توضیحات

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

با توجه به اهمیت وضعیت تحصیلی دانش آموزان و توجه به عوامل موثر بر یادگیری، این نوشتار بر آن است تا رابطۀ راهبردهای یادگیری شناختی را با

پیشرفت تحصیلی، یا به عبارت دیگر میزان یادگیری دانش آموزان بررسی نماید.

موضوع این پایان نامه «بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی منطقه گالیکش» می باشد.

هدف از این تحقیق به طور کلی تعیین رابطۀ استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، همچنین به طور اخص تعیین

رابطۀ استفاده از راهبرد تکرار و مرور، راهبرد بسط و گسترش معنایی و راهبرد سازماندهی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، تعیین تفاوت استفاده از

راهبردها در دانش آموزان دختر و پسر و تعیین تفاوت استفاده از راهبردها در پایه های مختلف است.فرضیه های در نظر گرفته شده در این تحقیق بدین

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

قرارند: بین استفاده از راهبرد تکرار و مرور و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد، بین استفاده از راهبرد بسط و گسترش معنایی و پیشرفت

تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد، بین استفاده از راهبرد سازماندهی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد، رابطۀ استفاده از

راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر و پسر متفاوت است، رابطۀ استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت

تحصیلی در دانش آموزان پایه های مختلف، متفاوت است. در این تحقیق با استفاده از

روش همبستگی، رابطۀ بین متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب

همبستگی مشخص گردیده است. جامعۀ آماری تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه گالیکش به تعداد ۲۶۴۵ نفر بودند. نمونه ای به تعداد ۳۳۵ نفر

انتخاب شدند و با استفاده از پرسش نامه ۳۰ سوالی اطلاعات دانش آموزان گردآوری شد. پس از جمع آوری اطلاعات حاصل از پرسش نامه و مقایسه آن

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

با معدل نوبت اول دانش آموزان و تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS نتایج زیر بدست آمد. فرضیه های در نظر گرفته شده تایید شدند.

نتایج بدست آمده از این تحقیق حاکی از آن است که بین استفاده از راهبردها و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معنی داری وجود دارد. یعنی هر

چه آنها از راهبردهای یادگیری بیشتر استفاده کردند، پیشرفت تحصیلی بهتری داشتند. همچنین پس از مقایسه نتایج بدست آمده در مورد مولفه های

راهبردهای یادگیری مشخص گردید که راهبرد تکرار و مرور بیشترین مقدار همبستگی را دارا می باشد. کمترین همبستگی، مربوط به راهبرد سازماندهی

است. همچنین مشخص شد که دختران بیشتر از این راهبردها استفاده می نمایند.

در مورد تفاوت بین پایه های تحصیلی، مشخص شد که دانش آموزان پایه سوم دبیرستان بیشتر از راهبردهای یادگیری استفاده می کنند که این امر در

پیشرفت تحصیلی آنان تاثیر گذار است.

 ۱۰۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد+جامعه آماری+پرسشنامه

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

فهرست مطالب
عنوان صفحه

چکیده ………………………………………………………………………………………………………۱
فصل اول (کلیات)……………………………………………………………………………………………………………. ۲

۱-۱ مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. ۳

۲-۱ بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………………………….. ۴

۳-۱ اهمیت و ضرورت پژوهش……………………………………………………………………………………………….. ۵

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۴-۱ اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… ۷

۵-۱ فرضیه های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………… ۸

۶-۱ متغیر های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. ۸

۷-۱ تعاریف واژه ها (متغیر های پژوهش) ……………………………………………………………………………… ۱۰

فصل دوم (ادبیات و پیشیینه تحقیق)……………………………………………………………………………………… ۱۲
۱-۲ مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………. ۱۳
۲-۲ مبانی نظری………………………………………………………………………………………………………………….. ۱۴
۱-۲-۲ الگوی پردازش اطلاعات اتکینسون و شیفرین……………………………………………………………… ۱۴

۱-۱-۲-۲ دریافت کننده های حسی………………………………………………………………………………………. ۱۴

۲-۱-۲-۲ ثبت کننده های حسی…………………………………………………………………………………… ۱۴

۳-۱-۲-۲ حافظۀ حسی ……………………………………………………………………………………………………….. ۱۶

۴-۱-۲-۲ حافظۀ کاری ……………………………………………………………………………………………… ۱۷

۵-۱-۲-۲ حافظۀ کوتاه مدت یا فعال……………………………………………………………………………………… ۱۷
۶-۱-۲-۲ حافظه دراز مدت ………………………………………………………………………………………………… ۱۹

