توضیحات
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع جدید آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
پس از دیدن متن و فهرست پایان نامه آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان میتوانید نسبت به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع پایان نامه الهیات و علوم قرآن و حدیث استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز
چکیده
روایات تفسیری همزاد با نزول وحی و موثر در فهم کلام الهی می باشند. این روایات همچون سایر روایات، در گذر زمان با آسیبهایی روبهرو شدهاند؛ در برخی از این روایات، اسانید به آفاتی چون حذف یا ضعف مبتلا گشته ، در مواردی نیز اشکالات متنی و محتوایی به روایات ضربه زده است.در این تحقیق با عنوان «آسیب شناسی روایات تفسیری از نگاه المیزان» بر آن
بودهایم که با تکیه بر آراء علامه طباطبایی(ره) به تبیین این آسیبها و تأثیر آنها در فهم آیات قرآن بپردازیم و با دقت در نمونههایی از روایات تفسیری آسیبدیده که در المیزان بررسی شده است با معیارهای تشخیص آسیب ها و مواضع علامه در برابر آنها آشنا شویم.به نظر می رسد مهم ترین آسیب های روایات تفسیری عبارتند از: ضعف اسانید، وضع حدیث،
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
اسرائیلیات، نقل به معنا و اختلاف قرائات.
آسیب شناسی عالمانه روایات تفسیری در المیزان بر اساس قرآن، سنت قطعی، عقل سلیم، تاریخ و علم قطعی و به دور از تعصبات مذهبی، این تفسیر را به الگویی برای تنقیح روایات تفسیری و صیانت از آنها تبدیل کرده است.
کلیدواژه: آسیب شناسی حدیث، روایات تفسیری، علامه طباطبایی، المیزان، تفسیراجتهادی، نقدحدیث آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
۱۸۵صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد
پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل را دانلود کنید
انجام پروپوزال مقاله و پایان نامه علوم قرآن و حدیث در کوتاهترین زمان با موضوعات خاص شما. منتظر تماس شما هستیم ۰۹۱۲۸۵۰۱۹۱۲
فهرست مطالب
مقدمه ۱
فصل اول: کلیات تحقیق ۴
بخش اول: موضوع تحقیق ۵
بخش دوم: ضرورت تحقیق و اهداف آن ۶
بخش سوم: روش تحقیق ۷
بخش چهارم: پیشینه تحقیق ۸
بخش پنجم: آشنایی با علامه طباطبایی(ره) و المیزان ۹
بند اول: زندگینامه مؤلف ۹
بند دوم: آشنایی با تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن بالقرآن» ۱۱
بند سوم: ویژگیهای تفسیر المیزان ۱۲
بخش ششم: جایگاه روایات تفسیری ۱۹
بند اول: تعلیم مفاهیم و حقایق قرآن ۲۱
بند دوم: تعلیم روش تفسیر قرآن ۲۲
بند سوم: تبیین تفاصیل احکام و جزئیات شریعت ۲۳
بخش هفتم:گونههای روایات تفسیری ۲۳
فصل دوم: ضعف اسانید در روایات تفسیری ۲۸
بخش اول: مفهوم شناسی و پیشینه ۲۹
بخش دوم: ارزشگذاری سندی احادیث ۳۱
بخش سوم: اعتبارسنجی خبر واحد تفسیری ۳۳
بخش چهارم: رویکرد تفاسیر درباره ی اسناد روایات ۳۷
بند اول: تفسیر جامع البیان (تفسیرطبری) ۳۷
بند دوم: تفسیر القرآن العظیم (تفسیر ابن کثیر) ۳۸
بند سوم: تفسیر مفاتیح الغیب (تفسیر کبیر) ۳۸
بند چهارم: تفسیر المنار ۳۹
بند پنجم: تفسیر روض الجنان وروح الجنان ۳۹
بند ششم: تفسیر مجمع البیان ۴۰
بند هفتم: تفسیرالمیزان ۴۰
بخش پنجم: جمع بندی ۴۷
