توضیحات

پایان نامه  حاضر با هدف پاسخ دادن به این سوال اجرا شد که آیا بین سبکهای یادگیری و ابعاد شخصیتی دانشجویان زن مقطع کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی ترم های اول و سوم تفاوت وجود دارد یا خیر. در این پژهش نمونه ای به حجم ۱۵۰ نفر انتخاب شد که این تعداد از دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی بودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه سبک یادگیری کلب(LSI) و پرسشنامه شخصیتی آیزنک (EPQ) بود. برای تحلیل نتایج این پژوهش از روش آماری خی دو X² استفاده شد.

نتایج حاصل نشان داد که : (۱) بین سبک های یادگیری دانشجویان از لحاظ آماری تفاوت معناداری وجود داشت.(۲) بین سبک های یادگیری و ابعاد شخصیتی از لحاظ آماری رابطه وجود داشت. دانشجویان دارای سبک یادگیری واگرا و انطباق یابنده بیشتر تمایل به برون گرایی داشتند و دانشجویان دارای سبک یادگیری همگرا و جذب کننده، بیشتر تمایل به درون گرایی. همچنین، بین سبک های یادگیری و ابعاد روان رنجور خویی در هر دو جنس از لحاظ آماری رابطه ای وجود نداشت.

 ۱۵۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴منابع و جامعه آماری دارد قیمت تومان 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست مطالب