۷-۱-۲-۲ انواع حافظه دراز مدت …………………………………………………………………………………………. ۲۰

۱-۷-۱-۲-۲ حافظه رویدادی ………………………………………………………………………………………………. ۲۰

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۲-۷-۱-۲-۲ حافظه معنایی ………………………………………………………………………………………………….. ۲۱
۳-۷-۱-۲-۲ حافظه روندی (روش کار) ……………………………………………………………………

…………… ۲۱

۲-۲-۲ نظریه های مهم پردازش اطلاعات……………………………………………………………………………….. ۲۲

۱-۲-۲-۲ نظریۀ سطوح پردازش……………………………………………………………………………………………. ۲۲
۲-۲-۲-۲ نظریۀ طرحواره……………………………………………………………………………………………………… ۲۲

۳-۲-۲-۲ نظریۀ پردازش توزیع موازی…………………………………………………………………………………… ۲۳

عنوان صفحه

۴-۲-۲-۲ نظریۀ رمز دوگانه………………………………………………………………………………………………….. ۲۴

۵-۲-۲-۲ نظریۀ پیوند گرایی………………………………………………………………………………………………… ۲۴

۳-۲-۲ سازماندهی مطالعه به منظور بهبود حافظه…………………………………………………………………….. ۲۴

۴-۲-۲ تاثیر دیدگاه روانشناسی شناختی…………………………………………………………………………………. ۲۷

۵-۲-۲ راهبردهای نظارت بر درک مطلب………………………………………………………………………………. ۲۸
۶-۲-۲ فرایند های شناختی حافظه………………………………………………………………………………………… ۲۹

۱-۶-۲-۲ تکرار یا مرور…………………………………………………………………………………………………………۲۹

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۲-۶-۲-۲ بسط یا گسترش معنایی………………………………………………………………………………………….. ۳۰
۳-۶-۲-۲ سازمان دهی……………………………………………………………………………………

……………………. ۳۰

۷-۲-۲ حافظه…………………………………………………………………………………………………………………….. ۳۰

۸-۲-۲ نقش دانش………………………………………………………………………………………………………………. ۳۱
۹-۲-۲ فراموشی………………………………………………………………………………………………………………….. ۳۱

۱-۹-۲-۲ علت فراموشی اطلاعات از حافظه حسی…………………………………………………………………. ۳۱

۲-۹-۲-۲ علت فراموشی اطلاعات از حافظه کوتاه مدت………………………………………………………….. ۳۲

۳-۹-۲-۲ علت فراموشی اطلاعات از حافظه دراز مدت…………………………………………………………… ۳۲

۱۰-۲-۲ نظریه تداخل………………………………………………………………………………………………………….. ۳۳
۱-۱۰-۲-۲ تداخل پس گستر………………………………………………………………………………………. ۳۳

۲-۱۰-۲-۲ تداخل پیش گستر…………………………………………………………………………..

۱۱-۲-۲ یاد یاری (معنی دارکردن مواد بی معنا)………………………………………………………………………. ۳۴

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۱-۱۱-۲-۲ روش پیوند………………………………………………………………………………………………………… ۳۴

۲-۱۱-۲-۲ روش تخصیص جایگاه……………………………………………………………………………………….. ۳۵
۳-۱۱-۲-۲ روش چنگک یا قلاب…………………………………………………………………………………………. ۳۵

۴-۱۱-۲-۲ روش کلید واژه…………………………………………………………………………………………………. ۳۵

۱۲-۲-۲ شناخت و فرا شناخت……………………………………………………………………………………………..۳۵

۱۳-۲-۲ راهبرد یادگیری و مطالعه………………………………………………………………………………………….. ۳۷

۱۴-۲-۲ راهبردهای شناختی…………………………………………………………………………………………………. ۳۷

۱-۱۴-۲-۲ تکرار یا مرور……………………………………………………………………………………………………… ۳۹

۱-۱-۱۴-۲-۲ راهبرد تکرار برای موضوعات ساده…………………………………………………………………… ۴۰

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

عنوان صفحه
۲-۱-۱۴-۲-۲ راهبرد تکرار برای موضوعات پیچیده……………………………………………………….

