توضیحات

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

بررسی نقش تأثیر پرورش گل و گیاه در توسعه گردشگری

دانلود پایان نامه و پروپوزال با موضوع جدید  فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن

پس از دیدن متن و فهرست پایان نامه  فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث میتوانید نسبت

به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش

تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع پایان نامه علوم قرآن و حدیث استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله ب آن از دیدگاه قرآن و حدیث

چکیده پژوهش

فساد اداری از مسائل مهم علم مدیریت به شمار میرود که در سالهای اخیر توجه بسیاری از دولت ها، مدیران و پژوهشگران

را به خود معطوف ساخته است. در همین ارتباط، پژوهش حاضر با هدف بررسی فساد اداری، عوامل و راهکارهای مقابله با آن، از دیدگاه قرآن کریم و حدیث انجام گردید. این پژوهش در طبقه بندی کلی تحقیقات، بنیادی و با توجه به هدف،

کاربردی محسوب می شود. برای جمع آوری اطلاعات نیز از روش کتابخانهای استفاده شده است.

نتایج این تحقیق نشان میدهد که مسئله فساد اداری به جهت پیامدها و آثار منفی آن برای حکومت و جامعه اسلامی، از اهمیت و جایگاه ویژهای در متون دینی برخوردار

است؛ هر چند که به صورت مستقل و به عنوان یک علم بدان پرداخته نشده است. بر این اساس

در این تحقیق مفهوم فساد اداری، انواع فساد و حوزه های مطالعه آن از منظر آیات و روایات استنباط و استخراج گردید. علاوه براین یافته های این پژوهش، متغیرها و عوامل موثر در بروز پدیده شوم فساد اداری را مشخص می نماید. همچنین از بررسی آیات قرآن

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن حدیث

کریم و احادیث به دست می آید که رویکرد مدیریت اسلامی در مبارزه با فساد اداری، به صورت سیستمی، نظام مند و بنیادین میباشد؛ به این معنا که برای هر دسته از عوامل

پدید آورنده آن، راهکارهای مناسب و مقتضی ارائه میدهد و به جای برخوردهای کوتاه مدت و کنترلی که از کارایی و اثربخشی کمتری برخوردار است؛ شیوه مبارزه ریشهای و پیشگیرانه را توصیه می نماید.
کلید واژه: فساد اداری، عوامل فساد، راهکارهای مقابله با فساد، حوزه های فساد

بررسی فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۱۵۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل بررسی فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث را دانلود کنید

انجام پروپوزال مقاله و پایان نامه الهیات در کوتاهترین زمان با موضوعات خاص شما. منتظر تماس شما هستیم

 فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

مقدمه

فساد اداری از چالش های اساسی دنیای امروز به شمار می رود که سلامت و موجودیت اجتماعات کوچک تر وحتی کلان انسانی، در سطح ملی و بین

المللی را مورد تهدید قرار داده است. به همین جهت نیز تلاش برای شناخت نظری و همه جانبه آن، گام اول در طی مسیر مبارزه با این آفت جامعه

بشری است. امروزه به واسطه گسترش ارتباطات و به هم تنیدگی سرنوشت ملت ها با یکدیگر و شکل گیری دهکده جهانی، لزوم مطالعه فساد و

مبارزه با آن در سطح بین المللی ضروری مینماید. اما از آنجا که این مسئله از یک سو با فرهنگ و هنجارهای

یک جامعه و از سوی دیگر با قوانین و مقررات آن، ارتباط پیدا میکند، به طبع فساد اداری نیز باید در بستر همان فرهنگ و شرایط اجتماعی- اقتصادی- سیاسی، مورد مطالعه قرار گیرد. در کشور ما که شالوده و کلیت نظام اداری و نیز فرهنگ غالب آن،

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

اسلامی میباشد، اکتفا به تحقیقات و پژوهش های بین المللی و اتکاء به راهکارهای آنان، به تنهایی ثمر بخش نخواهد بود.

