توضیحات

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع پایان نامه بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

پس دیدن متن و فهرست پایان نامه بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا میتوانید نسبت به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام

فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع پایان نامه ادبیات فارسی استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز

طنز سابقه ای طولانی در نظم و نثر دارد و در ادبیات این مرز و بوم مانند سایر ملل جهان دارای جایگاه خاص و ویژه ای است.

دهخدا یکی از بزرگانی است که با آثار طنز آمیز خود جایگاه ویژه ای در ادبیّات فارسی مخصوصاً طنز نویسی دارد گر چه کسانی مانند عبید زاکانی و…

قبل از او در طنز نویسی دستی داشته اند ولی سخن دهخدا و طنز او چون به زبان گفتاری و عامیانه نزدیک است با اقبال بیشتری روبرو بوده است .

در این اثر به سیر و حوادث زندگی دهخدا و آثار و اوضاع و احوال او و تاریخچه طنز،چگونگی به وجودن آمدن طنز و سابقه طنز درایران نگاهی انداخته اند و

به بررسی شگردهاو زمینه های طنزو پیشینه ی آن مخصوصاً در زمان مشروطه پرداخته و مقالات طنز آمیز دهخدا را در چرند و پرند مورد بررسی قرار داده ایم .

واژه‌ی های کلیدی: دهخدا ، چرند و پرند ، طنز ، مشروطه،مقالات. بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

۱۴۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا را دانلود کنید

فهرست مطالب

عنوان صفحه
چکیده ۱
مقدمه ۲
فصل اول کلیات ۶
۱-۱٫ هدف تحقیق ۷

۱-۲٫ روش تحقیق ۷
۱-۳ پیشینه ی تحقیق. ۷
فصل دوم : دهخدا و آثار و افکار او ۹
۲-۱- دهخدا ۱۰
۲-۲- دهخدا و آثار و افکار او ۱۳

فصل سوم : دهخدا و اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی واقتصادی زمان او ۱۸
۳-۱- اوضاع سیاسی و اجتماعی ۱۹
۳-۲- اوضاع سیاسی و اجتماعی واقتصادی زمان دهخدا ۱۹
۳-۳- اوضاع اقتصادی ۲۲

۳-۴- کوششها و مبارزه های روشنفکران و روحانیون زمان دهخدا ۲۴
۳-۵- قرارگرفتن روشنفکران و روحانیون همراه مردم در برابر دولت ۲۶
۳-۶- شورش مردم در ۲۲ ذی الحجه و پذیرفتن مشروطه و سرانجام آن ۳۱

فصل چهارم : طنز و نقد و بررسی آن در مجموعه مقالات چرند و پرند ۳۵
۴-۱- طنز از نظر لغوی،اصطلاحی و موضوعی ۳۶
۴-۲- هدف از آوردن طنز …۵۳
۴-۳-ورود طنز در آثار ادبی ……………………………………………………………………………………………۵۵
۴-۴-انواع طنز از نظر مضامین ۵۷
۴-۴- ۱-طنز فردی ۵۷
۴-۴-۲- طنزهای خصوصی ۵۸
۴-۴- ۳-طنز فلسفی ۵۸

۴-۴-۴- طنزهای اجتماعی ۵۸
۴-۴-۵- طنز سیاسی ۵۹
۴-۴- ۶-طنز خانوادگی ۵۹
۴-۵- : زمینه های طنز ۵۹
۴-۵-۱- طنز و زمینه جامعه شناختی آن ۵۹
۴-۵- ۲-طنز و زمینه های اخلاقی آن ۶۰
۴-۵- ۳-طنز و زمینه های تاریخی آن ۶۰

۴-۵- ۴-طنز و زمینه های هنری آن ۶۰
فصل پنجم :مقاله نویسی در روزنامه ها و مجلات و تاثیر آنها بر جامعه …………….۶۲
۵-۱- : مقاله نویسی در روزنامه ها و مجلات ۶۳
۵-۲- : تاثیر مقالات دهخدا بر جامعه ۶۸