فصل سوم: جعل در روایات تفسیری ۴۹
بخش اول: مفهومشناسی و پیشینه ۵۰
بخش دوم: زمینه های پیدایش و گسترش جعل ۵۳
بند اول: حذف اسانید روایات و بی توجهی در نقل و ضبط راویان. ۵۳
بند دوم: حرص شدید به حفظ و نقل حدیث ۵۴
بند سوم: منع نگارش و نقل حدیث از سوی خلفا ۵۴
بخش سوم: انگیزه های جعل ۵۵
بند اول: انگیزه های سیاسی- اجتماعی ۵۵
بند دوم: انگیزه های سیاسی- فرهنگی ۵۶
بند سوم: انگیزه های فرقه ای ۵۷
بند چهارم: انگیزه های شخصی ۵۸
بخش چهارم: معیارهای تشخیص روایات جعلی ۵۹
بخش پنجم: نمونه هایی از جعل در گونه های روایات تفسیری ۶۰
بند اول: اسباب نزول ۶۰
الف:اقامه ی نماز و استغفار پیامبر(ص) برای منافق ۶۰
ب: کفر ابوطالب ۶۶
بند دوم: روایات تبیین معانی ۶۹
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
بند سوم: روایات اعتقادی ۷۰
بند چهارم: روایات داستانی ۷۲
بند پنجم: روایات فضایل ۷۴
بند ششم: روایات تأویل ۷۶
بخش ششم: جمع بندی ۷۷
فصل چهارم: اسرائیلیات در روایات تفسیری ۸۱
بخش اول: مفهوم شناسی و پیشینه ۸۲
بخش دوم: زمینه ها و ریشه های پیدایی و گسترش ۸۳
بخش سوم: اقسام اسرائیلیات ۸۶
بخش چهارم: عناصر اصلی پدیدآورنده اسرائیلیات ۸۸
بخش پنجم: اسرائیلیات و گونه های روایات داستانی ۹۰
بند اول: آفرینش ۹۰
الف: آفرینش حوا ۹۰
بند دوم: عصمت ملائکه و انبیاء ۹۴
الف: هاروت و ماروت ۹۴
ب: حضرت یوسف(ع) ۹۷
بند سوم: اقوام و اماکن ۱۰۴
الف: عوج بن عنق و عمالقه ۱۰۴
بند چهارم: نزول وحی ۱۰۶
الف: آغاز نزول وحی ۱۰۶
بخش ششم: جمع بندی ۱۰۹
فصل پنجم: نقل به معنا در روایات تفسیری ۱۱۲
بخش اول: مفهوم شناسی و پیشینه ۱۱۳
بخش دوم: جواز و عدم نقل به معنا ۱۱۴
بند اول: ادله مخالفان ۱۱۵
بند دوم: ادله ی موافقان ۱۱۶
بخش سوم: پیامدهای نقل به معنای بی ضابطه ۱۱۷
بند اول: اضطراب و اختلاف احادیث ۱۱۷
بند دوم: تغییر و تحریف احادیث ۱۱۸
بند سوم: از بین رفتن اصالت الفاظ معصومین(ع) ۱۱۸
بخش چهارم: نمونه هایی از نقل به معنی ۱۱۹
بند اول: گمراهی گری خداوند در جریان سامری ۱۱۹
بند دوم: نفرین پیامبر(ص) علیه خود ۱۲۱
بند سوم: انحصار عصمت در حضرت یحیی(ع) ۱۲۲
بند چهارم: نفی رحمت عمومی خداوند در روز قیامت ۱۲۳
بند پنجم: اصحاب اعراف ۱۲۵
بند ششم: آیات اعلان برائت ۱۲۹
بخش پنجم: جمع بندی ۱۳۶
فصل ششم: اختلاف قرائات در روایات تفسیری ۱۴۰
بخش اول: مفهوم شناسی قرائت ۱۴۱
بند اول: معنای لغوی ۱۴۱
بند دوم: معنای اصطلاحی ۱۴۱
بخش دوم: پیشینه ی اختلاف قرائات ۱۴۲
بخش سوم: عوامل اختلاف قرائات ۱۴۴
بند اول: عوامل مربوط به خط و زبان ۱۴۴
بند دوم: اختلاف لهجه ها ۱۴۵
بند سوم: اجتهاد قراء ۱۴۵
بخش چهارم: تواتر قرائات ۱۴۷
بخش پنجم: گونه های اختلاف قرائات ۱۴۹
بند اول: اختلاف قرائت بدون تغییرات معنوی ۱۴۹
بند دوم: اختلاف قرائت توأم با تغییر معنوی ۱۵۱
بخش ششم: جمعبندی ۱۶۷
نتیجه گیری نهایی ۱۶۹
فهرست منابع ۱۷۳
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
مقدمه
دانش تفسیر و روایات تفسیری پیشینهای به قدمت نزول وحی دارند .متأسفانه روایات تفسیری همچون سایر روایات، در گذر زمان با آسیبهایی روبرو شدهاند؛ در برخی از این روایات، اسانید به آفاتی چون حذف یا ضعف مبتلا گشته و در مواردی نیز اشکالات متنی و محتوایی به روایات ضربه زده است.