از این رو به مطالعات جامعه شناختی، سیاسی و اقتصادی در حوزه فرهنگ ایرانی- اسلامی نیاز است تا بتوان زمینه ها ی

شکل گیری فساد اداری و اسباب مقابله با آن را، شناسایی و فراهم آورد. ضمن آنکه نمی توان از نتایج

مطالعات و تجربیات و همکاری های بین المللی در این زمینه جهت دستیابی به نتیجه مطلوب صرف نظر نمود. از این رو پژوهش

حاضر بر آن است تا با بررسی متون اسلامی، یعنی قرآن و احادیث اهل بیت(ع)، حوزه های مطالعه فساد اداری در این متون را مشخص

نموده و با رویکرد تطبیقی به پژوهش های نوین، عوامل بوجود آورنده و راهکارهای مبارزه با آن را استنباط و ارائه نماید. به این ترتیب

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله

این تحقیق میتواند با تبیین نظری مسئله و در صورت کاربست عملی آن، راهگشای مسئولین و صاحبان امر در حوزه های مختلف سیاست گذاری نظام در زمینه مبارزه با فساد اداری باشد.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش ۱
۱-۱- فساد … ۲
۱-۲- اداره ۳
۱-۳- فساد اداری . ۳
۱-۴- واژگان مترادف فساد در قرآن و حدیث ۴
۱-۵- مفهوم اصطلاحی فساد اداری در قرآن و حدیث ۸

۱-۶- فساد اداری، تخلف اداری و جرم اداری ۹
۱-۷- فساد اداری، ماهیت قانونی یا اخلاقی؟ ۱۰
۱-۸- نسبت دین و فساد اداری ۱۱
۱-۹- پیشینه فساد اداری ۱۲
۱-۱۰- سابقه پژوهش های انجام شده ۱۳

۱-۱۱- ضرورت انجام پژوهش ۱۶
۱-۱۲- اهداف پژوهش ۱۷
۱-۱۳- سوالات پژوهش ۱۷

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۱-۱۴- روش انجام پژوهش ۱۸
۱-۱۵- محدودیتهای پژوهش ۱۸
فصل دوم: حوزه های مطالعه فساد اداری و انواع آن ۱۹

مقدمه ۲۰
۲-۱- حوزه های مطالعه فساد اداری ۲۰
۲-۱-۱- حاکمیت ۲۰
۲-۱-۲- اصلاحات اجتماعی ۲۱
۲-۱-۳- مصادیق فساد اداری ۲۵
۲-۱-۳-۱- ارتشاء ۲۵
۲-۱-۳-۲- اختلاس ۲۹
۲-۱-۳-۳- قبیله گرایی ۳۱

۲-۱-۳-۴- تقلب و تزویر ۳۴
۲-۱-۳-۵- اسراف ۳۷
۲-۱-۴- مصادیق مفسدان اداری ۳۸
۲-۲- انواع فساد اداری ۴۲
۲-۲-۱- فساد تصادفی- فساد نظام مند ۴۳

۲-۲-۲- فساد خرد- فساد کلان ۴۴
۲-۲-۳- فساد سیاه- فساد خاکستری- فساد سفید ۴۴

فساد اداری عوامل

۲-۲-۴- فساد سیاسی ۴۴
۲-۲-۵- فساد اقتصادی و مالی ۴۵
۲-۳- بررسی انواع فساد اداری در قرآن و حدیث ۴۵
۲-۳-۱- فساد فردی و تصادفی در مقابل فساد سازمان یافته و نظام مند ۴۶

۲-۳-۲- فساد خرد- فساد کلان ۴۸
۲-۳-۳- فساد سیاه- فساد خاکستری- فساد سفید ۵۰
۲-۳-۴- فساد سیاسی ۵۲
۲-۳-۵- فساد اقتصادی و مالی ۵۶
فصل سوم: عوامل پدید آورنده فساد اداری ۵۹

مقدمه ۶۰
۳-۱- عوامل فساد اداری در مطالعات مدیریت ۶۰
۳-۲- عوامل فساد اداری از دیدگاه قرآن و حدیث ۶۴
۳-۲-۱- عوامل شخصی ۶۴
۳-۲-۱-۱- تأمین نیازهای زیستی ۶۵
۳-۲-۱-۲- کسب منزلت و قدرت ۶۸
۳-۲-۱-۳- فزون خواهی و رفاه طلبی ۷۱

