توضیحات

حجم معاملات سهام تغییر قیمت بورس

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

هدف از اجرای تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق

بهادار تهران می باشد. حجم مبادلات در واقع مسئله پایداری و صحت قیمت را مورد بررسی قرار می دهد و تحقیقاتی که

حجم مبادلات را در کنار قیمت در نظر نمی گیرند در واقع مسأله ی صحت قیمت را مورد توجه

قرار نمی دهند. بر این اساس پس از مروری جامع بر ادبیات موضوعی مربوط به حجم

معاملات و قیمت سهام، آزمون های تعیین همبستگی بین متغیرهای تحقیق بر روی

داده¬های مربوط به نمونه آماری تحقیق شامل ۷۰ شرکت حاضر در سه صنعت پرمعامله ی

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

بورس تهران انجام گردید. نتایج تحقیق نشان داده است که در ساختار معاملات بازار روابطی

وجود دارد و تعداد دفعات معامله و تعداد سهام معامله شده و تغییر قیمت سهام روزانه با

یکدیگر رابطه ی مثبت دارند. این ارتباط در فاصله ی زمانی یک روز نیز وجود دارد بنابراین تغییر

قیمت سهام از تعداد سهام معامله شده و تعداد دفعات معامله شده ی روز قبل نیز نشأت

می گیرد، ضمن اینکه تغییر قیمت سهام طی روزهای متوالی از یک روند صعودی یا نزولی تبعیت می کند.

 ۱۶۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد  

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

چکیده: ۱
مقدمه: ۲
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه ۴
۲-۱- تاریخچه مطالعاتی ۴
۳-۱- بیان مسأله ۵
۴-۱- چارچوب نظری ۷
۵-۱- فرضیه های تحقیق ۸

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۶-۱- اهداف تحقیق ۹
۷-۱- اهمیت تحقیق ۱۰
۸-۱- حدود مطالعاتی ۱۱
۹-۱- واژه های کلیدی و اصطلاحات ۱۲
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
۱-۲- مقدمه ۱۵
۲-۲-مبانی نظری ۱۶
۱-۲-۲ قیمت سهام ۱۶

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۲-۲-۲-تعیین قیمت سهام ۱۶
۳-۲-۲-عوامل موثر بر قیمت سهام ۱۹
۴-۲-۲- محتوای اطلاعاتی قیمت سهام ۲۶
۵-۲-۲- دو دیدگاه در مورد تغییرات گذشته قیمت سهام برای پیش بینی قیمت در آینده ۲۹
۶-۲-۲- نوسانات قیمت سهام ناشی از انتشار اطلاعات ۳۰
۷-۲-۲- حجم مبادلات ۳۳
۸-۲-۲- ادبیات موضوعی حجم معاملات ۳۵
۹-۲-۲- حجم معاملات و نقدینگی ۴۰
۱۰-۲-۲- رابطه ی حجم مبادلات و قیمت با اعلان سود ۴۲
۱۱-۲-۲- اهمیت رابطه حجم معاملات و قیمت سهام ۴۳

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۱۲-۲-۲- مبانی تئوریک موضوع از دیدگاه کروچ ۴۵
۱۳-۲-۲- دلایل تئوریک ارتباط مثبت حجم معاملات، بازده و تغییر قیمت سهام ۴۸
۱۴-۲-۲- بسط مدلهای تئوریک رابطه حجم معاملات، قیمت و بازده سهام ۵۴
۱۵-۲-۲- بسط فرضیه ورود متوالی اطلاعات ۵۴
۱۶-۲-۲- بسط مدل ترکیب توزیع ها ۵۹
۱۷-۲-۲- خلاصه بخش اول ۶۰
۳-۲ مبانی تجربی ۶۱
۱-۳-۲-مقدمه ۶۱

۲-۳-۲- سابقه تحقیقات مشابه ۶۳
۳-۳-۲- خلاصه ی بخش دوم ۷۱
فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق
۱-۳ مقدمه ۷۷

حجم معاملات سهام تغییر قیمت بورس

۲-۳- روش تحقیق ۷۷
۳-۳- جامعه آماری ۷۸
۴-۳ مدل تحلیلی تحقیق ۷۸
۵-۳- نمونه آماری ۷۸
۶-۳- ابزار جمع آوری داده ها ۸۲
۷-۳- روش جمع آوری داده ها ۸۲
۸-۳- متغیرهای تحقیق ۸۳
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
۱-۴ مقدمه‏ ۸۷
۲-۴ روش تجزیه و تحلیل داده ها ۸۷
۳-۴ نحوه ی آماده سازی داده ها جهت آزمون آماری ۸۸

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۴-۴ آزمون فرضیات ۹۳
۱-۴-۴ آزمون فرضیه اول ۹۳
۲-۴-۴- آزمون فرضیه دوم ۹۵
۳-۴-۴- آزمون فرضیه سوم ۹۸
۴-۴-۴- آزمون فرضیه چهارم ۱۰۰
۵-۴-۴- آزمون فرضیه پنجم ۱۰۲
۶-۴-۴ – آزمون فرضیه ششم ۱۰۵
۵-۴- خلاصه فصل چهارم ۱۰۷
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
۱-۵ مقدمه ۱۱۰
۲-۵- نتیجه گیری بر اساس فرضیات تحقیق ۱۱۰
۳-۵- بحث ۱۱۲
۴-۵- پیشنهادات تحقیق ۱۱۳
۱-۴-۵- پیشنهادات در راستای یافته های تحقیق ۱۱۳
۲-۴-۵- پیشنهادات به محققین ۱۱۵
۵-۵- محدودیت های تحقیق ۱۱۵
پیوست ها
پیوست الف : خروجی نرم افزار ۱۱۷
منابع و ماخذ
منابع فارسی: ۱۴۷
منابع لاتین: ۱۴۸
چکیده انگلیسی: ۱۵۱

جدول ۱-۲ فهرست تحقیقات انجام شده در زمینه رابطه حجم معاملات و تغییر قیمت ۷۱

حجم معاملات سهام تغییر قیمت بورس

جدول ۱-۳ مقایسه ی حجم معاملات صنایع دارای معامله در محدوده زمانی مورد نظر تحقیق ۸۰
جدول ۱-۴ لیست شرکت های حاضر در صنایع پرمعامله (نمونه آماری تحقیق) ۹۰
چدول ۲-۴آماره های توصیفی فرضیه اول ۹۳
چدول ۳-۴ همبستگی فرضیه اول ۹۴
جدول ۴-۴ تحلیل واریانس فرضیه اول ۹۴
جدول ۵-۴ ضرائب فرضیه اول ۹۵
جدول ۶-۴آماره های توصیفی فرضیه دوم ۹۶
جدول ۷-۴ همبستگی فرضیه دوم ۹۶
جدول ۸-۴ جدول تحلیل واریانس فرضیه دوم ۹۷
جدول ۹-۴ جدول ضرائب فرضیه دوم ۹۷
جدول ۱۰-۴ آماره های توصیفی فرضیه سوم ۹۸

جدول ۱۱-۴ همبستگی فرضیه سوم ۹۸
جدول ۱۲-۴ جدول تحلیل واریانس فرضیه سوم ۹۹
جدول ۱۳-۴ جدول ضرائب فرضیه سوم ۹۹
جدول ۱۴-۴ آماره های توصیفی فرضیه چهارم ۱۰۰
جدول ۱۵-۴ همبستگی فرضیه چهارم ۱۰۱
جدول ۱۶-۴ جدول تحلیل واریانس فرضیه چهارم ۱۰۱

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

جدول ۱۷-۴ جدول ضرائب فرضیه چهارم ۱۰۲
جدول ۱۸-۴ آماره های توصیفی فرضیه پنجم ۱۰۳
جدول ۱۹-۴ همبستگی فرضیه پنجم ۱۰۳
جدول ۲۰-۴ جدول تحلیل واریانس فرضیه پنجم ۱۰۴
جدول ۲۱-۴ جدول ضرائب فرضیه پنجم ۱۰۴
جدول ۲۲-۴ آماره های توصیفی فرضیه ششم ۱۰۵
جدول ۲۳-۴ همبستگی فرضیه ششم ۱۰۵
جدول ۲۴-۴ جدول تحلیل واریانس فرضیه ششم ۱۰۶

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

جدول ۲۵-۴جدول ضرائب فرضیه ششم ۱۰۶

نمودار۱-۲- عوامل موثر بر قیمت سهام (رفتار سهام) ۱۹
نمودار ۲-۲: منحنی عمر کالا ۲۴
نمودار ۳-۲ : داده های قدرمطلق بازده در طول یک روز معاملاتی با استفاده از نمودار هیستوگرام ۴۹
نمودار۴-۲ داده های تعداد خبرهای رسیده در طی یک روز معاملاتی با استفاده از نمودار هیستوگرام ۵۰
نمودار ۵-۲ : حجم معاملات در طی یک روز معاملاتی با استفاده از نمودار هیستوگرام ۵۰
نمودار ۱-۳ مدل تحلیلی تحقیق ۷۸
نمودار ۱-۴ نمونه ی فایل اکسل آماده سازی متغیرهای تحقیق ۹۲

مقدمه:
یکی از ویژگی های مهم در کشورهای صنعتی توسعه یافته، وجود بازار پویای پول و سرمایه است. از سوی دیگر در هر سیستم اقتصادی گروهی با فعالیت بیشتر و صرفه جویی مناسب، پس اندازی برای آینده ایجاد می کنند، چگونگی استفاده از این پس اندازها می تواند برای جامعه آثار مثبت یا منفی

به همراه داشته باشد. در صورتی که این پس اندازها با مکانیزم صحیح به بخش تولید هدایت شوند علاوه بر ایجاد بازده برای صاحبان سرمایه، می توانند

به عنوان مهم ترین عامل تأمین سرمایه برای راه اندازی طرح های اقتصادی جامعه نیز مفید باشند و در صورتی که به جریان های ناسالم اقتصادی راه پیدا کنند آثار نامناسبی برای جامعه خواهند داشت. یکی از مهم ترین ابزارهایی که توانایی جذب این نقدینگی ها را دارد بورس اوراق بهادار و مکانیزم عملیات خرید و فروش سهام است که در این رابطه نقش مهمی دارد. زیرا صاحبان سرمایه می توانند با خرید سهام، سرمایه های خود را با بازده مورد انتظار به کار انداخته و از سوی دیگر در تأمین منابع مالی صنایع کشور نیز مشارکت داشته باشند.

فصل اول
کلیات تحقیق

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۱-۱ مقدمه
ویژگی های بازار بورس اوراق بهادار باعث شده است که هم شرکت ها و هم سرمایه گذاران، بازار سرمایه را محل مناسبی برای جذب منابع مالی و سرمایه گذاری بدانند و به

همین جهت است که امروزه در کشورهای توسعه یافته، بورس اوراق بهادار یکی از نهادهای اقتصادی جامعه است و عملیات آن به عنوان یکی از شاخص های مهمی است که بیانگر اوضاع اجتماعی- اقتصادی این کشورهاست و در این راستا مورد تجزیه و تحلیل قرار می

گیرد. از سوی دیگر هرگونه تزلزل در بورس اوراق بهادار نیز می تواند به بحران های عظیم

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

اقتصادی منجر شود. با گسترده شدن کمی و کیفی بازار سرمایه و افزایش تعداد فعالان

بازار، لزوم افزایش مطالعات برای آگاهی دادن به قشر سرمایه گذار بیش از پیش مشهود می باشد(خسروآبادی،۱۳۸۴،ص۷۷)۱٫ لذا این مطالعه به منظور تشریح ساختار حاکم بر معاملات

به بررسی ارتباط بین حجم معاملات و تغییرات قیمت در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است.
در ادامه ی این فصل مطالبی در رابطه با اهمیت موضوع، بیان مسأله، مدل مفهومی تحقیق، اهداف، فرضیات، قلمرو، تعریف واژه ها و محدودیت های تحقیق آمده است.

۲-۱- تاریخچه مطالعاتی
تحقیق حاضر در بورس های ایالات متحده و سایر بورس های دنیا انجام گرفته است.یینگ در

سال ۱۹۶۶ اولین بار رابطه مذکور را کشف کرد.کروچ و کلارک ، اپس و اپس ، مرگان و هم

چنین در سال های اخیر وی چین و نیز گیرارد و عمران با تغییر دادن دامنه های موضوعی و زمانی تحقیق به نتایج مشابهی دست یافتند. در تمام تحقیقات انجام شده همبستگی

مثبت و ضعیفی بین حجم معاملات (v) و قدر مطلق تغییر قیمت |∆p| ملاحظه گردید. هم

چنین محققینی نیز به بررسی رابطه بین v و ∆p پرداخته و رابطه های معنی داری را یافتند.

بررسی های انجام شده محقق حاکی است از آن است که در ایران نیز تنها تعداد معدودی تحقیق مشابه در این زمینه وجود دارد که در سال ۱۳۷۹ توسط مصطفی قائمی و در سال

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۱۳۸۴ توسط مهدی زیوداری انجام و به این نتیجه رسیده اند که افزایش یا کاهش حجم مبادلات موجب افزایش در تغییر قیمت سهام می گردد.

۳-۱- بیان مسأله
یکی از شاخصه های مهم هر بازار، حجم مبادلاتی است که در آن صورت می پذیرد. در واقع زمانی بازار یک کالا در اقتصاد مهم است که سهم بزرگتری از آن اقتصاد را به خود اختصاص

دهد. ولی بازار اوراق بهادار یک تفاوت اساسی با بازار کالاهای دیگر دارد. در بازار کالاهای د

یگر قسمت عمده ای از خریداران کالا، مصرف کنندگانی هستند که کالا را به خاطر نیازشان

خریداری می کنند. هر کالا برای خود یک کشش تقاضا دارد و مصرف کننده می بایست کالای مورد نظر خود (یا جانشین آن را) حتی با وجود افزایش قیمت خریداری و مصرف نماید. حال

آنکه در بازار اوراق بهادار کسی نیاز اساسی به اوراق بهادار ندارد و در صورتی که قیمت یک نوع اوراق بهادار نامتعادل باشد خریداران کمتری پیدا می کند بنابراین قیمت در بازار اوراق

بهادار یک عامل اساسی است (امید قائمی،۱۳۷۹،ص۸۹)۱٫ لذا شناسایی و اندازه گیری

رابطه ی قیمت اوراق بهادار با سایر عوامل موثر بر آن تأثیر بسزایی در تصمیم گیری های

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

آینده ی عوامل بازار خواهد داشت.
در تحقیقاتی که در زمینه ی بورس اوراق بهادار تهران انجام گرفته، بیشتر رابطه ی اطلاعات

داخلی شرکت ها و وضعیت مالی آنها با قیمت سهام شرکت بررسی شده و کمتر به خود

بازار به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر قیمت سهام شرکت ها توجه شده است. واقعیت این

است که در بسیاری از موارد تغییر قیمت سهام شرکت ها ناشی از تغییر وضعیت مالی آنها

نیست بلکه ناشی از عوامل روانی و درونی بازار است. همچنین در غالب تحقیقات، تأثیر

انتشار اطلاعات شرکت ها بررسی شده، حال آنکه در این تحقیق تأثیر انتشار اطلاعات بازار و

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

استفاده ی معامله گران از آن مد نظر است و از این رو اساسی ترین اطلاعاتی که از سوی

سازمان بورس راجع به وضعیت معاملات منتشر می شود مورد توجه قرار گرفته است. آمار

معاملات سهام روزانه تقریباً در تمام روزنامه های کثیرالانتشار به چاپ رسیده و به اطلاع

عموم می رسد. انتشار اطلاعات به این شکل به خودی خود این سوال را در ذهن استفاده

کنندگان اطلاعات تداعی میکند که آمار معاملات سهام حاوی چه اطلاعاتی است و علت

تأکید سازمان بورس تهران و سایر بورس های جهان بر انتشار اطلاعات مزبور چیست؟

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

آیا افزایش و کاهش حجم معاملات یک سهم می تواند حکایت از وجود یکسری اطلاعاتی

داشته باشد که قسمتی از معامله گران از آن مطلع نیستند؟ آیا معامله گران غیر مطلع بر

اساس آمار معاملات و بدون بدست آوردن این اطلاعات اقدام به خرید سهام خواهند کرد یا

خیر؟ تعداد دفعات معامله و تعداد سهام معامله شده نشانی از جاذبه ی سهام برای

خریداران است و می تواند از یک سو حاکی از تعداد خریداران سهام یک شرکت و از سوی دیگر

حاکی از تعداد فروشندگان سهام موردنظر باشد (قائمی ، ۱۳۷۹،ص۱۲۵)۱٫

در همین راستا در تحقیق حاضر سعی گردید تا رابطه ی بین قیمت سهام و حجم مبادلات

سهام بررسی شود. حجم مبادلات در واقع مسئله پایداری و صحت قیمت را مورد بررسی

قرار می دهد و تحقیقاتی که حجم مبادلات را در کنار قیمت در نظر نمی گیرند در واقع مسأله

ی صحت قیمت را مورد توجه قرار نمی دهند. بر این اساس میتوان گفت که فقط قیمت هایی

صحیح هستند که در آن، کلیه افرادی که به پول خود نیاز دارند سهام خود را عرضه میکنند و

به عبارت دیگر حجم مبادلات نرمال در آن قیمت معامله می شود. در این حالت تغییر قیمت

کم است و قیمت سهام از پایداری نسبی برخوردار است. لذا حالتی که در آن مبادلات کمتر

یا بیشتری از میزان مبادلات نرمال انجام پذیرد مستلزم عرضه و تقاضای بیشتری است که به

نوبه ی خود موجب تغییر قیمت می گردد.

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

اعتقاد کلی اقتصا

ددانان این است که زمانی که عرضه و تقاضا کنندگان زیادی در بازار وجود دارند و حجم

معاملات در بازار زیاد است، قیمت شفاف تر است و از سوی دیگر در قیمت

های شفاف است که مبادلات زیادی انجام می گیرد. لیکن تغییر قیمت نیز مستلزم انجام

معامله است یعنی هر چه تغییر قیمت بیشتری انجام بگیرد حتماً می بایست معاملات

بیشتری نیز صورت بگیرد (همان منبع،ص۱۱۳)۲٫

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس

اوراق بهادار تهران

می دانیم که یکی از معیارهای اصلی در سرمایه گذاری کوتاه مدت، قابلیت نقد شوندگی سرمایه گذاری است. سهامی که در بازار خریداران زیادی دارند و پرمعامله هستند از قابلیت

نقدشوندگی بیشتری برخوردارند (خاکپور،۱۳۸۷،ص۵۹)۳٫ بی تردید تعداد دفعات معامله ی

هر سهم و تعداد سهام معامله شده یک سهم به عنوان دو جنبه ی مهم در بررسی حجم

معاملات می تواند نشانی از قابلیت نقدشوندگی سهام باشد. تغییر قیمت سهام در بورس

تهران با دادوستد انجام می گیرد. اگر معاملات به نحو جهت داری قیمت سهام یک شرکت را

به سمت افزایش یا کاهش هدایت کند، قیمت سهام آن شرکت تغییر خواهد کرد، لیکن این

پرسش مطرح است که برای انجام هر تغییر قیمت چه حجم معاملاتی باید انجام بگیرد؟ آیا

فرایند تغییر قیمت از معاملات روز قبل نیز می تواند تأثیر بپذیرد یا خیر؟

تحقیقاتی که در زمینه شناسایی رابطه میان حجم مبادلات و تغییر قیمت وجود دارد عموماً

براساس نمونه هایی از بازار کامل انجام گرفته، لیکن بورس اوراق بهادار تهران یک نمونه از

بازارهای نوظهوری است که با بازارهای کامل مانند بورس سهام نیویورک تفاوت های عمده

ای دارد. از جمله این تفاوت ها وجود موانع معاملاتی مانند حجم مبنا، حد نوسان قیمت و

توقف نماد معاملاتی شرکت ها به مدت نامشخص است که معاملات بورس تهران را تحت

تأثیر قرار می دهد و این بازار را از یک بازار کامل دور می سازد. در حال حاضر در بورس تهران،

معاملات متعددی با استفاده از اطلاعات نامتقارن انجام می شود و دستکاری قیمت امری

جدی به نظر می رسد. به علاوه ساختار درونی این بازار، ترکیب سرمایه گذاران و رفتار

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

سرمایه گذاری آنان بطور کاملاً محسوس نسبت به آن چه که در بازارهای کامل می باشد، تفاوت می کند (

شعبان پور،۱۳۸۷،ص۱۵۸)۱٫ در چنین شرایطی این امکان وجود داشته که نتایجی که ما از

انجام این تحقیقات این چنینی به آن رسیده ایم متفاوت از نتایج کسب شده این تحقیق در

بازارهای کامل و حتی بازارهای نوظهوری که این تحقیق در آن ها انجام شده – مانند بورس

سهام چین- باشد.

توجه به تحقیقات متعددی که در زمینه رابطه حجم معاملات و تغییر قیمت در بازار های کامل

و بازارهای نوظهور در سایر کشورها انجام شده است و هم چنین اهمیت توجه بیشتر به

ساختار خرد بورس اوراق بهادار تهران و تعداد محدود تحقیقات انجام شده در داخل کشور در

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

این زمینه، محقق را بر آن داشت تا در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و عوامل ت

شکیل دهنده ی آن با قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران پرداخته و

به سوالات ذیل پاسخ دهد:

آیا بین تعداد دفعات معامله هر سهم و تعداد سهام معامله شده در هر روز رابطه وجود دارد؟

آیا بین حجم معاملات در هر روز و تغییر قیمت سهام در همان روز رابطه وجود دارد؟

آیا بین حجم معاملات در هر روز و تغییر قیمت سهام در روز بعد رابطه وجود دارد؟

آیا بین تغییر قیمت سهام در هر روز با تغییر قیمت سهام روز بعد رابطه وجود دارد؟

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۴-۱- چارچوب نظری

در تحقیق حاضر سعی گردیده رابطه بین حجم معاملات سهام و قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران بررسی گردد. حجم معاملات عبارت است از حجم ریالی یا مقداری سهامی

که در یک دوره از زمان دادوستد می شود به عبارت کامل تر حجمی از سهام که در یک دوره

مشخص، مالکیت آن تغییر می کند. حجم معاملات هم چنین می تواند به عنوان تعداد خریدار

و یا تعداد دفعات معامله در یک دوره از زمان نیز تعریف شود.
این متغیر یکی از معیارهای اصلی در تحلیل های تکنیکال است که به همراه قیمت می تواند

تصویر کاملی از روندهای بازار را برای تحلیل گران نمایان سازد. بالطبع توجه به روند قیمت ها

فارغ از تغییرات حجم معاملات که روحیه و جو بازار را مشخص می کند می تواند به استنباط

های غلطی منجر شود و تغییرات قیمت در صورتی معنادار است که با تغییرات قابل توجه

حجم همراه باشد (قائمی،۱۳۷۹،ص۷۹)۱٫

حجم معاملات خود از دو جنبه قابل بررسی است. تعداد سهام معامله شده و تعداد دفعات

معامله. تعداد سهام معامله شده عبارت است از تعداد سهامی که در یک فاصله زمانی

مشخص در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد و با توجه به اینکه فاصله زمانی

مورد نظر این تحقیق یک روز است، لذا تعداد سهام معامله شده عبارت است از تعداد سهام

یک شرکت که در یک روز فعال بورس مورد معامله قرار می گیرد. تعداد دفعات معامله نیز

عبارت است از تعداد دفعاتی که سهام یک شرکت در یک فاصله زمانی مشخص در بورس

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد. از سوی دیگر قیمت سهام در تحقیق حاضر، آخرین قیمت سهام در ه

ر روز کاری بورس است. با توجه به اینکه یکی از اهداف اصلی این تحقیق، بررسی واکنش

ها ی عمومی معامله گران و سرمایه گذاران است و آخرین قیمت هر سهم توسط روزنامه ها

و رسانه های عمومی به اطلاع می رسد لذا از آخرین قیمت سهام جهت تحقیق استفاده

شده است. تغییر قیمت سهام نیز عبارت است از افزایش یا کاهش قیمت سهام در یک

فاصله زمانی مشخص که در این تحقیق یک روز است. از آن جا که ما در تعدادی از فرضیه

های این تحقیق فقط به مقدار تغییر قیمت سهام صرف نظر از افرایش و کاهش قیمت توجه

داریم لذا قدر مطلق تغییر فیمت سهام هر روز نسبت به روز قبل و بعد را مدنظر قرار می

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

دهیم.
در تحقیق حاضر،

حجم معاملات را به عنوان و تغییر قیمت سهام را به عنوان متغیرهای کلی تحقیق در نظر

گرفته و روابط بین این متغیرها را از جنبه های مشروح در مدل مفهومی ذیل مورد بررسی و

آزمون قرار داده ایم.

۵-۱- فرضیه های تحقیق

تعداد دفعات معامله در هر روز با تعداد سهام معامله شده در آن روز همبستگی مثبت دارد.

قدرمطلق تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز بعد با تعداد دفعات معامله روز مورد نظر

رابطه دارد.
قدرمطلق تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز قبل با تعداد دفعات معامله روز مورد نظر

همبستگی مثبت دارد.

قدرمطلق تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز بعد با تعداد سهام معامله شده روز مورد

نظر رابطه دارد.

قدر مطلق تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز قبل با تعداد سهام معامله شده ی آن روز

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

همبستگی مثبت دارد.
تغییر قیمت سها

م هر روز نسبت به روز قبل با تغییر قیمت سهام همان روز نسبت به روز بعد همبستگی

مثبت دارد.

۶-۱- اهداف تحقیق

بررسی و شناخت بازارهای سرمایه و حساسیت این بازارها نسبت به مسائل پیرامونی به

سبب اینکه بازار بورس اوراق بهادار به عنوان نمادی پویا و تکامل یافته در بازار سرمایه هر

کشور مطرح است و نیز به سبب اهمیت، نقش و تأثیر آن در اقتصاد ملی، همواره انگیزه ی

مناسبی برای انتخاب موضوع و انجام تحقیقات در زمینه های امور مالی عموماً و سرمایه

گذاری و ارزیابی بورس اوراق بهادار به طور اخص بوده است. این شناخت بی شک از یکسو

بر تصمیمات سرمایه گذاران و تأمین امنیت مبادلات سهام و سرمایه و از سوی دیگر بر درک

مسئولین و گردانندگان بازار به منظور بهبود نحوه ی عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه

یافتگی و قانون مندی موثر خواهد بود (خسروآبادی، ۱۳۸۴، ص۹۹)۱٫

تحقیق حاضر بر آن است که با استفاده از اصول و روشهای علمی، و بر اساس آزمون بازار و

تجزیه و تحلیل آن، شناخت قابل قبولی از میزان حساسیت و درجه تأثیر پذیری آن بدست

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

آورده و از یافته های تحقیق در جهت توسعه ی مکانیزم های موثر بر بورس استفاده نماید. بهرحال این پژوهش برای بررسی علمی ارتباط بین حجم مبادلات سهام و تغییرات قیمت سهام در چارچوب

قلمرو تحقیق می باشد.

بطور خلاصه می توان از اهداف اساسی زیر برای انجام پژوهش حاضر نام برد:

اهداف علمی

بررسی رابطه بین حجم معاملات و قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

اهداف کاربردی

کمک به سرمایه گذاران بازار سرمایه در فرآیند تصمیم گیری و نیز تأمین امنیت مبادلات سهام

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

کمک به مسئولین و گردانندگان بازار به منظور درک نحوه عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و

قانون مندی

بررسی روند تغییر قیمت در بورس اوراق بهادار تهران

شناخت عوامل روانی بازار که منجر به عرضه و تقاضای زیاد و یا موجب افزایش میزان مبادلات

یک نوع اوراق بهادار می شود

درک بیشتر روحیات حاکم بر بازار بورس تهران به منظور کمک به گردانندگان، معامله گران و

عرضه کنندگان بازار بورس در تصمیم گیری های آینده

با تغییراتی که در رویکرد سرمایه گذاری سهامداران در طی سال های اخیر در بازار بورس

تهران به وجود آمده است و با توجه به علمی تر شدن روند معاملات، نتایج این تحقیق می

تواند راهنمایی برای سهامداران در انجام معاملاتشان باشد و زمینه را برای انجام تحقیقات

آینده در بازار سرمایه فراهم نماید.

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

۷-۱- اهمیت تحقیق
اهمیت هر تحقیق

از فلسفه و چرایی آن تحقیق حکایت دارد (خادم المله،۱۳۸۷،ص۴۶)۱٫ که این ضرورت در

پژوهش حاضر از دیدگاه های مختلفی قابل طرح است:

گسترش دانش امور مالی: رشد و تکامل هر رشته از دانش بشری مرهون تلاش

اندیشمندان ، تئوریسین ها و محققین در ایجاد و بسط تئوری ها با قدرت اندیشه و تحقیقات

مستمر در این زمینه بوده است. آنان همواره در پی بررسی و تلاش برای یافتن پاسخی برای

سوالات خود در موارد گوناگون بوده اند (خسروآبادی،۱۳۸۴،ص۷۹)۲٫ بدیهی است یکی از موارد اهمیت انجام پژوهش حاضر نیز تلاش در جهت بسط دانش مالی در حوزه ی بورس

اوراق بهادار بوده است.

ضرورت آگاهی بخشی به سرمایه گذاران در جهت استمرار حضور در بورس: بورس اوراق

بهادار تهران پس از سال ۱۳۶۸ و با شروع دوران سازندگی به عنوان محلی برای خرید و

فروش سهام شرکت های خصوصی و نیمه خصوصی مورد توجه قرارگرفت و این توجه در

سال ۱۳۷۶ با تغییر برخی ساختارها تکمیل گشت. اما با وجود گذشت چندین سال از فعالیت

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

این سازمان هنوز در بین مردم عادی و افراد آشنا به علم مفهوم بازارهای مالی و بازار سرمایه شفاف ن

شده است.

علی رغم این مسائل، روزانه بر تعداد سهامداران کشور افزوده می شود. با افزایش تعداد

سهامداران بر اهمیت نحوه انجام معاملات و سازوکارهای بازار سرمایه افزوده می شود که با

شناخت هر چه بیشتر این سازوکارها شفافیت در بازار بورس افزایش یافته و سرمایه گذاران

با ریسک کمتری به این بازار وارد می شوند (زیوداری،۱۳۸۴،ص۱۷۸)۱٫

بررسی تأثیر ورود اطلاعات به بازار: در تحقیقاتی که در زمینه ی بورس اوراق بهادار تهران

انجام گرفته غالباً به رابطه ی بین اطلاعات داخلی شرکت ها و وضعیت مالی آنها با قیمت

سهام شرکت توجه شده و کمتر به خود بازار به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر قیمت سهام

شرکت ها توجه شده است. واقعیت این است که در بسیاری از موارد تغییر قیمت سهام شرکت ها ناشی از تغییر وضعیت مالی آنها نیست بلکه ناشی از عوامل روانی و درونی بازار

است. به عبارت دیگر در بسیاری از موارد شرایط بازار و انتشار اطلاعات در آن ، قیمت سهام

را تعیین میکند و اطلاعات شرکت ها به عنوان اطلاعات جنبی

است(امیدقائمی،۱۳۷۹،ص۴۵)۲٫ در این تحقیق به عوامل فوق الذکر توجه شده و عواملی که

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

موجب عرضه و تقاضای بیشتر سهم در بازار می شود مورد توجه قرار گرفته است.
بررسی ارزش اط

لاعاتی آمار معاملات سهام: بسیاری از علاقمندان به بازار سرمایه هر روز در مطبوعات آمار

مربوط به معاملات سهام را ملاحظه می کنند. در این آمار معاملات معمولاً چند ستون درج

می شود. ستونی به تعداد دفعات معامله ی هر روز و ستونی به تعداد سهام معامله شده

ی هر روز اختصاص یافته است و ستون های دیگری نیز به آخرین قیمت هر سهم و تغییر

قیمت سهام اختصاص دارند. انتشار اطلاعات به این شکل به خودی خود این سوال را در

ذهن استفاده کنندگان اطلاعات تداعی می کند که آمار معاملات سهام حاوی چه اطلاعاتی

است، چه اهمیتی دارد و از تجزیه و تحلیل آنها چه نتیجه ای می توان گرفت

(خسروآبادی،۱۳۷۹،ص۱۷۹)۳٫

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

جدا از موارد فوق، قابل ذکر است که کارپوف نیز در سال ۱۹۸۷ چهار دلیل اصلی برای اهمیت رابطه حجم معامل

ات و تغییر قیمت ارائه داده است(زیوداری،۱۳۸۴،ص۷۶)۴٫ که در متن پایان نامه به طور کامل

به آن ها اشاره گردیده است.

۸-۱- حدود مطالعاتی

قلمرو تحقیق حاضر به تفکیک قلمرو موضوعی، زمانی و مکانی تشریح میگردد.

قلمرو موضوعی: در این تحقیق به بررسی رابطه بین حجم مبادلات و تغییرات قیمت سهام در

شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته ایم.

قلمرو زمانی: قلمرو زمانی تحقیق حاضر، محدوده ی ۴ ساله از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ را شامل می شود.

قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این تحقیق شامل شرکت هایی است که جزء صنایع پرمعامله در

بورس اوراق بهادار تهران قرار گرفته اند.

۹-۱- واژه های کلیدی و اصطلاحات

به اختصار مفاهیم و اصطلاحات مهم به کارگرفته شده در تحقیق را به شرح ذیل تعریف می

نمائیم.

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

اوراق بهادار: هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل و انتقال برای مالک عینی یا منفعت آ

ن باشد (یکتا،۱۳۷۶،ص۵۶)۱٫

بازار سرمایه: به معنی یک بازار منسجم و رسمی است که در آن خرید و فروش سهام و

سایر اوراق بهادار با سررسید بیش از یک سال تحت ضوابط خاص صورت می پذیرد (عربی،

۱۳۷۸، ص۷۹)۲٫

قیمت سهام: منظور قیمت بازار یا قیمت معاملاتی و در برگیرنده ارزشی است که برحسب

توافق خریدار و فروشنده تعیین می گردد. قیمت هر سهم که بطور روزانه در تابلوی بورس

منعکس می شود قیمت آخرین معامله ای است که بر روی آن سهم انجام شده است

(خاکپور،۱۳۸۷،ص۱۲۵)۳٫

تغییر قیمت سهام: منظور تغییرات مختلف در ارزش مبادله ای سهامی است که در بازار

بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد (همان منبع،۱۳۸۷،ص۱۴۵)۴٫

حجم معاملات: عبارت است از حجم ریالی یا تعدادی سهامی که در یک دوره از زمان

دادوستد می شود. به عبارت کامل تر حجمی از سهام که در یک دوره مشخص مالکیت آن تغییر می کند، و هم چنین می تواند به عنوان تعداد خریدار و یا تعداد دفعات معامله در یک

دوره از زمان تعریف شود (خادم المله،۱۳۸۷،ص۱۳۵)۵٫

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

تعداد سهام معامله شده در هر روز: عبارت است از تعداد سهامی که در یک روز معاملاتی بورس، مالکیت آن

ها تغییر پیدا می کند (قائمی،۱۳۷۹،ص۱۸۹)۶٫

تعداد دفعات معامله هر روز: عبارت است از تعداد دفعاتی که در هر روز، سهام شرکت مورد

معامله تغییر مالکیت می یابد (قائمی،۱۳۷۹،ص۷۹)۱٫

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

فصل دوم

مروری بر ادبیات تحقیق

۱-۲- مقدمه

بورس اوراق بهادار یکی از اجزای بازارهای مالی است که حرکت چرخ های اقتصاد بدون وجود

آن تقریباً غیر ممکن می باشد. امروزه تحولات اقتصادهای صنعتی، بازار سرمایه را به

ماشینی تبدیل کرده است که نمی‌توان بدون تغییر اساسی در شیوه زندگی ملی، آن را از

اقتصاد حذف کرد. به عقیده‌ی کینز اصلی ترین وظیفه‌ی یک بورس اوراق بهادار، جذب

سرمایه‌گذاری ها با بالاترین بازده می‌باشد (زارعی،۱۳۷۱،ص۷۹)۱٫ بنابراین می توان گفت که

بورس مکانی برای رقابت طالبان سرمایه در جهت سوق دادن منابع مالی دارندگان سرمایه

به جانب فعالیت های خود است.

در مورد تغییرات قیمت سهام در بازار اوراق بهادار می توان گفت که رویدادهای عادی و

غیرعادی متعددی از جمله عوامل سیاسی و اقتصادی و بسیاری عوامل دیگر می توانند بر

قیمت سهام اثر بگذارند و باعث ایجاد تغییرات فزآینده و یا کاهنده در قیمت‌ها گردند

(خاکپور،۱۳۸۷،ص۸۹)۲٫

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و تغییر قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

دو ضرب المثل مهم در بازار بورس وال استریت وجود دارد: ۱- حجم معاملات است که تغییرات قیمت ها را به وج

ود می آورد. ۲- حجم معاملات در بازارهای پر رونق نسبتاً سنگین و در بازارهای راکد نسبتاً

سبک است(زیوداری،۱۳۸۴،ص۸۷)۳٫ مطالعات انجام شده در این حوزه به خوبی توانسته اند

این دو ضرب المثل را مورد آزمون قرار دهند که تعداد زیادی از مطالعات تجربی تأییدهای زیادی

را بر رابطه حجم معاملات و قدر مطلق تغییر قیمت بدست آورده (ضرب المثل اول) و ارتباط

مثبت بین حجم معاملات و تغییر قیمت نیز تأیید

……………………………..