ظهور جریانها و رویدادهای تلخ و ناگوار در تاریخ حدیث و تفسیر، همچون؛ ماجرای منع نگارش حدیث در عهد خلفا، نفوذ خرافات و اندیشههای انحرافی اهل کتاب (اسرائیلیات) در جامعه و فرهنگ مسلمانان و به تبع آن، ثبت و ضبط آنها در منابع حدیثی و تفسیری و نیز حذف تدریجی سندهای شمار زیادی از روایات تفسیری و فراهم شدن بستر فرهنگی و اجتماعی
برای دروغپردازی و وضع احادیث و نشر آنها در فضای فکری و علمی جامعه دینی مسلمانان، همگی در آلوده ساختن سخنان پیشوایان معصوم(ع) و آمیختگی آنها با سخنان ساختگی جاعلان و کذابان، نقشیاساسی ایفا نموده و آثار حدیثی و تفسیری را به ناراستیهایی مبتلا کرده است.
شناخت آسیبهایی که روایات تفسیری را تهدید میکند، بهترین راه صیانت از روایات تفسیری است که اهمیت ، ضرورت و تاثیرآن در دستیابی به مفهوم آیات الهی پر واضح است.
مهمترین آسیبهایی که متوجه روایات تفسیری است عبارتند از:
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
-حذف سند
-جعل و وضع حدیث
– اسرائیلیات
-نقل به معنی
– اختلاف قرائات
– غلو
مفسران در مواجه با آسیب های روایات تفسیری یکسان عمل نکردهاند؛ به نظر میرسد بهترین روش پاکسازی روایات تفسیری از آسیب ها، در تفاسیر اجتهادی ارائه شده است. در این میان شخصیت والای علمی علامه طباطبایی(ره) و جایگاه رفیع تفسیر المیزان، بینظیر
است.مبالغهآمیز نخواهد بود اگر بگوییم بحث روایی المیزان، دائرهالمعارفی منحصر به فرد از
روایات تفسیری فریقین همراه با نقادی آنهاست. روش تفسیری علامه و نقادی دقیق و منصفانه ایشان در برابر روایات تفسیری که به مدد آشنایی کامل ایشان با قرآن کریم و مبانی روایی، فلسفی و کلامی محقق شده است،آراء علامه را به معیاری برای شناسایی آسیبهای وارده به روایات و سنجش سره از ناسره تبدیل کرده است.
به همین جهت آشنایی با شیوه ی علامه در شناخت آسیبهای روایات، نقد و بررسی آنها و قضاوت نهایی ایشان درباره روایات آسیبدیده، اهمیت زیادی دارد زیرا میتواند الگویی برای سایر مفسران و محققان در تنقیح روایات تفسیری باشد و آنان را در رسیدن به فهم صحیحتر از آیات قرآن مجید، مدد رساند.
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
از آنجا که در این تحقیق بر آن بودهایم تا با تکیه بر “آراء علامه طباطبایی” به تبیین این آسیبها و تأثیر آنها در فهم آیات قرآن بپردازیم ، هریک از این موارد آسیب_البته به جز موضوع غلو_ در فصلی جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. زیرا علامه ، غلو را به طور مستقیم بعنوان آسیب روایی معرفی نکرده اند و بیشتر در بحث های تفسیری و نظری به آن پرداخته اند.
هر چند برخی محققان به موضوع کلی “آسیبشناسی روایات”، پرداختهاندو البته با توجه به اهمیت آراء و بررسیهای محققانه علامه،به مناسبت، به برخی از دیدگاههای علامه طباطبایی – که با موضوع آسیبشناسی مربوط است – پرداختهاندامادرخصوص «آسیبشناسی روایات تفسیری در المیزان» کار خاصی صورت نگرفته است.
لذا در این پژوهش سعی شده به”آراء علامه”در بحث”آسیب شناسی روایات تفسیری” نگاه شود و در این زمینه مقایسهای هر چند مختصر بین تفاسیر روایی: مثل تفسیر طبری، تفسیر ابن کثیرو تفاسیراجتهادی: مانند تفسیر کبیر، تفسیر المنار از اهل سنت و تفاسیر روض الجنان ، مجمع البیان ونمونه از شیعه انجام شود.
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
روش این تحقیق، به تناسب موضوع،” کتابخانهای” بوده و بیشترین بخش کار، بر استخراج مطالب از تفسیر المیزان و دیگر تفاسیر متمرکز بوده است.
