توضیحات

نقش بازی در پرورش خلاقیت کودکان

شاید قدری شگفت انگیز باشد، اما زندگی بدون خلاقیت مشکل و طاقت فرساست.

اگر از بلندترین مکان زندگی کنونی به گذشته نگاهی بیندازیم، در خواهیم یافت که زندگی کنونی چقدر از نظر امکانات و تجهیزات با گذشته تفاوت دارد.

خلاقیت به عنوان استعدادی قدرتمند در نهاد آدمی از همان دوران کودکی وجود دارد،

به قول راجرز () آدمی ذاتا خلاق متولد می‌شود، با این حال خلاقیت در مراحل ابتدایی زندگی تکامل یافته نیست و به همین دلیل نیاز به توجه، هدایت و تربیت است (پیرخایفی

جامعه برای پیشرفت و توسعه نیاز به کودکان با انگیزه، کنجکاو و خلاق دارد

، همچنین به نوجوانان و جوانانی نیاز دارد که چهره دیگر از آینده ترسیم کنند و به بزرگسالانی نیاز دارد که حامی و سازنده باشند، دستاورد چنین موقعیتی ابتکار و سازندگی است.

۵۱صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

نقش بازی در پرورش خلاقیت کودکان

پیشینه ی تحقیق

خلاقیت به معنی کم یا زیاد  کردن یک پدیده و تغییر شکل دادن و یا ترکیب کردن آن با سایر پدیده‌ها و اشیاء است. (پیر خایفی، ۱)

گیلفورد معتقد است که خلاقیت را باید نوعی تفکر به شمار آورد،

زیرا ایده خلاق خود نوعی فکر و تصور است. (فلدمن، ۱۹۹۰) او می‌گوید خلاقیت نوعی

تازه از تفکر است که فارغ از قالب روش از پیش تعیین شده و بنابراین حالتی واگرا (Devergent)   دارد. با وجود این، تعریف خلاقیت فراتر از این می‌باشد.

خلاقیت معادل با حل مسائل (problem solving) مساله گشایی تلقی شده که در اشکال مختلف هنری، علمی و اجتماعی ظاهر می‌شود. (آقایی فیشانی، ۱، ریکاردز، ۱۹۹۰)

صاحبنظران معتقدند که هر پدیده ی خلاقانه ای حتما باید واجد عنصر تازگی

و نوبودن باشد تا امتیاز خلاقیت را پیدا کند. (والفی، ، احمد پور، ۱، پیر خایفی، ۹) در کنار این ویژگی باید به عنصر مناسب و مفید بودن خلاقیت نیز توجه کرد، زیرا تازگی و جدید بودن یک پدیده بی‌آنکه دارای منافع و فوایدی باشد

، ارزش چندانی ندارد. بنابراین خلاقیت به معنای خلق کردن چیزی تازه و منحصر به فرد است که به گونه ای مناسب و مفید موجب حل کردن یک مساله، سوال یا نیاز علمی، صنعتی و یا اجتماعی شود.

پرکینز (perkins) در سال ۱۹۸۴ شش ویژگی خاص را در کودکان بسیار خلّاق برشمرد که عبارتند از:

۱٫ میل به زیبایی

کودکان خلاق زیبایی را دوست دارند و در کارهای انان ظرافت خاصی مشاهده می‌شود.

به عبارتی کودکان خلاق توجه خاصی به زیبایی و توجه و شناخت شخصی نشان می‌دهند.

نقش بازی در پرورش خلاقیت کودکان

۲٫ داشتن مسایل و مشکلات

کودکان با انعطاف پذیری می‌توانند مسائل مختلف را شناسایی کرده و از سر راه بردارند.

۳٫ میل به ریسک کردن.

کودکان خلاق به اندازه ی کافی تن به قبول ریسک می‌دهند.

۴٫ داشتن انگیزه ی درونی.

کودکان خلاقف از انگیزه ی درونی فراوانی برخوردار هستند.

۵٫ داشتن عینیت.

کودکان خلاق اندیشمندانی عینی هستند.

۶٫ تحرک ذهنی.

کودکان خلاق از تحرک ذهنی فراوان برخوردارند مثلا هنگام بازی برای هر یک از اسباب بازی های خود موارد استفاده ی متفاوتی پیدا می‌کنند.

تفکر خلاق

تفکر خلاق عبارت است از فرایند درک مشکلات، مسائل، کمبود اطلاعات و عوامل جاافتاده

یا حدس زدن و فرضیه ساختن در مورد این کمبودها، هم چنین ارزیابی و آزمون فرضیه‌ها و حدس‌ها و نیز اصلاح و ارزیابی مجدد آن‌ها، و بالاخره ارائه ی نتایج.[۱]

سانتروک (۲۰۰۴) آفرینندگی را به صورت زیر تعریف کرده است : توانایی اندیشیدن درباره ی امور به راه های تازه و غیر معمول و رسیدن به راه حل های منحصر به فرد برای مسائل.

نقش بازی در پرورش خلاقیت کودکان

گاردنر (۱۳) افراد خلاق را کسانی می‌داند که در حل مسائل چیره دست هستند، تولید هنری دارند یا سئوالهای تازه طرح می‌کنند و اندیشه های آنان ابتدا تازه و غیر معمول تلقی می‌شود اما سرانجام در فرهنگ های خود پذیرفته می‌شوند.

دیدگاه گاینه نسبت به آفرینندگی

رابرت گاینه (۱۹) خلاقیت را نوعی حل مسئله می‌داند. او در طبقه بندی خود از انواع بازده های یادگیری، بالاترین طبقه مهارتهای ذهنی را حل مسئله نامیده و طبقه دیگری به آفرینندگی اختصاص نداده است.

دولفک (۱۹۸۷) نیز با گاینه هم عقیده است و می‌گوید توانایی آفرینندگی

مانند توانایی حل مسئله بر دانش و اطلاعات فرد در زمینه ای که به آفرینش دست می‌زند وابسته است. داشتن یک مخزن غنی دانش در یک زمینه اساس خلاقیت در آن زمینه است.

با وجود شباهت بسیار بین حل مسئله و خلاقیت می‌توان آن‌ها را از

  این لحاظ متفاوت دانست که حل مسئله فعالیتی عینی تر از آفرینندگی است و از آن هدف مشخص تری دارد.

از طرف دیگر خلاقیت دارای ویژگی تازگی است. آفرینندگی یعنی دست یابی به راه‌حل‌های

نقش بازی در پرورش خلاقیت کودکان

نو که دیگران قبلا به آن نرسیده اند. اگن وکاوچاک (۲۰۰۱) نیز در تعریفی که از آفرینندگی به دست داده اند بر نو بودن یا اصیل بودن تاکید کرده اند.

در خلاقیت تفکر واگر با عوامل زیر وجود دارد:

۱- سیالی (روانی)

۲- انعطاف پذیری (نرمش)

۳- اصالت (تازگی)

۴- گسترش (بسط)

۵- پیچیدگی

۶- سازمان دادن

۷- ترکیب

۸- تحلیل

ورنون معتقد است خلاقیت توانایی شخص در ایجاد ایده‌ها، نظریه‌ها، بینش‌ها

یا اشیای جدید و نو و بازسازی مجدد در علوم و سایر زمینه هاست که به وسیله متخصصان به عنوان پدیده ای ا بتکاری قلمداد می‌گردد و از لحاظ زیبایی شناسی، فناوری و اجتماعی با ارزش است.

مایر خلاقیت را توانایی حل مسائلی می‌داند که فرد پیش تر آن‌ها را نیاموخته است.

ویژگی های افراد خلاق و نوآور

افراد از نظر خلاقیت متفات اند. کسی که زندگی خلاق دارد، احساس توانمندی را در خود پرورش می‌دهد، با مهر و محبت ناکامیها را می‌پذیرد و نیروهایش را در راه تحقق اهدافی که دارد بسیج می‌کند.

ایام گرانبهای عمر را به بطالت تباه نمی کند، خوب می‌داند که بیکاری                                                                                                                                                                     و وقت گذرانی به فراغت پرداختن

نقش بازی در پرورش خلاقیت کودکان

بیش از اندازه اسباب تکدر خاطر می‌شود او اهل تفکر و اندیشه است و بجای اتلاف وقت زمان خود را به نحوی مدیریت می‌کند که وقت بیشتری برای اندیشیدن و تعمق در سئوالات اساسی چون  خداوند، خود، معرفت نفس و آثار خلقت و پدیده های نامشکوف جهان هستی داشته باشد.

انسان خلاق دلبسته مادیات نیست. انسان خلاق سعادت را در القاب جستجو نمی کند.

انسان خلاق از سرگرمیهای انفعالی فاصله می‌گیرد. از انگاره های انفعالی حذر می‌کند و علاقه مند و با نشاط در جهت هدفهایش گام بر می‌دارد. به قدری محو اندیشه و تفکرات نو است که فرصتی برای خودخواهی پیدا نمی کند

و جان کلام آنکه، مشتاق و هدف گراست. احساس جوانی دائم دارد، احساسی که همه به ان نیاز دارند ولی متاسفانه اغلب از آ ن محروم هستند.

انسان متفکر و اندیشمند خلاق و نوآور است او در هر پدیده ای چیزی نو می‌یابد دیدی وسیع و ذهنی جستجو گر دارد، کنجکاو است و در جستجوی تازه‌ها و نایافته‌ها.

علاوه بر این افراد خلاق دارای یک سری از ویژگی هایی هستند که این ویژگی‌ها را می‌توان با درجات متفاوت در تمام افراد جامعه پیدا کرد. خلاقیت در اثر رخوت و کم کاری را کد و کسل می‌گردد ولی هیچگاه از بین نمی رود بنابراین باید سعی شود این ویژگی‌ها پرورش داده شوند تا خلاقیت دچار رکود نگردد.

۱- سلامت فکر و روان:

افراد خلاق افرادی هستند که از سلامت روانی برخوردارند. این افراد قادرند فکر، اندیشه و حرف های تازه را پشت سر هم مطرح کنند بدون اینکه دچار رکود گردند.

بهره مندی از ذهنی سالم، باز و گشوده این امکان را برای قوۀ خلاقه فراهم می‌کند تا از آنچه می‌خواهد تصویر روشنی بیافریند و بالاخره عملی منشأ موفقیت و پیروزی است که در ورای آن اندیشه ای سالم نهفته باشد، همانگونه که ورزش عضلات را قوی تر و سالم تر می‌کند تفکر، مطالعه کتابهای خوب و مفید و نگارش تجارب، افکار و منش‌ها نیز باعث تقویت و سا لم تر شدن روان و ذهن گردیده و نهایتاً موجب باروری و شکوفایی خلاقیت می‌گردند.

۲- انعطاف پذیری:

یعنی توانایی کنار گذاشتن چارچوب های ذهنی لسته و خشک، توانایی دیدن اندیشه‌های جدید و بررسی افکار نو و پذیرش مناسب ترین و کارآمدترین آنها با دو سؤال از خود می‌توانیم به میزان انعطاف پذیری مان در زندگی خصوصی و اجتماعی پی ببریم:

الف – چه مقدار به اشتباهات و قصور خود در مقابل دیگران اعتراف می‌کنیم؟

ب – چه مقدار در مقابل آنچه نمی دانیم اعتراف کرده و کلمه ی نمی دانم را بر زبان جاری می‌کنیم؟ تکرار در اعتراف به موقع به اشتباهات و اقرار صادقانه به آنچه نمی‌دانیم باعث می‌شود این خصوصیت خوب به یک رفتار طبیعی و عادت مقبول تبدیل گردیده و این توانایی را بدهد تا در چارچوب های ذهنی

باطل را فرو بریزد. هر اندازه خلاقیت و نوآوری بیشتر باشد به همان اندازه انعطاف پذیری بیشتر شده و وقت کمتری به حراست و دفاع از افکار غلط گذشته صرف خواهد شد. مطالعه سیره انبیا و اولیا (ع) و دانشمندان و نوابغ بزرگ جهان اسلام نشان می‌دهد که چقدر اهل تفکر و اندیشه بودند و

نقش بازی در پرورش خلاقیت کودکان

چگونه در مقابل افکار منحط و متهجرانه با صبر و تحمل و شکیبایی گوش فرا می‌دادند و سپس با منطقی که هر انسان اندیشمند و صادقی را قانع می‌کرد دریچه‌ها یی از اندیشه های بزرگ و خلاق را که تا آن روز هرگز نشنیده بودند درمقابل آنان می‌گشود ند. جهانی بزرگ تر و اندیشه‌ها ی جهانی برای رشد و تعالی انسان در همه زمینه‌ها و از جمله علم و فناوری ها.

۳- ابتکار:

یعنی به پشتوانه اندیشه سالم، ذهنی پویا و منعطف در هر زمان بتوان پیشنهاد

تازه‌ای را یافته و ارائه داد، ارائه پیشنهاد جدید خود نوعی از خلاقیت و نوآوری است. انسانهای خلاق چشمه ی جوشانی از پیشنهادهای سازنده و مفید هستند.

۴- ترجیح دادن پیچیدگی نسبت به سادگی:

افرادی که خلاقیت نداشته و تمایلی به بروز چنین امری را از خود نشان نمی دهند هرگز سراغ سختیها نرفته و همواره در جستجوی راههای بی دغدغه و آسان هستند بطوریکه معمولاً راه های پیموده شده را انتخاب می‌نمایند

و علاقه ای به خطر کردن و پذیرش وظایف سنگین را ندارند. این افراد خواهان سایبان امنیتی ساخته شده به دست دیگران هستند در حالیکه افراد خلاق و مبتکر همواره در تلاش و تکاپو بوده و به هر کور سوئی رضایت نداده و در جستجوی منشأ نور می‌باشند.

مراحل تفکر خلاق

۱- آمادگی : در این مرحله افراد به امور و پدیده های مختلف زندگی دقت و توجه بیشتری پیدا می‌کنند، به حدی که گاهی پدیده های زندگی مدّت‌های طولانی ذهن شخص را به خود مشغول می‌نما یند.

۲- مطالعه: در این مرحله فرد با بررسی و مطالعه بیشتر روابط بین پدیده‌ها را بهتر درک می‌کند.

۳- تغییر: در این مرحله شخص به نوع روابط بین پدیده‌ها که ذهن او را به خود مشغول کرده اند پی برده و با طرح سئوال های مختلف در ذهن به نقد و بررسی آن می‌پردازد.

پختگی: در این مرحله شخص با گذار از مراحل

…………………………….