توضیحات

به نظر می رسد که از اواخر قرن نوزدهم بررسی نقاشی کودکان آغاز شده است . از حدود سالهای ۱۸۸۵ تا دهه ۱۹۲۰ کوششهای قابل ملاحظه ای برای تنظیم و توصیف و طبقه بندی، ‌نقاشی های خود انگیخته کودکان در کشورهای مختلف به وجود آمده است. بسیاری از پژوهش کنندگان پیشین بر این باور بوده اند که نقاشی کودک رونوشتی ازیک تصویر در ذهن کودک است بنابراین نقاشی های کودک دریچه ای گشوده براندیشه ها واحساسات اوست و نقاشی های جمع آوری شده بر اساس سن ، جنس ، یا سابقهفرهنگی بررسی و طبقه بندی می شدند و بر طبق همین مطالعات اولیه چهارچوب هایی برای نوعی توالی تکاملی آثار نقاشی به وجود آمد که می توان از دستآوردهای کرشن اشتاینر آلمانی ،‌روما ، یا لوکه نام برد.
« لوکه بر این باور بودکه نقاشی کودکان مبتنی بر نوعی مدل ذهنی درونی است که پیاژه آن را « تصویر ذهنی » می نامد .. لوکه به دنبال آن پیاژه ،این فرض رانیز مطرح کردند که نقاشی های کودکان اساساً ناظربر مقاصد واقعگرایانه اند.» .
در سال ۱۹۲۶ فلورانس گودیناف کتاب خود را که درباره اندازه گیری هوش به وسیلهنقاشی بود انتشار داد که بعدها با تجدید نظر هاریس منجر به شکل گیری نوعی سنت طولانی ارزیابی تکامل فکری از طریق نقاشی شد. دست آورد عمده این اثر، آزمون کشیدن یک آدمک است که در آن از کودک خواسته می شود چهره انسانی از روبه رو وهر چه بیشتر شبیه به خود را ترسیم کند که با اختصاص نمره به هر یک از اجزاء موجود در چهره واندام ارزیابی می شود. وماحصل کار تحت عنوان بهره ‌هوشی گودیناف ـ هریس شناخته می شود.

۲۳۷صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع و پاورقی دارد قیمت ۱۴۰۰۰ تومان 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست

عنوان صفحه
چکیده
پیشگفتار
مقدمه ۱
فصل اول: ضمیرناخودآگاه چیست
بخش اول
ضمیر ناخود آگاه چیست؟ ۹
آشنایی با دو نیمکره ۱۲
بخش دوم
فروید و ضمیر ناخودآگاه ۲۱
نظریه‌هایی در مورد ناخودآگاه ۳۰
فصل دوم : آفرینش هنری کودکان
بخش اول
تاریخچه مطالعه نقاشی کودکان ۴۱
طبقه‌بندی مراحل رشد نقاشی در کودکان ۴۲
الف – خط‌خطی کردن ( از تولد تا دو سالگی ) ۴۳
ب – از دوسالگی تا پنج سالگی ( ماندالا) ۴۵
ج – پنج تا هشت سالگی (شفاف‌بینی‌ ) ۴۸
د- هشت تا سیزده سالگی (واقع‌گرایی بصری) ۴۹
مراحل رشد از دیدگاه پیاژه ۵۱
مراحل رشد از دیدگاه فروید ۵۸
بخش دوم
نقاشی چیست؟ ۶۶
الف – خط ۶۷
ب – فضا ۶۸
ج – رنگ ۶۹
د – تصویر ۶۹
هـ – سنبلها و نمادها ۷۰
نظریهای ادراکی تصاویر ۷۲
الف – نظریه‌های پرسپکتیو ـ فرافکنی ۷۲
ب – نظریه‌های بوم شناختی گیبسون ۷۴
ج – نظریه ساختمان‌گرایان درباره ادراک تصویر ۷۶
