون موریس میکند » مجموع شیوه هایی است که انسان ها به

منظور جلوگیری یا محدود کردن جرم اختصاصاً بکار می برند . درعمل باید گفت که پیشگیری در
حد یک حرف باقی مانده و تا کنون موفق به ارزیابی کارایی واقعی آن نشده اند نخست باید بر این

موضوع تأ کید کرد که ارزیابی قدرت و گرایش های بزهکاری تا چه اندازه هنوز ناقص است . نتیجه

اینکه روشهاییکه نظام کیفری به منظور پیشگیری و سرکوبی مؤثر این بزهکاری اعمال می کند با

شرایط و واقعیت ها منطبق نیستند بعلاوه این روشها نمی توانند صرفاً کارآیی ( تقلیل بزهکاری ) را
مد نظر داشته باشند . زیرا آنها باید همچنین افکارعمومی، اخلاق و حتی مکاتب حاکم در جامعه را
نیز مد نظر داشته باشند .

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

لاکاسانی معتقد است :» ابتکار اجتماعی در مقابل جبرگرایی بی تحرک که ناشی از نظریه
انسان شناختی است قرار می گیرد . اگر محیط اجتماعی همه چیز است و اگر محیط اجتماعی به اندازه کافی نارساست ، بطوریکه هموار کننده زمینه رشد سرشتهای مجرمانه است پس اقدامات
اصلاحی باید بر این محیط و بر شرایط تأثیر گذاری آن متمرکز گردد .

گفتاردوم : انواع پیشگیری
دکتر نجفی ابرند آبادی پیشگیری را از لحاظ کلی تقسیم بندی می کند و آن منقسم است به
عام و خاص .
الف) پیشگیری عام :

آنچه که عقل سلیم می پذیرد جلوگیری از ضرر است این تمهید از قدیم الایام رایج بوده
است و فی الواقع مرتبط با روشهای سنتی پیشگیری از وقوع جرم است .

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

تربیت والدین ، آموزش و پرورش ، سرمایه گذاری دولت و تخصیص اعتبار جهت افزایش
امکانات برای افراد در اوقات فراغت و تقویت ارزشهای دینی ، ملی و فرهنگی . جلوگیری از بیکاری ، تسهیل ازدواج و … بداهتآ از تمهیدات عمومی و مبرهن جلوگیری از ضرر می باشد . باید گفت در

این رابطه تصویب قوانین و سیاست کیفری مقنن نقش زیادی دارد .اما اهداف پیشگیری عمومی را
باید در دو مطلوب جای داد : اخلاق و منفعت

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

۱ ) اخلاق : اطلاق اخلاق و نسبی نبودن آن دلیل بر موضوع است .عدالت اقتضا می کند یک
مجرم به سزای عمل خویش برسد و غایت اخلاقی پیشگیری با تکیه بر عقوبت و ضمانت اجرای
عادلانه است .

۲ ) منفعت : قطعیت ، شدت و سرعت اجرای کیفر سبب ارعاب و اصلاح اجتماع و شخص

خاطی می شود . پیشگیری عمومی آنجایی ارزشمند و سودمند است که در اجتماع از مجازات خاطی

درس بگیرند و شخص خاطی مرتکب تکرار جرم نشود . غرض از شدت و قطعیت اجرای مجازات
ایجاد تفکر تحلیل در قاصد ارتکاب جرم مبنی بر عدم ارتکاب جرم است .

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم

هنگام قیاس مجازات شدید و قطعی و انجام سود ناشی از جرم ، عدم ارتکاب جرم و

مجازات نشدن را انتخاب میکند و رفاه خویش را در آن میبیند و این حالت دقیقآ در سایرین نیز در
صورت مجازات مرتکب پیش خواهد آمد . نیز سرعت اجرای مجازات نیز اهمیت زیادی دارد زیرا
در تحقق بهتر پیشگیری عمومی مؤثرتر است .
ب ) پیشگیری خاص :
در این نوع از پیشگیری به مجرم بیشتر به عنوان یک بیمار نگاه می شود و او را در این رابطه
باید اصلاح و تربیت و جامعه پذیر و کلآ بازپروری کرد که دوباره به اجتماع برگردد نه اینکه صرف
تنبیه ومجازات باشد . این مهم با مکتب تحققی آغاز شد ، از نقطه نظر بالاتر می توان گفت پیشگیری

پلیس محلی و نقش آن در پیشگیری از وقوع ج%