۳-۲-۱-۴- فقدان ایمان و عدم التزام به اصول شرعی ۷۴
۳-۲-۲- عوامل اقتصادی ۷۶
۳- ۲-۳- عوامل فرهنگی و اجتماعی ۸۱

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۳-۲-۴- عوامل قضایی ۸۶
۳-۲-۵- عوامل سیاسی و اداری ۸۸
فصل چهارم: راهکارهای مقابله با فساد اداری ۹۴
مقدمه: ۹۵

۴-۱- راهکارهای مبتنی بر اخلاق ۹۶
۴-۱-۱- اخلاق فردی ۹۶
۴-۱-۲- اخلاق اجتماعی ۱۰۰
۴-۲- راهکارهای مبتنی بر قانون ۱۰۵

۴-۲-۱- راهکارهای سیاسی و اداری ۱۰۶
۴-۲-۱-۱- تعادل در عدم تمرکز اداری ۱۰۶
۴-۲-۱- ۲- اصلاحات ساختاری ۱۰۸
۴-۲-۱-۳- برکناری عناصر فاسد ۱۰۹
۴-۲-۱-۴- دقت درگزینش کارگزاران ۱۱۱
۴-۲-۱-۵- برخورداری مدیران از قدرت مرجعیت ۱۱۳

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۴-۲-۱-۶- حفظ شئون و ارتقاء منزلت کارکنان ۱۱۴
۴-۲-۱-۷- برقراری نظام تشویق و تنبیه مناسب ۱۱۶
۴-۲-۱-۸- نظارت و بازرسی ۱۱۸
۴-۲-۲- راهکارهای اقتصادی ۱۲۰
۴-۲-۳- راهکارهای فرهنگی ۱۲۴

۴-۲-۴- راهکارهای قضایی ۱۲۵
نتیجه گیری ۱۲۹
منابع ۱۳۱
چکیده انگلیسی ۱۴۱

فهرست شکل ها

شکل شماره(۲-۱) رابطه فساد اداری با قانون و اخلاق ۱۱
شکل شماره(۲-۲) رابطه فساد اداری با دین، اخلاق و قانون ۱۲

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

فصل اول
مفاهیم و کلیات پژوهش

۱-۱- فساد در لغت
فساد در لغت به معنای تباهی، پوسیدگی، فتنه و آشوب، ظلم، لهو و لعب میباشد(عمید، ۱۳۸۱،ج ۳ ،ص۹۱۶).

در زبان عربی اینگونه تعریف شده است: الفسادُ خروج الشیء عن الاعتدال، قلیلاً کان او کثیراً و یضاده الصّلاح و یستعمل ذلک فی النّفس و البدن و الاشیاء

الخارجه عن الاستقامه(راغب اصفهانی، ۱۴۱۲، ج ۱ ، ص۶۳۶). فساد، خارج شدن شیء از حالت اعتدال است؛

.کم باشد یا زیاد و نقطه مقابل آن صلاح است. فساد در نفس، بدن و چیزهایی که از اعتدال خارج میشوند؛کاربرد دارد.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از قرآن و حدیث

الفسادُ نقض الصّلاح، فَسَدَ فَسُدَ و فَسِدُ، وفَسُدَ فساداً وفسوداً… والمفسده خلاف المصلحه،

والاستفساد خلاف الاستصلاح(ابن منظور، ۱۴۱۴، ج ۳۳ ، ص ۳۵). فساد، ضد و مخالف صلاح است و از سه باب فَسَدَ، یفسُدُ و یفسِدُ و فَسُدَ با مصدر فساد و فسود آمده است. مفسده خلاف مصلحت و استفساد خلاف استصلاح است.

اهل لغت، فساد را در مقابل صلاح و إفساد را درمقابل إصلاح قرار داده اند. إفساد، یعنی پدید آوردن تباهی و نابسامانی

(قرشی،۱۳۷۱، ج ۵، ص ۱۷۴) و إصلاح یعنی سامان بخشی و زدودن فساد و تباهی.