د – نظریه گشتالت ادراک تصویری ۷۹
بخش سوم
فرآیندهای پیچیده نقاشی و تأثیرات آن بر نقاشی کودکان ۸۴
الف – زبان گرافیکی در نقاشی کودکان ۸۵
– شکلهای ساده ۸۵
– رجهان الگو و حرکت ۸۸
– ترکیب‌بندی شکلهای و خطوط ۸۹
– تعیین محل ۹۰
– ترتیب و توالی ۹۱
– برنامه‌ریزی ۹۲
– طرح ۹۳
ب – تأثیر موقعیت نسبی نقاشی ۹۵
ج – تأثیر سرمشقهای بصری و مکانی ۹۶
فصل سوم
افکار فروید و کاربردهای ضمیر ناخودآگاه در شکل‌گیری سبک سوررآلیسم
بخش اول
هنر نوین ۱۰۹
سرآغاز ۱۰۹
الف – مفهوم، شناخت، تصویر ۱۱۰
ب – سبک، شکل، محتوا ۱۱۳
بخش دوم
دادا بستری برای سوررآلیسم ۱۱۸
الف – باروک تا دادا ۱۱۹
ب – داداایسم ۱۲۵
– آ‎غاز کار ۱۲۵
– مانیفست‌ و بیانیه‌ها ۱۲۹
– نتیجه و پایان کار داداایسم ۱۳۱
بخش سوم
فروید و مراتب سوررآلیسم ۱۳۶
الف – اتوماتیسم پدیده خود انگیختگی ۱۳۶
ب – ضمیر ناخودآگاه ۱۴۲
– تخیل ۱۴۴
– رؤیا ۱۴۷
– نماد ۱۵۱
ج – از ارسطو تا هگل ۱۵۴
د -نظریه‌های هنری فروید ۱۵۹
تصعید یا برتر نمودن ۱۶۱

بخش چهارم
سوررآلیسم
الف- آغاز کار ۱۶۵
ب- بحثی در باب سوررآلیسم ۱۶۶
فصل چهارم:
مقایسه نقش ضمیر ناخودآگاه در آثار هنری کودک و هنرمندان سوررآلیسم
بخش اول
روش تحلیلی ساختار نقاشی کودکان ۱۶۹
سرآغاز ۱۶۹
بررسی ویژگی‌های ساختاری و محتوای نقاشی در کودکان ۱۷۱
الف – تحلیل فضای نقاشی کودکان ۱۷۱
ب – خطوط ترسیمی ۱۷۵
ج –رنگ و تخیلات ۱۷۷
– نماد رنگها ۱۸۴
جنبه های تحلیلی ساختار نقاشی کودکان ۱۹۰
الف – نمادگرایی‌ کلی و اجزای نمادین در نقاشی کودکان ۱۹۱
– خانه – درخت – آدمک ۱۹۱
بررسی سمبولیک ( اعضای آدمک ) ۲۰۴
الف – سر ۲۰۴
ب – صورت ۲۰۴
ج – تنه ۲۰۷
د – اعضا ۲۰۸
هـ – خورشید و ماه ۲۱۱
و – حیوانات ۲۱۳
نقاشی و ناسازگاری ۲۱۵
– عقب افتادگی ذهنی ۲۱۷
تفسیر نقاشی کودکان ۲۱۸
سایه زدن ۲۱۸
هنر و درک هنری کودکان ۲۲۹
بخش دوم
تحلیل آثار نقاشی سوررآلیسم ۲۳۲
سر آغاز ۲۳۲
تحلیل در آثار نقاشی سوررآلیسم ۲۵۸
اتوماتیسم در اروتیسم درسوررآل ۲۶۰
نقش جنسیت در آثار کودکان ۲۸۹
الف – ترسیم آدمک و مراحل تحول عاطفی ۲۸۹
– مرحله دهانی ۲۸۹
– مرحله مقعدی ۲۹۰
– مرحله احلیلی ۲۹۱
– مرحله اد‌یپی ـ تناسلی ۲۹۲
ب – اولین ترسیمهای کودک از اختلاف جنسیت ۲۹۳
ج – رمزگرایی جنسی در نقاشی ۲۹۴
د – نمادهای جنسی در آثار نقاشی کودکان ۲۹۶
نتیجه گیری ۳۰۹
منابع و مآخذ ۳۱۵

د –هشت تا سیزده سالگی (واقعگرایی بصری)