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

۵-۳-اعتقاد مردم به اشعار و نوشته های ظنز آمیز دهخدا………………………..۸۱
فصل ششم : ویژگی های نثر دهخدا در مجموعه مقالات طنز آمیزچرند و پرند ۸۶
۶-۱- نثر دهخدا پلی است بین عامیانه نویسی و قصه نویسی و روزنامه نویسی ۸۷
۶-۲- مقایسه نثر طنز آمیز مقالات چرند و پرند با نثر معاصر و غیره ۸۸
۶-۳- نمونه ای از نثر طنز آمیز دهخدا ۹۰

۶-۴- تقلید از نثر متداول زبان ساده و اصطلاحات زیبا ………………………………………………… ..۹۲
۶-۵- واژه های عامیانه در نثر طنز آمیزچرند و پرند ۹۶
۶-۶- از ویژگی دیگر دهخدا در نثر حذف علامت مفعول بی واسطه «را» در جملات ۹۸
۶-۷- به کار گرفتن افعال مرکب در زبان مردم ۹۸

۶-۸- اصطلاحات عامیانه در نثر طنز آمیز دهخدا ۹۹

۶-۹- به کاربردن ضرب المثلهای فارسی در نثر طنز آمیز چرند و پرند ۱۰۰
۶-۱۰- ضرب المثلها و عبارات عربی در نثر طنز آمیز چرند و پرند ۱۰۱
۶-۱۱- استفاده از کلمات و زبان اروپای در نثر طنز آمیز چرند و پرند ۱۰۳
۶-۱۲- شگردهای علامه دهخدا در بیان مطالب طنز آمیز ۱۰۵
۶-۱۲-۱- کنایه ۱۰۵
۶-۱۲-۲- ضرب المثلها ۱۰۹

۶-۱۲-۳- مجاز ۱۱۰
۶-۱۲-۴- استعاره ۱۱۰
۶-۱۲-۵- تمثیل ۱۱۰
۶-۱۲-۶- ادبیات فلوکلوریک ۱۱۱
۶-۱۲-۷- زبان محاوره ای ۱۱۱

۶-۱۲-۸- بزرگ نمایی ( اغراق ) ۱۱۱
۶-۱۲-۹- ضرب المثلها و عبارات عامیانه در طنز دهخدا ۱۱۲
۶-۱۲-۱۰- تشبیه به حیوانات ۱۱۲
۶-۱۲-۱۱- ذم شبیه به مدح ۱۱۳
۶-۱۲-۱۲- تحقیر ۱۱۳
۶-۱۲-۱۳- شیوه و شگردهای دهخدا حمله او به تابوها ی قرون وسطایی ایران ۱۱۴

فصل هفتم : نتیجه گیری ۱۲۶
منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………….۱۲۹

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

مقدمه

«توّجه جدی بشر به مسائل زبانی از زمانی شروع شدکه او پی بردتنها راه رسیدن به مقصود ،

نبرد فیزیکی و جسمانی نیست. در این راستا ، او به فکر استفاده از استعدادهای بالقوه ی فکری و زبانی خود شد.»

« داستان ها گفت و شعرها سرود و سعی کرد با قصّه ها و حکایت ها ، مفاهیم ذهنی

خود را به شنونده هایش انتقال دهد. این داستان ها که بی شک در ابتدا ساده

و بی آلایش و مطابق با واقعیات بودند کم کم مزیّن به صنایعی شدند که داستان سرا و شاعر و حکایت پرداز به طور خودآگاه یا ناخودآگاه در آثار خود گنجانده اند.

با تکامل فکری بشر افرادی پیدا

شدند که صنایع نهفته در این آثار را کشف و به طبقه بندی آنها پرداختند. این صنایع ادبی

که اکنون مجله های قطور با عنوان اصطلاحات ادبی را به خود اختصاص داده اند به اعتراف محققین هنوز به طور کامل شناسایی نشده اند.»

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

« یکی از صنایع و تمهیدات ادبی که ریشه در یونان باستان و قرون پیش از میلاد دارد ،

صنعت « طنز » می باشد، که در نوشته های منثور و منظوم بکار رفته است. آن طور که تاریخ مکتوب نشان می دهد شاعرانی طنز پرداز از جمله ،آرکیلوکوس ( قرن هشتم پیش از میلاد

)، هیپوناکس ( قرن ششم پیش از میلاد) و ارسیتوفان ( قرن پنجم پیش از میلاد )

در یونان باستان وجود داشته اند که با کلام طنز آمیز خود ، افراد مورد طنز را وادار به خودکشی کرده اند.»
( چراغی ؛۱۳۹۹،صص ۵۴-۵۲)

امّا با توجه به کتب و نوشته های موجود، چه فارسی و چه انگلیسی،

کلام طنز آمیز و هدف طنز پرداز را به طور خلاصه می توان چنین تعریف کرد: طنزپرداز با استفاده از طنز، خود را موظف می داند که نادرستی ها و کجرویهای اجتماعی را مورد انتقاد قرار دهد و برای رسیدن

به یک جامعه ی مطلوب و ایده آل، انحراف ها را به باد تمسخر واستهزاء بگیردکه

در این راه او از شگردهای متفاوتی چون مستقیم گویی و غیر مستقیم گویی ( از قبیل در لفافه گویی، دروغ گویی، کم و زیاد گویی ، اغراق ، ایهام وکنایه ) استفاده می کند.

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

مثال اصل کنایه: جمله کنایی « فلانی دوست واقعی است » ( که به منظور مخالف بکارگرفته شده است)

را ناقص اصل کیفیت می داند چون گوینده مطلبی را بیان کرده که خود می

دانسته دروغ است.طنز در مورد آدم ها است؛ پس باید نوعی شخصیت سازی در کار باشد. ساده ترین نوع آن توصیف توسط مؤلف است.یکی از مهمترین راهها برای بررسی

وشناخت هر دوره ی تاریخی ، بررسی مطبوعات آن دوره است .

بررسی مطبوعات می تواند ، جهش فکری و تغییرات جامعه را به طور قابل قبولی نشان دهد. افکاری که در عصر نهضت مشروطه در ایران پیدا شد، پربارترین روزگار طنز ایران ، در دوران جنبش مشروطه است. طنز

دوره ی مشروطه به علت اجتماعی بودن از اهمیت ویژه ای برخوردار

می باشد و بهتر است به عنوان یک نوع ادبی مورد بررسی قرار گیرد.

در حقیقت طنز این دوره یکی از ابزارهای اصلی و موثر در تحولات سیاسی است . در طنز های این دوره به دلیل رسالتی که طنز نویسان بر دوش خود احساس می کردند، به همه ی جوانب سیاسی و اجتماعی که به

جامعه مربوط می شد و از ساختار متنوعی برخوردار بود ، می پرداختند

. طنزی که در دوران مشروطه بوجود آمد، طنزی است که مقاصد انقلابی و آزادی خواهی و منافع تمام اقشار جامعه را مد نظر داشته و از کینه توزی های شخصی جدا می باشد، همچنین اهداف متعالی انسانی را دنبال می کند.

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

با صدور فرمان مشروطه تاریخ ایران چه از نظر سیاسی و چه از نظر اجتماعی وارد مرحله ی جدیدی شد.در اصل می توان گفت : که این فرمان ، مهر

تأییدی برمبارزات روشنفکران بود. صدور فرمان مشروطه بر اثر عوامل متعددی

بود که امکان داشت این عوامل چه از درون و چه ازبیرون تاثیر داشته باشند ولی به هر حال باعث شد که محیط سیاسی و اجتماعی جامعه را همراه با روزنامه نگاری دگرگون کند.

اگر چه به خوبی این موضوع مشاهده می شود که با صدور فرمان مشروطیت رشدی در روزنامه نگاری بوجود آمد و قلم در خدمت بیداری مردم و جامعه

قرار گرفت. امّا مشخّص است که بعضی از روزنامه ها، تأثیرشان بیشتر

از بقیه ی روزنامه ها می باشد و آن هم روزنامه های طنز است.

«شکوفایی طنز و طنز نویسی در گرو رواج نقدها و انتقادهای سیاسی

و اجتماعی و ارتقای سطح فرهنگی مردم و توسعه ی دانش عمومی خوانندگان

نشریات است. با بررسی مقالات و مطبوعات از جهات مختلف از جمله

بررسی طنز در مقالات و مطبوعات هر دوره می توان، نمایشگر اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوره باشیم»

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

( همان ؛۱۳۹۸صص: ۵۸-۵۷)
در روزگاری که نابسامانی و بیداد بر جامعه ی ایرانی حاکم بود دهخدا

که روشنفکری توانا و همنشین و همدرد عامه ی مردم ستم کشیده ی ایران بود با قلم توانای خود مبارزه بر علیه

استبداد و استعمار زمان و شاهان بی کفایت و والیان بی لیاقت را آغاز کرد دهخدا با مقالات طنز آمیز خود اوضاع سیاسی و اجتماعی آن زمان را به گونه ای بیان می کند که اکنون گوئی از دریچه ای به گذشته وقایع را آن گونه که هستند می بینیم.

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

این رساله با توجه به احساس نیازی که در این زمینه می شد اقدام به بررسی مقالات دهخدا در چرند و پرند کرده و در یک مقدمه و هفت فصل گرد آوری شده است .

در فصل اول : نگارنده کلیّات طرح را که مشتمل بر پیکره بندی تحقیق است ارائه داده و به ترتیب هدف تحقیق، روش تحقیق و پیشینه ی تحقیق را مشخص کرده است .
فصل دوم: به طور اجمال نگاهی به آثار و افکار دهخدا انداخته است.
در فصل سوم: دهخدا و اوضاع و احوال سیاسی زمان او .

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

در فصل چهارم: طنز و نقد و بررسی آن در مجوعه ی مقالات چرند و پرند پرداخته است.
در فصل پنجم: مقاله نویسی در روزنامه ها و مجلات و تاثیر آنها بر جامعه مورد بررسی قرار گرفته است .

در فصل ششم : ضمن بیان نمونه هایی از چرند و پرند به ویژگی های نثر دهخدا دراثر مذکور پرداخته شده است.
در فصل هفتم : که فصل نتیجه گیری است آراء پژوهنده و یافته های تحقیق ارائه گردیده و نگارنده نظریات خود را که نتیجه ی بررسی است بیان کرده است.

فصل اول
کلیات

۱-۱٫هدف تحقیق:
هدف از این تحقیق، نقد و بررسی شیوه های طنز در مجموعه مقالات چرند و پرند و غنی تر کردن آثار انتقادی،به ویژه نقدهایی است که درباره ی طنز نویسی در مقالات دهخدا به کار رفته و نمودن راهی است برای کسانی که می خواهند به نکته های تازه ای در باب فهم عمیق تر آثار طنز آمیز و انتقادی دست یابند.

۱-۲٫روش تحقیق :
این تحقیق به روش کتاب خانه ای است. و نگارنده کوشیده است برای شناخت دقیق تر و جزیی تر علامه علی اکبر دهخدا ، رفتار، گفتار، کردار، طنز، مقالات و آثار او را مورد پژوهش قرار دهد. و با توجه به آثار مختلف به نقد و بررسی طنز در مجموعه مقالات چرند و پرند بپردازد .

پیشینه ی تحقیق :

درباره ی علامه علی اکبر دهخدا و سیر و حوادث زندگی پر ماجرای او از نظر تاریخی تاکنون آثار گوناگونی پدید آمده است . از جمله : تاریخ مشروطه ی ایران از احمد کسروی که در خصوص اوضاع و احوال زمان دهخدا و مسائل روزمره و مسائل داخلی کشور سخن به میان

می آورد ، از صبا تا نیما از آرین یور در مورد زندگی نامه دهخدا و چگونگی روزگار و آثار و افکار و مسائل سیاسی زمان او بحث می کند ، قصه نویسی از دکتر رضا براهنی در خصوص طنز ومقایسه ای بین طنز عبید با دهخدا و روزنامه ها و قصه ها به بحث وگفتگو می پردازد و حاج

زین العابدین مراغه ای در خصوص مسائل اقتصادی و مادی و ظلم و بیدادگری زمان و دهخدا سخنی به میان آورده است و همین طور ، تاریخ ادبیات فارسی از برتلس ، آندر یوگنی یویج ، مجله ها ، ماهنامه ها و غیره .

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

بنا براین در این تحقیق تنها به اثار و افکاری اشاره می شود که رویکرد ادبی به این موضوع داشته باشد . در خصوص نقد و بررسی شیوه های طنز نویسی دهخدا در مجموعه مقالات چرند و پرند تاکنون کاری انجام نگرفته است و تنها در بعضی از مجله ها و ماهنامه ها و کتاب

ها فقط در خصوص طنز و مقالات دهخدا توضیحاتی داده شده ، اما ضمن ارج نهادن به کار آنها باید گفت : این تحقیق در نوع خود تازه ترین کاری است که به طور گسترده به نقد و بررسی طنز در مقالات چرند و پرند پرداخته است .

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

فصل دوم:
دهخدا، آثار و افکار او

۲-۱٫ دهخدا
علامه علی اکبر دهخدا درحدود سال۱۲۹۷هجری قمری (۱۲۵۶هجری شمسی) در تهران محله ی سنگلج؛ محل فعلی “پارک شهر” به دنیا آمد. پدردهخداخان باباخان ازملاکین متوسط قزوین بود. درباره ی خانواده ی دهخدا جز اینکه یک خواهر و دو برادر به نام های یحیی خان و ابراهیم خان داشته چیزی نمی دانم دهخدا نه ساله بودکه پدرش را از دست

داد و تحت سرپرستی مادرخود به تحصیل پرداخت و تحت تعلیم شیخ غلام حسین بروجردی که ازفضلای بزرگ عصربود به فراگیری زبان عربی و معارف اسلامی پرداخت. این استاد نقش موثری در پرورش اندیشه ی دهخدا داشت، بطوری که دهخداخود معتقد بود که هر چه دارد

بر اثرتعلیم آن بزرگ مرد است .گذشته ازاین از محضرآیت الله حاج شیخ هادی نجم آبادی نیزسود فراوان برد و پس از افتتاح مدرسه ی سیاسی درتهران ، دهخدا در آن مدرسه به تحصیل پرداخت و زبان فرانسه را نیز آموخت

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

( آرین یور، ۱۳۵۱، ۷۸- ۷۷)
نظری به زندگی نامه استاد علی اکبر دهخدا نشان می دهد که وی از خردسالی تا واپسین روزهای حیات ، حوادث عظیم و درشت بسیار دیده و رنج و راحت به یک اندازه نداشته است .
رفتن سایه ی پدر از کودکی ، تیمار داری مادر بینا ومهربان ، مراقبت و راهبری استادان

دلسوز و دل آگاه ؛ یک زمان از آموختن نیاسودن ، تلاش در آغاز جوانی برای گذران و معاش خانواده تحت تکفل ، رو آوردن به نویسندگی و در افتادن با زورمندان استبداد پیشه ، محاکمه وتطمیع و تهدید و تبعید شدن و وطن دردیار غربت سرکردن و پس از بازگشت به وطن هنوز از

گزند حوادث دمی نیاسودن باز متواری شدن و مهاجرت کردن این همه نیمی از عمر استاد علی اکبر دهخدا است.

استاد علی اکبر دهخدا درزندگی مادی وسعتی نداشت ، گشاده دست و بی تکلف بود و گاه بخشش تا حد ایثار داشت . شک را بزرگترین حربه ای می دانست که خداوند به بشر داده است . معتقد بود که در همه چیز و همه کار نخست باید شک و تردید به کار برد تا به حققیت

رسید. می گفت: هر چیزی که در آن « اگر و مگر » و کش و تردید به کار رود از حقیقت خالی است زیرا جایی که حقیقت باشد در آن تردید و « اگر و مگر » راهی ندارد . از شک به حقیقت رسیدن هنر استاد علی اکبر دهخدا بود.

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

و بعدهاکه معاون الدوله غفاری به سفارت ایران در کشورهای حوزه ی بالکان منسوب شد دهخدا با وی به اروپا رفت و دو سال در اروپا و بیشتردر وین پایتخت اتریش زیست و زبان فرانسه را کامل تر فراگرفت و بادانش های جدید آشنایی یافت. یادگیری زبان فرانسه راهی بود برای آشنایی بیشتر دهخدا با دنیای پیشرفته ی عصرخود.

بازگشت دهخدا به ایران همزمان با آغاز مشروطیت بود و از همین جا تجربه ی بزرگ زندگیش آغاز شد.با سری پرشوربه آزادیخواهان پیوست و در سال ۱۳۲۴ هجری قمری به

استخدام اداره ی شوسه ی خراسان درآمد که انین الضرب مهدوی آن را اداره می کرد امّا در این شغل تنها شش ماه دوام آورد و از آن کار کناره گرفت ، و به روزنامه نگاری و مقاله نویسی ( در پشتیبانی و پیشرفت مشروطه طلبان و آزادیخواهان) روی آورد.

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

دراوایل سال ۱۳۲۵میرزاقاسم خان تبریزی (که بعدهابه صوراسرافیل معروف شد)به مشروطه خواهان پیوست و در اندیشه ی تاسیس یک روزنامه به همراهی میرزا جهانگیرخان شیرازی برآمد، میرزاجهان گیرخان نیز از آزادیخواهان بنام ایران و مردی پرکاروزحمت کش و سرسخت بود و تمام سعیش براین بودکه خیانت رجال حکومت و بند و بست آنان را با عمّال بیگانه فاش وآنان را رسوا سازد و بنا براین همیشه منفور محافل ارتجاعی بود.

( آرین پور ؛ ۱۳۵۱: ۸۰- ۷۷)
با اوج گرفتن مبارزات آزادی خواهان بر ضد حکومت وقت روزنامه صور اسرافیل که روزنامه ای بود جهت ابراز عقاید و نظریات آنها در معرض خطر و توقیف قرارگرفت در این بین برای علی اکبر دهخدا مشکلات فراوانی بوجود می آمد و به هر طریقی که ممکن بود توانست خود را از این مشکلات و مصائب برهاند .

از اهم این مشکلات یکی اینکه محمد علی شاه با فرستادن پول و هدیه می خواست او را از جرگه ی مبارزان خارج سازد و به دربار بکشاند امّا علاّمه علی اکبر دهخدا به هیچ عنوان زیر بار نمی رفت. ( دهخدا؛ ۱۳۵۵:۱۶-۱۴)

دیگر تهدید شدن به مرگ است از طرف حاکم گیلان که دهخدا توانست با زیرکی خاص از این بلا خود را نجات دهد. یکی دیگر تهمتی است که از طرف طلاب وقت در اعتراض به بعضی مقالات وی در روزنامه ی صور اسرافیل صورت گرفته بعد موضوع را در مجلس پی گیری می

کنند و سرانجام علاّمه علی اکبر دهخدا از بند تهمت رهایی می یابد . درباره ی این تهمت خودش می گوید : در یکی از شماره های صور اسرافیل مقاله ی تندی بر ضد روحانیون

نوشته بود . جمعی از آخوندهای مفسدجو طباطبایی را ملاقات کرده و او را بر ضد نویسندگان آن مقاله خشمگین می کنند وبه او می گویند که مندرجات مقاله ی صور اسرافیل بر خلاف موازین شرع مبین وتوهین به دین اسلام است . مرحوم طباطبایی که گاهی عصبانی می شد ، به قول معروف از کوره در می رفت به بهبهانی می گوید آقا شما مقاله ی صور

اسرافیل را خوانده اید، بهبهانی با خونسردی جواب می دهد، بلی، طباطبایی با عصبانیت می گوید نویسندگان این مقاله کافرند و به اسلام توهین کرده اند و واجب القتلند. این خبر به

محمد علی شاه می رسد و او که آرزومند بود نفاقی مابین مشروطه خواهان پیش بیاید وبه مقصود نهایی خود نزدیکتر شود یک دسته سوار در حدود دویست نفر برای محافظت اداره و مدیران و کارکنان روزنامه ی صور اسرفیل که در خیابان علاء الدوله بود می فرستند . عده ی

زیادی سوار دو طرف خیابان و مقابل اداره روزنامه صف می کشند و صاحب منصب آنها طرف علی اکبر دهخدا و میرزا جهانگیر خان رفته و می گوید: چون اعلی حضرت استنباط کرده اند که جان شما در خطر است ما را برای حفاظت جان شما فرسناده اند و ما در اختیار شما

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

هستیم و منتظر اوامر شما می باشیم . جهانگیر خان و علامه علی اکبر دهخدا به او جواب می دهند که ما مشروطه خواه و مطیع قانون هستیم و هر تصمیمی را که مجلس شورای ملی بگیرد و لو حکم قتل ما باشد با کمال میل استقبال می کنیم و از لطف شما ممنون

هستیم تشریف ببرید و به شاه عرض نمایید ، پنج تومان که تنها دارایی روزنامه بود و می خواستند با آن پول کاغذ روزنامه بخرند به صاحب منصب داده و گفتند چون سواره ها شناخته شده اند این پول را برای خوردن چای میان آنان تقسیم کنید .

«خبر گفتگوی جهانگیر خان و علامه علی اکبر دهخدا با صاحب منصب مذکور به گوش مرحوم طباطبایی می رسد و آن سید خوش فطرت چنان متاسف می شود که مدتی گریه می کند و حس قانون دوستی آنها را تقدیر می کند و می گوید : تا ایران این گونه مردمان را دارد

بررسی و نقد شیوه های طنز نویسی علی اکبر دهخدا

هرگز نخواهد مرد، و مشروطه جاویدان خواهد ماند . علامه علی اکبر دهخدا مبارزات خود را همراه دیگر مبارزان راه آزادی و مشروطیت ادامه می دهد. » ( دهخدا ، ۱۳۵۵: ۶۶- ۶۴)

۲-۲٫آثار و افکار دهخدا:

علامه علی اکبر دهخدا علاوه بر مقالات سیاسی و انتقادی در چرند و پرند

و کتاب های امثال و حکم و لغت نامه که از خود بر جای گذاشت ،

در ترجمه ی کتب مهم فرانسوی نظیر « روح القوانین » منتسکیو و

« عظمت و انحطاط روم » تالیف « گیبسن » نیز تصحیح دیوان های شعرای بزرگ مانند حافظ و سید حسن غزنوی و ناصر خسرو رنج ها بر خود هموار

ساخت و از همه بیشتر در تهیه وتدوین و تکمیل لغتنامه زحمت کشید .

اینک برای نمونه از شعر دهخدا یکی از بندهای مسمط معروف پنج

بندی او را که دهخدا در اثر دیدن همکار جوان مقتولش میرزاجهانگیرخان

در خواب پس از بیداری از آن خواب آشفته در سویس سروده نقل می کنیم :
«ای مرغ سحر چو این شب تار
بگذاشت ز سر سیاه کاری

وز نغمه ی روح بخش اسحار
رفت از سر خفتگان خماری

بگشود گره ز زلف زرتار
محبوبه ی نیلگون عماری

یزدان بکمال شد پدیدار
و اهریمن زشتر و حصاری

یادآر ز شمع مرده یاد آر

این مسمط حزن انگیز که درد و رنج و حس نفرت و انزجار شاعر را

درحق قاتلان دوست دیرین خود نمودارمی سازد ازحیث سبک و قالب و قافیه بندی

درادبیات ایران بدعت تازه ای گذاشت و پای ازچهاردیوار افکار و انواع مرسوم شعر قدیم بیرون نهاد. از این جهت”دخو”را باید هم در تحول نثرفارسی و هم درپیدایش شیوه های نو در شعر ایران از پیشوایان دانست.»
(دهخدا،۱۳۵۲: ۷۱)

«پس از پیروزی مجاهدان و فتح تهران و خلع محمد علی شاه ، علامه دهخدا به ایران بازگشت و در تهران وکرمان به نمایندگی مجلس شورای ملی

انتخاب شد و به مجلس رفت. با آغاز جنگ جهانی اول دهخدا به یکی از روستاهای

چهارمحال و بختیاری رفت و در همان جا شوق تالیف لغت نامه فارسی

او را برانگخیت و درمدت اقامت خود درآنجا فرهنگ فرانسه به فارسی را نوشت و روح القوانین منتسکیو را ترجمه کرد. »

«وقتی جنگ تمام شدبه تهران بازگشت ولی دیگرازکارهای سیاسی

وهمچنین روزنامه نگاری کناره گرفت وبه کارهای ادبی و فرهنگی پرداخت .مدتی

ریاست دفتر وزارت معارف و تفتیش وزارت عدلیه رابه عهده داشت و سپس رئیس مدرسه عالی حقوق علوم سیاسی شد و تا آخر عمر(۷اسفند۱۳۳۴ه.ش)کارش مطالعه و تحقیق بود.

دهخدا در مطالعات و تحقیقاتش نیز مردی پر تلاش بود و پشت کارعجیبی داشت .یکی از بزرگترین و با ارزش ترین آثار علامه دهخداکه هنوز هم تکمیل

نشده است. »لغت نامه دهخدا است که بزرگترین فرهنگ فارسی است. ( دهخدا،۱۳۹۹، ۷۰-۶۸)

دقت در فرهنگ های فارسی علامه دهخدا را متوجه ساخت که مولفان فرهنگ ها ، غالباً لغت و معنی را از کتاب های یک دیگر رونویسی کرده اند و درنتیجه اشتباه ها از فرهنگی به فرهنگی دیگر منتقل شده و غلط خوانی………………………………..