توضیحات

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

آگاهی از روش شناسی تفسیر وشیوه های تفسیری نقش بسزایی در فهم ما از قرآن کریم خواهد داشت واز آنجایی که صدها تفسیربه شیوه های

متعدد در مورد قرآن نوشته شده است، اهمیت روش شناسی را دوچندان می کند این در حالی است که روش شناسی تفسیری دوران جوانی خود را سپری می کند؛ پس کنکاش در این زمینه مفید فایده خواهد بود.

استاد جعفر سبحانی از جمله اندیشمندانی است که با جامعیت علمی وقلم رسای خود در نشر معارف الهی آثار ارزشمندی را به رشته تحریر در آورده است .

ازجمله موضوعاتی که ایشان به آن پرداخته است ، تفسیر قرآن کریم به دو شیوه موضوعی وترتیبی وپاسخ گویی به شبهات می باشد . همین امر ما را بر آن داشت تا به بررسی روش تفسیری معظم له بپردازیم .

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

این تحقیق از چهار فصل تشکیل گردیده که در فصل اول بعد از کلیات ابتدا به معانی وتعریف تفسیر ومباحثی چند درباره ی آن پرداخته می شود ودر ادامه زندگی نامه استاد فرزانه آیت الله جعفرسبحانی وویژگی های آثارتفسیری ایشان بیان می گردد.

در فصل دوم،با روش های تفسیری و ذکر نمونه هایی از آثاراستاد سبحانی آشنا می شویم

ودر فصل سوم به گرایش های تفسیری وذکر نمونه هایی از این گرایش ها در آثار ایشان پرداخته می شود . ودر فصل چهارم به روش تفسیر موضوعی اشاره می گردد .
در انتها نیزنتیجه گیری وپیشنهادات ارائه گردیده و با ذکر منابع خاتمه پذیرفته است.

 ۱۶۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع و پاورقی دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

فهرست مطالب
چکیده : …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

مقدمه : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………۲
فصل اول : کلیات

بیان مساله…………………………………………………………………………………………………………………………………………………۵
پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….۶

سوال اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………….۶

سوال فرعی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………….۶

فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………….۶

هدف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….۶

روش کار تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………….۷

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

مشکلات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………..۷
بخش اول : تفسیرومباحثی در باره آن

تفسیر درلغت………………………………………………………………………………………………………………………………………….۹

تفسیر دراصطلاح …………………………………………………………………………………………………………………………۹

تفسیرازنظر پیامبر واهلبیت……………………………………………………………………………………………………………………….۱۰
تاریخ وپیشینه تفسیر……………………………………………………………………………………………………………………………….۱۱

ضرورت تفسیر قرآن کریم……………………………………………………………………………………………………………………..۱۲

منابع تفسیری………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۴

ضرورت شناخت دقیق از منابع………………………………………………………………………………………………………………۱۵

ادله ضرورت شناخت دقیق از منابع تفسیر………………………………………………………………………………………………۱۵

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

بخش دوم :زندگی نامه
زندگی نامه………………………………………………………..

…………………………………………………………………………۱۸
تألیفات آیت الله سبحانی ………………………………………………………………………………………………………………………..۲۸

انگیزه تالیف کتب تفسیری………………………………………………………………………………………………………………………۳۷

وی‍ژگی های نوشته های آیه الله سبحانی …………………………………………………………………………………………………..۳۷

فصل دوم : روشهای تفسیری
بخش اول: مفهوم شناسی
مفهوم شناسی روش های تفسیری قرآن . ……………………………………………………………………………………………….۴۱
تاریخچه روشها ی تفسیری……………………………………………………………………………………………………………………..۴۱

علل وانگیز ه ای پیدایش روشها ی تفسیری…………………………………………………………………………………………….۴۲

روش شناسی تفسیری استاد سبحانی ……………………………………………………………………………………………………….۴۴

بخش دوم : تفسیر قرآن به قرآن

تفسیر قرآن به قرآن ……………………………………………………………………………………………………………………………..۵۲

مفهوم «به» در تفسیر قرآن به قرآن …………………………………………………………………………………………………………..۵۳

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

تاریخچه تفسیر قرآن به قرآن ………………………………………………………………………………………………………………..۵۳
گونه های مختلف منبع قرار گرفتن قرآن ………………………

…………………………………………………………………………۵۵
نمونه هایی از تفسیر قرآن به قرآن در آثار استاد سبحانی…………………………………………………………………………..۵۶

بخش سوم : تفسیر مأثور یا روایی

مفهوم شناسی تفسیر روایی …………………………………………………………………………………………………………………….۶۰

تاریخچه تفسیر روایی…………………………………………………………………………………………………………………………….۶۰

اسباب وعلل ضعف پاره ای از تفاسیربه مأثور ……………………………………………………………………………………….۶۱

نمونه هایی از تفسیر روایی در آثار استادسبحانی……………………………………………………. ……………..۶۳

بخش چهارم : روش تفسیرعقلی قرآن

تعریف عقل……………………………………………………………………………………………………………………………………………۶۷

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

روش تفسیر عقلی قرآن ………………………………………………………………………………………………………………………….۶۸
تاریخچه تفسیر عقلی قرآن …………………………………………………………………………………………………………………….۶۹
نقشهای مختلف عقل به عنوان منبع تفسیر ……………………………………………………………………………………………….۷۰
نمونه هایی از روش تفسیر عقلی در آثارتفسیری استاد سب

حانی ………………………………………………………………..۷۱

بخش پنجم : تفسیر علمی قرآن کریم

روش علمی تفسیر قرآن ………………………………………………………………………………………………………………………..۷۷

پیشینه تاریخی تفسیر علمی قرآن وعلل رشد آن …………………………………………………………………………………….۷۸

نظرات مختلف درباره تفسیر علمی قرآن …………………………………………………………………………………………………۸۰

نظر استاد سبحانی درباره تفسیر علمی قرآن . ………………………………………………………………………………………….۸۱

نمونه ها ی تفسیر علمی در آثار استاد سبحانی …………………………………………………………………………………………..۸۲

بخش ششم :روشهای انحرافی در تفسیر قرآن کریم

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

روش های انحرافی تفسیر قرآن ……………………………………………………………………………………………………………..۸۹
تعریف تفسیر به رای …………………………………………………………………………………………………………………………….۸۹
پیشینه تفسیر به رای ………………………………………………………………………………………………………………………………۹۰
روایات منع تفسیر به رای ……………………………………….

……………………………………………………………………………..۹۰

نظراستادسبحانی پیرامون تفسیر برأی………………………………………………………………………………………………………..۹۱
فصل سوم :گرایش های تفسیری

مفهوم شناسی گرایش ……………………………………………………………………………………………………………………………۹۳

علل پیدایش گرایش ها…………………………………………………………………………………………………………………………..۹۴

بخش اول : گرایش ادبی

گرایش ادبی ولغوی ………………………………………………………………………………………………………………………………۹۶

تاریخچه……………………………………………………………………………………………………………………………………………….۹۶
موارد کاربرد علم لغت در تفسیر قرآن ……………………………………………………………………………………………………۹۷

ویژگی های تفاسیر ادبی ……………………………………………………………………………………………………………………….۹۷

نمونه های بکار گیری تفسیر ادبی در آثار تفسیری استاد سبحانی ……………………………………………………………۹۸

بخش دوم : گرایش فلسفی
گرایش فلسفى…………………………………………………………………………………………………………………………………….۱۰۴

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

تاریخچه………………………………………………………………………………………………………………………………………………۱۰۴
ویژه گیهای تفاسیر فلسفی ……………………………………………………………………………………………………………………..۱۰۵

نمونه هایی از تفاسیر فلسفی …………………………………………………………………………………………………………………۱۰۶

نمونه هایی از تفسیر فلسفی در آثار استاد سبحانی …………………………………………………………………………………۱۰۶

بخش سوم :گرایش فقهی

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

تاریخچه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۱۲
نمونه های تفسیر فقهی در آثار استاد سبحانی …………….

…………………………………………………………………………۱۱۳

بخش چهارم : گرایش کلامی

گرایش کلامی……………………………………………………………………………………………………………………………………۱۱۶
تاریخچه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۱۶

ویژگی های تفاسیر کلامی …………………………………………………………………………………………………………………..۱۱۷
نمونه های تفاسیر کلامی …………………………………………………………………………………………………………………….۱۱۸

نمونه هایی از گرایش کلامی در آثار استاد سبحانی ………………………………………………………………………………۱۱۸

بخش پنجم : گرایش اجتماعی
گرایش اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………………………۱۲۲

تاریخچه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۲۲
ویژگی های تفاسیر و مفسران این گرایش اجتماعی ………………………………………………………….. …………………۱۲۲

نمونه هایی از گرایش اجتماعی در آثار استاد سبحانی …………………………………………………………………………..۱۲۳

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

فصل چهارم : تفسیر موضوعی

تفسیر موضوعی چیست………………………………………………………………………………………………………………………..۱۳۰

تعریف تفسیرموضوعی ………………………………………………………………………………………………………………………..۱۳۱

پیشینه تفسیرموضوعی ………………………………………………………………………………………………………………………….۱۳۱

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

تفسیرموضوعی در احادیث پیامبر وائمه اطهار………………………………………………………………………………………..۱۳۳
بستر تاریخی تفسیر موضوعی …………………………………

……………………………………………………………………………۱۳۶

ضرورت پی ریزی تفسیر موضوعی …………………………………………………………………………………………………….۱۳۷

شیوه تفسیر موضوعی ………………………………………………………………………………………………………………………….۱۳۹

انواع واقسام تفسیر موضوعی ……………………………………………………………………………………………………………….۱۳۹

وی‍ژگی های روش تفسیری موضوعی ………………………………………………………………………………………………….۱۴۰
امتیازات تفسیرموضوعی ……………………………………………………………………………………………………………………..۱۴۱
امتیازات تفسیر ترتیبی………………………………………………………………………………………………………………………….۱۴۱
ارتباط بین تفسیر موضوعی و تربیتی …………………………………………………………………………………………………….۱۴۲

تفسیر موضوعی در بوته نقد ………………………………………………………………………………………………………………..۱۴۵

تفاوتهای تفسیر موضوعی و ترتیبی………………………………………………………………………………………………………۱۴۶

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

آسیب شناسی تفسیر موضوعی …………………………………………………………………………………………………………….۱۴۹

چه مشکلاتی را می توان با تفسیر موضوعی حل کرد؟……………………………………………………………………..۱۵۰

ادغام دو شیوه ی ترتیبی وموضوعی……………………………………………………………………………………………………..۱۵۱

تفاسیر موضوعی مشهور……………………………………………………………………………………………………………..۱۵۱

روش تفسیر صحیح از نظر آیت الله جعفر سبحانی ………………………………………………………………………………..۱۵۲

نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۵۳
پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۵۵

منابع ومآخذ………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۵۶

.چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………….۱۵۹

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

مقدمه :
قرآن کریم کتابی بی همتا وسفره ای الهی است که برای بشریت گسترده شده تا هرکس بر اساس دانش وتوان خود از این سفره الهی خوشه چینی کند . واز آنجایی که قرآن دارای معانی مختلف ودارای لایه ها

ی گوناگون است ، در طول هزار و چها رصد سال مفسران قرآن تلاش نموده اند تا مراد خداوند را در اختیار مردم قرار دهند و از جنبه های گوناگون در این

کتاب عظیم الشان تامل کرده اند. یکی از این جنبه ها ، علم تفسیر است؛ که با روشها وگرایش های متنوعی همراه بوده ونتایج بدست آمده تحت عنوان تفسیر نشر داده شده است .

دانشمندان نام آورشیعه رسالت خطیر وبی نظیر خویش را بهره گیری از عقل ونقل وغواصی در دریای معارف قرآن وخوشه چینی از سیره ی پیشوایان دین

می دانند ودر این راه دیده ها سوده وجان ها فرسوده اند ودر علومی نظیر فلسفه ، کلام ، تفسیر ، حدیث ، فقه و نظایر آن کارنامه درخشانی از خود بجای گذارده اند.

کتاب پر برگ تاریخ، در صفحات زرّین خویش، مردان بزرگى را به ما مى نمایاند که زندگى خویش را وقف هدایت بشر نموده ودر راه نجات انسانها از گرداب

فساد و گمراهى از هیچ کوششى فروگذار نکرده اند. پیامبران الهى و اوصیاى آنها قافله سالار این گروهند که پیشاپیش عالمان وحکیمان متأله گام بر مى دارند.

پیامبران در تاریخ انسانیت مشعلدار آگاهى بوده و در طریق رشد و تعالى روح و روان انسانها و بهسازى اجتماع بشرى، عقلها را و مردم را از تاریکْناى

جهل و غفلت به روشناى تفکر و ایمان فرا خوانده اند وگاه سر خویش را بر این هدف نهادند. عالمان دین نیز ادامه دهندگان همین راهند و مانند پیامبران خدا، مصمم و قاطع ، گام به عرصه نبرد با جهل و نادانى و فساد و بی دینى مى نهند و مشعل فروزان هدایت را به دست گرفته و راه پیچ و خم تاریخ را در

برابر ره گم کردگان، روشن مى سازند. به راستى آنان مصداق بارز «العلماء ورثه الأنبیاء» و «الفقهاء أُمناء الرسل» و «المؤمنون الفقهاء حصون الإسلام»

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

بوده و در راه رساندن پیام رسولان خدا و گسترش آیین خاتم پیامبران، تمام توان خویش را به کار مى گیرند و از رنج و بلا نمى هراسند و در راه انجام وظیفه خطیر «بیان معارف الهی»، فقر، غربت، ، تبعید، اسار

ت و شهادت، آنان را از هدف والاى خود باز نمى دارد.

یکى از فقیهانى که سالیان دراز به تدریس و تربیت شاگردان، تبلیغ معارف دینى، تحقیق و تألیف و ترجمه کتابهاى ارزنده علمى و خدمات جاودانه اشتغال

داشته و دارد، متفکر بزرگ اسلامى و اندیشمند سترگ معاصر، فقیه اصولى، مفسر رجالى، متکلّم ادیب، و فیلسوف مورخ، حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ جعفر سبحانى دام ظلّه العالى است . در این تحقیق تلاش گردیده با روش تفسیری ایشان در قرآن کریم وشیوه بهره گیری ایشان از این کتاب

مقدس آشنا شویم .

درفصل اول به بیان کلیات،تفسیر ومباحثی چنددرباره آن ، زندگی نامه و شیوه ی تفسیری استاد سبحانی پرداخته می شود.

در فصل دوم انواع روش های تفسیری، تعریف وسپس پیشینه تاریخی آنها مورد بحث قرار می گیرد.آنگاه به ذکر نمونه هایی از روش های تفسیری آیت

الله سبحانی اشاره می گردد.

در فصل سوم تعریف گرایش ، انواع گرایش ها وعلل بوجود آمدن انواع گرایش ها مورد بررسی قرار می گیرد . آنگاه به ذکر نمونه هایی از گرایش های

تفسیری آیت الله سبحانی اشاره می گردد.

ودر نهایت در فصل چهارم ،تعریف تفسیر موضوعی ، تاریخ تفسیر موضوعی ، ویژگی ها وتفاوت این روش با روش ترتیبی مورد تحلیل قرار می

گیرد.همچنین تلاش گردیده به شیوه تفسیر موضوعی آیت الله سبحانی اشاراتی گردد.

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

فصل اول : کلیات
بیان مساله
پیشینه تحقیق
سوال اصلی تحقیق
سوالات فرعی تحقیق
فرضیه های تحقیق

هدف تحقیق
روش تحقیق
مشکلات تحقیق

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

بیان مساله :
علم تفسیر قرآن ، از علوم مهمی است که دچار تحولات گوناگون شده و دانشمندان مسلمان ، از صدر اسلام تاکنون همواره برای پیشبرد آن تلاش های بسیار کرده اند.
صدها تفسیر کوتاه وبلند در باره قرآن نوشته شده که با یکدیگر بسیار تفاوت دارند ، تفاوتهایی که ناشی از روش ها وگرایش های مفسران بوده که در آثار تفسیری آنان جلوه گری نموده است . زمینه های فکری ، عل

می ، مذهبی ، مکان وزمانی که مفسر در آن قرار داشته نقش به سزایی در این روش ها وگرایش ها داشته است که ما را بر آن می دارد به تحقیق این

امور بپردازیم .

آگاهی از روش شناسی ، فهم وتفسیر قرآن از منزلت وموقعیتی بس بزرگ برخوردار است . پرداختن به ابعاد مختلف روش شناسی تفسیر برای دستیابی

به روش صحیح واز سوی دیگر دستیابی به مفاد صحیح آیات ومراد واقعی خداوند،درسعادت انسان وحل معضلات فردی واجتماعی نقش مهمی خواهد داشت .

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

آیه ا… جعفر سبحانی از جمله اندیشمندانی است که به روش موضوعی به زبان فارسی کتاب منشور جاوید را در ۱۴ جلد ومفاهیم القرآن را در ۱۰ مجلد

به زبان عربی وچند سوره را بصورت ترتیبی با شیوه ای نوین تالیف نموده است .

در این پایان نامه تلاش خواهد شد مبانی تفسیر، قواعد تفسیر ، منابع تفسیر، علوم مورد نیاز مفسر ، شرایط تفسیر و شیوه تفسیری آیه ا… جعفر

سبحانی مورد بررسی قرار گیرد تا تلاش های ایشان درنحوه تفسیر وپاسخ به شبهات از منظرهای مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

پیشینه تحقیق :

با مراجعه به سایت مربوطه وتماس با موسسه کلام که زیر نظر آیه ا… سبحانی فعالیت می کند؛معلوم گردیدکه در زمینه روش تفسیری آیه ا… سبحانی

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

پایان نامه ای ارائه نشده است ولی در مورد روش تفسیری آیه ا… مکارم شیرازی و آیه ا… شهید مطهری پایان نامه هایی وجود دارد.
سوال اصلی تحقیق :

روش تفسیری آیه ا… جعفرسبحانی در تفسیرقرآن چیست؟

پرسشهای فرعی تحقیق:
۱- آیا آیت الله سبحانی درتفسیر از روش تفسیرقرآن به قرآن وتفسیر روایی وعلمی بهره گرفته است ؟

۲- ایشان در تفسیر خود ازچه منابعی استفاده کرده است ؟

۳- ایشان بیشتر به چه گرایش تفسیری تمایل داشته اند ؟

فرضیه های تحقیق:
۱- دربررسی آثار تفسیری آیه ا… جعفر سبحانی مشاهده می گرددایشان از روش تفسیرقرآن به قرآن وتفسیر روایی وعلمی بهره برده است .

۲- ایشان از منابع حدیثی ، ادبی ونظرات دانشمندان بزرگ بهره گرفته است.

۳- معظم له در تفسیر خود از گرایش های اجتماعی ، کلامی وفلسفی استفاده کرده است .

هدف تحقیق :

– معرفی یکی از نوابغ معاصر وآثار ارزنده ایشان بعنوان اولین مفسر موضوعی به زبان فارسی

– روش شناسی صحیح تفسیری ومبارزه با روشهای انحرافی

– آشنایی با انواع روش ها وگرایش های تفسیری در حوزه ی قرآن جهت دستیابی به یک روش جامع

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

روش تحقیق:
– روش تحقیق این پایان نامه از طریق مراجعه به کتابهای مرت

بط وفیش برداری ومراجعه به سایت ها ومجلات قرآنی وسپس تجزیه وتحلیل این داده ها صورت گرفته است .

مشکلات تحقیق: کمبود منابع در محل زندگی- عدم دسترسی به منابع دسته اول

بخش اول :
تفسیر مباحثی درباره آن

تفسیر درلغت
تفسیر دراصطلاح

تفسیر از نظر پیامبر واهلبیت

تاریخ وپیشینه تفسیر

ضرورت تفسیر قرآن کریم

منابع تفسیری
ضرورت شناخت دقیق از منابع

ادله ضرورت شناخت دقیق از منابع تفسیر

تفسیردر لغت :
این واژه از «فسر» به معنای پرده برداشتن وکشف کردن ، پیدا کردن ، هویدا کردن ،شرح دادن گزارش کردن و بیان و تشریح معنی ولفظ آیات قرآن ونیز به معنای کشف وپرده برداشتن از معنای کلام وآنچه معنی سخن را روشن می کند بکاررفته است.

واژه تفسیراز ریشه « فسر» به معنای«آشکار ساختن» و«روشنگری » گرفته شده است . برخی نیز آن را مشتق از واژه ی «سفر» به مفهوم «آشکار

شدن» ، «ظهور»و«جلوه بخشیدن » می دانند ؛ به گونه ای که وقتی گفته می شود « اسفر الصبح» ، منظور «دمیدن سپیده » و«آشکار شدن آغازین

لحظات بامداد» است . تفسیر در لغت کشف معنی لفظ است. تنها در یک مورد از قرآن کریم، این کلمه بکار رفته است که به معنی شرح وتفصیل می

باشد : «وَلاَ یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاکَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِیراً»

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

ولی استعمال کلمه ی «سفر» ومشتقات آن حدود یازده مورد از قرآن بکاررفته است که اساساً مفهوم کشف در مدلول آنها مستتر است .
تفسیر دراصطلاح :

امروزه کلمه تفسیر در اصطلاح علوم قرآنی ، به « علم فهم معانی نهفته ی قرآن » مربوط است . به نظر می رسد کلمه تفسیر در آغاز به معنی شرح

وتوضیح کتابها ونوشته های علمی به کار می رفته است ؛ به همین دلیل شرح وبسط آثار گذشتگان ، همانند ارسطو و افلاطون را ، تفسیر کلام می

دانسته اند .

تفسیردانشی است که بوسیله آن نزول آیات قرآن ،شؤن قصه ها ی آن واسباب نازل شونده آیات در آنها شناخته می شود و دراصطلاح آشکار کردن مراد

خدای تعالی از کتاب عزیز اوست .

به عبارت دیگر تفسیر عبارت است از بیان مفاد بکار رفته درآیات قرآن وآشکار نمودن مراد خدای متعال از آن بر مبنای ادبیات عرب واصول عقلایی ومحاوره .

ویا رفع ابهام از لفظ مشکل را، بعنوان معنای اصطلاحی تفسیر مطرح کرده اند البته تعاریف بسیاری از این واژه شده که در این مختصر نمی گنجد.

تفسیر از نظر پیامبر واهلبیت

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

با مراجعه به بسیاری از کتب حدیث ، معلوم می شود ، پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم واهلبیت علیم السلام اهمّیت زیادی به تفسیروجایگاه آن

قائل هستند. بهمین خاطر آنهادر سخنان خود هشدار می دهند که در تفسیر قرآن از آراء ونظرات شخصی دوری کنید تا به عذاب الهی گرفتار نشوید. به

عنوان نمونه به چند حدیث اشاره می کنیم:

۱- رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «من قال فی کتاب الله برأیه فأصاب فقد اخطا» «هرکس قرآن را به نظر خویش تفسیر کند ، اگر چه موافق واقع

باشد، مسلماً خطا کرده است» .
۲- همچنین آن حضرت می فرماید: « من قال فی القرآن بغیر علم فلیتبوّأ مقعده من النار»« اگر کسی در تفسیر قرآن چیزی بدون علم گوید، باید جایش را

از آتش آماده سازد».

۳- پیامبر عظیم الشأن اسلام در حدیثی دیگر می فرمایند:«ومن فسّرالقرآن برأیه فقدافتری علی الله الکذب ومن أفتی بغیر علمٍ لعنه الملائکه السماء

والارض»«هرکه قرآن را با رأی خود تفسیر کند بر خدا دروغ بسته وهرکس بدون علم مردم را فتوا دهد فرشتگان آسمان وزمین او را لعنت می کنند».

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

۴- علی بن ابی طالب علیه السلام می فرماید :« آیه ای نازل نشد جز آنکه پیامبر ، آن را بر من خواند وتأویلش را به من آموخت» . یا در سخنی دیگر از ایشان نقل شده که می فرماید : «ایاک ان تفسر القرآن برأی

ک ، حتی تفقهه عن العلماء» «مبادا قرآن را به رای خود تفسیر کنی ، جز آنکه آن را از علما فرا گیری».

تاریخ وپیشینه تفسیر :

تاریخ عبارت است از شرح وقایع وسر گذشت های پیشینیان ، وتفسیر به معنای کشف معانی آیات قرآن است ؛ در نتیجه تاریخ تفسیر، شرح وقایع وسرگذشت منابعی است که در کشف ، شرح وتوضیح آیات قرآن نوشته شده است . همچنین در این علم به تحولات وسیر تطوّر وتکامل تفاسیر در بستر

زمان پرداخته می شود.

هرچند که قرآن کریم به زبان عربی نازل گردید وسبک واسلوب بلاغی آن ، با این زبان هماهنگ بود وتمام عرب زبانان عصر پیامبر (ص) معانی قرآن را در

قالب تک واژه ها وجمله بندی های آن درک می کردند ولی رسول خدا مطالب مجمل وپیچیده ی قرآن را تفسیر می فرمودند وناسخ ومنسوخ را باز می

شناساند . ایشان به عنوان نخستین مفسر قرآن ، هم قرآن را بر مردم تلاوت می کرد والفاظ آیات را به آنان آموزش می داد وهم آیات را تفسیر می کرد.

تمامی فرق مسلمین معتقدند ، قرآن کریم بر پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلّم نازل شده است

و به حکم خود آیات قرآن ، پیامبر اسلام مفسر ومبیّن حقیقی قرآن می باشد . چرا که بسیار از مردم در مورد آیات قرآن ویا عدم فهم از یک واژه از پیامبر می پرسیدند وپیامبر آن را شرح وتفسیر می کردند . بعد

از رحلت پیامبر نیز اهلبیت آن حضرت وصحابه بزرگ ایشان که در محضر آن حضرت درس آموخته بودند به این مهم پرداختند.

«ولی به تفسیر صورت یک علم مدون ، از زمان حضرت علی (ع) شروع شد وبزرگان این علم سلسله اسانید خود را به او که باب مدینه علم پیامبر (ص)

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

بود می رسانند.»
در همین زمینه استاد سبحانی چنین بیان می دارد :« ومسل

مانان بعد از رحلتش به قرائت قرآن وتجوید ونوشتن ونشر آن در بین ملتها همّت کردند که علوم زیادی در سایه قرآن بوجود آمد .از سوی دیگر در خلال این

جریان مسلمانان همّت نهادند به تفسیر غریب قرآن وبیان مفردات آن ، مجاز ها ، تفسیرجمله ها ………………………….

بخش دوم: زندگی نامه

زندگی نامه

تألیفات آیت الله سبحانی

انگیزه تالیف کتب تفسیری

وی‍ژگی های نوشته های آیه الله سبحانی

بررسی روش تفسیری قرآن کریم

زندگی نامه :
استاد معظم حضرت آیت اللّه سبحانى در ۲۸ شوال المکرم۱۳۴۷ق(۲۰ فروردین ۱۳۰۸ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود.

پدر بزرگوار ایشان زاهد وارسته، مرحوم آیت اللّه حاج شیخ محمد حسین سبحانى خیابانى، یکى از عالمان و فقیهان تبریز بود که بیش از ۵۰ سال به کار

تدریس، تألیف، راهنمایى مردمان و پرورش شاگران اشتغال داشت. وى در شب نوزدهم رمضان المبارک ۱۲۹۹ق در تبریز به دنیا آمد و پس از طى دوران کودکى ونوجوانى، به تحصیل علوم دینى روى آورد و فقه و اصول را نزد آیت اللّه حاج سید ابوالحسن انگجى، فلسفه و کلام و منطق را نزد علاّمه شیخ

حسین قراچه داغى، و هیئت و ریاضیات و نجوم را در محضر میرزا على آقا منجم لنکرانى فرا گرفت. سپس در ۲۸ سالگى۱۳۲۷)ق) رهسپار حوزه علمیه

نجف گردید و مبانى علمى خویش را نزد علماى بزرگ نجف همچون آیات عظام:

بررسی روش تفسیری قرآن کریم توسط آیت الله جعفر سبحانی

۱- آقا سید محمد کاظم طباطبائى یزدى(م۱۳۳۷ق) صاحب العروه الوثقى

۲- ملا فتح اللّه شیخ الشریعه اصفهانى(م۱۳۳۹ق)) صاحب افاضه القدیر)

۳- آقا ضیاء الدین عراقى(م۱۳۶۱ق) صاحب «شرح التبصره» استوار ساخت و در بیشتر علوم اسلامى مانند: فقه، اصول، تفسیر، رجال، کلام، حدیث،

ادبیات و غیره تبحّر یافت و پس از یازده سال اقامت در آن مهد علم و دانش در سال ۱۳۳۹ ق به وطن خود بازگشت. او از اساطین علمى مقیم عراق و قم

مانند آیات عظام: میرزا محمد تقى شیرازى، سید محمد فیروز آبادى، حاج سید ابوالحسن اصفهانى، حاج شیخ عبد الکریم حائرى و… داراى اجازات متعدد

روایتى واجتهادى بوده است.
تحصیلات معظم له:

آیت اللّه حاج شیخ جعفر سبحانى، پس از فراغت از تحصیلات ابتدایى، در مکتب خانه مرحوم میرزا محمود فاضل، فرزند فاضل مراغى از شاگردان شیخ

اعظم انصارى به فراگیرى متون ادب پارسى پرداخت و کتابهایى مانند: گلستان، بوستان، تاریخ معجم، نصاب الصبیان، ابواب الجنان و غیره را فراگرفت

.سپس در ۱۴ سالگى (۱۳۹۹ق) رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید و به آموختن مقدمات علوم و سطوح پرداخت. علوم ادبى را نزد مرحومان: حاج

بررسی روش تفسیری قرآن کریم

شیخ حسن نحوى و شیخ على اکبر نحوى، و بخشى از مطول، منطق منظومه و شرح لمعه را در محضر علاّمه بزرگوار میرزا محمد على مدرس خیابانى صاحب ریحانه الأدب (م۱۳۷۳ق بیاموخت و این همه پنج سال

(تا ۱۳۶۵ق) به طول انجامید.

مراجعت به قم :

دگرگونى در آذربایجان و ظهور فرقه دمکرات به رهبرى پیشهور و غلام یحیى(در شهریور ۱۳۲۵ش) و تشکیل حکومت وابسته به شوروى، عرصه را براى تحصیل تنگ کرد و به همین جهت، استاد لازم دید محیط تحصیل را عوض کرده و رهسپار حوزه علمیه قم گردد. لذا در مهرماه ۱۳۲۵ شمسى وارد قم شد

و به تکمیل سطوح، همت گماشت. باقیمانده فرائد الاُصول را نزد مرحوم آیت اللّه حاج میرزا محمد مجاهدى تبریزى (۱۳۲۷ـ ۱۳۷۹ق) و آیت اللّه حاج میرزا

احمد کافى ( ۱۳۱۸ ـ ۱۴۱۲) ق آموخت و کفایه الاُص…………………………