«کودکان درهشت سالگی به بالاغالبا ً سعی می کنند درنقاشی های خود عمق را نه تنهادر اشیاء منفرد بلکه در رابطه میان اشیاءنیز نشان می دهند . آنهادر این مرحله نقاشی کشیدن از یک زاویه دید خاص را آغاز می کنندونسبت ها ومناسبت ها را نیز بر همین اساس ترسیم ترسیم می کنند. لوکه این مرحله از نقاشی را واقعگرایی بصری نامیده است. به نظر می رسد که از آن پس همراه با بالارفتن سن، نقاشی های کودکان نیز به سمت افزایش واقعگرایی بصری براساس معیارهای متداول غربی حرکت می کند همچنین ، نقاشی های آزاد بچه های بزرگتر، یعنی بچه های نه یا ده ساله، ازنظر سبک به تدریج به سمت الگوهای قرارا دادی حرکت می کند .دراین مرحله چهره های کارتن وسریالها مرتباً نقاشی می شوند.بنظر می رسد که کودکان در این سن از نقاشی های خود ناراضی اند ودیگر رغبتی به انجام این فعالیت ها ندارند . گفته میشود که دلیل این امر آن است که آنها قادر نیستند نتایج دلخواه خویش را از نقاشی های خود به دست آورند … به عقیده گادنر افزایش واقگرایی بصری درنقاشی کودکان می تواند از رضایت بخشی آن به عنوان وسیله بیان احساسات بکاهد.»
«مشکلی که همه طبقه بندی های مرحله ای با آن مواجهند،‌پرده ابهامی است که این طبقه بندی ها در مقابل پیوستگی تکامل می کشد.در مورد نقاشی ، به نظر نمی رسد که میان سن یک کودک ومراحلی که در نقاشی های خود بر آن رسیده است ، رابطه ثابتی وجود داشته باشد. غالباً حتی هنگامی که کودک به روش های تکامل یافته تری دست می‌یابند.نیز می توان استمرار نقاشی نمونه وار مراحل پیشین را نیز در کار او مشاهده کرد . به طور کلی پیشرفت نقاشی به مرور و درهر مرحله کاملتر از مرحله قبل است ولی نقاشی نیز مثل دیگر زمینه هاگاه برگشت به عقب و یاجهش به سمت جلو دارد. گاه کودک موضوعهای تازه ای را که می آموزد به کار نمی گیرد و هنوز توجهش به موضوع گذشته معطوف است و یا در یک صفحه مراحل مختلفی از پیشرفت در نقاشی هایشان دیده نمی شود.
مراحل رشد از دیدگاه پیاژه
ـ مراحل رشد ذهنی در کودکان ازدیدگاه پیاژه بر چهارمرحله تقسیم بندی میشود:
۱- مرحله حسی حرکتی ( Sensory Motor )؛ یک کودک نوزاد تنها رفتارهای انعکاسی فطری را ابراز می کند . مانند:چنگ زدن ،‌مکیدن و حرکات تصادفی دست و پا دومین مرحله پیش عملکردی است ( Preoperational )؛ کودک در این مرحله هنوز قادر نیست به طور منطقی فکر کند کودک با فراگیری زبان قادر است جهان را بوسیله تصاویر ذهنی و نماد (Symbol) تجسم کند. کودک به طور کامل خود مرکز گراست اشیاء و مردم پیرامون خود را تنها از نقطه نظر خودش می بیند. این مرحله سن کنجکاوری است. در سنین قبل از مدرسه همیشه درحال سئوال کردن وجستجو کردن چیزهای جدید هستند. از آنجا که دنیا را تنها از تجریبات محدود خود می‌شناسند، هنگامی که در موردی تجربه ای نداشته باشند برای توجیه ، بیاناتی را از خود دور می سازند. تفکر کودکان در این مرحله بیشترین تفاوت را با بزرگترها دارد.
پیاژه یک عملکرد را ( Operations ) به عنوان یک علل دورنی شده ( Inferiorized ) تعریف می کند. عمل که در ذهن انجام می شود عملکردها به کودک اجازه می دهند که درباره عملهایی که او قبلاً به طور فیزیکی انجام داده فکر کند.
۱- مرحله عملکردذهنی است ( Concrete operations ) اولین مشخصه این مرحله برگشت پذیری آن است . کودک می تواند به طور ذهنی جهت تفکرش را معکوس کند . می تواند از راهی که به مدرسه رفته است بازگشته و به خانه برگردد . مفهوم عدد و ریاضی را به همراه عملیات ساده ریاضی درک می کند . این عملکرد را تنها به دلیل وجود اشیاء که از نظر فیزیکی در مقابل کودک قرار گرفته اند عینی می نامند . او می‌تواند اشیاء را برحسب صفات آنها مانند رنگ ، شکل ، اندازه طبقه بندی کند . و یا بر اساس مشخصه ای مشترک ردیف و ستون کند .
۴- مرحله عملکرد صوری (For mal Operations) ؛ کودک در مرحله عملکردهای عینی با زمان حال سروکار دارد ولی کودکی که می تواند تفکر عملکردهای صوری رابه کار برد می تواند درباره آینده و مطالب مجرد فرضی فکر کند . آخرین مرحله رشد با آغاز نوجوانی همراه است . این مرحله شروع تفکر تجریدی و استدلال صوری را نشان می دهد . تفکر بیشتر قابل انعطاف منطقی و نظام دار است . در این مرحله کودک می تواند تمام یک مسأله را از نقطه نظرهای مختلف نگاه کند . به اعتقاد پیاژه بعد از این مرحله هیچ ساخت ذهنی جدیدی پدید نمی آید . بعد از این رشد ذهنی با افزایش اطلاعات و تجربیات گسترش می یابد .
نقاشی های کودکان گواه اشکال پی در پی تجسم فضا تحت شکل هندسی نیز هستند پیاژه نشان داده که کودکان:
-نخست به صورت شهود هندسه وضعی ( توپولوژی ) با کنار هم قرار دادن عناصر تولید خود به عمل می پردازند .
-سپس از خلال افکندگی های متداول دوره اجمالگری به تدریج به یک تجسم تصویری فضا نائل می گردند .
-همزمان با حرکت قبلی از حدود ۹-۸ سالگی ، کودکان در پهنه کاربرد خطوط موازی و ساختن مختصات فضا ( عمودی و افقی )به تجسم های ناشی از فضای اقلیدسی نایل می‌آیند.
«از نظر پیاژه ساختهای ذهنی لازم برای رشد ذهنی از نظر ژنتیک تعیین شده است .این ساختهای ذهنی که شامل سلسله اعصاب و ارگانهای حرکتی است . محدودیتهایی را برای کنشهای ذهنی در سنین مشخص برقرار می سازد……………………………….

بخش دوم
نقاشی چیست ؟
بعضی نقاشی ها ، صرفاً طرح ها وخطوط پیچاپیچ یا تزئینی هستند که تعریف آنها آسان است و توصیف شان، کوتاه از زمانی که پرورش نظام عصبی و سیستم عضلانی به او امکان می دهد که در محیط پیرامون خودسیاحت کند و با صدا و آب دهان بر روی اشیاء اطراف خود علائمی به جا بگذارد ونیز بر اثر دیدن تجربه و خطاها ، بازی های کودکانه وگروهی دیگر شباهتی باحیوان ندارد . چرا که بازی، دیگر ساده ترین خصیصه خودرا که متعلق به رفتار غریزی دیگر حیوانات به ویژه بچه میمونهاست از دست می‌دهد و وسیله اصلی تکامل فکری و ارتباطی کودک با دنیای بزرگسالان می شود. رسم و خط خطی و اصولاً هر نوع فعالیت بدوی هنری می تواند معرف یکی از اشکال ویکی از مراحل بازی به صورت تکامل یافته تر و خلاق ترآن باشد و دلیل آن نیز این است که دارای چنین خصیصه قابل نمایشی است، که امکان بیان ادراک انتزاعی و حالت های پیچیده روحی را فراهم می سازد . در این مرحله کودک به طور ناخودآگاه مسائل ومشکلاتی راکه در ارتباط با بزرگسالان برایش به وجود می آید مطرح می کند و درست با این مفهوم است که بازی و مخصوصاً نقاشی برای او به صورت یک فعالیت اجتماعی در می آید.
نقاشی برای کودک فقط یک وسیله بیان برای تجزیه و تحلیل ، یا توضیح و تشریح موجودات اشیاء نسیت، بلکه در عین حال وسیله ای است برای بیان زندگی عاطفی او، است. نقاشی آزادنه کودک می توانند نشانگر حالت های روحی و احساسی زمان حاضر و تحریک های ریشه دار وژرف تر اونیز باشد. بدین ترتیب درحالی که از بیان تجارب خود احساس رضایت می کند همچنین خطوط شخصیتی اش رانیز هویدا می سازد. بر روی کاغذ همانندعالم خواب ورویا تمایلات خودآگاه وناخودآگاه کودک ظاهر می شود.
الف ـ خط:
نقاشی با خطوط ساده وکوتاه ممتد یا بریده به عنوان اولین آثار گرافیکی در کودک حاصل می شود. ( بخش اول) خط بدون وابستگی به محتوی نیز دارای بار شدید بیانی وقدرت وجودی خاصی است که پویایی و بیان شکل از آن ناشی می شود. «بنابراین از ورای خط چیزی به طور مستقیم بیان می شود که ممکن است معرف حالتهای روحی یا فکری خودآگاه، یا ناخودآگاه خالق آن ویانشانگر خطوط شخصیت وی باشد. برای تحلیل و تعبیر خطوط یا خط نوشتن ،‌قواعد ساده و همگانی و معتبری وجود دارد. وقتی راحتی و خوشحالی، حرکات راوسیع و پردامنه می کند، نتیجه اش خطوطی بارزتر وبلندتر است .نیروی زندگی باعلائم وخطوط بلندکه بر طرف بالا می روند ، بیان می‌شود. ضعف عصبی بافشردگی وکوتاهی خطوط ،‌پرخاشگری با قطعه قطعه کردن ومتغیر نمودن وبه هم پیچیدن خطوط، احساسات باخطوط نازک وحرکات ملایم د رآنها نشان داده می شود کودکان پیشرفته تر ، خطوطی به اشکال مختلف و باحفظ تعادل قسمتهای مختلف ،و کودکان خجالتی ،خطوط کوتاه مثل چیزی که منع شده باشد را ترسیم می کنند.
به طور کلی قدرت و شدت خط ،نشانگر نیروی عاطفی در حین انجام کار موجود است .خطوطی که با نیروی زیاد و پر رنگ شروع می شوند وبه صورت……………………………

بخش سوم
فرایندهای پیچیده نقاشی و تأثیرات آن بر نقاشی کودکان
بخش اعظم بررسی هایی که در زمینه نقاشی کودکان صورت گرفته ، صرفاّ معطوف به تصاویر تکمیل شده ای بوده است که کودکان کشیده اند . بررسی تصاویر تکمیل شده که فریمن آن را « روساخت» نقاشی ها نامیده است . دونیت را با یکدیگر متحد کرده است : سنجش هوش و شخصیت از طریق نقاشی . به علاوه همانطور که در ابتدای بحث این فصل خاطر نشان شد، تبیین تکاملی پیاژه از نقاشی نیز به روساخت محدود می شود . اما در سال های اخیر تنی چند از پژوهشگران به گونه ای متقاعد کننده استدلال کرده اند که اثرات فرایند نقاشی کشیدن را نادیده گرفته اند .