در پایان، لازم میدانم از کلیه سرورانی که در این مسیر، حقیر را یاری نموده اند بویژه استاد راهنمای ارجمند” جناب آقای دکتر دیاری” و استاد مشاور محترم “جناب آقای دکتر رحمان ستایش”و دیگر مسئولین گرامی دانشگاه قم کمال تشکر را نموده و از زحمات” خانواده عزیزم” قدردانی نمایم.
فصل اول
کلیات تحقیق
بخش اول: موضوع تحقیق
موضوع این پژوهش عبارت است از «آسیبشناسی روایات تفسیری از نگاه علامه طباطبایی(ره) درالمیزان». همانگونه که در مقدمه بیان شد روایات تفسیری همچون سایر روایات، در گذر زمان با آسیبهایی روبهرو شدهاند؛ در برخی از این روایات، اسانید به آفاتی چون حذف یا ضعف مبتلا گشته، در مواردی نیز اشکالات متنی و محتوایی به روایات ضربه زده است.
در این تحقیق بر آن بودهایم که با تکیه بر آراء علامه طباطبایی به تبیین این آسیبها و تأثیر آنها در فهم آیات قرآن بپردازیم و با دقت در نمونههایی از روایات تفسیری آسیبدیده که در المیزان مورد نقد و بررسی قرار گرفته است، شیوهی علامه را در نقد این روایات، معیارهای
تشخیص آسیبها و قضاوت نهایی ایشان درباره روایات مذکور را بررسی کنیم. البته در کنار المیزان ، نگاهی گذرا به تفاسیر طبری، ابن کثیر، فخر رازی(کبیر)، المنار، روضالجنان، مجمعالبیان و نمونه داشتهایم.
در این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سؤالات بودهایم:
سوال اصلی
– از نظر صاحب تفسیر المیزان به روایات تفسیری چه آسیبهایی وارد شده است و این آفات چه تأثیری در فهم قرآن دارند؟
سوالات فرعی
– مهمترین ضعفهای سندی در روایات تفسیری از نگاه علامه(ره) در المیزان چیست؟
– بیشترین موارد پیدایش وضع و تحریف در کدام نوع از روایات تفسیری وجود دارد؟
– رویکرد تفسیر المیزان در مواجهه با اسرائیلیات چگونه است؟
– نقل به معنا چه تأثیری در روایات تفسیری دارد؟
– رابطه اختلاف قرائات با روایات تفسیری چیست؟
– جریان غلو و غالیان بیشتر در چه مواردی روایات تفسیری را تحت تاثیر قرار داده است؟
به نظر میرسد:
– حذف اسانید، وضع حدیث، اسرائیلیات، نقل به معنا و اختلاف قرائات مهمترین آسیبهایی هستند که در روایات تفسیری تأثیر گذاشتهاند.
– علامه طباطبایی در المیزان بیشتر به نقد محتوایی روایات تفسیری پرداختهاند.
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
– در بررسی ضعف سندی بیشتر به ارسال و تعلیق توجه شده است.
– تقریباً در تمام گونههای تفسیری، مواردی ازجعل حدیث وجود دارد اما این آسیب در “روایات اسباب نزول” بیشتر شایع است.
– علامه طباطبایی(ره)، در مواجهه با اسرائیلیات به ویژه در داستان انبیاء با نقادی دقیق و منطقی، رویکردی تحلیلی- انتقادی داشتهاند.
– نقل به معنا دو گونه است: در اغلب موارد الفاظ متفاوت، در معانی و مفاهیم روایات تغییری ایجاد نمیکند و لزوماً موجب بیاعتباری آنها نمیشود و گاهی هم موجب اختلاف شدید بین روایات یا تحریف آنها می شود.
– در برخی موارد اختلاف قرائت، تفسیر آیه بر اساس یکی از قرائات، مفهومی متعارض با اصول مسلم اعتقادی ارائه میدهد. اغلب این موارد در اثر اجتهاد قراء بوده و آسیبی جدی برای روایات تفسیری میباشد. بعضی موارد اختلاف قرائات، روایات رسیده ازمعصوم(ع) میباشد.
بخش دوم: ضرورت تحقیق و اهداف آن
شناخت آسیبهایی که روایات تفسیری را تهدید میکند،بهترین راه صیانت از روایات تفسیری است که اهمیت ، ضرورت وتاثیرآن در دستیابی به مفهوم آیات الهی بر اندیشمند و محققی پوشیده نیست.