عنوان

چکیده

فصل اول: کلیات طرح

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. ۲

۱-۱ بیان مسئله………………………………………………………………………………………………….. ۳

۱-۲ اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………….. ۱۰

۱-۳اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………. ۱۱

۱-۴ سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………… ۱۲

۱-۵ فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………. ۱۲

۱-۶ متغیرهای مورد تحقیق………………………………………………………………………………….. ۱۳

۱-۷ تعریف نظری وعملیاتی متغیرهای تحقیق………………………………………………………….. ۱۳

۱-۸ تعریف عملیاتی متغیرها………………………………………………………………………………… ۱۴

۱-۹ چهارچوب نظری تحقیق………………………………………………………………………………. ۱۶

فصل دوم: پیشینه تحقیق

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………… ۱۸

الف- مرور مبانی نظری تحقیق……………………………………………………………………………… ۱۸

۲-۱ تعریف یادگیری…………………………………………………………………………………………. ۱۸

۲-۲ سطوح یادگیری………………………………………………………………………………………….. ۱۹

۲-۳ تفاوت های فردی در یادگیری……………………………………………………………………….. ۲۰

۲-۴ تعریف شناخت و فراشناخت…………………………………………………………………………. ۲۰

۲-۵ راهبردهای شناختی و فراشناختی…………………………………………………………………….. ۲۱

۲-۶ تفاوت سبک های یادگیری با سبک های شناختی……………………………………………….. ۲۲

۲-۷ ویژگی های اساسی سبک های شناختی……………………………………………………………. ۲۴

۲-۸ انواع سبک های یادگیری شناختی……………………………………………………………………. ۲۵

۲-۹ سبک های یادگیری و شناختی ………………………………………………………………………. ۳۹

۲-۱۰ تعریف سبک یادگیری و شناختی………………………………………………………………….. ۳۹

۲-۱۱ نظریه های سبک شناختی……………………………………………………………………………. ۴۰

۲-۱۲ انواع سبک های یادگیری…………………………………………………………………………….. ۴۲

۲-۱۳ انواع سبک های شناختی……………………………………………………………………………… ۴۳

۲-۱۴ سبک های عاطفی……………………………………………………………………………………… ۵۲

۲-۱۵ سبک های زیستی……………………………………………………………………………………… ۵۲

۲-۱۶مبانی نظری ریخت های شخصیتی………………………………………………………………….. ۵۳

۲-۱۶-۱ تعریف شخصیت ………………………………………………………………………………….. ۵۳

۲-۱۶-۲ ریخت شخصیتی ………………………………………………………………………………….. ۵۴

۲-۱۷ طبقه بندی ریختهای شخصیتی بر اساس ویژگی های جسمانی……………………………… ۵۶

۲-۱۷-۱ طبقه بندی کرچمر………………………………………………………………………………….. ۵۶

۲-۱۸ طبقه بندی ریختهای شخصیتی بر اساس رویکرد روان تحلیل گری………………………… ۵۷

۲-۱۸-۱ نظریه فروید…………………………………………………………………………………………. ۵۷

۲-۱۸-۲ریختهای شخصیتی یونگ…………………………………………………………………………. ۵۷

۲-۱۸-۳ ریختهای شخصیتی مایرز و بریگز……………………………………………………………… ۵۹

۲-۱۹ رویکرد صفات: وراثت شناسی شخصیت………………………………………………………… ۶۱

۲-۲۰ شناسایی ابعاد شخصیت……………………………………………………………………………… ۶۴

۲-۲۱ نظریه بازداری …………………………………………………………………………………………. ۶۸

۲-۲۲ نظریه انگیختگی………………………………………………………………………………………… ۷۱

۲-۲۲-۱ نظریه انگیختگی و درون گرایی- برون گرایی……………………………………………….. ۷۱

۲-۲۳ روان رنجورخویی……………………………………………………………………………………… ۷۴

۲-۲۳-۱ فعالیت خودکار و روان رنجورخویی………………………………………………………….. ۷۵

۲-۲۴ روان پریش خویی…………………………………………………………………………………….. ۷۶

۲-۲۴-۱ هورمون ها و روان پریش خویی ………………………………………………………………. ۷۷

۲-۲۵ طبقه بندی ریختهای شخصیتی بر اساس نظریه های صفت…………………………………… ۷۸

۲-۲۵-۱ ریختهای(صفات) شخصیتی آلپورت ………………………………………………………….. ۷۸

۲-۲۵-۲ صفات شخصیتی کتل……………………………………………………………………………… ۷۹

۲-۲۵-۳ الگوی پنج عاملی رابرت مک کری و پل کوستا…………………………………………….. ۷۹

۲-۲۶ طبقه بندی ریختهای شخصیتی بر اساس نظریه های انتخاب شغل و حرفه……………….. ۸۰

۲-۲۶-۱ نظریه خصیصه – عامل……………………………………………………………………………. ۸۰

۲-۲۶-۲ نظریه رو……………………………………………………………………………………………… ۸۱

۲-۲۶-۳ نظریه هالند………………………………………………………………………………………….. ۸۲

۲-۲۶-۴ ریختهای شخصیتی هالند…………………………………………………………………………. ۸۷

۲-۲۶-۵ محیط های شغلی هالند…………………………………………………………………………… ۹۰

۲-۲۷ یافته های تحقیق……………………………………………………………………………………….. ۹۱

۲-۲۷-۱ رابطه بین ریختهای شخصیتی و سبک های یادگیری ……………………………………… ۹۱

۲-۲۷-۲ رابطه بین ریختهای شخصیتی با جنس………………………………………………………… ۹۷

۲-۲۷-۳ رابطه بین سبک های یادگیری با جنس………………………………………………………… ۹۸

۲-۲۷-۴ رابطه بین ریختهای شخصیتی با گرایش های تحصیلی و شغلی………………………… ۱۰۱

۲-۲۷-۵ رابطه بین سبک های یادگیری با گرایش های تحصیلی و شغلی……………………….. ۱۰۲

۲-۲۸ نقد موضع گیری ها و تحقیقات به انجام رسیده……………………………………………….. ۱۰۴

۲-۲۹ مرور تحقیقات قبلی………………………………………………………………………………….. ۱۰۶

۲-۲۹-۱ مروری بر پژوهشهای وابسته به سبک های یادگیری و ابعاد شخصیت……………….. ۱۰۶

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

۳-۱ نوع تحقیق……………………………………………………………………………………………….. ۱۱۰

۳-۲ جامعه آماری…………………………………………………………………………………………….. ۱۱۱

۳-۳ حجم نمونه پژوهش……………………………………………………………………………………. ۱۱۱

۳-۴روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………….. ۱۱۱

۳-۵ ابزارهای مورد استفاده…………………………………………………………………………………. ۱۱۱

۳-۶ شیوه اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………….. ۱۱۵

۳-۷ روش های آماری و طرق تحقیق……………………………………………………………………. ۱۱۶

۳-۸ شاخص های پایانی آزمون……………………………………………………………………………. ۱۱۹

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. ۱۲۱

۴-۱ توصیف آماری داده ها………………………………………………………………………………… ۱۲۱

۴-۲ استنباط آماری داده ها…………………………………………………………………………………. ۱۲۶

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

۵-۱ نگاه اجمالی به تحقیق انجام شده……………………………………………………………………. ۱۳۲

۵-۲ بحث………………………………………………………………………………………………………. ۱۳۴

۵-۳ نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………. ۱۳۸

۵-۴ محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………… ۱۳۹

۵-۵ پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………. ۱۴۰

۵-۶ پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………… ۱۴۰

فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………….. ۱۴۲

ضمائم

فهرست جداول

عنوان                                                                                                     صفحه

جدول ۲-۱ سبک های یادگیری کلب و فری……………………………………………………………. ۵۱

جدول ۴-۱ شاخص های گرایش مرکزی و پراکندگی متغیرها……………………………………… ۱۲۱

جدول ۴-۲ توزیع فراوانی متغیر مفهوم سازی انتزاعی………………………………………………… ۱۲۲

جدول ۴-۳ توزیع فراوانی متغیر آزمایشگری فعال……………………………………………………. ۱۲۳

جدول ۴-۴ توزیع فراوانی متغیر مشاهده تأملی………………………………………………………… ۱۲۴

جدول ۴-۵ توزیع فراوانی متغیر تجربه عینی…………………………………………………………… ۱۲۴

جدول ۴-۶ توزیع فراوانی متغیر تأملی – آزمایشگری فعال…………………………………………. ۱۲۵

جدول ۴-۷ توزیع فراوانی متغیر تجربه عینی – مفهوم سازی انتزاعی…………………………….. ۱۲۵

جدول ۴-۸ بین سبک های یادگیری و ابعاد شخصیتی روان رنجور خویی رابطه وجود دارد… ۱۲۶

جدول ۴-۹ بین سبک های یادگیری و ابعاد شخصیتی درون و برون گرایی رابطه وجود دارد. ۱۲۷

جدول ۴-۱۰ بین سبک های یادگیری و ابعاد شخصیتی روان پریش خویی رابطه وجود دارد. ۱۲۸

جدول ۴-۱۱ بین ریختهای شخصیتی و جنسیت رابطه وجود دارد………………………………… ۱۲۹

جدول ۴-۱۲ بین سبک های یادگیری و جنسیت رابطه وجود دارد……………………………….. ۱۳۰

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                     صفحه

شکل ۲-۱ انواع سبک های یادگیری هانی و مامفورد………………………………………………….. ۳۸

شکل ۲-۲ الگوی تجربی یادگیری: کلب و فری (۱۹۷۵) نقل از تنانت(۱۹۹۷)………………….. ۴۶

شکل ۲-۳ مدل ریختهای شخصیتی مایرز بریگز………………………………………………………… ۵۹

شکل ۲-۴ سلسله مراتب سازمان شخصیت………………………………………………………………. ۶۵

شکل ۲-۵ رابطه بین دو بعد شخصیت بر مبنای تحلیل عوامل و مزاج های چهارگانه علمای
یونان……………………………………………………………………………………………………………… ۶۶

شکل ۲-۶ صفات تشکیل دهنده مفهوم تیپ برون گرایی…………………………………………….. ۶۸

شکل ۲-۷ صفات تشکیل دهنده تیپ روان رنجور خویی…………………………………………….. ۷۵

شکل ۲-۸ صفات تشکیل دهنده تیپ روان پریشخویی……………………………………………….. ۷۷

-۱ بیـان مسئلـه :

دیدگاه روانشناسی معاصر، ذهن انسان را بعنوان نظام پیچیده‌ای از فرآیندهای متعامل در نظر می‌گیرد که اطلاعات مختلف را به شیوه‌های متفاوتی پردازش می‌نماید. سبک‌های مختلف یادگیری درواقع بیان کننده نحوه پردازش اطلاعات در مقابل محرک‌های گوناگون می‌باشد. در عین حال که افراد در موقعیت‌های گوناگون، اطلاعات را با توجه به شرایط محیطی پردازش می‌نمایند، دارای کلیتی یکپارچه و خاص خود هستند و این کلیت، دارای ویژگی‌های کم و بیش باثبات و پایدار است. افراد با توجه به این ویژگی‌های کم و بیش باثبات و پایدار، به صورت منحصر به فرد عمل می‌نمایند. این‌گونه عمل کردن، برخورد با محیط و با موقعیت‌های یادگیری، تابع سبک یادگیری است و در نهایت سبک یادگیری، تابع ویژگی های شخصیتی کم و بیش ثابت و پایدار می باشد.

شناخت ویژگی های شخصیتی یادگیرندگان، وتوجه به تفاوتهای فردی آنها در زمینه علایق، نگرشها، خصوصیات شناختی، عاطفی و.. از وظایف مهم معلمان ومتخصصان تعلیم وتربیت می باشد. شناسایی تفاوتهای فردی در هر یک از ابعاد شخصیتی می تواند ما را در جهت شناخت بیشتر افراد عدد رسانده یکی از راههای شناخت بررسی در زمینه وبحث های شخصیتی[۱] آنان می باشد یعنی اینکه چه عواملی سبب می شود خصوصیات، ویژگی ها و رفتار افراد از هم متفاوت باشد شخصیت را شاید بتوان اساسی ترین موضوع علم روانشناسی دانست، زیرا محور اساسی بحث در زمینه هایی مانند یادگیری، انگیزه، ادراک، تفکر، عواطف و احساسات، هوش و مواردی از این قبیل است به عبارتی، موارد فوق الذکر اجزای تشکیل دهنده شخصیت به حساب می آیند شخصیت همانند ظرفی است که تمام پدیده ها وفرآیندهای روانشناختی در آن قرار دارند. بنابراین هدف پیچیده ونهایی روانشناسی درک مسأله شخصیت است( شاملو، ۱۳۸۲) کلیت مفهوم شخصیت وپیچیدگی آن موجب شده است که تعاریف مختلفی از آن ارائه شود. به طوری که دامنه این تعاریف از فرآیندهای درونی ارگانیسم تا رفتارهای ناشی از متعامل افراد در نوسان می باشد(۱۳۷۳) از دیرباز، روانشناسان مختلفی مانند هنری مورل[۲] او گوردون آلپورت[۳] ۱۹۳۰، کارل یونگ[۴] ۱۹۲۷، یک فروم[۵] ۱۹۴۷، ریموند کتل[۶]، ۱۹۷۵،هانس آیزنک[۷] ۱۹۸۰، رابرت مک کری و پل کوسستا ۱۹۸۵[۸]،….در زمینه شخصیت و یا ریخت های شخصیتی نظریه هایی را ارائه نموده اند (شولتز و شولتز،[۹] ۱۳۷۷) از جمله نظریه های عمده شخصیت می توان موارد زیر را نام برد فروید [۱۰]معتقد بود که شخصیت بالغ متأثر از تلاش های «من»[۱۱] برای کنترل انگیز ه های غریزی است تا آنها را به رفتارهایی قابل قبول سوق دهد آدلر[۱۲] بیشتر به تأثیر نیروهای اجتماعی روی شخصیت تأکید داشت. یونگ معتقد بود که شخصیت تا حدود زیادی متأثیر از تأثیر متقابل تمایلات متناقض درونی است، عواملی از قبل قاطعیت و رفتار انفعالی، درونگرایی و برونگرایی[۱۳]، وتضاد میان تجربه ومفاهیم ناخود آگاه[۱۴] جمعی را مورد توجه قرار می داد کرچمر و شلدون[۱۵] در زمینه رابطه ابعاد جسمی و شخصیت نظریه هایی را ارائه نمودند   ( هانت[۱۶]، ۱۳۸۰)

از دیگر نظریه های عمده در زمینه ریخت های شخصیتی می توان نظریه  عاملی کتل درباره صفات شخصیتی ، نظریه هانس آیزنک دربره ویژگی های اساسی صفات شخصیتی از جمله ابعاد درونگرایی- برونگرایی، پایداری، روان رنجور خویی،[۱۷] روان پریشی وکنترل تکانه[۱۸] و نظریه پنج عاملی مک کری و کوستا شامل ابعاد روان رنجور خویی(نوروز گرایی) برونگرایی، گشودگی[۱۹] (انعطاف پذیری) خوشایندی[۲۰]، دلپذیری و وظیفه شناسی[۲۱](باوجدانی) را نام برد(شولتز وشولتز، ۱۳۷۷)

برخی از روانشناسان مانند هاپاک[۲۲]، رو[۲۳]، جان هالند[۲۴] و…. را بطه بین شخصیت ومشاغل افراد را بررسی نموده ودراین زمینه نظریه هایی راارائه نموده اند، به نظر آنها هر فردی با توجه به
تفاوت های فردی از نظر جسمانی، روانی و اجتماعی با نوع خاصی از مشاغل حداکثر سازش را دارا
می باشد همچنین به نظر آنها انجام مشاغل متعدد به خصوصیات خاصی نیاز دارد در نتیجه افرادی که به مشاغل گوناگون اشتغال دارند دارای ویژگی های متفاوتی هستند(شفیع آبادی، ۱۳۸۱)

دارلی و هاگیند[۲۵]( ۱۹۵۵) بیان نموده اند که سنجش رغبت های شغلی یک مورد خاصی از نظریه شخصیت است واشاره کرده اندکه رغبتها،بازتابی ازواژگان دنیای کار،نظام ارزشها،نیازها،وانگیزه های افرادی می باشند وبه نظرها لند( ۱۹۷۳) باورهای شخصیتی وانتخاب های شغلی به هم مرتبط هستند رغبت های شغلی جلوه ای از شخصیت هستند که در کار افراد نمود پیدا می کنند، اگر رغبت های شغلی جلوه ای از شخصیت هستند،پس پرسشنامه های شغلی نیز پرسشنامه های شخصیت محسوب می شدند( اسپرکان[۲۶]  و همکاران، ۲۰۰۰) آیزنک ( ۱۹۸۷) نشان داده است که ریختهای شخصیتی و سبک های یادگیری با هم ارتباط دارند.