……….. ۴۰

۲-۱۴-۲-۲ بسط یا گسترش معنایی……………………………………………………………………………………….. ۴۰

۱-۲-۱۴-۲-۲ انواع راهبردهای بسط یا گسترش مطالب ساده……………………………………………………. ۴۱

۲-۲-۱۴-۲-۲ انواع راهبردهای گسترش مطالب پیچیده……………………………………………………………. ۴۲

۳-۱۴-۲-۲ سازمان دهی………………………………………………………………………………………………………. ۴۳

۱-۳-۱۴-۲-۲ نقشه مفهومی………………………………………………………………………………………………….. ۴۳

۲-۳-۱۴-۲-۲ الگوی مفهومی……………………………………………………………………………………………….. ۴۴

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۱۵-۲-۲ اهمیت مهارت های شناختی……………………………………………………………………………………. ۴۵

۱۶-۲-۲ راهبردهای به یادسپاری………………………………………………………………………………………….. ۴۵

۱-۱۶-۲-۲ حفظ طوطی وار مطالب غیر معنی دار………………………………………………………………….. ۴۵

۲-۱۶-۲-۲ تدابیر یاد یار……………………………………………………………………………………………………… ۴۶

۱-۲-۱۶-۲-۲ تصویرسازی ذهنی…………………………………………………………………………………………. ۴۶

۲-۲-۱۶-۲-۲ روش مکان ها……………………………………………………………………………………………….. ۴۶

۳-۲-۱۶-۲-۲ روش استفاده از کلمه کلید……………………………………………………………………………… ۴۶

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۳-۱۶-۲-۲ راهبردهای مطالب معنی دار…………………………………………………………………………………. ۴۷
۱۷-۲-۲ هفت روش مطالعه……………………………………………………………………………….

………………… ۴۸

۱-۱۷-۲-۲ خواندن اجمالی…………………………………………………………………………………………………… ۴۸

۲-۱۷-۲-۲ تند خواندن………………………………………………………………………………………………………… ۴۹

۳-۱۷-۲-۲ عبارت خوانی……………………………………………………………………………………………………… ۵۰

۴-۱۷-۲-۲ دقیق خوانی………………………………………………………………………………………………………… ۵۱

۵-۱۷-۲-۲ خواندن تجسسی………………………………………………………………………………………………… ۵۲

۶-۱۷-۲-۲ خواندن انتقادی……………………………………………………………………………………………………. ۵۴

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۷-۱۷-۲-۲ خواندن برای درک زیبایی و جنبه های هنری مطلب………………………………………………… ۵۵

۳-۲ پیشینۀ تحقیق در ایران…………………………………………………………………………………………………….. ۵۷

۴-۲ پیشینۀ تحقیق در جهان…………………………………………………………………………………………………… ۶۰

فصل سوم (روش شناسی تحقیق)…………………………………………………………………………………….. ۶۴

۱-۳ روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….. ۶۵

۲-۳ جامعۀ آماری…………………………………………………………………………………………………………………..۶۵

عنوان صفحه

۳-۳ روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………….. ۶۵

۴-۳ ابزار اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………………… ۶۶

۱-۴-۳ اعتبار و روایی پرسش نامه …………………………………………………………………………………………. ۶۶

۲-۴-۳ پایایی پرسش نامه………………………………………………………………………………………………………. ۶۷

۳-۴-۳ روش نمره گذاری…………………………………………………………………………………………………….. ۶۸

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۵-۳ شیوۀ اجرا……………………………………………………………………………………………………………………. ۶۸

۶-۳ روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………. ۶۸

فصل چهارم (تجزیه و تحلیل آماری) ……………………………………………………………………………… ۷۰

۱-۴ مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. ۷۱

۲-۴ آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………. ۷۲

۱-۲-۴ مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر جنسیت……………………………………………………. ۷۲

۲-۲-۴ مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر پایه تحصیلی ……………………………………………. ۷۳

۳-۲-۴ مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر رشته تحصیلی ………………………………………….. ۷۵

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۳-۴ تحلیل استنباطی …………………………………………………………………………………………………………. ۷۷
فصل پنجم (بحث و نتیجه گیری) ………………………………………………………………………..

