توضیحات

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع پایان نامه
پس دیدن متن و فهرست پایان نامه  میتوانید نسبت به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام

فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع کار تحقیقی حقوق استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز

قصاص در لغت به معنای پیروی کردن می باشد و تعریف اصطلاحی آن نیز، از معنای لغوی برگرفته است. ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی بر اساس

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

تعاریف فقهی و حقوقی، اینگونه قصاص را تعریف می کند. قصاص کیفری است که جانی به آن محکوم می شود و باید با جنایت او برابر باشد.

بررسی سوابق تاریخی جوامع بشری و ادیان قبل از اسلام بیانگر اعمال مجازات قصاص در مقابل جرم قتل عمدی و ضرب و جرح عمدی می باشد و تنها در میان ادیان قبل از اسلام، دین مسیح نیز پیروان خود را به عفو و گذشت توصیه می نموده است.

نظام حقوقی ایران نیز که قوانین آن برگرفته از منابع اسلامی مانند قران، روایات و اجماع و عقل می باشد مجازات قصاص را برای قتل عمدی پیش بینی نموده است.

مطالعه های صورت گرفته پیرامون برخوردهای پیشین جامعه عرب قبل از اسلام بیانگر این است که نحوه برخورد با قاتل برحسب قوی یا ضعیف بودن جانی یا تعلق وی به قبیله خاص

متفاوت بوده و با ورود شریعت اسلام با وضع قصاص، تناسب بین جرم و مجازات را ایجاد و تفاوت های قبیله ای و جنسیتی و مانند آن از بین برده می

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

شود. از آنجایی که هدف اسلام حفظ نظم و امنیت و حیات جامعه می باشد برای تحقق این هدف، بایستی موانع کافی

جهت بازدارندگی از ارتکاب جرم قتل ایجاد می نمود و این همان تعیین مجازات قصاص در اسلام است در عین رویکرد شدید اسلام به مجازات قتل عمد، رویکرد تخفیفی نیز با شرایط خاصی نیز لحاظ شده که همان توصیه به گذشت و عفو می باشد.

با بررسی جوامعی که مجازاتی غیر از مجازات قصاص برای قتل عمد در نظر گرفته اند، مشاهده می گردد همچنان ارتکاب به این جرم در حال افزایش می باشد.

با توجه به روحیه انتقام جویی انسانها، تنها راه فروکش نموده این روحیه، برخورد متقابل می باشد لذا اسلام در حین اینکه به مجرم توجه دارد به مجنی

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

علیه یا اولیاء دم نیز توجه خاصی قائل است به طوریکه اجرای قصاص را منوط به تقاضای اولیای دم یا مجنی علیه نموده است و همچنین به آنان این اختیار را داده تا در مقابل عفو و گذشت خود، دیه مطالبه نمایند و این

امر باعث می شود که مجازات قصاص با وجود شرایطی قابل تحقق و اجرا گردد و درباره شخص مجرم اجرا گردد و از حالت قبیله ای و جنگ و خونریزی و انتقام جویی و … خارج گردد.
در عین اینکه قصاص با تحقق شرایطی مانند هم کفر بوده، عاقل بودن جانی و مانند آن قابل اجرا می باشد لذا هنگام اجرای قصاص نیز رعایت شرایطی

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

مانند ممنوعیت از مثله کردن و

جلوگیری از آزار و اذیت مجرم هنگام قصاص و مانند آن الزامی است.
و در پایان نیز عواملی که در سیاست کیفری اسلام موجب سقوط قصاص می گردد و عفو و گذشت مجنی علیه یا اولیای دم می باشد که به صورت مطالبه دیه یا گذشت (بلاعوض) یا

مرگ جانی می باشد. شایان ذکر است در مواردی اگر مجنی علیه در حال فرار بمیرد بایستی دیه از اموال وی پرداخت گردد و در صورتی که کسی ایشان را فراری دهد و یا در حین فرار قاتل بمیرد فراری دهنده بایستی دیه قتل عمدی را به اولیای دم بپردازد.

۱۱۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل را دانلود کنید

فهرست مطالب

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

چکیده ۵
مقدمه: ۷
الف: بیان مسئله و علت انتخاب آن ۷
ب) اهداف تحقیق ۱۰
ج) سؤالات تحقیق ۱۱

د) فرضیات تحقیق: ۱۱
و) سازمان دهی تحقیق: ۱۲
فصل نخست: مفاهیم، پیشینه، مبانی قصاص در گرایش کیفری اسلام ۱۴

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

مبحث نخست: مفهوم شناسی و سابقه تاریخی ۱۴
گفتار نخست: واژه‌شناسی ۱۴
الف) واژگان اصلی ۱۴
۱٫ قصاص ۱۵
۲٫ اصول ۱۷
۳٫ سیاست کیفری ۱۸
ب) واژگان مهم و مرتبط ۲۰
۱٫ عدالت ترمیمی ۲۰
۲٫ بزه دیده شناسی ۲۱
گفتار دوم: پیشینه تاریخی ۲۴
الف) دوران باستان ۲۴
ب) در دوران قبل از اسلام ۲۵
ج) در دوران اسلامی ۲۸
د) نظام حقوقی ایران: ۲۹
مبحث دوم: مبانی قصاص ۳۰

گفتار نخست: مبانی شرعی کیفر قصاص ۳۰
الف) آیات ۳۰
ب) روایات ۳۵
ج) اجماع ۳۶
د) استلزامات عقلی ۳۷
گفتار دوم: مبانی عرفی ۳۸
الف) استدلالات مخالفین ۳۸

ب) استدلالات موافقین ۴۰
فصل دوم: اصول حاکم در تشریح کیفر قصاص ۴۳

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

مبحث نخست: لزوم رعایت اصل ترمیمی بودن قصاص ۴۳

گفتار نخست: جلوه‌های ترمیم قصاص ۴۳
الف) رویکرد ویژه شریعت اسلامی به مجرم قتل عمدی ۴۳
ب) رویکرد ویژه شریعت اسلامی در پذیرش پاسخ‌های جبرانی ۴۶

ج) رویکرد ویژه شریعت اسلامی بر عفو و گذشت در قصاص ۴۷
گفتار دوم: جلوه‌های بزه دیده مداری در قصاص ۴۹
الف) فعال کردن نقش بزه دیده (پذیرش حق الناس قصاص) ۴۹

ب) تاکید بر ترمیم مطالبات بزه دیده (پذیرش لزوم تشفی خاطر بزه دیده) ۵۲
مبحث دوم: پذیرش اصل تحدید کیفر قصاص ۵۵
گفتار نخست: تحدید قصاص به جرایم علیه تمامیت جسمانی ۵۵
گفتار دوم: لزوم رعایت اصول شخصی بودن و تناسب مجازات ۵۶
الف) اصل شخصی بودن مجازات ۵۷
ب) اصل تناسب مجازات در کیفر قصاص ۵۷

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

فصل سوم: اصول حاکم بر قصاص در مقام اعمال و اجرای آن ۶۲

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

مبحث نخست: لزوم رعایت همانندی و مماثلت ۶۲
گفتار نخست همانندی در قصاص ۶۲
الف) تأثیر دین در کیفر قصاص ۶۳
ب) تأثیر جنسیت در کیفر قصاص ۶۷
ج) تأثیر جنون مقتول در کیفر قصاص ۷۵
گفتار دوم: مماثلت در قصاص ۷۸
الف) مفهوم مماثلت ۷۸
ب) ابعاد مماثلت ۷۹

گفتار سوم: لزوم اصل تسهیل در روش قصاص و ممنوعیت مثله کردن در آن ۸۱
الف) تشریح تسهیل در روش قصاص ۸۱
ب) ممنوعیت مثله کردن قتل ۸۲
مبحث دوم: تأثیر پذیری قصاص از تأسیسات عفو ومرگ جانی ۸۴
نتیجه گیری و پیشنهادات: ۹۹
الف) نتیجه گیری ۹۹
ب) پیشنهادات ۱۰۱
منابع و مأخذ ۱۰۵

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

مقدمه:
الف: بیان مسئله و علت انتخاب آن
قتل اولین جرمی است که توسط نوع بشر در زمین به وقوع پیوست و بعد از آن نیز پایانی نداشت. تعدی و تجاوز به حقوق دیگران خصوصا تعدی به تمامیت جسمانی از همان زمان شروع و تا به امروز ادامه دارد بی شک یکی از دلایل اجتماعی شدن زندگی بشر فرار از خطر تهاجم و مصون ماندن از آن

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

بوده است انسانها برای در امان ماندن از تهدیدات متجاوزین گردهم آمدند و تشکیل اجتماعات اولیه را دادند تا در هنگام رویارویی با خطر تهاجمات، قدرت مقابله با آن را داشته باشند.

اجتماعات اولیه تشکیل شده اما تهاجمات مرتفع نگردید. تعدی و تجاوز از نهاد خودخواهانه و انحصارطلب انسان نشأت می گیرد و لذا همیشه همزاد

اوست. جوامع انسانی که از گسترش اجتماعات اولیه حاصل شده بود، برای دفاع در برابر این خطرات هرکدام راه حلی در پیش گرفتند که این راهکارها یا برخاسته از مذهب و از سوی شارع غیربشری بوده و یا به ابتکار ذهن خلاق بشر صورت گرفته است.

مجازات با هدف ارعاب و پیشگیری تنها یکی از روشهای کاهش جرائم در جوامع است و ضروری است برای دستیابی به این مهم اقداماتی در بهبود وضع جامعه صورت گیرد. به همین جهت احیای نفس مانند زنده کردن همه مردم و قتل نفس مانند کشتن همه انسانهاست.

شریعت اسلامی همچنانکه قتل و کشتن دیگران را حرام کرده، خودکشی را نیز حرام نموده است و خداوند متعالل در قرآن می فرماید «و لا تقتلوا النفسی اللتی حرم الله الا بالحق»
«نفسی را که خداوند حرام کرده است مگر به حق نکشید» و نیز در آیه سوره نساء می فرماید: «خودتان را نکشید که خدا نسبت به شما رحیم است.»

همانطور که اشاره شد در مورد مجازات قصاص، همانگونه که در آیات مختلف قرآن آمده، هدف اساسی، نجات انسانها و ایجاد ثبات در حیات اجتماعی

است. خداوند در قرآن مجید هدف از قصاص را حیات جامعه مطرح کرده و بدین وسیله به دنبال ایجاد تقوا و نگهداری جامعه از وسوسه های شیطانی

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

است که موجب فساد می باشد. شاید بتوان علت تشریح قصاص را که موجب حیات جامعه تلقی شده با توجه به آیه ۳۲ سوره مائده به دست آورد. در این آیه

خداوند می فرماید: «کسی که دیگری را بدون حق قصاص و یا بی آنکه با فسادی را در روی زمین مرتکب شود به قتل برساند، مثل آن است که همه مردم را به قتل رسانده و هر که دیگری را حیات بخشد، مثل آن است که همه مردم را حیات بخشیده»

شارع مقدس بهتر از هر روانشناس اجتماعی دیگر می تواند مصالح و مفاسد اجتماعی جامعه را تشخیص دهد، برای ثبات حیات اجتماعی در مسائل قتل عمدی، بهترین طریق را

انتقام و قصاص تشخیص داده است؛ زیرا با انتقامی که از قاتل عمدی گرفته می شود،اصل شخصی بودن مجازات مراعات شده

و از اعمال مجازات نسبت به خانواده و بستگانش جلوگیری می شود، انتقام مظلوم از ظالم برای احیای عدل و حق نه تنها قبیح نیست بلکه پسندیده است.

اگرچه مسئله قصاص در آیات مختلف مورد تاکید قرار گرفته و اجرای آن معادل حیات جامعه در نظر گرفته شده است،

ولی در عین حال از قواعد آمره نبوده و ولی دم می تواند با کرامت و بزرگواری عفو کرده یا در مقابل گرفتن خون بها، حتی بیشتر از مقدار دیه شرعی قاتل را عفو نماید و در اکثر موارد هم به

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

همین صورت پرونده ختم می شود و سیاست کیفری اسلام نیز بر همین مبنا قرار گرفته است تا بر این اساس مساوات و عدالت که زمینه ساز فضای آکنده از آرامش و احساس امنیت است را برای مسلمانان به ارمغان آورد.

ب) اهداف تحقیق

قصاص یکی از مجازات‌های شرعی است و شاید بتوان گفت یکی از مصادیق اعدام می‌باشد که جنبه حق الناسی و شخصی بودن آن بر جنبه الهی و عمومی بودنش غلبه دارد و از آن جا که بسیاری از احکام آن تعبدی می‌باشد، مورد انتقاد بعضی از حقوقدانان قرار گرفته است. هدف اصلی در این تحقیق این است که به بررسی اصول سیاست کیفری اسلام در

شرایط قصاص بپردازیم تا بتوان مواد قانونی را براساس منابع شرعی با توجه به مسائل و اوضاع و احوال زمان تطبیق و بررسی کرد تا با بیان نکات مثبت و منفی در رویه های قضایی و استنباط قوانین مورد استفاده واقع شود.

و در ادامه، با مداقه در نظر آن دسته از صاحبنظران که معتقدند می‌بایست همواره از نظر مشهور پیروی نمود، مباحثی راعنوان نمود که می‌توان در بعضی از مواقع از نظر اقلیت پیروی نمود یا با تلفیق نظرات و ایجاد یک رویه واحد حتی الامکان از برداشتهای چندگانه جلوگیری نمود و یا حداقل کاست. در پایان

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

برای رسیدن به این امر، به مواردی چون جلوه‌های ترمیمی قصاص، اصل تحدید کیفر و اصول حاکم بر قصاص در مقام اعمال و اجرای آن می‌پردازیم.