میسیک[۲۷] (۱۹۹۶) بیان کرد سبک سازه ای است که می تواند به عنوان پل ارتباطی بین شناخت وشخصیت در تعلیم و تربیت باشد هاشوی[۲۸]( ۱۹۹۸) ادعا کرد که بسیاری از نظریه های سبک ها بر اساس ریخت های شخصیتی وشخصیت بوجود آمده اند( زانگ، ۲۰۰۱)

پرونیاک و وداخ[۲۹]( ۲۰۰۰) اظهار داشته اند سبک های یادگیری کلب و ریخت های شخصیتی هالند شباهت زیادی به هم دارند، فقط مسیر تحقیقاتی کلب به جای ریخت های شخصیتی،
سبک های یادگیری می باشد به نظر او هدف کلب ایجاد پیوندی بین ساختار سبک های یادگیری و ریخت های شغلی بود. به پروژه ( ۱۳۸۰) معتقد است که شناخت شخصیت هر کسی، سرنخ هایی برای درک وفهمیدن رفتارهای فرد مانند انتخاب شغل او به دست می دهد به عنوان مثال جریان تصمیم گیری، یکی ازخصلت های شخصیتی می باشد که در ارتباط نزدیک با خصوصیات دیگرفرد مانند داشتن اعتماد به نفس، درونگر بودن، سلطه جو بودن وخصلتهای دیگر می باشد. اینس وهمکاران[۳۰] (۲۰۰۳) وزانگ[۳۱] (۲۰۰۴) نیز انتخاب شغل را انعکاس از شخصیت  افراد می دانند وبیان می کنند که نظریه هالند بر مبنای تعامل بین شخص و محیط بوجود آمده است یکی از نظریه های معروف در زمینه ریخت های شخصیتی نظریه شغلی شخصیتی جان هالند می باشد این نظریه بر اساس رغبت های شغلی هالند بوجود آمده است نظریه ریخت های شغلی شخصیتی هالند
( ۱۹۷۳،۱۹۸۵،۱۹۹۴،به نقل از زانگ، ۲۰۰۴) بر اساس چهار فرضیه عمده ارائه شده است:

۱-    افراد به شش ریخت شخصیتی تقسیم می شوند که عبارتنداز: واقع گرا[۳۲]، جستجو گر[۳۳]، هنری[۳۴]، اجتماعی[۳۵]، متهور[۳۶]  و قرار دادی[۳۷].

۲-    متناظر با شش ریخت شخصیتی، شش نوع محیط شغلی نیز وجود دارد که عبارتند از: واقع گرا، جستجو گر، هنری، اجتماعی، و قرار دادی.

۳-    مردم به صورت هدفمند به دنبال محیط هایی هستند که با ریخت شخصیتی آنها همخوانی داشته باشد.

۴-    رفتار افراد بوسیله تعامل بین ریخت شخصیتی ومحیطی که در آن قرار دارند تعیین می گردد.

یادگیری یکی از عوامل بسیار مهم وتعیین کننده رشد شخصیت به حساب می آید وبر حسب تجارب یادگیری می توان به تبیین تفاوت های فردی پرداخت یکی از موضوعاتی که در این زمینه از سالهای ۱۹۷۰ به بعد در پژوهشهای آموزشی مورد توجه قرار گرفته، سبک یادگیری[۳۸] هر یک از فراگیران است یعنی اینکه دانش آموزان با بهره گیری از چه شیوه هایی به فراگیری مطالب
می پردازند.

هومن[۳۹]( ۱۹۹۵) باورها، و رفتارهایی را که افراد به کار می برند تا به یادگیری آنان در یک موقعیت معین کمک کند، سبک یادگیری می نامد( ص ۹۷) از نظر سریواستاوا[۴۰]( ۱۹۹۷) سبک یادگیری به استعداد یاآمادگی دانش آموز جهت اتخاذ یک استراتژی خاص یادگیری اطلاق می شود همچنین سبک یادگیری به الگوی خاصی از فعالیتهای یادگیرنده در پردازش اطلاعات به هنگام آماده شدن برای یک آزمون حافظه ای اشاره می کند.

سبک های یادگیری دارای انواع مختلفی هستند به طور کلی می توان آنها را به سه دسته شناختی[۴۱]، عاطفی[۴۲]، وفیزیولوژیکی[۴۳] دسته بندی کرد( سیف، ۱۳۷۹) در سالهای اخیر مطالعه سبک شناختی[۴۴] در روانشناسی معاصر یک جریان وسیعی بوده است این نشانگر علاقه به مطالعه ارتباط دوسویه شخصیت و شناخت می باشد سبک شناختی فرآیندی است که فرد از طریق آن اطلاعات را از محیط گرفته و به طریق خاص خود آن را تفسیر کرده وجهت پاسخگویی به شیوه مخصوص خود از آن استفاده می کند.

از جمله سبک های یادگیری یا سبک های یادگیری شناختی می توان سبک های تکانشی[۴۵]  وتأملی[۴۶] کاگان[۴۷] (۱۹۶۴) سبک های یادگیری دان و داون[۴۸](۱۹۷۴)سبک های وابسته به زمینه[۴۹] و  به زمینه[۵۰] وتیکن[۵۱] وهمکاران ( ۱۹۷۷)، سبک های یادگیری هانی و مامفورد[۵۲]( ۱۹۸۲) سبک های یادگیری چهارگانه دیوید کلب[۵۳](۱۹۸۵) و … را نام برد(گیوین[۵۴]، ۱۹۹۶)

سبک یادگیری که در این تحقیق مورد پژوهش قرار می گیرد، سبک های یادگیری چهارگانه دیوید کلب می باشد از نظر کلب وکلب[۵۵] (۲۰۰۱) سبک یادگیری به طریقه ای که یادگیرنده جهت به جریان انداختن اطلاعات آن را ترجیح می دهد، گفته می شود کلب( ۱۹۹۹) معتقد است که شخصیت ما نقش مهمی در تعیین سبک یادگیری ایفا می کند بنابه نظر سیف (۱۳۷۹) هر چند که
می توان راهبردها و سبک های موثر یادگیری را به دانش آموزان مختلف آموزش داد، اما درهر حال، هر سبک یادگیری یک ویژگی شخصیتی است که ممکن است برای یادگیرنده مناسب ترین روش باشد.

نظریه یادگیری تجربه ای کلب نتیجه وترکیب  سه الگو  از فرآیند یادگیری تجربه ای[۵۶]، الگوی عملی وآزمایشهای لوین[۵۷]، الگوی یادگیری دیویی[۵۸] و الگوی یادگیری و تحول شناختی پیاژه[۵۹] است.
( اسمیت[۶۰]، ۲۰۰۴)

کلب وفرای[۶۱]( ۱۹۷۵، به نقل از اسمیت، ۲۰۰۴)یک نوع چرخه یادگیری با دو قطب و چهار مرحله را معرفی کرده اند قطب نخست شامل دو مرحله (شیوه) یادگیری تجربه ای عینی[۶۲] در مقابل مفهوم سازی انتزاعی[۶۳] و قطب دوم شامل دو مرحله (شیوه ) یادگیری آزمایشگری فعال[۶۴] در مقابل مشاهده تأملی[۶۵] است آنها یادگیری را چرخه ای می دانند که با تجربه آغاز می شود، با تفکر ادامه می یابد و بعد به عمل می انجامد هر یک از یادگیرندگان بعد از ترکیب وضعیت های چهارگانه فوق با چهار نوع سبک یادگیری همگرا[۶۶]، واگرا[۶۷]، جذب کننده[۶۸] وانطباق یابنده[۶۹] مشخص می شوند( دون کلارک[۷۰]، ۲۰۰۰، بنک وتامپسن[۷۱]، ۱۹۹۵ به نقل از استوارت[۷۲]، ۲۰۰۰، کلب و کلب، ۲۰۰۱ و اسمیت، ۲۰۰۴)

برخی از روانشناسان در زمینه رابطه بین ریخت های شخصیتی وسبک های یادگیری
بررسی های مختلفی بعمل آورده اند، از جمله: آیزنک، (۱۹۸۷ به نقل از زانگ، ۲۰۰۱)نشان داد که بین ریختهای شخصیتی وسبک های یادگیری رابطه وجود دارد در اموند واستو دارد[۷۳]( ۱۹۹۲ به نقل از چکسون ولوتی- ، ۱۹۹۶) وجکسون ولوتی- جونز[۷۴](۱۹۹۶) در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند که بین ریخت های شخصیتی وسبک های یادگیری رابطه وجود دارد [۷۵] و همکاران( ۱۹۹۹) بیان نموده اند ریخت های شخصیتی هالند توجیحات شغلی افراد را بررسی می کنند، وسبک های یادگیری کلب نیز توجیحات تحصیلی و شغلی افراد را بررسی می کنند، بنابراین انتظار می رود که بین ریخت های شخصیتی و سبک های یادگیری رابطه وجود داشته باشد در مقابل برخی از محققان (مانند هیگوس و همکاران[۷۶]، ۱۹۸۷، به نقل از وکاهیل[۷۷]، ۲۰۰۰ و جکسون ، ۲۰۰۲) نتایج معناداری بین متغیرهای فوق نیافته اند

با توجه به اینکه اکثر تحقیقات انجام شده درباره رابطه بین ریخت های شخصیتی وسبک های یادگیری در زمینه هایی به غیر از ریخت های شخصیتی هالند وسبک های یادگیری کلب بوده است وهمچنین تاکنون در کشور ما رابطه متغیرهای مربوط به این دو نظریه با هم بررسی نشده اند، تحقیق در این زمینه می تواند ضمن رفع نمودن برخی از ابهامات موجود، بینش ما را برای کمک به یادگیری دانش آموزان وهدایت تحصیلی وشغلی آنان افزایش دهد حال با توجه به توضیحات قبلی سوال اصلی ما در این تحقیق این است که:

آیا بین ریخت های شخصیتی وسبک های یادگیری دانش آموزان رابطه وجود دارد؟

۱-۲ اهداف تحقیق:

پژوهش حاضر به منظور مطالعه بین تیپ‌های شخصیت و سبک‌های یادگیری اهداف زیر را دنبال می‌کند:

۱-۲-۱هدف کلی:

مشخص کردن رابطه بین تیپ‌های شخصیتی با سبک‌های یادگیری در دانشجویان روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

۱-۲-۲ اهداف خاص:

 ۱) مشخص کردن رابطه بین تیپ‌های شخصیت با جنسیت در دانشجویان روانشناسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز

۲) مشخص کردن رابطه بین سبک‌های یادگیری با جنسیت در دانشجویان روانشناسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز

به طور کلی، هدف این پژوهش، یافتن پاسخ‌هایی برای پرسش‌های زیر است:

۱-          آیا بین ابعاد شخصیتی و سبک‌های یادگیری دختر و پسر تفاوت وجود دارد؟

۲-          آیا بین ابعاد شخصیتی درون گرایی ـ برون‌گرایی و سبک‌های یادگیری تفاوت وجود دارد؟

۳-          آیا بین ابعاد شخصیتی روان رنجورخویی ـ غیررنجورخویی و سبک‌های یادگیری تفاوت وجود دارد؟

۴-    آیا بین ابعاد شخصیتی روان پریش خویی ـ غیر روان پریش‌خویی و سبک‌های یادگیری تفاوت وجود دارد؟

۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق

پرسش‌نامه‌های سبک یادگیری برای سنجش شیوه‌های مورد استفاده افراد در یادگیری بکار گرفته می‌شود. در دنیای امروز برای پیشبرد تعلیم و تربیت و همچنین صنعت، نیاز به یادگیری و سبک‌های خاص یادگیری می‌باشد. بعنوان مثال باتلر[۷۸] (۱۹۸۸) در رابطه با اهمیت تشخیص سبک‌های یادگیری بیان می‌کند که: “سبک‌های یادگیری از این جهت در امر آموزش و پرورش دارای اهمیت‌اند که به مربیان جهت فهم چگونگی یادگیری در دانش‌آموزان و دانشجویان کمک می‌کند” (باتلر، ۱۹۸۸ به نقل از جکسون و جونز، ۱۹۹۶، ص ۲۹۳). علاوه بر این در یادگیری و پیشرفت تحصیلی، در کنار متغیرهای شناختی، متغیرهای شخصیتی و عاطفی نیز اثرگذار هستند. بدین لحاظ با مشخص شدن ارتباط بین سبک‌های یادگیری و ابعاد شخصیتی، همانطور که در تحقیقات دیگران مشخص شده است، می‌توان با درنظر گرفتن این ارتباط، در برنامه‌ریزی و مشاوره‌‌های تحصیلی راهبردهای مفیدی را ارائه کرد.

همچنین ضرورت دارد که مشخص شود آیا بین سبک های یادگیری و ابعاد شخصیتی رابطه و همپوشی وجود دارد یا خیر؟ زیرا، با توجه به شیوه‌ فعلی گزینش دانشجو و نیز نظام آموزشی کشور، که ملاک انتخاب رشته تحصیلی، کسب نمره و تأکید بر قوای ذهنی است، مشکلاتی از قبیل افت تحصیلی، ترک تحصیل و عدم موفقیت در رشته تحصیلی و حتی بطور غیرمستقیم شکست شغلی قابل پیش‌بینی است. در چنین شرایطی، تعیین سبک‌های یادگیری و بدست آوردن رابطه با ابعاد شخصیتی، علاوه بر اینکه می‌تواند در مشاوره‌های تحصیلی راهگشا باشد، در جهت‌دهی سیستم آموزشی کشور نیز مؤثر است.

۱-۴ سؤالات تحقیق:

سؤال این پژوهش این است که :

آیا بین تیپ‌های شخصیتی و سبک‌های یادگیری رابطه وجود دارد و اگر رابطه وجود دارد این رابطه در دختران و پسران متفاوت است یا خیر؟

۱-۵ فرضیه‌های تحقیق:

پس از بررسی تحقیقات پیشین در این زمینه، یک فرضیه اصلی و دو فرضیه فرعی به شرح زیر تدوین گردید:

۱-۵-۱ فرضیه اصلی:

بین تیپ های شخصیتی و سبک‌های یادگیری دانشجویان رابطه وجود دارد.

۱-۵-۲ فرضیه های خاص:

۱- بین سبکهای یادگیری وابعاد شخصیتی روان رنجورخویی رابطه وجود دارد

۲- بین سبکهای یادگیری وابعاد شخصیتی درون وبرون گرایی رابطه وجود دارد.

۳- بین سبکهای یادگیری وابعاد شخصیتی روان پریش خویی رابطه وجود دارد

۱-۵-۳ فرضیه‌های فرعی:

۱- بین تیپ‌های شخصیتی و جنسیت رابطه وجود دارد.

۲- بین سبک‌های یادگیری و جنسیت رابطه وجود دارد.

۱-۶متغیرهای مورد تحقیق:

در این پژوهش، متغیر پیش‌بین عبارت است از تیپ‌های شخصیتی و متغیر ملاک، سبک‌های یادگیری است و جنسیت افراد شرکت کننده در پژوهش به عنوان متغیر تعدیل کننده مطرح می‌شود.

۱-۷ تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق:

۱)  شخصیت: از واژه شخصیت تعاریف گوناگونی به عمل آمده است. شخصیت از نظر آیزنک این‌گونه تعریف می‌شود: شخصیت به عنوان یک سازمان کم و بیش ثابت و پایدار منش شخص، خلق و خو، نیروهای عقلانی و بدن می‌باشد که باعث سازگاری بی‌نظیر فرد با محیط می شود. (طالبی، ۱۳۷۹)

۲)  تیپ شخصیتی : مفهوم تیپ با دسته‌بندی تعداد قابل توجهی از صفات مختلف معنی پیدا می کند. یا این که تیپ از به هم پیوستگی چندین صفت تشکیل شده است که برای معرفی شخصیت در درجه اول اهمیت قرار دارد. (سیاسی، ۱۳۷۱)

۳)  تیپ شخصیتی برونگرا: اصطلاح «برونگرا» با توجه به انرژی روانی به بیرون معطوف می شود و با صفاتی نظیر خونگرم، زودآشنا، اهل معاشرت و گفت و شنود، اهل عمل و … مشخص می شوند و در این تحقیق افرادی را شامل می‌شود که در مقیاس “E” آزمون آیزنک در بالای پیوستار قرار می‌گیرند.

۴)  تیپ شخصیتی درونگرا: اصطلاح درونگرا با توجه به انرژی روانی به درون مربوط می شود و با صفاتی نظیر دیرآشنا، مردم گریز، محافظه کار، خیال پرور، اهل نظر و … مشخص می شود.

۵)  سبک یادگیری: سبک یا رویکردهای مطالعه‌ای به روش هایی اطلاق می شود که یادگیرنده برای یادگیری مطالب از آنها استفاده می کند. (سهرابی ، ۱۳۸۱)

۶)  روش مطالعه عمقی: در مطالعه عمقی، فرد بر آنچه بیان شده است تمرکز دارد. دانش قبلی را با دانش فعلی پیوند می زند و نظریه‌های مطرح شده را با تجارب زندگی مرتبط می‌سازد. (سهرابی، ۱۳۸۱)

۷)  روش مطالعه سطحی: در این روش فرد بیشتر تکلیف مدار است و در پی انجام کاری که به او محول شده است می‌کوشد تا حفظ کند و از این طریق نمره‌ای بگیرد و در نهایت مدرکی.

تعریف عملیاتی:  در این پژوهش منظور از تیپ‌های شخصیتی نمره‌ای است که آزمودنی در پرسشنامه شخصیتی آیزنک بدست می‌آورد.

در این پژوهش منظور از سبک های یادگیری نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه سبک های یادگیری کلب بدست می‌آورد.

۱-۸ تعریف عملیاتی متغیرها:

۱- سبک یادگیری………………………………….

…………..

الف ـ مرور مبانی نظری تحقیق:

۲-۱ تعریف یادگیری:

یادگیری از مهمترین موضوع‌ها در روانشناسی امروز و درعین حال یکی از مشکل‌ترین مفهوم‌ها برای تعریف کردن می‌باشد. یکی از مشهورترین تعریف های یادگیری[۱] ، تعریف کیمپل[۲] (۱۹۶۱) می‌باشد. به گفته وی، “یادگیری، ایجاد تغییر نسبتاً پایدار در رفتار یا رفتار بالقوه است که از تجربه ناشی می شود و نمی‌توان آن را به حالت‌های موقتی بدن مانند آنچه بر اثر بیماری یا داروها ایجاد می‌شود، نسبت داد.” (هوگنهان و السون ۱۹۹۷، ترجمه سیف، ۱۳۷۷، ص ۲۴). در این تعریف، اصطلاحات مهمی از جمله “تغییر نسبتاً پایدار”، “رفتار بالقوه” و “تجربه” بکار برده شده است. توضیح مختصری درباره هر یک از این مفاهیم ضروری است.

۱- کاربرد اصطلاح تغییر نسبتاً پایدار و ثابت به این منظور است که تغییرات موقتی رفتار را که حاصل عوامل انگیزشی و هیجانی، انطباق حسی، خستگی، یا استعمال داروهای بی‌مخدر هستند از حوزه یادگیری برکنار کند. از آنجا که تغییرات ناشی از این عوامل موقتی و گذرا هستند، آنها را نمی‌توان به یادگیری بر اساس اخذ تجربه نسبت داد. برای مثال، بر اثر خستگی، در رفتار شخص تغییراتی ایجاد می شود، اما پس از استراحت و رفع خستگی رفتار او به حالت اول بازمی‌گردد.

۲- کاربرد اصطلاح رفتار بالقوه یا توان رفتاری حاکی از آن است که یادگیری بر نوعی ایجاد توانایی در فرد دلالت می کند. ما با مراجعه به رفتار بالفعل یا عمل آشکار، این توانایی را استنباط می‌کنیم. مثلاً تا از او خواسته نشود اصولی را که در آن درس یاد گرفته در یک طرح پژوهشی به کار ببرد، تغییری در رفتار او مشاهده نخواهد شد.

۳- کاربرد اصطلاح تجربه در تعریف یادگیری بر این نکته تأکید می کند که تغییراتی که ناشی از تجربه نیستند، یادگیری به حساب نمی‌آیند. بنابراین، تنها تغییراتی که بر اثر تجربه حاصل می‌شوند یادگیری به حساب می‌آیند. منظور از تجربه در این تعریف، تأثیر محرکات بیرونی و درونی بر یادگیرنده است، مانند گوش دادن به یک سخنرانی (سیف، ۱۳۷۶).

۲-۲ سطوح یادگیری

یادگیری سطوح و انواع گوناگون دارد. معروفترین طبقه‌بندی هدف‌های آموزشی که نوعی طبقه‌بندی از انواع یادگیری نیز هست، توسط بنجامین بلوم[۳] و همکاران (۱۹۵۶)، ترجمه سیف و علی‌آبادی (۱۳۷۴) تدوین شده است. در این طبقه‌بندی، هدف‌های آموزشی به سه حوزه شناختی[۴] ، عاطفی[۵]، و روانی ـ حرکتی [۶] تقسیم شده است.

۱-  حوزه شناختی:  دانش، معلومات و رشد توانایی‌ها و مهارت‌های ذهنی را شامل می‌شود. مثلاً ما مطالب مختلف درسی و غیردرسی چون فیزیک، شیمی، هنر و آداب و رسوم را یاد می گیریم.

۲-  حوزه عاطفی: با علاقه، انگیزش، قدردانی و نگرش سروکار دارد. مثلاً ما ابراز محبت و خشم یا عواطف را از دیگران یاد می‌گیریم.

۳-  حوزه روانی ـ حرکتی: به فعالیت‌ها یا مهارت‌هایی که هم جنبه روانی دارند و هم جنبه جسمانی، مربوط می‌شود. مثلاً ، ما ورزش‌های مختلف مانند اتومبیل‌رانی یا استفاده از کامپیوتر را یاد می‌گیریم.

۲-۳ تفاوت‌های فردی در یادگیری

افراد از بسیاری جهات با هم تفاوت دارند، این تفاوتها در زمینه جنسیت، شخصیت، استعداد، هوش، خلق و خو و نیز یادگیری دیده می‌شود. تفاوت‌های عمده یادگیرندگان در یادگیری به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

الف) تفاوت در راهبردهای شناختی و فراشناختی.

ب ) تفاوت در سبک‌های مختلف یادگیری (حسنی، ۱۳۷۷).

در ابتدا، راهبردهای شناختی و فراشناختی، سپس سبک های یادگیری توضیح داده
می شود. برای روشن‌تر شدن مطلب از مفهوم شناخت و فراشناخت تعریفی ارائه می گردد.

۲-۴ تعریف شناخت و فراشناخت

بیلر و اسنومن[۷] از اصطلاح شناخت[۸] این‌گونه تعریف می‌کنند: ” طرقی که در آنها اطلاعات پردازش می شوند، یعنی راه‌ها و طرقی که توسط آنها به اطلاعات توجه می‌کنیم، آنها را تشخیص داده، به رمز درمی‌آوریم و در حافظه نگاه می‌داریم و درصورت نیاز آنها را از حافظه فراخوانی کرده، مورد استفاده قرار می‌دهید” (بایلر و اسنومن، ۱۹۹۳، ص ۳۹۰). ما از طریق فرآیندهای شناختی جهان پیرامون خود را می‌شناسیم و به آن پاسخ می دهیم. به طور خلاصه، شناخت یعنی دانستن (سیف، ۱۳۷۶).

بیلرو اسنومن فراشناخت[۹] را چنین تعریف می‌کنند: “فراشناخت به دانش فرد درباره فرآیندهای شناختی خود و چگونگی استفاده مطلوب از آنها برای رسیدن به هدف‌های یادگیری اطلاق می شود” (بیلر و اسنومن، ۱۹۹۳، ص ۳۹۰). به طور خلاصه، “فراشناخت به دانش یا آگاهی فرد از نظام شناختی خود و یا به دانستن درباره دانستن اطلاق می شود” (سیف، ۱۳۷۶، ص ۵۶).

۲-۵ راهبردهای شناختی و فراشناختی

روش‌های کسب شناخت و فراشناخت با اصطلاح راهبردها[۱۰] یا استراتژی‌های شناختی و فراشناختی معروفند. “راهبرد یا استراتژی به یک نقشه کلی یا مجموعه‌ای از عملیات، که برای رسیدن به هدف معینی طرح‌ریزی شده است، گفته می‌شود” (سیف، ۱۳۷۶، ص ۵۸).

راهبردهای شناختی، ابزارهای یادگیری هستند. این راهبردها درواقع، فرآیندهای حافظه هستند و شامل تکرار یا مرور[۱۱] ، بسط یا گسترش معنایی [۱۲] و سازمان‌دهی[۱۳] می‌باشد. اینها راهبردهای یادگیری و یادآوری هستند. با کمک این راهبردهای شناختی می‌توانیم اطلاعات تازه را برای ترکیب با اطلاعات آموخته شده قبلی و ذخیره‌سازی آنها در حافظه دراز مدت آماده کنیم (سیف، ۱۳۷۶).

راهبردهای فراشناختی، ابزارهایی هستند برای هدایت و نظارت بر راهبردهای شناختی. از جمله این راهبردهای فراشناختی می توان : تعیین هدف برای یادگیری، طرح سؤال درباره مطالبی که خوانده می شود، ارزشیابی، نظارت و تنظیم سرعت و زمان مطالعه را نام برد. به سخن دیگر، یادگیرنده به کمک راهبردهای فراشناختی از راهبردهای شناختی خود حداکثر استفاده را می‌برد (سیف، ۱۳۷۶).

از سبک‌های شناختی تعاریف مختلفی به عمل آمده است. از نظر سیف (۱۳۷۹) این سبک ها به طریقی که شخص موضوع‌ها را ادراک می کند، اطلاعات را به خاطر می‌سپارد، درباره مطالب می‌اندیشد، و مسائل را حل می‌کند تعریف می شوند. گلدستاین و بلک من [۱۴] (۱۹۷۸ به نقل از سریواستاوا، ۱۹۹۷) بیان کرده اند: اصطلاح سبک شناختی بر روشهای خاصی دلالت دارد که یک فرد در درک و مفهوم سازی محیط به کار می‌برد. سریواستاوا (۱۹۹۷) اظهار می دارد : سبک شناختی فرآیندی است که افراد از طریق آن اطلاعات را از محیط گرفته، تفسیر کرده، و برای ابراز واکنش به محیط از آن استفاده می‌کنند، این واژه به طرق ثابتی اشاره دارد که شخص از طریق آنها به تفکر در دنیای خارج می پردازد و درواقع رابط ذهن او با دنیای خارج می‌باشد.

تحقیقات نشان داده اند که افراد در چگونگی پرداختن به حل یک تکلیف متفاوت عمل می کنند، اما این تفاوتها، سطح هوشی یا الگوهای توانایی‌های ویژه افراد را نشان نمی دهد، بلکه بیشتر به راه‌های ترجیحی که افراد مختلف برای پردازش و سازماندهی اطلاعات دارند، اشاره می‌کند (وولفولک، ۱۹۹۵).

۲-۶  تفاوت سبک‌های یادگیری با سبک‌های شناختی:

عده‌ای واژه سبک یادگیری و سبک شناختی را یکی فرض می کنند و به همین دلیل آنها را به جای یکدیگر نیز استفاده می‌کنند. وولفولک (۱۹۹۵) بیان می‌دارد: دو واژه سبک‌های یادگیری و سبک‌های شناختی معمولاً بطور مترادف به کار می‌روند. با این حال، مربیان یا معلمان غالباً اصطلاح سبک‌های یادگیری را به سبک های شناختی ترجیح می‌دهند. در مقابل روانشناسان……………….

…………

-۷ ویژگی‌های اساسی سبک‌های شناختی:

ویژگی‌های اساسی سبک‌های شناختی را ( به نقل از شکری، ۱۳۸۲) می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:

……………

……………………

-۸ انواع سبک‌های یادگیری شناختی:

همچنانکه قبلاً نیز ذکر شد درباره دسته‌بندی انواع مختلف سبک های یادگیری و شناختی بین متخصصان …………………………..

-۹ سبک های یادگیری و شناختی:

واژه‌های سبک‌های یادگیری و شناختی معمولاً به طور مترادف به کار می روند. با این حال، مربیان یا معلمان غالباً اصطلاح سبک‌های یادگیری را به سبک‌های شناختی ترجیح می دهند. در مقابل، روانشناسان بیشتر از اصطلاح سبک‌های شناختی استفاده می کنند (وول فولک، ۱۹۹۵).

۲-۱۰ تعریف سبک یادگیری و شناختی

از سبک های یادگیری و شناختی تعریف‌های گوناگونی عنوان شده است که به ذکر چند نمونه از آنها می‌پردازیم…………………..

ب ـ سبک‌های یادگیری تکانشی[۱]و تأملی[۲]

در این سبک یادگیری، سرعت در مقابل دقت مورد نظر است. می‌توان یادگیرندگان از لحاظ این سبک یادگیری را ب

…………………………

ج ـ سبک‌های شناختی واگرا، همگرا، جذب کننده و انطباق یابنده:

کلب و فری[۱] (۱۹۷۵) و کلب (۱۹۸۱، ۱۹۸۴) رویکردی را برای طبقه‌بندی سبک های یادگیری بوجود آوردند که تا اندازه‌ای با کاره

……………………………….

-۱۶ مبانی نظری ریخت‌های شخصیتی:

۲-۱۶-۱ تعریف شخصیت[۱]:

از لفظ شخصیت به شیوه‌های مختلفی تعریف شده است. آلپورت[۲] در این باره به جمع آوری و ذکر پنجاه تعریف متفاوت پرداخته است. با این وجود، این تفاوت‌ها مربوط به اصل موضوع شخصیت نیست………………

……………….

-۱۸ طبقه بندی ریخت های شخصیتی براساس رویکرد روان تحلیل گری[۱] :……………..