……………. ۸۶

۱-۵ مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………. ۸۷

۲-۵ یافته های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………… ۸۸

۳-۵ بحث و تفسیر ………………………………………………………………………………………………………………. ۹۱

۴-۵ محدودیتها ………………………………………………………………………………………………………………….. ۹۲

۵-۵ پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………………… ۹۳
منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………….. ۹۵

منابع انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………….. ۹۷

پرسش نامه ………………………………………………………………………………………………………………………… ۹۸

چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………. ۱۰۰

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

فهرست جداول
عنوان صفحه

جدول ۱-۳ جامعه آماری دانش آموزان دوره دبیرستان منطقه گالیکش ……………………………..

…………. ۶۵

جدول ۲-۳ اطلاعات مربوط به سوالات پرسشنامه و مؤلفه های مربوطه ……………………………………. ۶۶

جدول ۳-۳ جدول آلفای کرونباخ ………………………………………………………………………………………….. ۶۷

جدول۱-۴ توزیع فراوانی متغیر جنسیت در نمونه آماری مورد مطالعه ……………………………………….. ۷۲

جدول ۲-۴ وضعیت پایه تحصیلی نمونه آماری مورد مطالعه ……………………………………………… ۷۳

جدول ۳-۴ وضعیت رشته تحصیلی نمونه آماری مورد مطالعه …………………………………………………… ۷۵

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

جدول ۴-۴ ضرایب رگرسیونی بین مولفه راهبرد تکرار و مرور و پیشرفت تحصیلی ……………………. ۷۷

جدول ۵-۴ برآورد مدل رگرسیونی بین مولفه راهبرد تکرار و مرور و پیشرفت تحصیلی ……………… ۷۸

جدول ۶-۴ برآورد ضرایب رگرسیونی ………………………………………………………………………………….. ۷۸

جدول۷-۴ ضرایب رگرسیونی بین مولفه بسط و گسترش معنایی و پیشرفت تحصیلی ……………… ۷۹

جدول ۸-۴ برآورد مدل رگرسیونی بین مولفه راهبرد بسط و گسترش معنایی و پیشرفت تحصیلی … ۷۸

جدول ۹-۴ برآورد ضرایب رگرسیونی ………………………………………………………………………………… ۸۰

جدول ۱۰-۴ ضرایب رگرسیونی بین مولفه های راهبرد سازماندهی و پیشرفت تحصیلی …………… ۸۱

جدول ۱۱-۴ برآورد مدل رگرسیونی بین مولفه های راهبرد سازماندهی و پیشرفت تحصیلی ………… ۸۲

جدول ۱۲-۴ برآورد ضرایب رگرسیونی ………………………………………………………………………… ۸۲

جدول ۱۳-۴ تعداد دانش آموزان با توجه به جنسیت ……………………………………………………….. ۸۳

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

جدول ۱۴-۴ آزمون آماری یومن ویتنی …………………………………………………………………………. ۸۴
جدول ۱۵-۴ آزمون آماری کروسکال والیس …………………………………………………………….

……… ۸۵

جدول ۱۶-۴ جدول آزمون خی ………………………………………………………………………………….. ۸۵

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

ک
فهرست نمودارها

نمودار۱-۴ نمودار میله ای توزیع فراوانی متغیر جنسیت در نمونه آماری مورد مطالعه ……………….. ۷۲

نمودار ۲-۴ نمودار میله ای توزیع فراوانی متغیر پایه تحصیلی در نمونه آماری مورد مطالعه ………. ۷۴

نمودار ۳-۴ نمودار میله ای توزیع فراوانی متغیررشته تحصیلی در نمونه آماری ……………………….. ۷۶

فصل اول

کلیات تحقیق

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۱-۱ مقدمه
امروزه نظریه های شناختی در یادگیری به دنبال تبیین فعالیتهای پیچیده شناختی مانند: درک مطلب، یادگیری و راهبردهای یادگیری هستند تا بدین وسیله بتوانند به سؤالاتی از قبیل: چگونه یادگیری انجام می شود؟ چگونه می توانیم درباره یادگیری های خود آگاهی داشته باشیم؟ و چگونه مطالب یاد

گرفته شده در حافظه نگهداری می شوند؟ پاسخ گویند. تحقیقات انجام گرفته در سالهای اخیر معرف اهمیت راهبردهای یادگیری در تسهیل فرایند