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
مفسران در مواجه با روایات تفسیری یکسان عمل نکردهاند؛ برخی با اعتماد فراوان به منقولات صحابه وتابعین، هر نوع روایتی را پذیرفتهاند و بدون نقد و بررسی، آنها را در تفاسیر خود ذکر کردهاند، بعضی دیگر، علیرغم ذکر فراوان روایات در نقد و بررسی آنها کوشیدهاند وبا توجه به نقش این روایات در تفاسیر، سعی در شناسایی روایات صحیح از سقیم داشته اند.
به نظر میرسد بهترین روشهای پاکسازی روایات تفسیری از آسیب ها، در تفاسیر اجتهادی ارائه شده است. در این میان شخصیت والای علمی علامه طباطبایی(ره) و جایگاه رفیع تفسیر المیزان بینظیر است. روش تفسیری علامه و نقادی دقیق و منصفانه ایشان در برابر
روایات تفسیری که به مدد آشنایی کامل ایشان با قرآن کریم و مبانی روایی، فلسفی و کلامی محقق شده است، المیزان را به معیاری برای شناسایی آسیبهای وارده به روایات و سنجش حق از باطل تبدیل کرده است.
به همین جهت آشنایی با شیوه علامه در شناخت آسیبهای روایات، نقد و بررسی آنها و قضاوت نهایی ایشان درباره روایات آسیبدیده، اهمیت زیادی دارد و میتواند شاخصی برای سایر مفسران ومحققان در تنقیح روایات تفسیری باشد و آنان را در رسیدن به فهم صحیحتر از آیات قرآن مجید، مدد رساند.
بخش سوم: روش تحقیق
روش این تحقیق به تناسب موضوع، تحلیلی، استنباطی و با استفاده از کتابخانه بوده است.
برای تدوین هر فصل،ابتدا مفهومشناسی و پیشینه موضوع فصل و برخی از مسائل مربوط به موضوع مثل بررسی انگیزهها و زمینههای آن و … بیان شده، سپس مصادیقی از روایات را که آسیب مورد بحث به آنها لطمه زده، از تفسیر المیزان انتخاب و مطرح گردیده است.
علامه طباطبایی(ره)، پدیده ی غلو را به طور مستقیم و مستقل _ مانند سایر آسیب ها _ به عنوان یک آسیب برای روایات تفسیری مورد بررسی قرار نداده اند و آن را بیشتر در مباحث تفسیری و نظری مطرح کرده اند، به همین دلیل فصل خاصی را به غلو اختصاص نداده ایم اما مشی ایشان در این باره-مانند سایر مسایل اعتقادی در المیزان- آگاهی بخشی و تصحیح عقاید انحرافی و تبیین عقاید ناب برآمده از قرآن می باشد؛ مثلا هرگاه از روایت امکان برداشت عقاید غالیانه وجود داشته باشد، در تحلیل روایت و تبیین عقیده ناب کوشیده اند.
در مرحله بعد به اختصار، آراء تفاسیر طبری،مفاتیحالغیب، ابن کثیر، المنار، روضالجنان، مجمعالبیان، المیزان و نمونه درباره روایات مذکور بیان شده است.
همچنین سعی شده است با تکیه بر آراء علامه طباطبایی،معیارهای شناخت آسیب، نحوه نقد وتحلیل روایات آسیبدیده و قضاوت نهایی درباره آنها بررسی شود.
بخش چهارم: پیشینه تحقیق
برخی محققان در موضوع” آسیبشناسی روایات”، کتب و مقالاتی به طور عام نوشتهاند؛ از جمله:
– آقای دکتر محمد اسعدی و همکارانشان در کتاب «آسیبشناسی جریانهای تفسیری»
– آقای دکتر محمدتقی دیاری در کتاب «آسیبشناسی روایات تفسیری» که به عنوان متن درسی “رشته تفسیر اثری” در دست چاپ میباشد. از ایشان مقالهای با همین عنوان چاپ شده است.
– آقای علی اکبر رستمی در کتاب«آسیب شناسی و روش شناسی تفسیر معصومان(ع)»
درخصوص «آسیبشناسی روایات تفسیری در المیزان» کار خاصی صورت نگرفته است. ولی با توجه به اهمیت آراء و بررسیهای محققانه علامه، در بسیاری از پژوهشهایی که در
سالهای اخیر انجام شده، به مناسبت به برخی از دیدگاههای علامه طباطبایی – که با موضوع آسیبشناسی مربوط است – پرداختهاند.
