توضیحات

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

طبق دیدگاه مبتنی بر منابع شرکت، سرمایه فکری منابع مهمی هستند که شرکت ها را قادر به ایجاد مزیت رقابتی و عملکرد مالی برتر می نمایند. از این رو هدف اصلی در این

جهت سنجش متغیر مستقل از مدل پالیک استفاده شده است و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از داده های بدست آمده از نرم افزار ره آورد نوین ،

برای محاسبه متغیرهای پژوهش، توسط نرم افزار Excel استفاده شده است. این د اده ها

جهت آزمون فرضیه ها توسط نرم افزار Spss به کمک آماره های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی ، مورد تجزیه وتحلیل

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

قرارگرفتند. بنابراین ۷۰ شرکت فعال بورسی به عنوان نمونه انتخابی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از روش رگرسیون چندگانه برای فرضیه های

اصلی صورت گرفته است. فرضیه اصلی اول که به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک

کل می پردازد نشان از عدم وجود رابطه معناداری بین سرمایه فکری و ریسک کل در بورس

اوراق بهادار تهران دارد. فرضیه اصلی دوم که به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و

ریسک سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های ذکر شده می پردازد از وجود

رابطه معنادار بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک در بورس خبر می دهد. فرضیه اصلی

سوم که به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک غیرسیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد، خبر از عدم وجود رابطه معنادار بین سرمایه فکری و ریسک

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار

غیرسیستماتیک می دهد. نتایج حاصل از این فرضیه ها صرفنظر از اندازه شرکت است حال با درنظرگرفتن اندازه شرکت در هر یک از فرضیه های اصلی به این نتیجه رسیدیم که بین

سرمایه فکری و ریسک کل با تأثیر اندازه شرکت رابطه معنادار وجود ندارد و همچنین بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک با تأثیراندازه شرکت رابطه معنادار وجود ندارد

 ۱۳۸صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

چکیده: ۱

مقدمه: ۲
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه ۴
۲-۱ تاریخچه مطالعاتی ۵
۳-۱- بیان مسأله ۱۲
۴-۱- چهارچوب نظری تحقیق ۱۲
۵-۱- فرضیه های تحقیق ۱۵

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک 

۶-۱- اهمیت و ضرورت تحقیق ۱۶
۷-۱- اهداف انجام تحقیق ۱۷
۸-۱ حدود مطالعاتی ۱۷
۱-۸- قلمرو مکانی تحقیق ۱۷
۲-۸- قلمرو زمانی تحقیق ۱۷
۳-۸- قلمرو موضوعی تحقیق ۱۷
۹-۱- تعریف واژه ها و اصطلاحات ۱۸

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک  بورس

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
۱-۲ مقدمه ۲۱
۲-۲- بخش اول : نظریه های مربوط به سرمایه فکری ۲۳
۱-۲-۲- تعاریف مختلف سرمایه فکری ۲۴
۳-۲- بخش دوم : مدل های طبقه بندی سرمایه فکری ۲۵
۱-۳-۲- ادوینسون و مالونه (۱۹۹۷) ۲۶
۲-۳-۲- سویبی (۱۹۹۷) ۲۶
۳-۳-۲- طبقه بندی نورتون و کاپلان(۱۹۹۲) ۲۸

۴-۲- بخش سوم : روش های اندازه گیری سرمایه فکری ۲۹

۱-۴-۲- طبقه بندی روش های اندازه گیری سرمایه فکری ۲۹
۲-۴-۲- ارزش افزوده اقتصادی ۲۹
۳-۴-۲- کارت نمره متوازن ۳۰
۴-۴-۲- ترازنامه نامرئی ۳۰
۵-۴-۲- کنترل دارایی های ناملموس ۳۰
۶-۴-۲- روش جهت یابی تجاری اسکاندیا ۳۱
۷-۴-۲- شاخص سرمایه فکری ۳۱
۸-۴-۲- نرخ بازده دارایی ها ۳۱

 ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

۹-۴-۲- روش تشکیل سرمایه بازار ۳۲
۱۰-۴-۲- کارگزار تکنولوژی ۳۲
۱۱-۴-۲- روش سرمایه فکری مستقیم ۳۲
۱۲-۴-۲- روش های مالی و مراحل اندازه گیری مالی سرمایه فکری ۳۳
۱۳-۴-۲- مدل مدیریت سرمایه فکری ۳۳
۱۴-۴-۲- کیوتوبین ۳۳
۱۵-۴-۲- هوش سرمایه انسانی ۳۴
۱۶-۴-۲- مدل کارگزار فناوری ۳۴
۱۷-۴-۲- روش ارزشگذاری جامع ۳۴
۵-۲- ارزیابی تحلیلی – تطبیقی و مدل های سنجش سرمایه فکری ۳۵

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک

۶-۲- طبقه بندی شیوه اندازه گیری سرمایه فکری از دید کلینت و دارن ۳۶
۱-۶-۲- روش های محاسبه مستقیم سرمایه فکری ۳۶
۲-۶-۲- روش های برآورد ارزش بازاری سرمایه ۳۶
۳-۶-۲- روش های برگشت دارایی ها ۳۶
۴-۶-۲- روش های کارت امتیاز ۳۷
۷-۲- نحوه محاسبه سرمایه فکری ( با استفاده از مدل پالیک ) شاخص های عملکرد مالی

شرکت ها ۳۷
۱-۷-۲- محاسبه سرمایه فکری با استفاده از مدل پالیک ۳۷
۸-۲- انواع ریسک: ۴۰
۱-۸-۲- انواع ریسک : نگرش نظریه نوین پرتفوی(ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک ) ۴۴
فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق
۱-۳ مقدمه ۴۷
۲-۳- روش تحقیق ۴۷
۳-۳- روش گردآوری اطلاعات ۴۸
۴-۳ روایی و پایایی تحقیق ۴۹
۵-۳- ابزارگردآوری اطلاعات ۴۹
۶-۳- جامعه آماری تحقیق ۵۰

۷-۳ مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرهای پژوهش ۵۱

۸-۳- متغیرهای عملیاتی تحقیق ۵۷
۹-۳- روش تجزیه و تحلیل داده ها ۵۷
۱-۹-۳- تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی ۵۹
۲-۹-۳– آزمون همبستگی ۵۹
۳-۹-۳- رگرسیون چندگانه ۶۰
۴-۹-۳- آزمون نرمال بودن (کولموگروف- اسمیرنوف) ۶۰
۵-۹-۳- آزمون خودهمبستگی (دوربین – واتسن) ۶۱
۶-۹-۳- چندهم خطی ۶۱
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
۱-۴ مقدمه‏ ۶۴
۲-۴- شاخص های توصیفی متغیرها ۶۴
۳-۴- روش آزمون فرضیه های تحقیق ۶۷
۴-۴- تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق ۶۸

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

۱-۴-۴- بررسی فرض نرمال بودن متغیرها : ۶۸
۲-۴-۴- خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هر فرضیه به شرح زیر بیان می شود ۷۰
۱-۲-۴-۴- تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی اول ۷۰
۲-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی اول: ۷۰
۳-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی دوم: ۷۲
۴-۲-۴-۴- آزمون فرعی سوم: ۷۳
۵-۲-۴-۴- آزمون فرضیه اصلی اول: ۷۵
۶-۲-۴-۴- تجزیه وتحلیل آزمون فرضیه اصلی دوم : ۷۶
۷-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی چهارم : ۷۷
۸-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی پنجم :‌ ۷۸

۹-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی ششم : ۸۰
۱۰-۲-۴-۴- آزمون فرضیه اصلی دوم: ۸۵
۱۱-۲-۴-۴- تجزیه وتحلیل آزمون فرضیه اصلی سوم ۹۰
۱۲-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی هشتم :‌ ۹۰
۱۳-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی نهم : ۹۲
.۱۴-۲-۴-۴- آزمون فرضیه فرعی دهم :‌ ۹۳
۱۵-۲-۴-۴- آزمون فرضیه اصلی سوم: ۹۵
۱۶-۲-۴-۴- فرضیه اصلی چهارم: ۹۶
۱۷-۲-۴-۴- فرضیه اصلی پنجم: ۹۷
۱۸-۲-۴-۴- فرضیه اصلی ششم: ۹۹
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

۱-۵ مقدمه ۱۰۳

۲-۵- ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها ۱۰۴
۱-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی اول : ۱۰۴
۲-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی دوم : ۱۰۵
۳-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی سوم : ۱۰۷
۴-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی چهارم : ۱۰۹
۵-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی پنجم : ۱۱۰
۶-۲-۵- نتیجه آزمون فرضیه اصلی ششم: ۱۱۰
۳-۵- نتیجه گیری کلی تحقیق ۱۱۱
۴-۵- پیشنهادها ۱۱۲

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

۲-۴-۵- پیشنهاد دوم مربوط به فرضیه اصلی دوم : ۱۱۲
۳-۴-۵- پیشنهاد سوم مربوط به فرضیه اصلی سوم : ۱۱۲
۴-۴-۵- پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های تحقیق ۱۱۳
۵-۴-۵- پیشنهادهایی برای تحقیق های آتی ۱۱۳
۵-۵- محدودیت های تحقیق ۱۱۴
پیوست ها
پیوست یک : نمونه آماری تحقیق ۱۱۷
منابع و ماخذ
منابع فارسی: ۱۱۹
منابع لاتین: ۱۲۱
چکیده انگلیسی: ۱۲۵

جدول ۱-۱: خلاصه ی نتایج تحقیقات انجام شده در ارتباط با سرمایه فکری ۱۴

جدول ۱-۲ : برخی طبقه بندی های ارائه شده سرمایه فکری ۲۵
جدول ۲-۲ : مقایسه ارزش گذاری سرمایه های فکری(رودو ولیرت) ۳۵

جدول ۱-۴ : شاخص های توصیف کننده متغیرها تحت، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع برای متغیر وابسته ۶۵
جدول ۲-۴: شاخص های توصیف کننده متغیرها تحت، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع برای متغیر مستقل ۶۶

جدول ۳-۴: آزمون کلموگروف اسمیرونوف- متغیر وابسته ۶۹
جدول ۴-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه فیزیکی و ریسک کل ۷۰
جدول ۵-۴ : ضریب همبستگی،ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فیزیکی و ریسک کل ۷۱

جدول ۶-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه ساختاری و ریسک کل ۷۲
جدول ۷-۴: ضریب همبستگی ،ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه ساختاری و ریسک کل ۷۳

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

جدول ۸-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه انسانی و ریسک کل ۷۴
جدول ۹-۴: ضریب همبستگی ،ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه انسانی و ریسک کل ۷۴
جدول ۱۰-۴: ضریب همبستگی،ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فکری و ریسک کل ۷۵
جدول ۱۱-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه فیزیکی و ریسک سیستماتیک ۷۷
جدول ۱۲-۴: ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فیزیکی و ریسک سیستماتیک ۷۸

جدول ۱۳-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه ساختاری و ریسک سیستماتیک ۷۹
جدول ۱۴-۴ : ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه ساختاری و ریسک سیستماتیک ۷۹
جدول ۱۵-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه انسانی و ریسک سیستماتیک ۸۰
جدول ۱۶-۴: ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه انسانی و ریسک سیستماتیک ۸۱

جدول شماره ۱۷-۴: آنالیز واریانس رگرسیونبرای سرمایه انسانی و ریسک سیستماتیک ANOVA 81

جدول ۱۸-۴: ضرایب معادله رگرسیون برای سرمایه انسانی و ریسک سیستماتیک ۸۲
جدول ۱۹-۴: ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک ۸۶
جدول ۲۰-۴: آنالیز واریانس رگرسیون برای متغیر سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک ANOVA 86
جدول ۲۱-۴ : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیر سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک ۸۷
جدول ۲۲-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه فیزیکی و ریسک غیرسیستماتیک ۹۰
جدول ۲۳-۴:‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فیزیکی و ریسک غیرسیستماتیک Model Summary 91

جدول ۲۴-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه ساختاری و ریسک غیرسیستماتیک ۹۲

جدول ۲۵-۴: ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه ساختاری و ریسک غیرسیستماتیک ۹۳
جدول ۲۶-۴ : ضریب همبستگی و سطح معنی داری و تعداد داده ها بین دو متغیر سرمایه انسانی و ریسک غیر سیستماتیک ۹۴

جدول ۲۷-۴:‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه انسانی و ریسک غیرسیستماتیک ۹۴
جدول ۲۸-۴: ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری سرمایه فکری و ریسک غیرسیستماتیک ۹۵
جدول ۲۹-۴ : ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری بین سرمایه فکری و ریسک کل با تأثیر متغیرتعدیلی اندازه شرکت ۹۷
جدول ۳۰-۴: ‌ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک با تأثیرگذاری متغیرتعدیلی اندازه شرکت ۹۸

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

جدول ۳۱-۴: ضریب همبستگی ،‌ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون و سطح معنی داری بین سرمایه فکری و ریسک غیر سیستماتیک با تأثیرگذاری متغیر تعدیلی اندازه شرکت ۹۹
جدول ۳۲-۴ : یافته های حاصل از بررسی فرضیه ها ۱۰۱

نمودار ۱-۲ : طرح ارزش اسکاندیا ۲۶
نمودار ۲-۲: طبقه بندی سویبی از طریق چهارچوب ناظر دارایی نامشهود ۲۷
نمودار ۳-۲: چهارچوب کارت امتیازی متوازن ۲۸
نمودار ۴-۲ : انواع ریسک ۴۱
نمودار ۵-۲ طبقه بندی معیارهای کمی ریسک (رتبه بندی براساس پیچیدگی محاسبه) ۴۴
نمودار ۶-۲ : ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک ۴۵
نمودار ۱-۳ تحلیلی تحقیق ۵۱
نمودار ۱-۴ : ‌آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون ۸۳
نمودار ۲-۴: خط و معادله رگرسیون ۸۴

نمودار ۳-۴: چگونگی رابطه بین پاسخ ها و باقی مانده ها ۸۵
نمودار ۴-۴ : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون ۸۸
نمودار ۵-۴: خط و معادله رگرسیون ۸۹
نمودار ۶-۴: چگونگی رابطه بین پاسخ ها و باقی مانده ها ۸۹

مقدمه:
یکی از مهمترین مشکلات سیستم های حسابداری سنتی ، ناتوانی آنها در سنجش و اندازه گیری و در نظر گرفتن شفاف سرمایه فکری شرکت ها به شمار می آید . اغلب این سیستم ها از نقش و اهمیت فزاینده حق مالکیت معنوی و دانش در سازمان های عصر نوین غافل بوده و از توان سنجش ارزش واقعی دارایی های نا مشهود در محاسباتشان قاصرند.

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

به همین دلیل تمایل به سنجش و لحاظ کردن ارزش واقعی دارایی های نا مشهود و دانش در صورتهای مالی شرکت ها بیش از پیش افزایش یافته است . در جوامع دانش محور کنونی ،بازده سرمایه فکری به کار گرفته شده اهمیت یافته است . این به آن معنی است که در مقایسه با سرمایه های فکری ، نقش و اهمیت سرمایه های مالی در تعیین قابلیت سود

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

آوری پایدار کاهش چشم گیری یافته است .به عبارتی دیگر می توان چنین متصور شد که میان میزان برخورداری شرکت ها از دارایی های نا مشهود و دانش از یک طرف و ارزش واقعی سرمایه فکریشان (و در نهایت ارزش بازاری سهام شرکت ها ) رابطه ی مستقیمی

وجود دارد . به دلیل افزایش اهمیت نسبی سرمایه های فکری (به عنوان مهم ترین بخش از سرمایه های کل شرکت ) در سود آوری پایدار و مستمر و بلند مدت ، اکثر شرکت ها در پی یافتن جواب هایی مناسب برای سؤالات اساسی زیر هستند .
روش های سنجش سرمایه های فکری شرکت ها کدامند ؟

فصل اول
کلیات تحقیق

۱-۱ مقدمه
در عصر کنونی که انقلاب دانش نامبرده شده است دانش در مقایسه با سایر عوامل تولید از قبیل زمین، ماشین آلات و … از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. یکی از مهمترین ویژگی دانش ، نامشهود بودن آن است بدین معنا که غیر قابل لمس و نامحسوس است و

تعیین ارزش واقعی و اندازه گیری آن بسیار مشکل است اگرچه در گذشته سازمانها با استفاده از روش های حسابداری قادر به اندازه گیری و محاسبه ارزش و اندازه عوامل تولید

خود بوده اند. با توجه به سیر تغییرات دانش در جهان می توان چنین نتیجه گرفت که در

گذشته بیشتر دارایی های سازمان قابل لمس بوده است و امروزه بخش وسیعی از دارایی های سازمانها نامشهود است. دانش یا سرمایه فکری به عنوان یک عامل تولید ثروت در مقایسه با سایر دارایی های فیزیکی ارجعیت بیشتری پیدا کرده است. سرمایه فکری بیشتر

مبتنی بر دانش و اطلاعات می باشد و می تواند شامل هر چیزی از قبیل وفاداری مشتری گرفته تا مهارت های تکنولوژی باشد که تأثیر مهمی بر فرآیندهای نوآوری سازمانی دارد.
سرمایه فکری به دلیل اهمیت عناصر تشکیل دهنده آن سرمایه انسانی، سرمایه مشتری،

سرمایه ساختاری و سرمایه فیزیکی تأثیر قابل توجهی بر عملکرد سازمانها خواهد داشت. پژوهش ها و تحقیقات فراوان در زمینه تأثیر سرمایه فکری بر

عملکرد سازمانها صورت گرفته است که می تواند به تحقیق سوئیس و کود وریچارد رمون در سال ۲۰۰۰ در مالزی انجام

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک

شده است اشاره کرد. از سوی دیگر دنیای امروز، اقتصاد صنعتی را پشت سر گذاشته و وارداقتصاد مبتنی بر دانش شده است . اقتصاد مبتنی بر دانش

اقتصادی است که در آن تولید و بهره وری از دانش، نقش ا صلی را در فرآیند ایجاد ثروت ایفا می کند (چن و همکارانش ، ۲۰۰۵، ۳۹۶-۳۸۵). یکی از ویژگی های متمایز اقتصاد مبتنی بر دانش، جریان

هنگفت سرمایه گذاری در سرمایه انسانی و تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است. اقتصاد دانش جدید به گونه بلقوه منابع نامحدودی ارائه می کند؛ زیرا

ظرفیت انسانی برای ایجاد دانش نامحدود است . دارایی های نامشهود و سرمایه فکری سریعاً مکمل دارایی های فیزیکی می شوند.

سرمایه فکری یعنی کل موجودی سرمایه یا حق مالکانه مبتنی بر دانش که شرکت

مالک آن است (دیزونکوسکی، ۲۰۰۰، ۳۶-۳۲) . به بیان دیگر، منظور از سرمایه فکری، توسعه و بکارگیری منابع دانش در شرکت هاست. این تحقیق به دنبال بررسی روابط متقابل بین

اجزای سرمایه فکری و اثرات آن برعملکرد سازمانی در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. و از آنجا که سرمایه فکری مورد علاقه گروه های متعددی همچون سهامداران، مدیران، پژوهش

گران و سیاستمداران است، لذا اهمیت این پژوهش ، برجسته کردن نقش سرمایه فکری در ارزیابی عملکرد مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس

است تا بدین وسیله نتوانند از سرمایه فکری خود بیشترین بهره برداری را داشته باشند. همچنین یافته های این پژوهش به مدیریت بهتر سرمایه فکری نیز کمک می نماید.

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

۲-۱ تاریخچه مطالعاتی
در اینجا تنها به ذکر پژوهش های تجاربی مهم خارجی که رابطه بین سرمایه فکری و عملکرد را بررسی کرده اند

بسنده می کنیم لازم به ذکر است که تحقیقات داخلی و خارجی در زمینه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک نپرداخته است و به دلیل محدود بودن این پژوهش به تحقیقات مربوط به سرمایه فکری و ریسک به تفکیک می پردازیم.
تحقیقات خارجی
در زمینه سرمایه فکری با ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک تحقیقاتی صورت نگرفته است اما پژوهشی که در زمینه سرمایه فکری و ریسک با

رویکرد گزارشگری می توان اشاره کرد که در سال ۲۰۰۷ و در ژورنال خارجی به چاپ رسیده است نویسندگان این مقاله توبین و

هانسن و بونتیس و هافمن هستند . جامعه آماری آنها ۸ شرکتIT در سوئد بوده است. آنها دراین مقاله به این نتیجه رسیدند که بین ریسک

غیرسیستماتیک و سرمایه فکری رابطه ای وجود ندارد و گزارشگری سرمایه فکری به شفافیت صورت های مالی با تأثیر ریسک سیستماتیک می افزاید.

ریاحی بکلویی، به بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد شرکت های چند ملیتی امریکایی در دوره زمانی ۱۹۹۶-۱۹۹۲ پرداخته است (ریاحی بلکویی ۲۰۰۳، ۲۲۶-۲۱۵) . جامعه آماری

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و

وی ۱۰۰ شرکت تولیدی و خدماتی چند ملیّتی امریکایی در سال ۱۹۹۱ و نمونه آماری آن ۸۱ شرکتی بود که داده های مورد نیاز پژوهش را در سال های مورد بررسی ارائه کرده بودند.

در این راستا، وی «تعداد درخواست های حفاظت از علائم تجاری» توسط هر شرکت در طی یک دوره ۱۰ ساله منتهی به ۱۹۹۱ را به عنوان معیاری برای سنجش سرمایه فکری و « نسبت افرزش افزوده به کل دارای ها» را به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد شرکت در نظر گرفت. در واقع، متغیر مستقل این پژوهش، تفاوت بین تعداد درخواست علائم ۵ ساله

(۱۹۹۶-۱۹۹۲) نسبت ارزش افزوده به کل دارای ها و میانه میانگین ۵ ساله (۱۹۹۶-۱۹۹۲)،

این نسبت در نمونه مورد مطالعه بود. نتایج وی حاکی از آن است که بین عملکرد شرکت های چند ملیتی امریکایی و سرمایه فکری شرکت رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
چن و همکاران، نیز رابطه بین سرمایه فکری با ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت های

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

پذیرفته شده در بورس سهام تایوان در دورۀ زمانی ۲۰۰۲-۱۹۹۲ را به گونه ای تجربی بررسی کردند آن ها سرمایه فکری را با استفاده از ضریب ارزش

افزوده فکری و اجزای آن مخارج تحقیق و توسعه تقسیم بر ارزش دفتری سهام عادی و هزینه تبلیغات تقسیم بر ارزش دفتری سهام عادی و ارزش بازار و عملکرد مالی را با استفاده از نسبت های ارزش بازار به

ارزش دفتری، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی ها، رشد درآمد و بهره وری کارکنان اندازه گیری نمودند. روش آماری مورد استفاده در این پژوهش، رگرسیون خطی چندگانه بود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که سرمایه فکری اثر مثبتی بر ارزش بازار و عملکرد

مالی دارد و ممکن است معیاری برای عملکرد آتی محسوب گردد. همچنین شواهد ارائه شده حاکی از آن بود که مخارج تحقیق و توسعه اطلاعات

بیشتری را در مورد سرمایه ساختاری ارائه می نماید و دارای رابطه مثبتی با سودآوری و ارزش بازار شرکت می باشد(چن و همکاران، ۲۰۰۵، ۱۷۶-۱۵۹) .

چانگ، با استفاده از ضریب ارزش افزوده فکری و ضریب ارزش افزوده فکری

تعدیل شده، تأثیر سرمایه فکری را بر ارزش بازار (نسبت ارزش بازار به ارزش

دفتری و نسبت حقیقت به سود) و سودآوری (بازده دارایی ها، بازده حقوق صاحبان سهام، قدرت سودآوری ساده و حاشیه سود در صنعت تکنولوژی اطلاعات تایوان طی سال های ۲۰۰۵-۲۰۰۱ بررسی نمود. وی از

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک

طریق گنجاندن مخارج تحقیق و توسعه و اموال فکری به عنوان دو متغیر

مستقل جداگانه در مدل رگرسیون خطی چندگانه، ضریب ارزش افزوده فکری پالیک (۱۹۹۷)، را تعدیل کرد. نتایج وی نشان داد که در سطح کل صنعت مربوطه، سرمایه فکری و اجزای آن، فقط رابطه مثبت و معنی داری را با سودآوری و

ارزش بازار دارند. اما در زمینه های مختلف هر صنعت تکنولوژی اطلاعات، رابطه مثبت و یا منفی معنی داری بین سرمایه فکری و اجزای آن با ارزش بازار و سودآوری وجود دارد.
همچنین، نتایج آزمون ضریب ارزش افزوده فکری تعدیل شده بر اهمیت مخارج تحقیق و توسعه و احوال فکری برای افزایش ارزش بازار و سودآوری شرکت تأکید می کرد (چانگ و همکارانش، ، ۳۵) .

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

چن و همکاران، نیز درا ین پژوهش به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و بازده مالی ۱۵۰ شرکت پذیرفته شده به بورس سهام سنگاپور در دوره زمانی

۲۰۰۲-۲۰۰۰ پرداختند. برای این منظور، آن ها سه نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، سود هر سهم و بازده سالانه هر سهم را به عنوان شاخصی برای

بازده مالی، و سه جزء ضریب ارزش افزوده فکری پالیک (۱۹۹۷)، را به عنوان شاخصی برای سرمایه فکری در نظر گرفتند

روش آماری مورد استفاده در این پژوهش، رگرسیون حداقل مربعات جزئی بود. نتایج مطالعه آن ها این بود که: ۱) بین سرمایه فکری و عملکرد شرکت

رابطه مثبتی وجود دارد. ۲) بین سرمایه فکری و عملکرد آتی شرکت رابط مثبتی وجود دارد. ۳) بین نرخ رشد سرمایه فکری و عملکردآتی شرکت رابطه مثبت وجود دارد. ۴) نقش سرمایه فکری درعملکرد صنایع مختلف، متفاوت است.

به گونه کلی بررسی تحقیقات خارجی حاکی از این است که بین سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکت رابطه مثبتی وجود دارد. اما شدت این رابطه در

کشورها و صنایع مختلف متفاوت است. این امرنشان دهنده اهمیت نقش سرمایه فکری در ارتقاء عملکرد مالی شرکت های مختلف است.
کوجان سیوو(۲۰۰۵)

سرمایه فکری IC به قابلیت های رقابت پذیری بسیاری از شرکت ها صرف نظر از صنعت اطلاق می شد. سرمایه فکری شامل منابع غیر مادی مانند

قابلیت های کارکنان، منابع سازمانی، روش عملیاتی و روابط ذینفعان است. به سرمایه فکری (IC) اهمیت داده می شود چرا که شرکت ها به اطلاعات مربوط به آن احتیاج دارند.
اندازه گیری عملکرد موجود اساساً روی جنبه های مالی و فیزیکی شرکت ها متمرکز شده است و سیستم های اندازه گیری بدون اطلاعات مربوط به

عملکرد IC ناقص است. به هر حال، در سال های اخیر، ابزارها وروش ها

خاص بسیاری برای اندازه گیری ومدیریت IC گسترش یافته است.
این مقاله اطلاعاتی برای عملکرد شرکت های فنلاندی، به کار برنده یکی از این روش های جدید را ارائه می کند.

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس

متدلوژی ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری، توسعه یافته توسط Antepalic برای اندازه گیری عملکرد کل یک شرکت بکار می رود. دراین تحقیق مفهوم تبعی VAIC، کارایی سرمایه فکری ، جهت اندازه گیری عملکرد IC درون یک شرکت به کار می رود. این روش بر این اساس شناخته شده است که ایجاد

ارزش از ۲ دسته منبع اولیه مشتق می شود. منابع سرمایه فیزیکی و منابع سرمایه فکری، داده های مورد نیاز برای محاسبه را می توان در سیستم های مالی موجود شرکت یافت.
آپوهامی
هدف این مقاله تحقیق اثر خلق ارزش در افزایش قیمت سهام سرمایه گذاری است.

نویسنده از اطلاعات جمع آوری شده از دو منبع زیر استفاده کرده

است: ۱- شرکت های لیست شده در بورس تایلند ۲- ضریب ارزش افزوده فکری توسط داده شده جهت تحقیق اثر کاترایی و خلق ارزش شرکت بر افزایش قیمت سهام سرمایه گذاری، به عنوان مقیاس سرمایه فکری و مدل رگرسیون چند گانه.

تحقیق از گزارشات سالانه حسابرسی شده ضعیف بازارسهام بورس تایلند استفاده می کند. جامعه آماری تحقیق شامل ۳۳ شرکت بیمه، مالی و بانکداری بورس تایلند در سال ۲۰۰۵ می باشد..

تحقیق تجربی نشان داد که سرمایه فکری یک شرکت یک رابطه معنی داری با افزایش قیمت سهام سرمایه گذاران دارد. یافته ها دانش پایه سرمایه فکری را افزایش می دهد و مفهوم سرمایه فکری را بدست آوردن ضریب رقابتی در اقتصاد پایدار مانند تایلند توسعه می

دهد. بدینگونه یک شرکت با توجه به نتایج این تحقیق می تواند استراتژی های تجاری اش را جهت افزایش کارایی منابعش و دست یافتن به مزایای رقابتی پایدار فرم بندی کند.

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس

ویلیافر
این تحقیق با ادبیات قبلی به روش های آشکارسازی سرمایه فکری در ۲ روش عمده تفکیک شده است. نخست این تحقیق یک آزمون طولی از روش های

آشکارسازی سرمایه فکری در گزارشات سالانه از FTSE100، شرکت های لیست شده از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ آماده می کند دوم، این مقاله رابطه میان عملکرد سرمایه فکری و آشکارسازی سرمایه فکری را تحقیق می کند.
با توجه به اینکه اولین هدف اصلی مقاله به نتیجه رسیده است، براساس یافته های گزارش شده که درمقایسه نتایج سالانه دوره بررسی آمده این

تحقیق یک افزایش عمده در میزان افشاء سازی سرمایه فکری در گزارشات سالانه شرکت های سهامی عام در بریتانیای کبیر از FTSE100 بود.

در ارتباط با دومین هدف اصلی این تحقیق، یافته های تجربی یک رابطه منظمی بین عملکرد سرمایه فکری و میزان افشا در طی دوره بررسی نشان نداد.

نتایج به هر حال اظهار می کند که اگر عملکرد سرمایه فکری مقدار بالایی باشد. افشاء سازی کاهنده است. در آخر این مقاله بینشی را با ارزش جهت راهنمایی ادبیات تحقیق سرمایه فکری تهیه می کند. راهنمایی ها عبارتند از:

 یک نشان از تغییرات روش های افشاء سرمایه فکری شرکت های سهامی عام از بریتانیای کبیر در طول دهه ۱۹۹۰٫

 عامل های تأثیر گذار برروش های افشاء سرمایه فکری در طی دوره مزبور.

 توجیه متدولوژی VAIC به عنوان یک تکنیک مناسب برای اندازه گیری عملکرد سرمایه فکری شرکت ها

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

در زمینه تحقیقات انجام شده از ریسک مارکویتز اولین کسی بود که معیار خاص سبد سهام را بسط داد به بازده مورد انتظار و ریسک یک پرتفلیو رسید

مدل مارکویتز مرز کارآمد پرتفلیو ها را خلق نمود و سرمایه گذاران انتظار دارند که پرتفلیو را انتخاب نمایند که برای آنها از مجموعه کارایی سبد سهام های در دسترس آنان بهینه ترین باشد.

مارکویتز در سال ۱۹۵۹ بود که پی برد سرمایه گذاران به دو دلیل ، به کمینه کردن ریسک کاهش(منفی) علاقه مند هستند.

۱- فقط ریسک کاهشی ( منفی) یا (ابتدا ایمنی) به سرمایه گذار مربوط می شود.

۲- توزیع اوراق بهادار ممکن است که نرمال نباشد.

یکی دیگر از محققانی که در زمینه بررسی قابلیت های نیم واریانس مطالعات زیادی انجام داده است ژاویر استرادا می باشد او در یکی از مقاله های خود

رفتار برخاسته از شیوه میانگین واریانس سرمایه گذاران را با رفتار برخاسته از شیوه میانگین – نیم واریانس مقایسه می کند به نظر او پذیرفتنی ترین

تعریف از ریسک دارایی در یک سبد سهام متنوع ، بتای آن دارایی (ریسک سیستماتیک ) است. استرادا عقیده دارد که این تعریف ریسک از تعادلی ناشی می شود که در آن سرمایه گذاران رفتار میانگین – واریانسی از خود نشان می دهند.
سراواسترادا در سال (۲۰۰۵) با بررسی ۱۶۰۰ کمپانی در ۳۰ کشور به بررسی متغیرهای

تأثیرگذار برروی بازده موردنیاز پرداختند. پژوهش این محققان برروی بتای تعدیلی جهانی و ریسک های هم خانواده می باشد. این مطالعه شامل چندگروه متغیر بوده که گروه اول متغیرها گروه متغیرهای سنتی (شامل انحراف معیار، بتای منطقه ای و بتای جهانی است و گروه دوم متغیرها تحت عنوان

فاکتورهای خانوادگی شامل (اندازه ، ارزش دفتری به ارزش بازار، دورۀ زمانی بازار منطقه ای و… و بالاخره گروه سوم متغیرها شامل ریسک هم خانواده تعدیلی است که مشتمل بر شبه انحراف معیار و بتای تعدیلی جهانی است ( استراداوسرا، ۲۰۰۵، ۲۷۲-۲۵۷) .
تحقیقات داخلی

 غیر سیستماتیک در بورس

تاکنون پژوهش های زیادی در مورد تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد شرکت های بورس اوراق بهادار تهران انجام نشده است. سایه پژوهش های داخلی انجام شده در زمینه سرمایه فکری به قرار زیر است: انواری رستمی و رستمی، پس از ارائه تعاریفی در مورد سرمایه فکری و اجزای تشکیل دهنده آن،

برخی از روش های سنجش سرمایه فکری را به طور مختصر ارائه و در پایان چند مدل کمّی ساده را برای سنجش سرمایه فکری پیشنهاد نمودند(انواری رستمی و رستمی، ، ۷۵-۵۱) .

انواری رستمی و سراجی، به بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند(انواری رستمی و سراجی،۳، ۶۲-۴۹) . در این راستا، با استفاده از روش های کمّی و ریاضی پیشنهادی انواری رستمی و رستمی داده

های ۷ ساله شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران، سرمایه فکری شرکت ها سنجیده شده و پس رابطه بین نتایج هر روش و ارزش بازار شرکت های تحت بررسی از نظر آماری مورد آزمون قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن بود

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

که تنها دو مورد از روش های پیشنهادی همبستگی بالا و معنی داری با ارزش بازار سهام شرکت های عضو بورس اوراق بهادار دارند. هم چنین در این

مقاله به ادامه تحقیقات پیش خود پرداخته و سعی کرده است که به سؤال پاسخ دهد اول اینکه چگونه می توان ارزش سرمایه فکری را محاسبه و برآورد

کرد؟ سؤال اساسی دوم آنکه آیا رابطه معنی داری میان سرمایه فکری محاسبه شده شرکت ها و ارزش بازار سهام آن ها وجود دارد و در نهایت اینکه جهت محاسبه سرمایه فکری کدام یک از روش های سنجش، از توان بالاتری برخوردار و رابطه بهتری با ارزش بازار سهام شرکت ها نشان می دهد؟

امان گلدی صدقی در پایان نامه کارشناسی ارشد (رشته مدیریت دولتی) خود به بررسی رابطه سرمایه فکری و بازده مالی

در بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته که براساس نتایج تحقیقات مذکور، میانگین شاخص مالی در سطوح مختلف و سرمایه فکری با بازده جاری وآتی شرکت رابطه معنی داری دارد.

مهدی اصغر نژاد امیری در پایان نامه کارشناسی ارشد (رشته مدیریت مالی)

به سنجش سرمایه فکری و بررسی آن با بازده مالی شرکت ها پرداخته است در این تحقیق سرمایه

فکری از طریق ضریب ارزش افزوده فکری مدل پالیک سنجش شده دار

شاخص های بازده سهام و سود هر سهم و بازده دفتری حقوق صاحبان سهام به عنوان معیارهای بازده مالی استفاده شده است یافته های تحقیق حاکی از آن است که ارتباط مع%D