از آنجا که اشیاء با اضداد خود بهتر شناخته میشوند؛ برای درک مناسب تر مفهوم فساد، معنای صلاح را نیز اختصاراً بیان میکنیم:

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

الصّلاحُ ضدّ الفساد. و هما مختصان فی اکثر الاستعمال بالافعال و قوبل فی القرآن تاره بالفساد وتاره بالسّیئه. قال تعالی:

ولاتفسدوا فی الارض بعد اصلاحها( الاعراف/ ۵۶) خلطوا عملاً صالحا وآخر سیئاً(التوبه/ ۱۰۲)(راغب اصفهانی، ۱۴۱۲، ج۱، ص۴۸۹). صلاح، ضد فساد است و آن دو بیش تر جاها در افعال به کار برده شده اند. صلاح در قرآن، گاه در برابر فساد

قرار گرفته است. همانند: ولاتفسدوا فی الارض بعد اصلاحها: و در زمین، پس از اصلاح آن فساد مکنید. و گاه در برابر سیّئه، همانند:

خلطوا عملاً صالحاً وآخر سیئاً: کار شایسته را با (کاری) دیگر که بد است؛ درآمیخته اند.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۱-۲- مفهوم اداره
اداره: به معنای دور زدن، چرخاندن و داد و ستد کردن(مهیار، بی تا، ص ۳۳) و اداریّ: صفت نسبی منسوب به اداره است. احتمالاً نظام رسمی هدایت عمومی یک جامعه را از آن جهت اداره گویند که امور مربوط به آن برای پیشبرد اهداف، دست به دست شده و با همکاری و هماهنگی گروهی صورت میپذیرد. زیرا «اداره به معنای عام، به کلیه فعالیت

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

هایی اطلاق میشود که برای نیل به هدف(اهداف) خاصی نیاز به همکاری دارد»(فیضی، ۱۳۸۸، ج ۱، ص ۵). به عبارت دیگر، اداره به مفهوم رهبری و گرداندن تشکیلات اجرایی و اداری است؛ هم از این نظر که چه چیزی و چگونه باید انجام پذیرد و هم از این لحاظ که چه کسانی باید آن را به انجام برسانند(محمدی، ۱۳۸۵، ص ۲۲). سخن گفتن از اداره و

مدیریت، در زندگی گروهی و اجتماع معنا مییابد. هرچه بر گستردگی امور و پیچیدگی روابط اجتماعی افزوده شود

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

؛ اداره نیز فنّی و دشوار خواهد بود. در گذشته اداره جوامع ساده و آسان بوده است؛ اما امروزه بر اثر پیشرفت بشر و تحول جوامع، اداره به یک موضوع کلان،

پیچیده و تخصصی تبدیل شده که افزون بر رشته مدیریت، شاخه های متعدد علوم انسانی، متکفل تبیین و توسعه بخشی از مسائل مدیریت و اداره جامعه شده اند.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۱-۳- فساد اداری در اصطلاح مدیریت

فساد به طور کلی به حادثهای اطلاق میشود که در آن دگرگونی شئ به حدی میرسد که دیگر نمیتوان آن را بدان نام نامید و یا شناسایی کرد(لطیفی،۱۳۸۰، ص ۳۶۸). معادل انگلیسی فساد corruption از ریشه فعل لاتین rumpere به معنای شکستن میباشد. بنابراین در فساد چیزی میشکند یا نقض میشود. این چیز ممکن است رفتار اخلاقی یا

شیوه قانونی یا غالباً مقررات اداری باشد(صفری و نائبی، ۱۳۸۰،ص ۱۴۵). تعاریف متعددی از فساد اداری به عمل آمده است که از قرابت معنایی بالایی با یکدیگر برخوردارند. به عنوان مثال: فساد یکی از مظاهر رفتار ضد اجتماعی است که مزایایی را خارج از قاعده و برخلاف هنجارهای اخلاقی و قانونی به مرتکبین خود میدهد و در مقابل قدرت بهبود شرایط زندگی

سایرین را تضعیف مینماید(ربیعی، ۱۳۸۳، ص ۲۹). فساد اداری به مجموعهی رفتارهای آن دسته از کارکنان بخش عمومی اطلاق میشود که در جهت منافع غیر سازمانی، ضوابط و عرف پذیرفته شده را نادیده میگیرند(هانتینگتون، ۱۳۷۰، ص ۹۰ ؛کلیتگارد، ۱۳۷۵، ص ۳۵). فساد اداری شامل فروش آراء حقوقی، تصمیمات اداری یا قانونی یا مقامات دولتی میشود.

