توضیحات

بررسی عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

خدمتگزاری ، مانند هر عمل دیگری ، ممکن است در حین انجام و یا پس از آن ، گرفتار آفات گردد بدین شرح :

الف) منت و آزار

چه بسا خدمتی در مرحله انگیزه و صحنه عمل ، صحیح و خدایی انجام پذیرد از لاظ شکل

و قالب به شایستگی به فرجام برسد ولی پس از اتمام ، گرفتار آفت و به ضد ارزش تبدیل شود ،

مانند : بذری که در زمین آماده پاشیده می شود و به محصول دهی هم می رسد ف اما پیش از بهره برداری ، دچار آفت می گردد .

منت همه جا محکوم است منت ، نیشی است که نوش خدمت را از بین می برد . خداوند ،

ضمن فرمان به انجام صدقه و انفاق ، از هر گونه عملی که ارزش و مقدار آن را نابود سازد نهی می کند :

لا بطلوا صدقاتکم بالمن والاذی ۲۹… علی (ع) خطاب به مالک و همه دولتمردان ،

هشدار می دهد که مبادا خدمات عمومی و فعالیت های مردمی را به منت و … آلوده سازند :

بررسی عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

ایاک والمن علی رعیتک باحسانک اوالتزید فیما کان من فعلک اوان

تعدهم فتتبع موعدک بخلفک … فان المن یبطل الاحسان ۳۰ .

بپرهیز که نیکی خود بر رعیت منت بگذاری ، یا آنچه کرده ای بزرگ شماری یا آنان را وعده ای دهی و در وعدهخ خلاف آری ، که منت نهادن ارج نیکی را ببرد .

در این ستاست که امام سجاد(ع) یکی از مکارم اخلاق را خدمت بی منت دانست و از خداوند طلب می کند :

واجر للناس علی یدی الخیر و لا تمحفه بالمن ۳۱ .

خدایا ! خیر و نیکی و خدمت را به دست من روان ساز و آن را به منت نهادن تباه مساز .

روشن شد که اسلام ، به ارزش های اجتماعی و حیثیت مردم تاکید می ورزد و هر خدمت و کار نیکی را که ارزش ها و موفقیت افراد را نادیده بینگارد ، طرد و مهر ابطال بر آن می زند .

۱۲۹صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست مطالب

چکیده

مقدمه

خدمتگذاری

مفهوم خدمتگذاری

خدمتگذاری از دیدگاه اسلام و ائمه

محدوده خدمت

جلوه های خدمت

الف) سودمندی و نفع رسانی

ب) برآوردن نیازها

ج ) یاری به دیگران

انگیزه ها در خدمتگذاری

آفات خدمتگذاری

الف) منت و آزار

ب ) ریا و شهوت طلبی

ج ) زیاده روی

حکومت و خدمت

عوامل موثر در ایجاد روحیه خدمتگذاری

الف) تبلیغات

ب) ضرورت تشویقو تنبیه

ج ) انتخاب کارگزاران صالح

د) ایجاد = و امنیت

روحانیان و خدمتگذاری

درنگی در مفهوم خدمت

خدمت در سیره و سخن امام جواد (ع)

–        اخلاص

–        پرهیز از اذیت

–        خدمت در حد توان

–        نابودی نعمت

خدمت به مردم ، افتخاری بزرگ

ضرورت پرکردن شکاف های اقتصادی

ضرورت ایجاد فضای آرام

اولویت های خدمت رسانی به مردم

کاربرای مردم ، فلسفه مسئولیت پذیری

ضرورت رسیدگی به وضع معیشت مردم

بررسی عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

تامین روحیه انقلابی در کنار سازندگی

رمز پیروزی در خدمت رسانی

ملاک گزینش خدمتگذاران

کنترل و نظارت بر خدمتگذاران

در نظر گرفتن رضای خدا

عدالت ، مبنای خدمت رسانی

هشدار به خدمتگذاران

اصطلاحات حقیقی

سرمشق بودن خدمتگذاران در زهد

هم دلی و وحدت خدمتگذاران

پرهیز از تجمل ، شرط خدمت رسانی

پیش نیازهای تحول اداری

مردم سالاری دینی

رضایت مردم

ارزش مداری

حق مداری

قانون مداری

فرهنگ خدمت و احسان

همدردی با مردم

توفیق خدمت

خدمتگذاری

آفات خدمتگذاری

خدمتگزاری ، مانند هر عمل دیگری ، ممکن است در حین انجام و یا پس از آن ، گرفتار آفات گردد بدین شرح :

الف) منت و آزار

چه بسا خدمتی در مرحله انگیزه و صحنه عمل ، صحیح و خدایی انجام پذیرد از لاظ شکل و قالب به شایستگی به فرجام برسد ولی پس از اتمام ، گرفتار آفت و به ضد ارزش تبدیل شود ، مانند : بذری که در زمین آماده پاشیده می شود و به محصول دهی هم می رسد ف اما پیش از بهره برداری ، دچار آفت می گردد .

منت همه جا محکوم است منت ، نیشی است که نوش خدمت را از بین می برد . خداوند ، ضمن فرمان به انجام صدقه و انفاق ، از هر گونه عملی که ارزش و مقدار آن را نابود سازد نهی می کند :

بررسی عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

لا بطلوا صدقاتکم بالمن والاذی ۲۹… علی (ع) خطاب به مالک و همه دولتمردان ، هشدار می دهد که مبادا خدمات عمومی و فعالیت های مردمی را به منت و … آلوده سازند :

ایاک والمن علی رعیتک باحسانک اوالتزید فیما کان من فعلک اوان

تعدهم فتتبع موعدک بخلفک … فان المن یبطل الاحسان ۳۰ .

بپرهیز که نیکی خود بر رعیت منت بگذاری ، یا آنچه کرده ای بزرگ شماری یا آنان را وعده ای دهی و در وعدهخ خلاف آری ، که منت نهادن ارج نیکی را ببرد .

در این ستاست که امام سجاد(ع) یکی از مکارم اخلاق را خدمت بی منت دانست و از خداوند طلب می کند :

واجر للناس علی یدی الخیر و لا تمحفه بالمن ۳۱ .

خدایا ! خیر و نیکی و خدمت را به دست من روان ساز و آن را به منت نهادن تباه مساز .

روشن شد که اسلام ، به ارزش های اجتماعی و حیثیت مردم تاکید می ورزد و هر خدمت و کار نیکی را که ارزش ها و موفقیت افراد را نادیده بینگارد ، طرد و مهر ابطال بر آن می زند .

ب ) ریا و شهرت طلبی

هر عملی و خدمتی ، صاف و خالص آن از جایگاه ارزشی برخوردار است . خدمتی که برای آوازه و زیبا جلوه دادن اعمال و رفتار و خوش نامی عرضه گردد ، آلوده است و در پیشگاه حق غیر مقبول ، این آفت ، روح عمل را می میراند . آن را قالبی بی محتوی جلوه می دهد . قرآن مجید ، به اتفاق و خدمات

بررسی عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

عمومی و مردمی تاکید می کند ولی اعمال برخواسته از شهرت طلبی را نمی پذیرد . آن را ناشی از عدم اعتقاد ه خداوند و روز جرا می داند .

کالذی ینفق ماله رثاء الناس و لا یومن بالله و الیوم الاخر فمثله کمثل

صفوان علیه تراب فاصابه وابل فترکه صلدا، لا یقدرون علی شیء مما کسبوا ۳۲ .

ای ایمان آورندگان ! همانند آن که اموال خود را از روی آن قشری را خاک متراکم را به صورت بوستان و کشتزاری پر ثمر پرورده باشند و باران دانه درشتی سیل آسا ببار و قشر خاک را بلغزاند و در هم بپیچد که جز صفحه خارای صاف و براق بر جای نماند و کشتکار ، از مزرعه و بوستانی که پرورده ، چیزی به دست نیاورد .

۳ . زیاده روی

در اعمال و رفتار ، اعتدال بایسته است و خروج از اعتدال و راه میانه ، تباهی آور و آفت زا .

اسلام در همه برنامه های فردی و اجتماعی ، اصل میانه روی را پذیرفته و به پیروانش سفارش نبوده است . با دوستیها ، تشریفات ، اسراف و تبذیرها که در پیرامون خدمات و کارهای خیر انجام می گیرد . مورد امضای اسلام نیست و از آن نهی شده است در خدمات عمومی و مردمی ، باید کوشش شود که این ْفت بنیادد برافکن راه نیابد .

اسراف و تبذیر در هر کجا که راه یابد ، تباهی آفرین است و عمل را هر چند مقدس و ارزشمند از اوج به حضیض می آورد و چه بسا ، تبدیل به ضد ارزش می کند . قرآن ، ضمن تاکید و تشویق به انفاق و هر گونه کار نیک اجتماعی ، به نکته نیز اشاره می کند :

والذین اذ انفقوا لم یسرفوا و لم یقتروا و کان بین ذلک قوما . ۳۳

بررسی عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

هم آنان که چون انفاق کنند از حد لازم عدول نکنند و کوتاه هم نیاید بلکه در میان افراط و تفریط ، حد اعتدال را در پیش گیرند ، که قوام زندگی را از دست ندهند .

در همین باره :

ولا تجعل یدک مغلوله الی عنفک ولا تبسطها کل البسط ۳۴ .

نه دست خود را از روی خست برگردن بیند و نه به سخاوت یکباره بگشای…

آنچه بیان شد ، نگاهی بود گذرا به برخی از آفت ها و ضد ارزشها در خدمتگذاری . البته در اینجا ناگفته بسیار است و ذکر مصادیق و موارد بی شمار که مجالی دیگر می طلبد .

حکومت و خدمت

آنچه تا کنون درباره خدمتگزاری ، اهمیت و جلوه های آن نگاشتیم . بیشتر بر محور خدمتهای فردی و مردمی تاکید داشت اما بجش عمده و اساسی خدمتگزاری ، خدمت دولت ها و حکومت هاست زیرا آنها از سویی منابع ملی و ثروتهای عمومی را در اختیار دارند و از سوی دیگر ، امکانات اجرایی و راه های به کاگیری آن برخوردار . در این بخش دو مطلب را یادآور می شویم :

۱-   خدمتگزاری دولتمردان و ارزش آن .

۲-   ایجاد روحیه و زمینه خدمتگزلری توسط آنها

پیش از آنکه به بررسی این بحث بپردازیم ذکر نکته ای ضروری می نماید :

فرهنگ حکومت ها ………………………

…………..

خدمتگزاری نیز مانند هر رفتار اجتماعی دیگر مرزی دارد و طبعا باید به انسانهایی خدمت کرد که اهلیت خدمت را دارند ،نه آنکه با ارایه خدمت ،درمسیر غیر اللهی مستحکم تر شوند .برای همین ،اهل بیت علیهم السلام هرگاه اریه خدمت به منحرفان ،عامل جذب و تالیف قلوب وهدایت آنان میشد ،از هر

نوع خدمت و حتی گذشت و از توهینها و.. دریغ نداشتند و درکنار آن ،هرگاه هم

که تشخیص می دادند خدمت رسانی به یک شخص منحرف موجب تقویت ویا رسمیت وی می شود ،از آن پرهیز میکردند .نمونه ای از رفتارهای امام جواد علیه السلام در این باره را میخوانیم :

علی بن مهزیار می گوید :به اما م جواد علیه السلام نوشتم :فدایت شوم !

پشت سر کسی که قاتل به جسمانیت خداست نماز بخوانم ؟ فرمود «لا تصلوا خلفهم و لا تعطوهم الرکاه وابرووا منهم بری الله

منهم پشت سرشان نماز نخوانید و چیزی از زکات به آنها ندهید و از آنان بیزاری بجویید که خدا از آنان بیزار است

آثار خدمت رسانی

رضایت اللهی

امام صادق علیه السلام می فرمود «مسلمانی نیاز مسلمانی را بر آورده نمی سازد ،مگر اینکه خدای تبارک وتعالی به او می فرماید : ثواب کار تو با من اس وبه کمتر از بهشت برای تو راضی نمی شوم

امام جود علیه السلام می فرمود: ثلاث یبلغن بالعبد رضوان الله کثره الاسبغفاره و خقض الجانب و کثره لاصدقه سه چیز بنده را به مقام رضوان اللهی می رساند :استغفار زیاد ،فروتنی با مردم ،زیاد صدقه دادن

پاداش ،مباهات ونام نیک

امام جواد علیله السلام می فرمود «اهل المعروف الی اصطناعه احوج من اهل الحاجه الیه لان اجره و فخره وذکره فمهما اصطنع الرجل من معروف فانما یبدا فیه بنفسه فلا یطلبن شکر ما صنع الی نفسه من غیره اهل نیکوکاری به کار خیرش بیشتر از نیازمندان به خیر ،محتاج است ،چون پاداش ومباهات

ونام آن کار برای نیکوکار است .پس هرگاه چیز بنده را به مقام رضوان الهی می رساند :استغقار زیاد ،فروتنی با مردم ، زیاد صدقه دادن

مردی کار خوبی کرد ،از خودش کرده است لذا تشکر بابت کارش را از دیگران نباید بخواهد

بررسی عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

برتری بر عابد نتیجه خدمت عقیدتی

عمل خدمت رسانی ارزشی عمومی دارد اما برخی از خدمات ،واز جمله خدمت فرهنگی ونجات دادن کسانی که در معرض گمراهی و انحراف فکری قرار دارند ،ارزش افزون تری دار .امام جواد علیه السلام ارزش شگفت آوری را برای خدمت به ایتام آل محمد یادآور میشود و میفرماید :

«ان من تکفل بایتام ال محمد المنقطعین عن امامهم، المتحیرین فی جهلهم الاسرا فی ایدی شیاطینهم و فی ایدی النواصب من اعدائنا فاستنقذهم

منهم و اخرجهم من حیرتهم و قهر الشیاطین برد و ساوسهم و قهر الناصبین

بحجج ربهم و دلیل ائمتهم، لیفضلون عند الله تعالی علی العابد بافضل

المواقع باکثر من فضل السماء علی الارض و العرض و الکرسی و الحجب (علی السماء) و فضلهم علی هذا العابد کفضل القمر لیله البدر علی اخفی

کوکب فی السماء: همانا کسانی که یتیمان آل محمد را سرپرستی کنند که از امامشان جدا شده اند. و در جهل خود سرگردان اند و در دست شیاطین

شان و ناصبیهایی که دشمن ما هستند، اسیرند. پس از دست آنان نجاتشان دهند  و از سرگردانی و قهر شیطانها با بازگرداندن وسوسه هایشان و از

قهر ناصبیها با آوردن حجتهای خدایشان و دلیلهای ائمه خویش خارج سازند. نزد خداوند بر عابد به بهترین موقعها برتری داده می شوند، بیشتر از برتری

اسمان بر زمین و عرش و کرسی و حجابها بر آسماان و برتری آنها بر این عابد، مانند برتری مااه شب چهارده بر کوچکترین ستاره در آسمان است.(عابدی، ۱

نهضت خدمت رسانی به مردم

خدمت رسانی به مردم در کلام امام خمینی رحمه الله

پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله خدمتگزار مردم

حضرت امام رحمه الله به شیوه های مختلف، مسوولان را به هر چه بیش تر خدمت کردن به مردم تشویق می کردند گاهی به آن ها گوشزد می کردند که این مردم بودند که شما را از حبس ها بیرون آورده به این سمت ها رسانده اند اقتضای چنین فداکاری مردم، خدمت کردن به آن هاست. گاهی هم

ضمن اشاره به فلسفه حکومت اسلامی، تأکید می کردند که بزرگ ترین وظیفه حکومت، خدمت به مردم است، در یک مورد امام رحمه الله می

فرمایند…» همه کسانی که دست اندرکارهستند و امور مملکت را می گردانند، به هر جوری که هست، بفهمند که حکومت ها… باید در خدمت ملت

باشند… به مردم حالی کنند که ما خدمتگزاریم.. در عمل این طور باشد که مردم ببینند که این استانداری که آمده است… مشغول خدمت به مردم است. .. در تمام این استاندارها بنا را بگذارند که کارهای خودشان را خوب …………………..

بررسی عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

باتوجه به وسعت و گستردگی معنای خدمتگزاری، می توان آن را به دو بخش عمده تقسیم کرد:

۱-   خدمتهای مادی

۲-   خدمتهای معنوی.

تاسیس مدارس و تاسیسات مراکز امداد تلاشهایی از قبیل: امدادرسانی، ساختن مدرسه، دانشگاه، مسجد، پارک، ورزشگاه و …. از مقوله خدمات مادی است.

خدماتی مانند: تعلیم ، ارشاد، پاسداری از عقیده و اخلاق مردم. تبلیغ دینی، ستیز با متجاوزان، کوشش در راه استقلال و عزت وبالاخره فداکاری و فدا شدن در راه ایمان و عقیده از جمله خدمتهای معنوی شمرده می شوند.

اینک که مقصود ما از به کار بردن واژه خدمتگزاری، در این مقاله، بیان شد. اشارتی خواهیم داشت به ارزش و اهمیت خدمتگزاری و برخی از جوله های آن.

اسلام و خدمتگزاری

اسلام، در برنامه ها و تعالیم، بر آن است که: جمع اندیشی و جمع زیستی سازگار و با هدف را در پیروان خویش ایجاد وتقویت کند به گونه ای که مردمان را(عیال خدا) بیند. در جهان بینی اسلام از یک طرف، مسأله خدمت به خلق، مقدمه قرب الهی و نوعی عبادت تلقی شده است. و از دیگر سوی، به هر

اندازه که انسان در بعد شناخت و معرفت حق تعالی رشد و تکامل پیدا کند، در خدمت به مردم، بیشتر عشق می ورزد زیرا شیفته حق، خدمت به خلق

  را جدای از بندگی خالق نمی بیند به همین جهت، در انسانهای متعای و فرزانه و آشنایان به جهان بینی اسلامی، حس نوعدوستی و خدمت به خلق وجامعه، بیشتر به چشم می خورد.