یادگیری و کسب دانش است. در این تحقیقات نقش تحول شناختی در استفاده از راهبردهای یادگیری تأیید گردیده است. (انصاری جعفری، ۱۳۹۹،ص۴۲)

در کشور ما، افت تحصیلی مهم ترین مشکل آموزش و پرورش به حساب می آید و دانش آموزان از عدم تمرکز و توانایی در برنامه ریزی، نداشتن نگرش مثبت به تحصیل و بی دقتی شکایت دارند. به نظر می رسد عدم آشنایی دانش آموزان با راهبردهای یادگیری و مطالعه و استفاده صحیح از آن مهم ترین

عامل این شکست ها باشد. (کرمی، ۱،ص۷)

در همین راستا، بسیاری از مشکلات یادگیری و انتقال آن در عدم اطلاع دانش آموزان از مهارتهای راهبردهای یادگیری ریشه دارند و بسیاری از

یادگیرندگان در زمینه های تمرکز حواس، کنترل اضطراب و خود وارسی، تشخیص مشکل و نظایر اینها نیاز به آموزش دارند. تنها زمانی که آنها در

راهبردهای مطالعه و یادگیری تسلط یابند می توانند یادگیری را یاد بگیرند. در غیر این صورت هر تکلیف یادگیری تازه یک مشکل غیر قابل حل خواهد بود.

۲-۱ بیان مسئله

در گذشته که حجم اطلاعات محدود بود، شیوه های ساده مطالعه می توانست ازعهده به خاطر سپاری و پیوند اطلاعات با یکدیگر بر آید. ولی اکنون که

حجم اطلاعات مرزهای محدود قبلی را درنوردیده است، روش سنتی مطالعه نمی تواند در مورد اطلاعات انبوه فعلی کارساز باشد. درگذشته بر حفظ

طوطی وار مطالب در حافظه تأکید می شد ولی اکنون از یادگیرنده انتظار می رود که علاوه بر حفظ دانش، توان درک، فهم و کاربرد آن را نیز داشته باشد.

یعنی تأکید بر توانایی های بالاتر شناختی یکی دیگر از عوامل تغییر درروش مطالعه است. (لطف آبادی، ۱،ص۳۸)

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی

دانش آموزان اغلب درباره چرایی و چگونگی انجام دادن مطالعات و فعالیتهای یادگیری چیز زیادی نمی دانند و کمتر درباره راهبردهای مطالعه و یادگیری خود و میزان اثر بخشی کارکردهایشان می اندیشند. در این بین نقش معلم بسیار چشمگیر خو

اهد بود. آنها باید تلاش نمایند که دانش آموزان را متقاعد سازند، هدف از فعالیت تحصیلی یادگیری است نه نمرات.
در حالی که به علت عدم آموزش و کاربرد راهبردهای مطالعه و یادگیری توسط اغلب معلمان، دانش آموزان نمی دانند که چگونه از راهبردهای یادگیری و

مطالعه به جهت افزایش موفقیت و پیشرفت تحصیلی خود بهره ببرند، این عدم آگاهی سبب افت تحصیلی، وقت، انرژی و هزینه ی آنها می گردد.

اغلب دانش آموزان از روشهای مطالعه و استفاده بهینه ازحافظه خویش آگاهی ندارند و این مسئله سبب محدودیت در استفاده از امکانات آموزشی و

کابوس امتحان می گردد.

در این تحقیق سه مولفه راهبردهای یادگیری شناختی مد نظر است: تکرار و مرور، بسط و گسترش معنایی و سازماندهی. اگردانش آموزان از ابتدای

شروع آموزشهای رسمی با انواع راهبردهای یادگیری و مولفه های مربوطه آشنا شوند و خود را برای شرکت در امتحانات آماده سازند، ضمن صرفه جویی

در آموزش و پرورش کشور، نتایج بهتری نیز در پایان سال تحصیلی بدست خواهد آمد و این امر می تواند درپیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر گذار باشد.