فساد اداری

پرداخت پنهانی به شکل هدیه، هزینه دستمزد، استخدام، کمک به خویشاوندان، نفوذ اجتماعی یا هر گونه رابطهای که منافع عمومی و رفاه آن را مختل سازد؛ چه حاکی از پرداخت یا عدم پرداخت پول باشد؛ معمولاً به عنوان فساد شناخته میشود(ذاکر صالحی،

۱۳۹۱، ص ۱۴). بر اساس تعریف بانک جهانی و سازمان شفافیت بین المللی، فساد اداری عبارتست از «سوء استفاده از اختیارات دولتی(قدرت عمومی) برای کسب منافع شخصی(خصوصی) و این تعریف مورد توافق عمومی در جهان میباشد»(عباس زادگان، ۱۳۸۹، ص ۱۵).

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۱-۴- واژگان مترادف فساد در قرآن و حدیث
کلمه فساد در آیات متعددی از قرآن کریم و همچنین احادیث معصومین(ع) به کار رفته است. واژگان قرآنی و حدیثی دیگری که مترداف و هم معنای این کلمه میباشند؛ وجود دارد که به منظور تعیین معنای فساد اداری، میبایست به آنها توجه شود. در ذیل برخی از این واژگان، به همراه شرحی مختصر بیان میگردد:

فساد اداری عوامل و راهکارهای

۱-۴-۱-خَبلُ:
الخَبْلُ، بالتسکین: الفسادُ. ابن سیده: الخَبْل فساد الأَعضاء حتى لا یَدْری کیف یمشی فهو مُتَخَبِّل(ابن منظور،ج ۱۱، ص ۱۹۷). خَبل با سکون، به معنای فساد است. ابن سیده میگوید: خَبل فساد اعضاء بدن است بگونهای که نداند چگونه راه برود، پس این شخص متخبَّل است.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

طریحی در توضیح این واژه می گوید: قوله تعالى: لا یأْلُونَکُمْ خَبالًا(آل عمران/ ۱۱۸) أی فسادا. و الخبال: الفساد. و یکون فی الأفعال و الأبدان و

العقول(طریحی، ۱۳۷۵، ج‏۵، ص۳۶۲). در کلام خداوند متعال که می فرماید: آنها از هیچ شر و فسادى درباره شما کوتاهى نمى‏کنند؛ خبالاً به معنای فساد است. و خبال، معادل فساد است. و در کارها و بدن ها و عقل ها روی میدهد.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۱-۴-۲- ثبوراً:
واژه قرآنی دیگری که عمدتاً توسط اهل لغت به معنای نابودی و خسران گرفته شده است؛ ثبوراً است:

لا تَدْعُوا الْیَوْمَ ثُبُوراً واحِداً وَ ادْعُوا ثُبُوراً کَثیراً(فرقان/ ۱۴) امروز یک هلاک(خود) را نخواهید و بسیار هلاک(خود) را بخواهید. برخی ثبوراً را به فساد ترجمه و تعبیر نموده اند که البته معنای هلاکت و فساد بسیار به هم نزدیک است، راغب اصفهانی در ذیل این واژه مینویسد:

الثُّبُور: الهلاک و الفساد(راغب اصفهانی، ۱۴۱۲، ج ۱، ص ۱۷۱). ثبور یعنی نابودی و فساد.
۱-۴-۳- دَخَل:

الدَّخَلُ: کنایه عن الفساد و العداوه المستبطنه، کالدّغل( راغب اصفهانی، ۱۴۱۲ ، ج ۱، ص۳۰۹). دَخَل کنایه از فساد و دشمنی پنهانی و درونی است؛ مانند حیله و نیرنگ.

فساد اداری عوامل  راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

در فرهنگی دیگر آمده است: الدخل: فالظاهر انّه فی الأصل صفه کحسن بمعنى ما یدخل من الخارج فی شی‏ء و هو فی الأغلب زائد عارض للشی‏ء، من عیب و نقص و زیاده.