– علامه طباطبایی و حدیث (روششناسی نقد و فهم حدیث از دیدگاه علامه طباطبایی) خانم شادی نفیسی
– بازخوانی نگرش علامه طباطبایی در نقد سندشناسانه و رجالی روایات در المیزان؛ آقای دکترمحمدتقی دیاری،آقای محمدحسین پورافغانی .
– پژوهشی در باب اسرائیلیات در تفاسیر قرآن؛ آقای دکتر محمدتقی دیاری .
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
– مکاتب تفسیری، جلد (۲) ؛ آقای علیاکبر بابایی .
بخش پنجم:آشنایی با علامه طباطبایی(ره) و المیزان
بند اول: زندگینامه مؤلف
علامه سید محمدحسین طباطبایی در روز ۲۹ ذیالحجه سال ۱۳۲۱ ﻫ ق مصادف با ۱۲۸۱ ﻫ ش در تبریز چشم به جهان گشود. پدر او سید محمد قاضی طباطبایی، همچون دیگر سادات طباطبا، نسب به ابراهیم طباطبا فرزند اسماعیل دیباج، نواده حسن مثنی، فرزند امام
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
حسن(علیهالسلام) و فاطمه دختر امام حسین(علیهالسلام) میبرد. اکثر رجال خاندان او از بزرگان علم و دین بودهاند و جد ایشان، سید محمد حسینی معروف به شیخ آقا، از بارزترین شاگردان صاحب جواهر و شیخ موسی کاشفالغطاء و شیخ جعفر استرآبادی بوده که تألیفات بسیاری در فقه و اصول و رجال داشت.
علامه طباطبایی از طرف پدر، از سادات حسنی و از طرف مادر، از سادات حسینی بود و به همین جهت علاوه بر طباطبایی به «حسنی حسینی» نیز شهرت داشت . ایشان در سن پنج سالگی مادرو در سن نه سالگی پدرخود را ازدست داد و از آن پس در کنار تنها برادر خود سید محمدحسن الهی،به زندگی ادامه داد .
علامه(ره)، تحصیلات ابتدایی خود را در تبریز فرا گرفت و پس از آن به مدت هشت سال در مدرسه طالبیه همان شهر به تحصیل علوم دینی پرداخت و سپس در سال ۱۳۴۳ ﻫ ق برای تکمیل تحصیلات به نجف اشرف، مشرف شد و به مدت ده سال از محضر اساتید بنام حوزه
نجف بهرهمند شد و این دوران، به عنوان نقطه عطفی در زندگی علمی علامه(ره)، سبب شکوفایی علمی و معنوی ایشان گردید .
علامه طباطبایی(ره)،در فقه و اصول خود را شاگرد مرحوم محمدحسین نائینی میداند و علاوه بر مرحوم نائینی، علامه چندین سال از درس فقه مرحوم آیتالله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی بهره برده و یک دوره اصول و ابوابی از فقه را نیز نزد شیخ محمدحسین اصفهانی گذرانده است .
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
ایشان درفلسفه در محضر محقق متبحر سید حسین بادکوبهای تلمذ کرده و در شش سالی که نزد ایشان درس میآموخته، موفق به خواندن منظومه سبزواری،اسفار مشاعر ملاصدرا، دوره شفای بوعلی،اثولوجیا و تمهید القواعد ابن ترکه (در عرفان) و اخلاق ابن مسکویه
میشود . و با هدایت استاد خود،برای پرورش قدرت استدلال، به تحصیل ریاضیات نزد استادی متبحر میپردازد و دوره کاملی از ریاضیات قدیم از «اصول اقلیدس» تا «مجسطی بطلمیوس» را میآموزد .
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
این عالم وارسته، اخلاق و عرفان را نیز نزد عارف کامل” حاج میرزا علی قاضی” که ید طولایی در حکمت عملی و عرفان داشت، فرا میگیرد.
ایشان از بسیاری از اساتیدش نظیر؛ شیخ محمدحسین نائینی،شیخ علی قمی و شیخ حسین نوری صاحب مستدرک وسائلالشیعه، اجازه اجتهاد و روایت داشته است .
علامه به نگارش و تألیف کتب در زمینههای مختلف اسلامی همت گماشته و آثار متعددی از خود به یادگار گذاشته است. برخی از کتب ایشان در سطح فهم خواص و اهل علم است و
برخی دیگر برای اقشار مختلف نگاشته شده که نشانه اهتمام و توجه زیاد علامه به نیازهای فکری جامعه است. از جمله مهمترین کتب ایشان میتوان به؛ المیزان فی تفسیر القرآن، اصول فلسفه، بدایه الحکمه، نهایه الحکمه، شیعه در اسلام، قرآن در اسلام، حاشیه بر اسفار ملاصدرا، حاشیه بر اصول کافی، حاشیه بر بحارالانوار، حاشیه بر کفایه آخوند خراسانی اشاره کرد .