نظر به اهمیت پیشرفت تحصیلی و ارتباط بین راهبردهای مطالعه و یادگیری مورد استفاده دانش آموزان با موفقیت تحصیلی آنان و عدم اطلاع دقیق از این

شرایط در شهر گالیکش و با هدف تعیین تأثیر این راهبردها در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، این تحقیق انجام می شود تا نتایج به دست آمده بتواند

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

منجر به بهبود عملکرد دانش آموزان گردد.
در این پژوهش سوال زیر در ذهن پژوهشگر مطرح می باشد:

آیا استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی در هنگام مطالعه می تواند منجر به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گردد؟

یافته های حاصل از این تحقیق می تواند به معلمان و دست اندرکاران آموزش و پرورش در ارائه ی روشهای بهتر و کارآمدتر در آموزش به فراگیران کمک

بسیاری نماید. در صورت آگاهی معلمان از انواع راهبردها و تاثیرات آنها و استفاده درست و بجا از راهبردهای مناسب در دروس مختلف توسط دانش آموزان، شاهد رشد و بالندگی و ایجاد انگیزه در آنها خواهیم بود. این امر می تواند به صرفه جویی در وقت و هزینه ی فراگیران و بهبود عملکرد آنان منجر

گردد.

۳-۱ اهمیت و ضرورت پژوهش

روانشناسان تربیتی معتقدند که استفاده از راهبردهای یادگیری در کتابهای درسی یا در طول مطالعه به دانش آموزان کمک خواهد کرد که بهتر یاد بگیرند.

راهبردهای شناختی فرایندهایی هستند که معین می کنند که ما چگونه توجه و سازمان دهی می کنیم، می آموزیم و اشیاء را به خاطر می سپاریم.

پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

(Park,1999,p.4)
اکثر معلمانی که در دوره ی دبیرستان تدریس می کنند چنین فرض می کنند که دانش آموزانشا

ن در دوره ی ابتدایی شیوه های مطالعه و خواندن را یاد گرفته اند و بدون هیچ تلاش در بهبود این زمینه، از خواندن به عنوان وسیله ای برای یادگیری محتوای درسی خود استفاده می کنند. در حالی که اکثر دانش آموزان در روشهای مطالعه مشکل دارند. (مشهدی میقانی، ،ص۶۹)

اگر نظام تعلیم و تربیت بخواهد انسانهایی توانا و کارآمد تربیت کند، باید توانایی جستجوگری و کنجکاوی فراگیران را ارتقا دهد و سطح سواد علمی آنان را

بهبود بخشد تا بتواند زمینه های توسعه پایدار را فراهم نماید. اساسی ترین مسئله تبدیل فراگیران به یادگیرندگان مادام العمر، یعنی تبدیل دانش آموز به

فردی که دائماً در تمامی مراحل زندگی به دنبال یادگیری، آموختن، کشف کردن، حل کردن و یافتن پاسخ سؤالات خود است.

برای تحقق این امر باید آموزشها به گونه ای طراحی شوند که ضمن ایجاد علاقه به یادگیری و دانستن در فراگیران، راههای گوناگون یادگیری را بیاموزند و

بدانند که دائماً راههای یادگیری جدید ایجاد می شود. (صاحب زاده ، ،ص۲۴)

با توجه به اینکه منابع نوشتاری عمده ترین رکن در یادگیری هستند، به نحوی که بدون آن کسب دانش به طور کامل میسر نیست و انبوه اطلاعات و منابعی که می بایست مورد مطالعه قرار گیرد تا از قافله علم دور نمانیم و ضرورت توسعه فرهنگ کتاب خوانی و از بین بردن عادات غلط مطالعه جهت

کسب بیشترین بازدهی، دگرگونی در شیوه های دریافت اطلاعات را اجتناب ناپذیر می نماید؛ به گونه ای که بهره وری را محقق سازد تا بتوان در زمانی

کمتر به مطالعه منابعی بیشتر توأم با خلاقیت، درک زوایای ناپیدا، افزایش توان پردازش و کشف ارتباط میان مفاهیم، نائل آمد. (لطف آبادی، ۱۳۸۰،ص۴۳)

مطالعات انجام شده نشان می دهد که راهبردهای یادگیری فرایند یادگیری دانش آموزان و عملکرد تحصیلی آنان را بهبود می بخشد. از آنجا که علاقمندی

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

یا عدم علاقه دانش آموز نسبت به درسها منجر به یادگیری تجارب موفقیت آمیز یا شکست او در یادگیری می شود، توجه به راهبردها و روشهای یادگیری باعث کسب موفقیت و ایجاد انگیزش و نگرش مثبت در دانش آموزان می گردد.