به عکس ، فرایندهایی که کودکان در کشیدن نقاشی به کار می گیرند به اندازه هر گونه تفسیر ذهنی پایه ای ، در تعیین شکل نهایی کار دخیل است . چنان که خواهیم دید، فرایند پدید آوردن یک نقاشی بسیار پیچیده تر از برگردان ساده یک تصویر ذهنی بر صفحه کاغذ است . بررسی انجام شده توسط فیلیپس ، اینال و لاو در جلوهجالب توجهی از پیچیدگی های فرایند نقاشی ، و اشاراتی به پیش نیازهای لازم برای پدید آوردن یک بازنمایی گرافیکی مناسب را به دست می دهد . فیلیپس و همکارانش از کودکان شش و هفت ساله خواستند که تصاویری از یک مکعب و یک هرم بکشند که منظر مایلی از آنها را از داخل یک لولهکوچک کننده مشاهده می کردند. احتمالاً هیچ یک از کودکان قبلاً و خود به خود مکعب یا هرم نکشیده بودند ، و این در حالی بود که در این آزمایش اطلاعات مربوط به عمق نیز منعکس می شد . بنابر استدلال آنها از نتیجه این آزمایش برای آنکه کودک بتواند یک نقاشی بازنمایی از یک شیء بکشد ، نخست باید درباره‌آن «توصیف گرافیکی» کافی کسب کرده باشد . مفهوم توصیف گرافیکی ، مفهوم تازه نیست . گیمریخ در زمینه هنر بزرگسالان ، مفهوم طرح و اهمیت در خور توجه آنرا برای تصویر سازی به طور کلی وسیعاّ مورد بحث قرار داده است .
تحلیل مهم و اثر گذار گیمریخ او را به این نتیجه رهنمون ساخت که بدون طرح و دانش مربوط به انواع تمهیدات تصویر ، تصویر سازی به کلی امکان ناپذیر است . در واقع بخش مهمی از تاریخ هنر ، کشف و بسط طرح برای نشان دادن اشیاء و صحنه های مختلف است .
دریافت این مطلب که کشیدن یک تصویر ، فعالیت پیچیده است به این معنی است که ارائه هر گونه تفسیر عقلانی از نقاشی ها در زمینه شرایط فکری و عاطفی نقاش ،باید فرایند پدید آوردن آن را در نظر بگیرد . همان طور که فریمن خاطر نشان کرده است ، بعضی از شگفت انگیزترین جنبه های نقاشی کودکان بیش از آنکه بازتاب دریافت آنها از موضوع تصویر شده باشد محصول استراتژی های نقاشی است .
الف – زبان گرافیکی در نقاشی کودکان
– شکلهای ساده
بسیاری از صاحب نظران خاطر نشان کرده اند که نقاشی های ساخته شده کودکان عموماً از اشکال و خطوطی بالنسبه محدود ساخته شده اند . ساختن تصاویر متنوع با استفاده از معدودی اشکال ساده به این دلیل امکان پذیر است که یک شکل می تواند معرف چیزهای بسیار مختلفی باشد ( تصویر ۶ الف ) را که نقاشی یک کودک چهار ساله از یک انسان و یک سگ است در نظر بگیرید . خطوط موجود در این تصویر ، کارکردهای زیر را انجام می دهند .
۱- خطوط کناره نما ، طرح بدن سگ را نشان می دهند ؛
۲- خطوط کناره نمای آویزان ، بند گردن سگ و دست انسان ، هردو را نشان می دهند ؛
۳- خطوط برگشته ، دهان انسان و سگ ، هر دو را نشان می دهند .
آرنهایم به ویژه خاطر نشان می کند که دایره در تکامل نقاشی کودکان، اهمیتی خاص دارد. به گفته او«دایره ، ساده ترین شکل ممکن موجود در قلمرو تصویر است . تا زمانی که شکل هنوز – تفکیک نشده است ، دایره نه به جای گردی بلکه برای هر شکلی به ط……………………