این عالم ربانی که از مفاخر بزرگ اسلام و محققی کمنظیر بود،در روز ۴ آبان ۱۳۶۰ مصادف با هجدهم محرمالحرام ۱۴۰۲ (ه.ق) در شهر قم دعوت حق را لبیک گفت و به لقاء الله پیوست .
بند دوم: آشنایی با تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن بالقرآن»
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
یکی از آثار ارزشمند مرحوم علامه طباطبایی(ره)، کتاب شریف «المیزان فی تفسیر القرآن بالقرآن» است که به حق میتوان آن را یکی از آثار ماندگار و ممتاز عصر معاصر دانست.
این کتاب به دلیل تعدد مجلدات،تنوع موضوعاتی که به آن پرداخته، سبکی که در تفسیر برگزیده و نقادی آن از احادیث، نه تنها در میان تألیفات علامه نظیر ندارد، بلکه در نوع خود به لحاظ جنبه تفسیری، کلامی و حدیثی یگانه میباشد.
نگارش این تفسیر در سال ۱۳۷۴(ه ق) آغاز شد و پس از نزدیک به بیست سال تلاش در ۲۳ رمضان ۱۳۹۲ (ﻫ .ق) و مصادف با شب قدر به پایان رسید. اولین مجلد این تفسیر در سال ۱۳۷۵(ﻫ.ق)/ ۱۳۳۴(ﻫ.ش) انتشار یافت. علامه طباطبایی(ره) این تفسیر را به زبان عربی
نگاشته و در زمان حیات ایشان و به خواست خود علامه،به فارسی نیز ترجمه گشته است.
علامه طباطبایی(ره) پس از ترک نجف و بازگشت به تبریز، به فکر نوشتن تفسیر و تلفیق آیات و روایات افتاد و در مورد زمینههای شکلگیری تفسیر المیزان میگوید:
«من اول در روایات بحار، بسیار فحص و تتبع کردم که از این راه کاری کرده باشم و درباره روایات،تألیفی در موضوعی خاص داشته باشیم. بعد در تلفیق آیات و روایات زحمت بسیار
کشیدهایم تا این که به فکر افتادیم برقرآن تفسیری بنویسیم ولی چنین پنداشتیم که چون قرآن بحر بیپایانی است، اگر به همه آن بپردازیم، مبادا توفیق نیابیم. لذا آنچه از قرآن در
اسماء و صفات الهی و آیات و از اینگونه امور بود،جدا کردیم که هفت رساله مستقل در هفت موضوع تألیف کردهایم تا اینکه به تفسیر قرآن اشتغال ورزیدیم.»
در بیان اهمیت این تفسیر سخن بسیار گفته شده است. استاد شهید مطهری درباره این تفسیر مینویسد:
«کتاب تفسیر المیزان ایشان یکی از بهترین تفاسیری است که برای قرآن مجید نوشته شده … من میتوانم ادعا کنم بهترین تفسیری است که در جهان شیعه و سنی از صدر اسلام تا امروز نوشته شده …»
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
آیت الله سبحانی درباره المیزان میگوید: خدمت دوم که تفسیر المیزان انجام داده، این است که مشکلات احادیثی را که پیرامون آیات وارد شده، حل کرده است و در ضمن حل مشکلات، احادیثی را که با ظواهر و نصوص قرآن موافق نیست، به دستور خود پیشوایان معصوم(ع)،
طرح کرده و آنها را غیر صحیح خوانده است . … یکی از ارزشمندترین خدمات استاد در تفسیر، داوری پیرامون این احادیث است که به صورت محققانه، صحیح را از باطل جدا کرده و حقایق ناب را در اختیار خوانندگان کتاب قرار داده است .
بند سوم: ویژگیهای تفسیر المیزان
تفسیر المیزان از ویژگیهای منحصر به فردی برخوردار است که باعث امتیاز آن از دیگر تفاسیر، گردیده است. در این بخش به تناسب موضوع، به اختصار به بیان برخی از مهمترین ویژگیهای این تفسیر اشاره خواهیم کرد:
– بهرهگیری از روش تفسیری قرآن به قرآن
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
بهترین و کارآمدترین شیوه تفسیر قرآن،که شیوه تفسیری اهل بیت(ع) نیز هست،روش خاصی است که به تفسیر قرآن به قرآن موسوم شده است. در این روش،هر آیه از قرآن کریم با تدبر در سایر آیات قرآنی و بهرهگیری از آنها، باز و شکوفا میشود. تبیین آیات فرعی به
وسیله آیات اصلی و محوری و استناد و استدلال به آیات قویتر در تفسیر، بر این اساس است چرا که برخیاز آیات قرآن کریم همه مواد لازم را برای پیریزی یک بنیان مرصوص معرفتی در خود دارد و برخی از آیات تنها عهدهدار بخشی از مواد چنین بنایی است. آیات دسته دوم با استمداد از آیات گروه اول تبیین و تفسیر میشود.
مفسران متقدم و متأخر از این روش تفسیری به دور نبودهاند. حتی علماء آن را اولین روش در تفسیر قرآن کریم به شمار میآورند، علامه طباطبایی(ره) نیز از این روش در تفسیر المیزان بهره برده و آن را اساس کار خود در بیان معانی آیات قرار داده است. اما چیزی که تفسیر
المیزان را بر دیگر تفاسیر برتری میبخشد، این است که علامه در این تفسیر به گونهای روش قرآنی را در پیش گرفته، که بیشترین استناد و ا ستنباط از آیات و تعمق و تدبر در آنها را برای کشف معانی قرآن و آگاهی از مضامین یا مفاهیم آن داشته است . ایشان در توضیح روش تفسیری خود چنین میگوید:
«تفسیر آیات با تدبر و دقت در آنها و در آیات دیگر و با استفاده از احادیث،روش اساسی است که ما بدان تمسک جستهایم و این همان روشی است که پیغمبر اکرم(ص) و اهل بیت او در احادیث خود بدان ترغیب نمودهاند. این روش با شیوهای که در حدیث نبوی معروف «مَن َ
فسَّرَ القُرآنَ بِرَأیِهِ فَلیَتَبَوّء مَقعَدَهُ مِنَ النّار» از آن نهی شده تفاوت دارد، زیرا در این اسلوب، قرآن با قرآن تفسیر میگردد نه توسط رأی مفسر»
آیتالله جوادی آملی، از شاگردان علامه طباطبایی(ره)، شیوه تفسیری استاد را چنین معرفی میکند:
«و اما آنچه که سیره خاص المیزان است که جز در روایات معصومین(ع) در تفاسیر پیشینیان به ندرت دیده میشود و بعد از آن هم هنوز به ابتکار خویش باقی است،همانا شناسایی آیات کلیدی و ریشهای قرآن است که در پرتو آن آیات کلیدی، درهای بسیاری آیات دیگر گشوده
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
میگردد … و نتیجه شناسایی آیات زیربنایی و آشنایی با آیات روبنایی و کیفیت ظهور آن آیات پایهای در این آیات و نحوه رجوع این آیات روبنایی به آن آیات، گذشته از استحکام اصل تفسیر، آنست که هیچگونه اختلاف ریشهای در مبانی این دائرهالمعارف راه ندارد چه اینکه در اصل متن_ یعنی قرآن کریم_ هیچ راهی برای اختلاف وجود ندارد.»
– استفاده از روایات؛ به دور از افراط و تفریط، همراه با نقد
علامه طباطبایی(ره) پس از آنکه با تدبر در آیات، موفق به کشف مقصود آیات گردید، در بحث روایی به سراغ روایات رفته و آنچه را از آیات درک و کشف کرده با روایات معصومین تأیید کرده است. علامه در بهرهگیری از روایات، ضمن تأکید بر اعتبار تردیدناپذیر بیان پیامبر و
امامان(ع)،احادیث ظنی را بر قرآن کریم عرضه کرده و از روایات همساز با آیهها به عنوان مؤید بهره جسته است . مبالغهآمیز نخواهد بود اگر بگوییم بحث روایی المیزان، دائرهالمعارفی منحصر به فرد از روایات تفسیری فریقین همراه با نقادی آنهاست. علامه در بحث…………………………………………………………………….
بلافاصله بعد از پرداخت موفق میتوانید فایل کامل این پروژه را با سرعت و امنیت دانلود کنید
اولین نفر باشید که نقد و بررسی ارسال میکنید... “آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان”
آسیب شناسی روایات تفسیری در تفسیر المیزان
آسيب شناسی روايات تفسيری در تفسير الميزان
قیمت : تومان92,000
نقد وبررسی
نقد بررسی یافت نشد...