ج) سؤالات تحقیق

اصولاً در بررسی موضوع تحقیق، سئوالات زیادی مطرح می شود که باید پاسخ داده شود اما سئوالات اصلی که باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و این تحقیق درصدد پاسخ به آنهاست عبارتند از:

۱٫ اصول محوری سیاست کیفری اسلام در مجازات قصاص کدام است؟
۲٫ در کیفر قصاص به منافع بزهکار بیشتر توجه گردیده یا منافع بزه دیده؟

د) فرضیات تحقیق:

با توجه به سئوالات اصلی تحقیق، فرضیه هایی نیز در پاسخ به ذهن متبادر می شود که عبارتند از:
۱٫ به نظر می رسد اصول محوری سیاست کیفری اسلام در قصاص عبارت است از: تامین عدالت کیفری، حفظ نظم و امنیت و حیات اجتماعی، بازدارندگی و اصلاح و تربیت مجرم و تشفی خاطر مجنی علیه می باشد.

۲٫ به نظر می رسد اسلام در کیفر قصاص هم به منافع بزهکار و هم بزه دیده توجه نموده است. (زیرا نهاد قصاص از دیدگاه اسلام، یک نهاد خصوصی است؛ بدین معنا که بدون خواست و اراده کسانی که حق قصاص برای آنها قرار داده شده است، قابل اجرا نیست و در عین حال تاکید اسلام بر عفو و

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

گذشت و عدم انتخاب این مجازات می باشد و اگر توجه اسلام به منافع بزه دیده بود بایستی همواره تاکید برای اجرای مجازات می نمود نه عدم اجرای آن)

ه‍) روش تحقیق:

روش تحقیق و تدوین در این پایان نامه همانند اغلب پایان نامه های علوم انسانی، روش کتابخانه ای بوده و در انجام آن سعی گردیده است از منابع موجود اعم از کتب حقوقی و فقهی، مقالات به صورت جامع و گسترده استفاده شود و با مراجعه به کتب مختلف و مقالات و مطالعه آنها فیش برداری لازم صورت گرفته است.

و) سازمان دهی تحقیق:

تحقیق صورت گرفته دارای سه فصل بوده است:
فصل اول آن در مورد مفاهیم، پیشینه و مبنای قصاص در گرایش کیفری اسلام بوده و از دو مبحث تشکیل شده که در هر یک به ترتیب به مفهوم شناسی و سابقه تاریخی و مبانی قصاص در شریعت اسلامی پرداخته و سخن از تعریف واژگان اصلی و مرتبط و پیشینه تاریخی و مبانی قصاص به میان آمده است.

فصل دوم: اصول حاکم در تشریح کیفر قصاص بوده و از دو مبحث که شامل لزوم رعایت اصل ترمیمی بودن قصاص و پذیرش اصل تحدید کیفر قصاص بوده و هر مبحثی دارای دو گفتار می باشد که به ترتیب در مورد جلوه‌های ترمیمی قصاص، جلوه‌های بزه دیده مداری در قصاص و لزوم رعایت اصل شخصی بودن و تناسب مجازات، اصل تحدید قصاص به جرایم علیه تمامیت جسمانی پرداخته است.

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

فصل سوم مطالب مطروحه در مورد اصول حاکم بر قصاص در مقام اعمال و اجرای آن می‌باشد و از دو مبحث، لزوم رعایت همانندی و مماثلث و تأثیرپذیری قصاص از تأسیسات عفو و مرگ جانی تشکیل شده است؛ مبحث نخست از سه گفتار که همانندی در قصاص، مماثلت در قصاص و لزوم اصل تسهیل در

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

روش قصاص و ممنوعیت مثله کردن در آن تشکیل شده و مبحث دوم نیز دربرگیرنده دو گفتار پذیرش تأثیرگذاری عفو جانی و تأثیرپذیری قصاص از مرگ جانی می‌باشد.

فصل نخست: مفاهیم، پیشینه، مبانی قصاص در گرایش کیفری اسلام
فصل اول که شامل مفاهیم، پیشینه و مبنای قصاص است در برگیرنده دو مبحث می‌باشد هر مبحث نیز دارای دو گفتار می‌باشد و مبحث اول آن عبارت است از مفهوم شناسی و سابقه تاریخی که بشرح ذیل به آن می‌پردازیم:

مبحث نخست: مفهوم شناسی و سابقه تاریخی
این مبحث شامل دو گفتار می‌باشد که گفتار اول متشکل است از واژه‌شناسی و گفتار دوم به پیشینه تاریخی قصاص پرداخته است.

گفتار نخست: واژه‌شناسی
در این گفتار سعی گردیده واژه‌هایی مورد تعریف واقع گردد که دارای ارتباط با تحقیق و معانی مختلف می‌باشند از این رو مشخص نمودن معنای آن می‌تواند موجب هماهنگی جهت فهم بهتر مطالب بین قسمتهای مختلف این تحقیق باشد که شامل دو گروه واژگان اصلی و واژگان مهم و مرتبط است.  اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

الف) واژگان اصلی
واژگان اصلی شامل قصاص و اصول و سیاست کیفری است که در مورد هر یک به صورت جداگانه به آن می‌پردازیم.

۱٫ قصاص
قصاص مصدر “قاص – یقاص”است واز باب “قصّ اثره ” یعنی از او پیروی کرد، آمده است و شخص نقال و قصه گو را از این جهت ” قصاص ” می‌گویند که از آثار و حکایت گذشتکان پیروی و آنها را برای دیگری تشریح می‌کند.

در لغت عرب قصاص اسم مصدر از ریشه قصّ، یقص به معنای پیگیری نمودن نشانه و اثر چیزی است.

قصاص در لغت فارسی به معنای مجازات، عقاب،سزا، جبران، تلافی و رفتار با فاعل مثل آنچه اومرتکب شده یا معامله به مثل آمده است.

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

از همین ریشه در قرآن کریم آمده است ” قالت لاخته قصیه ”
“مادر موسی به خواهرش گفت: دنبال موسی برو”
و همچنین فارتدا علی آثار هما قصصا

جستجوکنان ردپای خود را گرفتندو برگشتند.
راغب اصفهانی در المفردات فی غریب القرآن می‌گوید: “القصص تتبع الاثر القصاص،تتبع الدم باالقصص قال الله تعالی و لکم فی القصاص حیوه و الجروح

یعنی قصاص دنبال کردن و پیگیری نمودن نشانه و اثر چیزی را گویند و قصاص دنبال کردن خون است با مجازات، خداوند فرمود قصاص ضامن حیات است و زخمها نیز پیگیری و قصاص دارند.
صاحب جواهر می‌گوید:مراد از قصاص در این جا پی گیری و دنبال نمودن اثر جنایت است به

گونه‌ای که قصاص کننده عین عمل جانی را نسبت به او انجام دهد.
آیت الله طباطبایی در کتاب ریاض المسائل فی البیان الاحکام بدلائلی بیان نموده که برخی حقوقدانان مانند شامبیاتی به پیروی از نظر فقها به تعریف قصاص پرداخته و به تبعیت از تعریف زیر ” القصاص بالکسر و هو اسم الاستیفاء مثل الجنایه من قتل او قطع او ضرب اوجرح

واصله اقتضاء الأثر “قصّ اثره ”

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

اذا تبعه فکان المقتص ینجح اثرالجانی فیفعل مثله فعله
قصاص را چنین تعریف میکنند ” قصاص اسم است برای انجام دادن عملی مثل جنایت اعم از قتل یا قطع یا ضرب یا جرح و ریشه آن به معنی پیروی کردن از اثر است زیرا قصاص کننده، اثر

جنایتکار را پیروی می‌کند و انجام می‌دهد کاری مانند او را ”
حضرت آیت الله سید حسن مرعشی در این خصوص چنین می‌نویسد:
قصاص کیفری است که جانی به آن محکوم می‌شود ” این تعریف صحیح نبوده زیرا محکومیت

از لوازم قصاص است و سپس اضافه می‌نماید “که باید با جنایت او برابر باشد” و این تعریف نیز از شرایط قصاص است و نباید شرایطش در تعریف آن شی ء داخل باشد «قصاص عبارت است از استیفاء اثر جنایت و آن بر دو نوع است: قصاص نفس و قصاص عضو»
قصاص به عنوان یکی از مجازاتها در ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی به شرح ذیل تعریف گردیده است:

” قصاص کیفری است که جانی به آن محکوم می‌شود و باید با جنایت او برابر باشد ”

۲٫ اصول

اصول حاکم بر سیاست کیفری اسلام در شرایط قصاص

اصول دارای معانی مختلفی است
الف) به معنی قواعد کلیه اعتقادی (ایدئولوژیک) اسلام است مابقی، مقررات قانون و اخلاقی را فروع می‌گویند.
ب) علم اصول فقه که از قواعد کلیه راجع به طرز استنباط و اجتهاد در مسائل قانونی بحث می‌کند.
ج) جمع اصل، به معنی………………………….