آموزش مرتب راهبردهای مطالعه یادگیری توسط معلم، فراهم آوردن شرایطی است که یادگیری مطالب را برای دانش آموزان آسان می سازد. معلم از طریق آموزش این راهبردها در تجارب یادگیری دانش آموزان دخل و تصرف می کند تا بر ساخت ذهنی یادگیرنده تأثیر بگذارد و یادگیری او را تسهیل نماید.

(کدیور، ۱،ص۶۵)

۴-۱ اهداف پژوهش

۱-۴-۱ هدف کلی: تعیین رابطۀ استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی

دانش آموزان

۲-۴-۱ اهداف جزئی:

۱- تعیین رابطۀ استفاده از راهبرد تکرار و مرور و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان.

۲- تعیین رابطۀ استفاده از راهبرد بسط و گسترش معنایی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان.

۳- تعیین رابطۀ استفاده از راهبرد سازماندهی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان.
۴- تعیین تفاوت استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر.

۵- تعیین تفاوت استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه های مختلف.

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی

۵-۱ فرضیه های پژوهش

۱-۵-۱ فرضیه کلی: بین استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
۲-۵-۱ فرضیه های فرعی:

۱- بین استفاده از راهبرد تکرار و مرور و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.

۲- بین استفاده از راهبرد بسط و گسترش معنایی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.

۳- بین استفاده از راهبرد سازماندهی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.

۴- رابطۀ استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر و پسر متفاوت است.

۵- رابطۀ استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پایه های مختلف، متفاوت است.

۶-۱ متغیر های پژوهش

۱-۶-۱ متغیر مستقل: «متغیر محرک، درون داد است که بوسیلۀ پژوهشگر اندازه گیری، دستکاری یا انتخاب می شود تا تاثیر یا ارتباط آن با متغیر دیگری

معین شود. متغیر مستقل پیش فرض متغیر وابسته است.» (دلاور، ، ص۵۸) در این پژوهش متغیر مستقل «راهبردهای یادگیری شناختی» می باشد.

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی

۲-۶-۱ متغیر وابسته: «متغیر پاسخ، برون داد یا ملاک است و عبارت است از وجهی از رفتار یک ارگانیسم که تحریک شده است. متغیر وابسته مشاهده یا اندازه گیری می شود تا تاثیر متغیر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود. این متغیر از طریق م

تغیر مستقل پیش بینی می شود. » (دلاور، ص۵۹)
در این پژوهش متغیر وابسته «پیشرفت تحصیلی» می باشد.

۳-۶-۱ متغیر کنترل: «متغیر کنترل متغیری است که اثر آن باید خنثی یا کنترل شود. متغیر های کنترل توسط محقق کنترل می شوند تا هر گونه اثر

احتمالی آنها در پدیده مورد مشاهده حذف یا خنثی گردد. » (حسن زاده،، ص۴۴)

در این پژوهش متغیر کنترل «دانش آموزان مقطع متوسطه» می باشد.

۵-۶-۱ متغیر مداخله گر یا مزاحم: «متغیر مداخله گر یا مزاحم متغیری است که به طور فرضی بر پدیده مشاهده شده تاثیر می گذارد ولی قابل مشاهده،

اندازه گیری و دستکاری نیست و تاثیر آن باید از طریق تاثیر متغیرهای مستقل و تعدیل کننده و بر رویدادهای قابل مشاهده مشخص شود.» (حسن زاده،

ص۴۵)
در این پژوهش متغیرهای مداخله گر یا مزاحم بدین قرار می باشند: هوش، شرایط عاطفی.

 یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

۷-۱ تعاریف واژه ها (متغیر های پژوهش)

۱-۷-۱ الف) تعاریف نظری:

راهبردهای یادگیری شناختی: «منظور از راهبرد یک برنامه یا نقشۀ کلی است که از مجموعه ای عملیات تشکیل می یابد و برای رسیدن به یک هدف

معین طراحی و اجرا می شود.» (سیف،۳۸۷، ص۲۸۴)

شناخت فرایندهای درونی ذهنی و…………..….………………..

 استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

۱-۲ مقدمه
با توجه به تنوع مطالب و موضوعات درسی، در یادگیری آنها نیز باید شیوه های متفاوتی را استفاده کنیم. قبل از اینکه وارد بحث چگونگی یادگیری و

یادآوری مطالب شویم ، لازم است ابتدا بدانیم اطلاعات از چه طریقی به انسان می رسد و چه اتفاقاتی رخ می دهد تا این اطلاعات در ذهن ما ماندگار

شود تا در مواقع لزوم بتوانیم از آنها استفاده نماییم.

در این فصل، ابتدا به معرفی الگوی پردازش اطلاعات اتکینسون و شیفرین می پردازیم. این الگو تبیین کنندۀ تمام مراحلی است که اطلاعات وارد ذهن ما می شود، پردازش شده و از راههای مختلف وارد حافظه گردیده و در ذهن ما ثبت می گردد. در ادامه نظریه های پردازش اطلاعات مورد بحث قرار می

گیرد. این نظریه ها هر کدام از زاویۀ خاص خود به تبیین فرایند حافظه می پردازند.

فرایندهای شناختی حافظه و فرایند فراموشی نیز مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. روش های یادیاری که برای معنی دار کردن مطالب بی معنا کاربرد

دارند توضیح داده می شوند. در ادامه راهبردهای شناختی به طور مفصل تر مورد بررسی قرار می گیرند.

در بخش پایانی این فصل، هفت روش مطالعه مطرح می شوند. این روشها به افراد کمک می کنند تا بر اساس هدف خود از مطالعه، زمانی که در اختیار

دارند و توانایی های خود روش مناسب را انتخاب کنند و از این طریق به اهداف خود نائل شوند.

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی

پیشینۀ تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور در پایان آورده شده و نتایجی که از این تحقیقات حاصل شده است نیز بیان گردیده است.

۲-۲ مبانی نظری

۱-۲-۲ الگوی پردازش اطلاعات اتکینسون و شیفرین

اطلاعات به طور مرتب از طریق حواس وارد ذهن می شوند و بیشتر آنها کنار گذاشته می شوند و حتی ما نسبت به خیلی از آنها آگاه نیستیم. بعضی از

اطلاعات برای مدت کوتاهی در حافظه می ماند و برخی دیگر برای مدت طولانی نگه داشته می شوند. نظریه پردازان یادگیری شناختی سعی کرده اند به

فرایند چگونگی نگهداری و فراموشی ……………..

………………….

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی

فصل سوم

روش شناسی تحقیق

۱-۳ روش پژوهش
روش این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ موقعیت میدانی و توصیفی از نوع همبستگی

می باشد. بر اساس نتایج حاصل از این نوع تحقیقات رابطه بین متغیرها مشخص می شود. در این تحقیق سعی می شود با استفاده از روش

همبستگی، رابطه بین متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی کشف شود.

۲-۳ جامعۀ آماری

جامعۀ آماری در این پژوهش کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان گالیکش می باشند که در سال تحصیلی  مشغول به تحصیل بوده اند.

جدول ۱-۳ جامعه آماری دانش آموزان دوره دبیرستان منطقه گالیکش
دختر درصد پسر درصد جمع

۱۲۹۲ نفر ۴۹% ۱۳۵۳ نفر ۵۱% ۲۶۴۵ نفر ۱۰۰%

۳-۳ روش نمونه گیری

با توجه به این نکته که نمونه انتخاب شده باید معرف جامعه مورد نظر باشد، از روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای استفاده شد. بدین ترتیب که از بین

مدارس منطقه به تفکیک دختر و پسر دو دبیرستان دخترانه و دو دبیرستان پسرانه به طور تصادفی انتخاب گردید. سپس از هر دبیرستان در پایه های

مختلف با استفاده از شیوه طبقه ای و انتخاب کلاس به جای افراد به تعداد نمونه مورد نیاز به شیوه تصادفی انتخاب شدند.

نمونه براساس جدول کرجسی و مورگان : ۳۳۵ نفر – تعداد ۱۶۴ نفر دختر و ۱۷۱ نفر پسر.

۴-۳ ابزار اندازه گیری

بررسی رابطه استفاده از راهبردهای یادگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

در این پژوهش جهت اندازه گیری میزان استفاده از راهبردهای یادگیری دانش آموزان از یک پرسش نامه محقق ساخته استفاده گردید که تعداد۳۰ سوال در آن پیش بینی شده بود. اطلاعات مربوط به پرسش نامه بدین قرار است: