توضیحات

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

مرزها در روند تاریخی خود از زمان پیدایش تاکنون دچار دگرگونی‌های زیادی شده‌اند. سیر این تحولات و دگرگونی‌ها از زمانی که مناطق سرحدی جای

خود را به خطوط مرزی دادند تا عصر حاضر ضرورتی است که باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد. در واقع مرزها در طول زمان وضعیت ثابتی نداشته و نقش

و کارکردهای آن نیز یکسان نبوده است و با توجه به ویژگی پویا بودنشان از خطوط فیزیکی غیرقابل نفوذ تا مرزهای صرفاً ذهنیتی متفاوتند.

ماهیت مرزها هر چه باشد، چنانچه جدا کننده ملت یکپارچه‌ای باشد و یا منابع مرزی را به طور ناعادلانه تقسیم نماید، می‌تواند موجبات ناآرامی و ناامنی

را فراهم آورده و ثبات سیاسی حکومت‌ها را با مشکلات جدی روبه‌رو کند. بنابراین توجه به پیامدهایی که در نتیجه تغییرات ماهیتی مرز وتحولات کارکردی

آن در ارتباط با امنیت کشورها و جایگاه حاکمیت‌ها به وجود می‌آید حائز اهمیت زیادی است. ضرورت همکاری های منطقه‌ای و بین‌المللی در تامین امنیت

مرزها ضرورتی غیرقابل اجتناب بوده و با توجه به اینکه دولت‌ها دارای اهداف حیاتی هستند که بدون دستیابی به آنها قادر به تامین دیگر اهداف نیستند،

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

یکی از مهمترین این اهداف حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی در بستر حراست از مرزها است. جمهوری اسلامی ایران به لحاظ موقعیت، در یکی از

حساس‌ترین مناطق جهان واقع گردیده است، کشوری که از تحولات محیط پیرامونی بیشترین تاثیرپذیری را دارد و متقابلاً یکی از بازیگران   موثر بوده

است. شرایط جدید منطقه‌ای به گونه‌ای است که تهدیدات برون‌زا برای امنیت مرزهای جمهوری اسلامی به مراتب فزون‌تر از آسیب‌های درون‌زاست. به

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

علاوه مشکلات ناشی از جهانی‌سازی موجب افزایش تهدیدات و تضعیف مدیریت امنیتی در مقایسه با فرصت‌ها و توانمندی‌های مدیریتی کشور شده

است. به ویژه آنکه این پدیده چند بعدی است که آثار آن قابل تسرّی به عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، حقوقی، فرهنگی، نظامی و فناوری

است. از این رو شایسته است ضمن شناسایی موانع مذکور در مورد نحوه تبدیل چالش‌ها به فرصت‌ها، افزایش ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مدیریتی برای

تامین امنیت مرزها، راهکارهای حقوقی سنجیده و عملی اندیشیده شود.

واژگان کلیدی:

امنیت، مرز، امنیت مرزی، کارکردهای امنیتی مرز، مرزهای دریایی، خشکی و هوایی، امنیت پایدار، عوامل ناامنی، تهدیدات مرزی ،جهانی شدن مرزها،وتغییرات مرزی .

۱۹۰صفحه فایل ورد همراه با منابع کامل و جامع فارسی و انگلیسی 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

فهرست مطالب این پایان نامه را میتوانید از اینجا دانلود کنید

[attachment=117]

پایان نامه حاضر از سه بخش تشکیل شده است، بخش اول تحت عنوان کلیات به موضوعات و مفاهیم اولیه و اساسی در ارتباط با موضوع تحقیق

همچنین شیوه‌های تعیین مرز، ابعاد و ویژگی‌‌های امنیت در حقوق بین‌الملل و عوامل موثر بر کارکردهای امنیتی اشاره دارد.

در بخش دوم به پدیده مرز و راهکارهای حقوقی امنیت مرزها در حقوق بین‌الملل پرداخته شده، که در جزئیات به خصوصیات و ویژگی‌های مناطق مرزی و

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

منابع مشاجره بین کشورها پرداخته و در ادامه به سیر تحولات مفهوم مرز وامنیت مرز از معاهده وستفالیا تا عصر جهانی شدن و نقش فناوری‌های نوین

در امنیت مرزها، آسیب‌ها و تهدیدها و در نهایت ارائه راهکارهای حقوقی در این ارتباط پرداخته شده است.

در بخش سوم، پدیده مرز در حقوق ایران مورد بررسی قرار گرفته و روش های تامین امنیت مرزی ضمن ارائه تصویری از مرزهای ایران در قبل و بعد از

اسلام و کارکردهای مرزی با رویکرد فرصت و عوامل موثر در تحولات مرزی و عوامل ناامنی و در نهایت به ارائه راهکارهای در ارتباط با موضوع پژوهش پرداخته شده است.

۲)اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن : 

 بررسی موضوع مربوط به  امنیت مرزها و ارائه راهکارهای مناسب با توجه به اینکه موضوع حفظ تمامیت ارضی و قلمرو کشورها یکی از مسائل مورد توجه

دولت ها و افراد ملت است که  حساسیت زیادی نسبت به آن وجود دارد و در واقع سرشت روابط دولت –ملت ها از چگونگی و میزان ‌ تعاملات مرزی آنها ‌

مشخص می شود و ریشه بخش عمده ای از مشکلات را که در داخل یک کشور بروز می کند بایستی در مرزها جستجو کرد.

۳)هدف های تحقیق :

هدف تحقیق شناخت و بررسی های واقع بینانه برای شناسایی و بهره یابی از نقاط قوت و فرصت های بالقوه و بالفعل کشور جهت استقرار امنیت بیشتر

در مرزها  و همچنین شناسایی موانع و تنگناها و تهدیدها با برنامه ریزی مدیران سطح  ملی و کمک به طرحهای مطالعاتی در حوزه وزارت کشور و وزارت

امور خارجه  که در قالب طرح جامع امنیت پایدار مرزها در حال بررسی است.

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

۴)سولات و فرضیه های تحقیق (بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه):

۱-تعاریف مربوط به مرز- مشخصه های عمومی مرزهای بین المللی و نهایتاً مرزهای ملی جمهوری اسلامی ایران .

۲-رویه های بین المللی در موضوع امنیت مرزها از نگاه جامعه  بین المللی .

۳-بررسی در زمینه های مختلف مربوط به امنیت مرزها از جمله امنیت سیاسی– اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی.

۴- نگاهی به کنوانسیون ها و معاهدات مرزی در بین کشورها و کشور جمهوری اسلامی ایران با همسایگان مرزی .

۵)چهارچوب نظری تحقیق :

با توجه به موضوع (‌ امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید بر مرزهای جمهوری اسلامی ایران) چهارچوب نظری تحقیق به شرح ذیل خواهد بود.

– مقدمه و پیشینه تاریخی در زمینه مرز.

– مفهوم مرزها و تقسیم بندی های مختلف مرز.

– نقش مسائل حقوقی در اعمال حاکمیت موثر بر مرزها از سوی دولت ها .

– موقعیت جغرافیایی و مرزهای مشترک  کشور جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها .

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

– مکانیزم ها و سازه کارهای ایجاد امنیت حداکثری در مرزهاو بررسی فرصت ها و تهدید ها.

– امنیت و عمران مرز، وجهانی شدن و مرزها.

۶ )روش تحقیق :

 روش تحقیق روش کتابخانه ای یا اسنادی بوده است و منابع مورد استفاده شبکه های اطلاع رسانی مقالات علمی ، کتب و استفاده از کنوانسیونها،

معاهدات در خصوص موضوع تحقیق ، مجلات ،  پایان نامه های دانشجویی – اسناد و مدارک معتبر وآ خرین گزارشات و اطلاعات در زمینه طرح جامع امنیت

پایدار مرزها از طریق اخذ آخرین اطلاعات در این زمینه از دستگاه های زیربط.

۷)جامعه آماری وبرآورد حجم نمونه:

جامعه آماری این تحقیق با توجه به موضوع ارائه شده وسیع و گسترده بوده و از میان مسائل مختلفی که در این باب مطرح خواهد شد سازو کارهای

حقوقی و اجتماعی آن بیشتر مد نظر قرار خواهد گرفت  .ابتداً دیدگاه بین المللی مطرح خواهد شد در ادامه بریک کشور یعنی جامعه ایران تاکید خواهد

شد.

بررسی مواردی از قبیل تحدید حدود مرزهای زمینی،دریایی ،هوایی وفضای ماورای جو بوده و حجم نمونه در واقع نگاهی کلی به مقوله بین المللی

موضوع و جزئی به مقوله داخلی و با توجه به روش اشاره شده در تحقیق، که بصورت کتابخانه ای و اسنادی خواهد بود و حداقل نیاز به یک دوره زمانی

جهت اتمام آن خواهد بود و متغییرهای همگون ممکن است بر روند تحقیق تاثیرگذار باشد .

۸) روش گرد آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات :       

گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه کتابها ، مقالات وتحقیقات علمی داخلی  و خارجی شبکه های اطلاع رسانی که با بررسی موارد فوق الاشاره می توان

موضوع تحقیق را بیشتر شناخت و نگرش های جدیدی را بوجود آورد که مورد استفاده سایر علاقمندان در این زمینه نیز قرار گیرد.

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها در این تحقیق کیفی است و با توصیف واقعیت های موجود  به تشریح پدیده ها پرداخته و با کمک داده های کیفی نظریه

پردازی و عمدتاً موارد از طریق استخراج از اسناد، کتب و مدارک متقن گرداوری گردیده است.

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

گفتار سوم:عوامل موثر بر کارکرد امنیتی مرز

غایت و هدف نهایی یک حکومت، تامین امنیت کشور است. در دنیای امروز مفهوم امنیت بسیار گسترده شده و فراهم آوردن و ایجاد امنیت همه جانبه که

همگی ابعاد امنیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را در بر گیرد، مد نظر قرار گرفته است. امروزه و در عصر جهانی شدن نیز بدلیل یک دست شدن جامعه

جهانی همه مسائل به یکدیگر مربوط و نزدیک می شود که یکی از این مسائل امنیت است. به عبارت دیگر در چنین محیط جهانی،  امنیت یک کشور

معادل امنیت همه است و بر عکس، یعنی مفهوم امنیت یک مفهوم متقابل، مساوی و یکسان برای همه دولت هاست. بدین سان هر رویدادی که در یک

ناحیه اتفاق می افتد در نواحی دور و نزدیک تاثیر می گذارد ، برهمین اساس اصلی ترین دلیل ایجاد مرز را می توان امنیت عنوان کرد. امنیت از روزگاران

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

قدیم باعث شده که حکومت ها یک حدود قلمروی برای سرزمین خود انتخاب کرده و از آن دفاع کنند. امروزه نیز خطوط مرزی نقش امنیتی و حفظ امنیت

سرزمینی کشورها و منافع آنان را با کارکردهای جدید دارند. ریشه عمده ای از مشکلاتی را که در داخل کشور

بروز می کند، باید در مرزها جستجو نمود زیرا ورود و خروج هرگونه اشخاص و کالاهای قاچاق، مواد مخدر و وسایل  منکراتی که باعث اختلال در سیستم

اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و بهداشتی می گردد،از طریق مرزها انجام می گیرد و اگر کنترل مطلوبی در مرزها انجام شود نه تنها امنیت در مرز، بلکه در داخل کشور هم تامین خواهد شد.

مفهوم ایجاد امنیت در مرز، جلوگیری از هرگونه اعمال خلاف قاعده در طول مرزهای یک کشور و کانالیزه نمودن تردد اشخاص و حمل و نقل  با رعایت ضوابط

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

قانونی از طریق دروازه های مجاز مرزی می باشد. بنابراین مهمترین و اصلی ترین نقش مرز ایجاد مانع در برابر حرکت انسان، کالا و افکار است که تحت

عنوان امنیت مرز هم خوانده می شود.[۱]

مهمترین عواملی را که بر کارکرد امنیتی مرز تاثیر دارد می توان به چهار دسته ی عوامل سیاسی، طبیعی، انسانی و اقتصادی تقسیم کرد که در ذیل به

معرفی هر یک از آن می پردازیم.

۱)عوامل سیاسی

الف )وضعیت روابط سیاسی دو کشور همسایه:اولین و مهمترین عامل در تامین امنیت مرز وضعیت روابط سیاسی دو کشور همسایه است. در واقع

امنیت و یا ناامنی مرزی به میزان بسیار زیادی به همین عامل بستگی دارد و در حقیقت بین نوع رابطه سیاسی و اندازه ی امنیت مرزی رابطه مستقیم

وجود دارد.[۲] روابط سیاسی خوب بین دو کشور باعث ایجاد همکاری و همگرایی در زمینه های گوناگون از جمله در زمینه تامین امنیت مرزهای دو کشور

می شود در مقابل، اختلافات سیاسی عمیق باعث می شود دولتها نه تنها در جهت نامین امنیت مرزها هیچ گونه همکاری نداشته باشند، بلکه از دو

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

طرف با بکارگیری همه امکانات خود و از جمله با تجهیز و حمایت مخالفان و دشمنان کشور همسایه، برای ایجاد ناآرامی در مرز و ایجاد اخلال در امنیت

داخلی کشور مقابل تلاش نمایند. سرانجام در بدترین وضعیت جنگ فیزیکی پیش می آید که دیگر امنیت مرزی مفهومی ندارد و از بین می رود.[۳]

ب) میزان اعمال حاکمیت حکومت کشور همسایه در قلمرو خود: وجود ثبات سیاسی، اقتصادی و اداری در کشورهای همسایه، یکی  از عوامل موثر در

تامین امنیت مرز به شمار می آید برای تامین امنیت مرز  ضرورت دارد که حکومت های هر یک از کشورهای همسایه، اعمال حاکمیت قوی در قلمرو

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

سرزمینی خود داشته باشند. اگر یکی از کشورهای همسایه به عللی که د

ر ذیل می آید نتواند در سراسر مرزهای خود اعمال حاکمیت قوی داشته باشد، امنیت مرزها بر هم می خورد و یا دچار اخلال می شود.

– ناآرامی های داخلی که منجر به تمکین نکردن ماموران دولتی و یا اتباع آن کشور از حاکمیت  می شود.

– فساد مالی و اداری، که اجرا نشدن قوانین و مقررات در مرزها را به دنبال خواهد داشت.

– مشکلات اقتصادی که باعث افزایش محرومیت دراین مناطق و عدم سرمایه گذاری مناسب در آن می شود.

– وجود حکومت های ملوک الطوایفی که باعث از بین رفتن هماهنگی و اعمال سلیقه های گوناگون در مرزها می شود.[۴]

به عنوان مثال بی ثباتی های سیاسی، اداری و اقتصادی در افغانستان از چندین دهه گذشته بویژه پس از خروج شوروی سابق از این کشور، تاکنون

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

همواره منشاء بروز مشکلاتی در مرزهای آن با کشورهای همسایه بوده است.از جمله مشکلاتی که    می توان به آن اشاره کرد،هجوم آوارگان و

پناهندگان به سمت مرزهای ایران و پاکستان و در نتیجه بروز ناآرامی های داخلی بود که البته با برقراری نسبی امنیت در افغانستان در حال حاضر تاحدی

این عامل کم رنگ شده است و از طرف دیگر افزایش فقر و بیکاری  که موجب افزایش مهاجرت های غیر قانونی از راه های مرزی و همینطور افزایش

قاچاق کالا، شرارت و به ویژه قاچاق مواد مخدر شده است.[۵]

ج )حضور و مداخله قدرتهای فرامنطقه ای:یکی دیگر از دلایل ناامنی در مناطق مرزی مداخله نیروهای منطقه ای و جهان است. علایق مذهبی، زبانی و

فرهنگی ازجمله عوامل زمینه ساز اصلی حضور قدرت های فرا منطقه ای در خلیج فارس، قفقاز،آسیای مرکزی و حتی پاکستان و افغانستان و آناتولی

بوده است. به طوری که بیشترین تراکم حضور قدرتهای بزرگ جهان را می توان در این مناطق جست و جو کرد. با توجه به ناهمسویی و حتی تضاد منافع

این قدرتها با برخی از کشورهای منطقه به طور قطع حضور قدرتهای فرامنطقه ای همواره تهدیدی برای منافع ملی این کشورها به شمار می آمد، و این

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

قدرتها تلاش خواهند کرد امنیت و ثبات این کشورها را مختل نمایند.برای مثال حضور ایالات متحده آمریکا در کشورهای پیرامونی ایران همواره یکی از

سیاست های اصلی آمریکا در برابر ایران بویژه در  سال های اخیر بوده است که در درجه اول به امنیت مرزها و در پی آن بر امنیت کل کشور تاثیر خواهد داشت.[۶]

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

۲)عوامل طبیعی:

تاثیر ویژگی های طبیعی بر کنترل مرزها:یکی از عوامل تاثیر گذار بر امنیت مرزها،عوامل طبیعی است. مناطق مرزی با ویژگی کوهستانی، رودخانه ای، باتلاقی، جنگلی، دشتی و هموار و … هرکدام به نوعی در امنیت مرزها و نو

ع رویکردها در این زمینه موثرند بر این پایه، بایستی نقش عوامل طبیعی در هر کدام از مرزهای کشور به تفکیک مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد تا بر پایه آن به شناخت تهدیدات و  فرصت های فراوان مرزی دست پیدا کرد و راهکارهایی عملی برای آنها ارائه داد. همانند ساختن سدهای بتونی، ایجاد

کانال و خاکریز،کشیدن سیم خاردار و همچنین انسداد الکترونیکی مرزها، راهکارهایی هستند که هم اکنون اجرا می شوند.

۳)عوامل اقتصادی:

– اختلاف سطح توسعه و تفاوت بسیار درآمد و قیمت کالا و خدمات:[۷] وجود اختلاف فراوان در قدرت اقتصادی دو کشورهمسایه، که منجر به تفاوت قابل

توجه قیمت کالا، خدمات و تسهیلات بازار کالا در دو سوی مرز می گردد، باعث خواهد شد تا اغلب اتباع کشوری که توان اقتصادی ضعیف تری برخوردار

هستند، اقدام به قاچاق کالا یا تردد غیر قانونی از مرز به منظور استفاده از بازار کار و خدمات و تسهیلات موجود در آن سوی مرز بنمایند این وضعیت در

بسیاری از نقاط جهان وجود دارد، چنانچه یکی از دلایل اصلی ناامنی در منطقه ی مرزی مشترک آمریکا و مکزیک همین مساله است و سالانه میلیون ها مکزیکی جویای کار و زندگی بهتر به طور غیر قانونی از مرز بین آمریکا و مکزیک عبور می کنند. از اینرو خط مرزی بین دو کشور، از دیر باز یکی از ناامن ترین

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

مناطق جهان به شمار می رود.[۸] مصداق آن را در ایران و در مرزهای شرقی آن می توانیم مشاهده نماییم. وجود اختلاف سطح توسعه و درآمد بین دو

کشور و فقر و بیکاری شدید موجود در کشور افغانستان سبب قاچاق مواد سوختنی از جمله بنزین، گازوئیل و احشام از ایران شده است.

– کمبود زیر ساختهای توسعه و ضعف بنیان های اقتصادی در مناطق مرزی:  یکی از ویژگی های اصلی  مناطق مرزی در برخی از کشورها دوری از مرکز

است، این مساله جغرافیایی که از طبیعت مناطق مرزی ناشی می شود پیامد های نامطلوبی را برای مناطق مرزی به همراه دارد که مهمترین آن

محرومیت شدید و حاشیه ای بودن این مناطق و قرار نگرفتن آنها در مسیر امواج توسعه ی یک کشور است، دوری از مرکز جغرافیایی کشور که به معنی

دوری از مرکز و هم به دلیل نبودن قابلیت های جمعیتی و صنعتی در این مناطق در اکثر کشورها بویژه جهان اسلام از محرومیت بیشتری نسبت به سایر

راهکارهای حقوقی امنیت مرزها از دیدگاه حقوق بین الملل با تاکید مرزهای ایران

مناطق رنج می برند. این مناطق معمولاً از نظر شاخصهای توسعه در سطح پائینی قرار دارد و محرومیت در این مناطق به شدت به چشم  می خورد.[۹]

بطور کلی امنیت و توسعه در مناطق مرزی با ضریب همبستگی بالا دارای رابطه ای مستقیم و دو سویه با یکدیگر است به  بیانی  توسعه و امنیت تاثیر

متقابلی در مناطق مرزی  برهم دارند. به گونه ای که هر اقدامی  در فرایند تحقق توسعه ، تاثیرات مستقیمی بر فرایند تحقق امنیت می گدارد و بر

عکس، به این ترتیب مناطق دارای شاخص های بالای توسعه از ضرایب امنیتی بالاتری نسبت به مناطق توسعه نیافته تر برخوردارند.