تَتَّخِذُونَ أَیْمانَکُمْ دَخَلًا بَیْنَکُمْ(النحل/ ۹۲)(مصطفوی، ۱۳۶۰ ، ج ۳، ص ۱۸۵). و اما دَخَل ظاهر برآن است که این کلمه در اصل یک صفت است؛ مانند حَسَن. به معنای آنچه که از خارج وارد چیزی میشود و غالباً چیزی اضافه و عارض بر شیء است؛ از نوع عیب، نقص و زیادی. خدای تعالی می فرماید: اینگونه مباشید که قسم های خود را برای فریبکاری یکدیگر و فساد بکار گیرید.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۱-۴-۴- فحشاء:
این واژه به معنای زشتی در عمل و گفتار و خروج از حق و اعتدال است. در زبان فارسی به جای کلمه فحشاء، فساد و به جای فاحشه، فاسد به کار میرود. در زبان عربی و زبان قرآن نیز میان این دو واژه، مانند همین نسبت برقرار است.

الفحش: معروف، و الفحشاء: اسم للفاحشه. و أفحش فی القول و العمل و کل أمر: لم یوافق الحق فهو فاحشه. و قوله تعالى: إِلَّا أَنْ یَأْتِینَ بِفاحِشَهٍ مُبَیِّنَهٍ(نساء/ ۱۹)(فراهیدی، ۱۴۱۰، ج‏۳، ص ۹۶). فحش معروف و شناخته شده است و فحشاء

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

اسم است برای زن زشتکار. و فعلِ زشتکاری کرد؛ در مورد گفتار و کردار می آید. و هر چیزی که موافق حق نباشد؛ فاحشه است. خدای تعالی میفرماید: مگر آن که(زنان) مرتکب زشتکاری آشکار شوند.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

کلُّ سوءٍ جاوَز حدَّهُ فهو فاحِشٌ(طریحی، ۱۳۷۵، ج ۴، ص ۱۴۷). هر بدی که از حد خودش خارج شود، فاحش و زشتکاری است.
۱-۴-۵- لاتعثَوا:
این واژه چه از ریشه عَثَی و چه عَیَثَ باشد؛ به معنای فساد است. در قرآن کریم آمده است: وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدینَ(بقره/۶۰) و در زمین به فساد نپردازید.

عثی یعثى فی الأرض عثیاً و عثیاناً: أفسد. عیث: عاث یعیث عیثاً. أی: أسرع فی الفساد. تقول: إنک لأعیث فی المال(طریحی، ۱۳۷۵، ج ۲، ص۳۲۱). از ریشه عثی، دو مصدر دارد: عثیاً و عثیاناً: به معنای فساد ایجاد کرد. و از ریشه عیث، مصدرش عیثاً است؛ به معنای شتاب در انجام فساد. چنانکه گویی: تو در مال فساد میکنی.

۱-۴-۶- بَوار:
البَوَار: فرطُ الکساد: و لمّا کان فرط الکساد یؤدّی إلى الفساد کما قیل: کَسَدَ حتى فَسَدَ؛ عُبّرَ بالبوار عن الهلاک. یقال: بَارَ الشی‏ء یَبُورُ بَوَاراً و بَوْراً. قال عزّوجل: تِجارَهً لَنْ تَبُورَ(الفاطر/ ۲۹)(راغب اصفهانی، ۱۴۱۲، ج ۱، ص۱۵۲). بوار معنایش شدت کساد است. و چون کساد موجب فساد است؛ چنانکه گویند: کسد حتّى فسد؛ لذا از هلاکت به بوار تعبیر شده است. خداوند متعال میفرماید: تجارتی که هرگز زیان و زوال نخواهد یافت.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

گذشته از کلماتی که مترادف فساد هستند، برخی کلمات در فرهنگ قرآن وجود دارد که اهل لغت بطور واضح آن ها را در کنار فساد قرار نداده اند اما با اندک تأملی میتوان دریافت که معنا و عملکرد مفهومی این واژگان تا چه اندازه به فساد نزدیک است. به همین دلیل این واژگان را نیز در ذیل همین عنوان بیان می داریم.

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

۱-۴- ۷- إسراف:
السَّرَفُ: تجاوز الحدّ فی کلّ فعل یفعله الإنسان. وَ أَنَّ الْمُسْرِفِینَ هُمْ أَصْحابُ النَّار(الغافر/ ۴۳) أی المتجاوزین الحدّ فی أمورهم(راغب اصفهانی، ۱۴۱۲، ج ۱،ص ۴۰۷). سرف یعنی زیاده روی انسان از حدّ، در هر کاری که انجام می دهد. خداوند می فرماید: و اسرافکاران اهل آتش جهنم اند. اسرافکاران یعنی کسانی که در کارهای خود زیاده روی میکنند.‏

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

طریحی می گوید: قوله تعالى: وَ لا تُسْرِفُوا(الأنعام/۱۴۱) الإسراف: أکل ما لا یحل. و قیل: مجاوزه القصد فی الأکل

مما أحل الله. و قیل: ما أنفق فی غیر طاعه الله تعالى و فی حدیث الأصبغ بن نباته عن أمیر المؤمنین (ع) للمسرف ثلاث علامات: یأکل ما لیس له و یشتری ما لیس له و یلبس ما لیس له. در آیه ۱۴۱ سوره انعام که خداوند متعال میفرماید: اسراف

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن

نکنید. اسراف، به معنای خوردن چیزی است که حلال نباشد. و گفته شده: تجاوز از اعتدال است؛

در خوردن آنچه که خداوند حلال کرده است. و نیز گفته اند: به معنای انفاق در راهی،جز راه اطاعت خداوند است. و در روایت اصبغ بن نباته از امام علی(ع) آمده است: شخص اسرافکار سه نشانه دارد؛ آنچه را که متعلق به او نیست؛ میخورد؛ خریداری میکند و میپوشد(طریحی، ۱۳۷۵، ج‏۵، ص ۶۹).

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن

۱-۴- ۸- ظلم:
الظُّلْمُ یقال فی مجاوزه الحقّ الذی یجری مجرى نقطه الدّائره، و یقال فیما یکثر و فیما یقلّ من التّجاوز، و لهذا یستعمل فی الذّنب الکبیر، و فی الذّنب

الصّغیر( راغب اصفهانی،۱۴۱۲، ج ۱، ص ۵۳۷). ظلم یعنی خروج و تجاوز از حقی که دائر مدار یک محیط است.

و به هرگونه تجاوز از حق، ظلم گفته میشود؛ چه کم باشد چه زیاد. و به همین دلیل هم به گناه بزرگ و هم به گناه کوچک، ظلم گفته میشود.‏

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

الظُّلْمُ: وَضْع الشی‏ء فی غیر موضِعه(ابن منظور، ۱۴۱۴، ج‏۱۲، ص ۳۷۳). ظلم، قرار دادن شیء در غیر مکان آن است.
و حتی به جهت قرابت معنایی بالایی که میان فساد و ظلم وجود دارد؛ میتوان کلمات مترادف آن مانند تعدّی و بغی و نقطه مقابلش یعنی عدل و قسط را نیز در شبکه واژگان مرتبط با فساد گنجانیدکه به جهت وضوح معنای این کلمات از شرح آن ها خودداری میگردد.
۱-۵- مفهوم اصطلاحی فساد اداری در قرآن و حدیث

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث

در توضیحات فوق، معنای لغوی فساد در متون دینی و در قالب شبکهای از واژگان مترادف، مشخص گردید. در رابطه با مفهوم فساد اداری از منظر دینی نیز باید گفت که استعمال واژگان مذکور در حوزه های مرتبط با حکومت و اداره جامعه اسلامی، میتواند تعیین کننده این معنا باشد. اصولاً رعایت اعتدال در همه امور زندگی، از تعلیمات مهم اسلامی می

باشد. خارج شدن از اعتدال، موجب انحراف از مسیر و هدر رفت ظرفیت های موجود در جهت تحقق اهداف مورد نظر می گردد.

فساد در حوزه امور اداری جامعه نیز، خروج از اعتدال اخلاقی و نقض مسئولیت هایی است که به موجب قانون بر عهده کارکنان دولت

گذارده شده است. این ناهنجاری ها در نهایت منجر به ضعف، ناکارآمدی و انحطاط نظام اداری و نیز موجب ایراد صدمه به سایر حوزه های مرتبط با آن می گردد. بر این اساس، بطورکلی می توان فساد اداری را با عطف به معنای لغوی آن در……………………………..

فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث