توضیحات

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

هوش هیجانی از سازه هایی ا ست که از طریق تظاهرات هیجانی

و با درک وا نسجام بخشیدن به هیجا نها جلوه گر می شود . به نظر مایر وسا لووی[۱] (۲۰۲۰) هوش هیجانی

گونه ای هوش اجتماعی ا ست که توانایی برخورد با عواطف در خود و دیگران را در بر می گیرد.همچنین آ نان بر این باورند که

هوش هیجانی قابلیتی ا ست که تفکر و اقدامات هر فرد را هدایت می کند .چنین برداشتی از هوش هیجانی این سوال را پیش می آورد که آیا هوش

هیجانی با خلاقیت که یکی از انواع تفکر بوده و رفتاری است که از فرد سر می زند دارای همبستگی است یا خیر ؟

همچنین مساله دیگر آن ا ست که بسیاری از نظریه پردازان هوش هیجانی نظریه های خود را با ارزشیابی

که از بزرگسالان به عمل آورده اند عملیاتی

کرده اند و از ابزارهایی در این خصوص از آنها بهره گیری شده است پایان نامه

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

مقیاس چند عاملی هوش هیجانی مایر و همکاران،(۲۰۲۰) مقیاس درک عاطفی

بارنت[۲] (۱۹۹۶) آزمون EQMAPکوپروساواف[۳] (۱۹۹۷) و مقیاس هوش

هیجانی شوتی[۴]  و دیگران (۱۹۹۸) بوده است . با این همه بیشتر ابزا رها یی

که برای بر آورد هوش هیجانی با جنبه های مختلف آ ن ساخته ا ست عمومأ برای گروه سنی بزرگسالان و گاهی برای کودکان مورد استفاده قرار می گیرد (سالیوان ۱۹۹۹)[۵].

در میان ابزارهای که برای گروه جوانان قابل استفاده ا ست سیاهه هوش هیجانی بارآن[۶](۲۰۰۰) می باشد. به هر حال هوش هیجانی به دلیل مزایایی

چون ارتقا سطح اعتماد به نفس انعطاف پذیری همدلی همسازی

با دیگرا ن و تأ ثیر آ ن بر عملکرد خلاقانه افراد مورد تأ یید   ا ست. چرنیس[۷] (۲۰۰۰) و

عاملی سازنده در حیات اجتماعی شخص تلقی می شود . لازاروی و فولکمن[۸] (۱۹۸۴). در ایران در خصوص همبستگی و اثر گذاری هوش هیجانی و خلاقیت پژوهش چندانی انجام شده است . و با در نظر گرفتن اینکه

هوش هیجانی زمینه ای برای ارتقا عملکرد خلاقانه است و نسل جوا ن برای

سازندگی بیشتر نیازمندآن هستند کوشش زیادی صورت نگرفته است. ولذا پژوهش حاضر به دنبا ل

پاسخگویی به ا ین سوا ل ا ست که آیا در بین دا نش

آموزان دوره متوسطه همبستگی بین هوش هیجانی و خلاقیت آنان مشاهده  می شود یا نه ؟

 

۱۳۰ صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع و جامعه آماری دارد

 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش

از آنجا که توجه به هوش هیجانی و خلاقیت نقش مهمی در تعلیم و تربیت دارد لازم     ا ست دست اندرکاران نظام آموزشی توجه به پرورش و رشد و شکوفایی خلاقیت را در نظر دا شته باشند.

بایستی به معلمان خاطر نشان ساخت که رفتار خلاق و عوامل درونی و بیرونی مرتبط با آن رفتار را می توان تغییر داد و در بهبود آن تلاش کرد. بار آن،(۱۹۹۹)،لذا شناخت خصوصیات افراد خلاق و ویژگیهای شخصیتی آنها امری ضروری است.

 نلر[۱] (۱۹۶۰) یک مانع بر سر راه خلاقیت را نحوه تفکر دانش آموزان درباره خودشان می داند که آنها ارزیابی های منفی از خود داشته ونیز عدم باور دا شتن خود می تواند خلاقیت را پایین بیاورد.

گلمن[۲] (۱۹۹۵) معتقد است می توانیم با شناسایی پایه های هوش هیجانی و آموزش به افراد،

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

توانایی درک خود، مقاومت و کنترل احسا سات خود را افزایش دهیم و در ابعاد مختلف رشد در بعد شناختی هیجانی اخلاقی و اجتماعی تغییرات زیادی ایجاد کنیم .

گمان بسیاری از محققان مانند گیلفورد و تورنس[۳] (۱۹۸۵) این است که خلاقیت

را باید مجموعه یکپارچه از عناصری مانند (سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و بسط ) دانست که در کنار هم صفتی وحدت یافته را به نام خلاقیت می سازند.

در مورد هوش عمومی و خلاقیت همواره این سوال مطرح است که آیا خلاقیت یکی

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

از عوامل هوش است.یا اینکه بین این دو استقلالی وجود دارد ؟ عده ای معتقدند بین این دو ارتباطی قوی وجود دارد و آنها شبیه بهم هستند و خلاقیت بدون هوش بی معنی ا ست .

عده ای دیگر معتقدند بین این دو ارتباطی وجود ندارد و آنها مستقل از هم عمل می کنند . در این دیدگاه اظهار می شود خلاقیت ترکیبی یکپارچه از عناصر

مختلف سیالی ابتکار انعطاف پذیری و بسط ا ست. که بعدی خاص تحت عنوان خلاقیت

را می سازند و این عناصر با هم در تعامل و ارتباط هستند.

این گمان نیز هست که اگر پیوستگی بین هوش و خلاقیت وجود دارد تا حد معینی از ارتباط است (سطح آستانه ای ) . و پس از این حد دو حوزه عملکردی مستقل خواهند داشت. علاوه بر اینها ادعا می شود لزومأ هر فرد باهوشی خلاق نیست و هر فرد خلاقی نیز کم هوش نیست .

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

چنین مساله ای بر این عقیده استوار ا ست که خلاقیت ویژه افرادی خاص (با ضریب هوشی معین )ا ست. که تنها آنها قادرند قدرت آفرینندگی را دارا

باشند و بعبارت ساده تر خلاقیت دارای توزیعی غیر نرمال است . گیلفورد[۴] (۱۹۶۷) اعتقاد دارد ارتباط بین دو مفهوم در زیر سطح آستانه ای ۱۲۰ بسیار قوی تر از سطوح بالای آ ستا نه ای است .

 نظریه آ ستانه ای در حقیقت به میزانی معین از هوش برای خلاقیت اشاره دارد. تورنس (۱۹۶۷) نیر این میزان را با حداقل ممکن بین ۱۱۵ تا ۱۲۰ فرض می کند . (دادستان ۱۳۷۲ ).

یکی از کارکردهای اصلی آموزش و پرورش این است که دانش آموزان را نسبت به شخصیت خودشان آگاه سازد. دانش آموزان باید از همان سالهای ابتدا

یی مدرسه بی همتا بودن خود و دیگران را بطور عمیق و کامل احساس کنند. فرد برای رسیدن به خلاقیت و خود شکوفایی نیازمند اعتماد به خود است .شخص باید به ارزش فردی خود اطمینان داشته باشد . اسبورن (۱۳۷۰).

 از جنبه کاربردی اهمیت موضوع پژوهش را باید بطور عمده به نفع نظام آموزشی تفسیر کرد

. اگرچه در سیستم آموزشی ما کمتر به شناسایی و پرورش خلاقیت توجه شده اما لازم است

به شناخت دقیق فرایند های هوش هیجانی و خلاقیت پرداخته شود و عوامل موثر بر آنها بررسی گردد.نتیجه ای که از پژوهش حاضر حاصل خواهد شد این است که آیا بین هوش هیجانی و خلاقیت رابطه وجود دارد یا خیر ؟

اهداف پژوهش

هدف اصلی در این تحقیق

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان متوسطه نظری منطقه ۱۱ تهران می باشد.

اهداف فرعی

۱- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان دختر و پسر.

۲- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان دختر رشته های ریاضی و تجربی وانسانی .

۳- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان پسر رشته های ریاضی و تجربی وانسانی.

۴- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان دختر سال اول عمومی

۵- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان پسر سال اول عمومی.

فرضیه های تحقیق:

الف : فرضیه اصلی

بین هوش هیجانی و خلاقیت در دانش آموزان دوره متوسطه منطقه ۱۱ تهران همبستگی وجود دارد .

ب : فرضیه های فرعی

۱- بین میانگین هوش هیجانی دختران و پسران تفاوت وجود دارد.

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

۲- بین میانگین خلاقیت دختران و پسران تفاوت وجود دارد.

۳- بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان علوم انسانی با علوم ریاضی و تجربی تفاوت وجود دارد.

۴-      بین میانگین خلاقیت دانش آموزان علوم انسانی با علوم ریاضی و تجربی تفاوت وجود دارد.

۵- بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان پایه اول با پایه دوم و سوم تفاوت وجود دارد.

۶- بین میانگین خلاقیت دانش آموزان پایه اول با پایه دوم و سوم تفاوت وجود دارد.

متغیرها

اصطلاح متغیر[۵] به خصوصیتی اشاره می کند که بوسیله آن اعضای یک گروه یا

مجموعه از یکدیگر متمایز می شوند. اعضای گروه ممکن است افرادی باشند که از لحاظ جنسیت، سن، رنگ چشم، هوش، افت شنیداری، زمان واکنش به محرکها، نگرش نسبت به یک موضوع سیاسی و بسیاری از جنبه های دیگر با هم تفاوت دارند. چنین ویژگیهایی را می توان متغیر نامید (فرگوسن[۶]، ۱۹۸۹)

متغیر مستقل: متغیری است که پژوهش گر می تواند در آن دخل و تصرف کند و در پژوهش حاضر هوش هیجانی به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است.

متغیر وابسته: متغیری که پژوهشگر نمی تواند در آن دخل و تصرف کند و در پژوهش حاضر خلاقیت بعنوان متغیر وابسته می باشد.

متغیر کنترل: متغیری که حضورش در پژوهش ملموس است و پژوهشگر آن را کنترل می کند در این پژوهش،  سن، پایه تحصیلی، جنسیت و رشته تحصیلی متغیر کنترل می باشند.

تعاریف نظری وعملیاتی

الف) تعاریف نظری

 هوش هیجانی[۷]

مایر و سالوی هوش هیجانی را به عنوان مجموعه ای از توانایی های مرتبط به هم که دارای چهار بُعد اساسی می باشند، تعریف می کنند که این ابعاد عبارتند از:

۱- شناسایی و بیان عواطف

۲-      استفاده صحیح از عواطف

۳-      فهم و درک عواطف

۴- مدیریت و تنظیم عواطف (سیاروجی و همکاران- ۲۰۲۰)

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

گلمن هوش هیجانی را مهارتی می داند که دارنده آن می تواند از طریق خودآگاهی روحیات

خود را کنترل کند، از طریق خودمدیریتی آن را بهبود بخشد، از طریق همدلی تاثیر آنها را درک کند و از طریق مدیریت روابط به شیوه‌ای رفتار کند که روحیه خود و دیگران را بالا ببرد. (مقصودی، ۱۳۹۹)

خلاقیت:

ازنظر تورنس[۸] ( ۱۹۹۸) ، : خلاقیت عبارت است از فرآیند حل کردن مشکلات،

مسائل، و اطلاعات، عناصر گم شده، چیزهای ناجور، حدس زدن و فرضیه‌سازی درباره این نواقص و ارزیابی و آزمودن این حدس ها و فرضیه ها، تجدیدنظرکردن و دوباره آزمودن آنها و بالاخره انتقال نتایج. (سیف ۱۳۹۹)

ابراهام مزلو[۹] خلاقیت را چنین تعریف کرده است:

خلاقیت در ابتدا از روان ناهشیار سرچشمه می گیرد. ایده های تازه (و یا نوآوریهای واقعی) است که با آن چه در حال حاضر وجود دارد،‌متفاوت است.

به عقیده برآن[۱۰] (۱۹۸۹) مقدماتی ایجاد می شود. در این وسط معجزه ای رخ می دهد و چیزی به اسم خلاقیت حاصل می شود.

گیلفورد[۱۱] (۱۹۷۱) خلاقیت را این گونه تعریف می کند:

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

تفکر واگرا در حل مسئله. به نظر او تفکر واگرا تفکری است که در جهات مختلف سیر می کند.

مک[۱۲] کینون( ۱۹۸۵) خلاقیت را حل مسئله به نحوی که ماهیتی «بدیع و نو داشته باشد» تعریف می کند.

ویلیامز[۱۳]( ۱۹۸۵) ،  می گوید: «خلاقیت مهارتی است که می تواند اطلاعات پراکنده را به هم پیوند دهد».

استین[۱۴] (۱۹۷۵) خلاقیت را به عنوان : یک فرایندی که منجر به ایده ای تازه شده

و توسط گروه زیادی در زمانهای مختلف، مفید قانع کننده و تابع دفاع باشد» تعریف می کند.

گیلفورد ( ۱۹۷۱) ،در مدل «ساختار عقل» خود،‌خلاقیت را متشکل از ۸ بُعد اساسی زیر می داند:‌

۱- حساسیت به مسئله [۱۵]

۲- سیالی[۱۶]

۳- ایده های نوین[۱۷]

۴- انعطاف پذیری [۱۸]

۵- هم نهادی[۱۹]

۶- تحلیل گری[۲۰]

۷- پیچیدگی [۲۱]

۸- ارزشیابی[۲۲]

به نظر او زیر هرکدام از این بعدهای اساسی چند بعد فرعی قراردارد.

برپایه این مدل گیلفورد یک مجموعه ای از آزمون برای اندازه گیری خلاقیت ساخته که این مجموعه شامل ۱۳ آزمون است. ۹ آزمون کلاسی و آزمون شکلی تورنس[۲۳] (۱۹۸۹) خلاقیت را بطور خلاصه مرکب از چهار عامل اصلی می داند:

۱- سیالی: یعنی استعداد تولید ایده های فراوان

۲- ابتکار: یعنی استعداد تولید ایده های بدیع، غیرمادی و تازه.

۳- انعطاف پذیری: یعنی استعداد تولید ایده های متنوع و یا روشهای بسیار گوناگون.

۴- بسط: یعنی استعداد توجه به جزئیات.

ب) تعاریف عملیاتی

هوش هیجانی

منظور از هوش هیجانی در این تحقیق نمره ای است که آزمودنیها از آزمون هوش هیجانی بار-آن بدست می آورند.

خلاقیت :

خلاقیت آفرینش فرآورده های پیچیده از مواد اولیه ساده می باشد که در این پژوهش منظور از خلاقیت نمره حاصل از اجرای آزمون سنجش خلاقیت عابدی در بین آزمودنیها می باشد.

پیشینه موضوع پژوهش

بعد از این که برای اولین بار سالووی و مایر در سالهای ۱۹۹۰ تئوری مدونی به نام هوش هیجانی ارائه کردند، از آن زمان تاکنون مطالعات زیادی در مورد این سازه در زمینه های مختلف صورت گرفته است. در این جا برخی از این مطالعات را ذکر می کنیم.

الف : درایران

زارع ۱۳۸۰ رابطه بین هوش هیجانی و موفقیت تحصیلی را مورد ارزیابی قرارداد.

وی در این تحقیق از پرسشنامه بار-آن به منظور پیش‌بینی موفقیت تحصیلی به وسیله هوش هیجانی استفاده نمود و دریافت که بین هوش هیجانی و موفقیت تحصیلی همبستگی معناداری وجود دارد ولی بین هوش شناختی و هوش هیجانی همبستگی معنادار وجود ندارد.

بنکداری در سال ۱۳۸۴ به بررسی رابطه هوش هیجانی والدین با سازگاریهای اجتماعی فرزندان پرداخت . بدین منظور ۲۵۲ دانش آموز دختر و پسر پایه چهارم دبستان شهر تهران بررسی شدند.  در نتایج تحقیق وجود رابطه مثبت

و معنادار بین هوش هیجانی والدین و سازگاری اجتماعی فرزندان داشت. مادران از طریق سه مولفه خودکنترلی- هوشیار اجتماعی و خودانگیزی توانایی پیش‌بینی سازگاری اجتماعی فرزندان دختر خود را دارند. و این امر نزد پدران

به مولفه‌های هوشیاری اجتماعی – توانایی پیش بینی سازگاری اجتماعی فرزندان پسر را دارا می باشند. نتایج نشان می دهد که بین هوش هیجانی پدران و مادران تفاوتی وجود ندارد. تنها در مولفه خودکنترلی نمرات پدران بیشتر از مادران می باشد.

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

سازگاری اجتماعی دختران از پسران بیشتر است. اما از دیدگاه مادران تفاوتی در سازگاری اجتماعی فرزند دختر و پسر دیده نمی شود.

عباسی (۱۳۹۹) به بررسی و مقایسه هوش هیجانی دانش‌آموزان پسر کم توان ذهنی آموزش پذیر ۱۲-۱۰ ساله با و بدون اختلالهای عاطفی رفتاری در

شهر تهران پرداخت. نتایج تحقیق بین دو گروه مادران فاقد و واجد اختلالات عاطفی رفتاری

نشان داد که آنها در زمینه هوش هیجانی کلی و زیر مجموعه ای آنها که عبارتند از: خودآگاهی – خودکنترلی- خودانگیزی – همدلی و مهارتهای اجتماعی می باشند. تفاوت معناداری با یکدیگر دارند.

مقصودی (۱۳۹۹) به بررسی و مقایسه ویژگیهای شخصیتی و روانشناختی

(هوش هیجانی – خلاقیت – خودپنداری- خودکارآمدی – منبع کنترل) کارآفرینان تهرانی با افرادی عادی می پردازد که نتایج حاصل از داده های هوش هیجانی نشان می دهد که بین میانگین دو گروه کارآفرینان و افراد عادی تفاوت معناداری وجوددارد. بدین

…………………………….

………………………………………………….

دراین تحقیق پس از طی مراحل و اقدامات اولیه پرسشنامه های مربوطه

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان

بین نمونه آماری توزیع وتعداد ۳۴۴ پرسشنامه قابل استفاده گردید .

دراین فصل ابتدا جداول توصیفی نمونه آماری به تفکیک ارائه شده سپس با استفاده از روشهای آماری

، میانگین وانحراف معیار هریک از فرضیه ها مورد تجزیه وتحلیل واقع گردید ودرانتها باتوجه به محاسبات انجام شده سطح معنا داری بدست آمد وبا استفاده از نتایج حاصل به بررسی هریک از فرضیه های آماری پرداخته شده است .

در این فصل تحلیل داده­­‌‌ها به منظور آزمون فرضیه‌های تحقیق انجام شده است. به منظور توصیف داده‌ها از میانگین و انحراف معیار  و رسم نمودار، و به منظور تحلیل استنباطی داده‌ها از روش آماراستنباطی ( آزمون همبستگی و آزمونT  مستقل) استفاده شده است.

شاخص­های آماری مربوط به کل آزمودنی­ها در هر یک از دو ویژگی مورد آزمون (هوش هیجانی و خلاقیت) در این تحقیق عبارتند از:

جدول(۱-۴) شاخص­های آمارتوصیفی مربوط به امتیازات (نمرات) هر یک از دو ویژگی مورد آزمون در این تحقیق بصورت کلی و تفکیک شده بر اساس متغیرهای کنترل (جنسیت، رشته تحصیلی و پایه  تحصیلی) عبارتند از :

………………….