توضیحات

چکیده 

بعد از انتخاب موضوع و پیدا کردن سایت متناسب با موضوع وبررسی مدارس اطراف ،با توجه به وجود مدرسه دو شیفته با مشکلات زیاد وکمبود مدرسه ابتدائی (شعاع دسترسی و درصد جمعیت زیاد گروه سنی دبستان) مجاورت زمین با راهنمایی دخترانه و همچنین کاربری آموزشی در طرح تفضیلی وکاربری زمین در گذشته ،لزوم طراحی مدرسه دخترانه شهری را بیان می کند.

در مراحل بعد برای شناخت موضوع به بررسی چندین نمونه وبازدید عینی یا کتابخانه ای بنا و فضاها ی آن ،جمع آوری مطالعات انجام شده و ضوابط موجود برای ساختما نهای آموزشی ومتناسب برای این گروه سنی با توجه به نیازهای روز و ویژگی دخترانه بودن آن انجام گردید وتحقیقات با شناخت و تحلیل ویژگیها وپتانسیل های سایت و ویژگیها و اصول معماری به کاررفته دربافت اطراف و اقلیم گرم وخشک ادامه یافت وبا جمع آوری اطلاعات سازه ای و تائسیساتی و مصالح رایج در منطقه ومتناسب با فضاها تکمیل گردید .پس از تصمیم گیری وجمع آوری نتایج وتعیین ریز فضاها ومساحت های آن که به تدوین برنامه فضایی انجامید ،مرحله طراحی آغاز گردیدوبا ارائه آلترناتیوهای مختلف ،تجزیه تحلیل آنها وانتخاب آلترناتیو برگزیده ، مراحل طراحی ابتدایی آغاز که به طراحی تفضیلی انجامید.  

۱۶۸ صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۲ منابع دارد همراه با عکس و پلان و نقشه

قیمت:۱۶۸۰۰ تومان

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست مطالب                                                                                                                     

چکیده مطالب

مقدمه

 فصل اول: جستجو برای دستیابی به برنامه کالبدی

۱)      گفتگو با مدیران و مسئولان آموزش و پروش                                                         

۲)     از نمونه ها بیاموزیم:

۲-۱- دبستان شهید بهشتی (بهارنو)

۲-۲- دبستان بهشت

۲-۳- دبستان رازی

۲-۴- مجموعه کتابچی

۲-۵- دبستان آسیه

۲-۶- راهنمایی محتشم

۲-۷- دبیرستان دخترانه هدف

۲-۸- مجموعه غیر انتفاعی مهدوی

۲-۹- مجموعه غیر انتفاعی راه رشد

۲-۱۰- مدرسه شیروشی ژاپن

۲-۱۱- دبستان توت فرنگی در کانادا

۲-۱۲- دبستان میشل زینر دروین

۲-۱۳-دبیرستان مارک ایندرسدورف آلمان

 2-14- نتایج حاصل از بررسی نمونه ها

۳)آنچه از کتب و نشریات ادواری حاصل آمد

۳-۱-ضوابط طراحی ساختمان های آموزشی

۳-۲-آیین کار طراحی(موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران)

۳-۳-اصول ومبانی طراحی فضاهای آموزشی درمقطع دبستان

۳-۴-اصول و مبانی طراحی فضاهای آموزشی جلد ششم

۳-۵- سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۷۵ شهرستان کاشان

۳-۶-انتخاب رنگ مناسب فضاهای آموزشی

۳-۷-ویژگی مدارس دخترانه

۳-۸-پهنه بندی اقلیمی ساختمانهای آموزشی

۳-۹-اصول و معیارهای طراحی فضاهای آموزشی و پرورشی

۳-۱۰-معماری سنتی کاشان

۳-۱۱- قوانین و دستورالعملهای احداث بناهای جدید در حریم بناهای تاریخی در بافت قدیمی

۳-۱۲-طراحی اقلیمی

۳-۱۳-مجلات مدرسه نو (سازمان نوسازی و تجهیزات مدارس)

۳-۱۴-الگوسازی مدارس دوره ابتدایی و راهنمایی برای اقلیم گرم و مرطوب و اقلیم سرد

۳-۱۵-نقش فضاهای آموزشی در یادگیری دانش آموزان

۳-۱۶-تاریخ تحولات مدارس ایران

۳-۱۷-تهیه بروشور رنگ مناسب فضای آموزشی در دوره ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان

 3-18-اصول و مبانی طراحی فضاهای آموزشی

۴) تاملی در بستر طرح   

۴-۱- زمین

۴-۲- محله

۴-۳- منطقه

فصل دوم: برنامه کالبدی

۱) کلیات :

۱-۱- برنامه راهبری ، موضوعی ، عملکردی

۱-۲- بودجه کلی در اختیار

۱-۳- شعار هاواهداف از جهت عملکردی و معنوی

                 2) برنامه فضایی :

۲-۱- عرصه های تشکیل دهنده مدرسه، نوع ارتباط عرصه ها با یک دیگر،سطح زیربنای هرعرصه، تذکرات درباره کیفیت عرصه ها

۲-۲- فضاهای تشکیل دهنده هرعرصه، نوع ارتباط فضاها با یکدیگر   ،سطح زیر بنای هر فضا ، تذکرات درباره کیفیت فضا ها

۲-۳- بخش های تشکیل دهنده فضای باز ، نوع ارتباط بخش ها ، سطح هم بخش و تذکرات درباره کیفیت هر بخش

۲-۴- نوع ارتباط بین فضای باز و بسته

۳) طرح و بستر طرح :

۳-۱- تاثیر زمین بر طرح(فضای باز و بسته)       

۳-۲- تاثیر همسایگان ( ساختمانها و معابر ) بر طرح

۳-۳- تاثیر خصوصیات منطقه بر طرح(شرایط آب و هوایی-زلزله)

                 4) فن ساختمان :

۴-۱- سازه

۴-۲- مصالح

۴-۳- تاسیسات مکانیکی و الکتریکی

فصل سوم: طرح و طراحی

۱)مقدمه (کلیات طرح )

۲)نقشه ها و تصاویر خارجی و داخلی

۳)گام های رسیدن به طرح

۳-۱-گزینه ها(آلترناتیوها )

۳-۲انتخاب گزینه مطلوب

۳-۳تجزیه و تحلیل طرح به دست آمده

۴)خصوصیات کلی طرح

۴-۱- تفاوت با برنامه

۴-۲-هماهنگی با محیط اطراف

 4-3- مصالح به کار رفته

 4-4-تاسیسات مکانیکی

 4-5-تدابیر اقلیمی

فهرست منابع

پیوست

مقدمه

اهمیت دادن به طراحی فضاهای آموزشی امری مهم و جدی می نماید زیرا با توجه به نیازهای اساسی در مناطق دور افتاده و وجود مدارس دو نوبتی در شهرهای بزرگ و مدارس قدیمی و تخریبی ، مدارس کنونی با شتاب و بدون توجه به مطلوبیت مدرسه و شکل زمین ، ویژگی سایت و اقلیم ، نیازهای کودکان ،  استانداردهای فنی ، ملاحظات محیطی هویت معماری و….. بصورت تیپ ساخته می شود . و فضایی که در درون این مدارس پدید می آید فاقد هر گونه نقش سازنده و حمایت کننده در تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان بوده و فضایی کسل کننده و ملال آوربی هیچ تناسبی با روحیات سراسر شور و تحرک کودکان است که باعث می شود ذهن کنجکاو و روح پوینده کودک سرکوب گردد و این امر در نهایت پتانسیل ابتکار و خلاقیت را از جامعه خواهد گرفت . بنابراین  دستیابی به اصول طراحی مدارس دبستانی برای کودکان که بر سه پایه شناخت نیازهای جسمی – روانی کودکان ، شناخت نظام آموزشی در جهت هماهنگی فضای فیزیکی با اهداف ، برنامه ریزی و روشهای آموزشی و شناخت عوامل محیطی موثر بر کالبد مدرسه استوار است که امری بسیار مهم و ضروری برای طراحی می باشد. با این وجود عدم ارتباط بین پژوهش ، آموزش و عمل را می توانی از نقایص مهم جامعه علمی و اجرایی فعلی ایران دانست . پیچیدگی و چند بعدی بودن مسئله آموزش و پرورش و ساخت مراکز آموزشی که از ابعاد مختلفی چون روانشناسی کودک و نوجوان ، روانشناسی محیط ، جامعه شنا سی ، مسائل اعتقادی و فرهنگی ، فلسفه معماری ، ابعاد کالبدی و فضایی ، کیفیت های بصری و ادراکی و ابعاد زیبا شناسی و جنبه های محیطی و اقلیمی و مسائل تکنولوژی و غیره برخوردار است . مستلزم همکاری متخصصین مختلف در یک نظام سیستمی و مرتبط خواهد بود ساخت معماری با هویت و کیفیت مطلوب مستلزم پیوند نزدیک و ارتباط دائمی و مستقیم بین چهار عامل تحقیقات و تدوین اصول و ضوابط آموزش طراحان ، طراحی و اجرا می باشد که می بایست بطور دائم تداوم یافته که به تکامل مطلوب برسد .

این گزارش که با مطالعات ، برداشتهای میدانی و کتابخانه ای فراوان صورت گرفته به منظور طراحی یک دبستان دخترانه ۱۵کلاسه دریافت قدیم کاشان با توجه به ویژگی های بافت و سیستم آموزشی مدرن و متناسب با روانشناسی رشد کودکان و ضوابط مدارس ابتدایی انجام گردیده است .در همین راستا و به جهت دستیابی به  نظم فکری و قانونمندی کلی در طی مسیر در فصل اول به جستجو برای دستیابی به برنامه کالبدی پرداخته شده و در فصل دوم برنامه کالبدی تدوین شده است و در فصل سوم طراحی با توجه به برنامه کالبدی بدست آمده ، انجام شده است .

در فصل اول سعی شده با گفتگو با مدیران و مسئولان ، بررسی نمونه های داخلی و خارجی و نمونه های در حال اجرا و مطالعه کتب ، مجلات ، مقالات و تحقیقات انجام شده در این زمینه و همچنین آشنایی با بستر طرح ، شناخت کلی و آشنایی با موضوع در جهت دستیابی به برنامه کالبدی انجام گیرد و در فصل دوم به کلیات و امهات طرح برنامه فضایی ، بستر طرح و فن ساختمان که برنامه کالبدی را تشکیل می دهند اشاره شده است و در فصل سوم به توضیح گامهای رسیدن به طرح شامل آلترناتیوها ،انتخاب گزینه مطلوب ،تجزیه وتحلیل طرح بدست آمده از جهت ،خصوصیات کلی طرح ،تفاوت با برنامه ، هماهنگی با محیط اطراف ، مصالح ،تائسیسات ،تدابیر اقلیمی اختصاص دارد .

هدفم از این گزارش آشنایی با فرآیند طراحی معماری بوده است و انتخاب موضوع مدرسه تنها یک برنامه است و حتی طراحی از طرح بر این مهمتر بوده است گزارش حاضر حاوی فعالیتهایی است که برای دستیابی به طرح معماری ارائه شده است. دقت در مصادیق و گستره فعالیت ها و فضاها ، جمع آوری آراء و نظریات مدیران با مشخص شدن برنامه مدرسه در قالب کالبدی و همچنین محل استقرار آن و سپس ارائه ایده های اولیه در قالب صورتهای کلی ساختمان و کلیات تقسیم بندی درونی برای دستیابی به طرح معماری ارائه شد و در جلسات منظمی توسط استاد راهنما به نقد و بررسی این صورتها در قالب آداب و روش و مراحل طراحی و توجه به برنامه های طرح  ،عرصه ها، فضاها ، ارتباطات ، کیفیات و کمیت آنها پرداخته شد ، نتایج حاصل از این جلسات صورت کلی ارائه شده را در مراتب مختلف آن اصلاح می نمود و وضوح بیشتری می بخشید .

امیدوارم گزارشی که پیش رودارید و نتیجه ماهها تحقیق و برداشت از منابع گوناگون است ، مقبول واقع شود و گامی در جهت طراحی مدارس برپایه نیازهای کودکان و استانداردهای آموزشی جدید باشد .

در خاتمه لازم است از راهنمایی های دلسوزانه و زحمات بی دریغ اساتیدراهنما ،آقای مهندس نوایی و آقای مهندس رزمگاه و تمامی اساتیدی که در مراحل مختلف برنامه ریزی و طراحی مرا یاری نمودند تشکر و قدر دانی نمایم .

فصل اول : جستجو برای دستیابی به برنامه های کالبدی

جستجو برای دستیابی به برنامه کالبدی از طریق مصاحبه و گفتگو با دست اندر کاران ، بررسی نمونه های موجود در داخل و خارج کشور ، مطالعه کتب و نشریات تخصصی صورت گرفته است .

۱  ). گفتگو با مدیران مدرسه و مسئولان آموزش و پرورش ناحیه مربوطه

نتایح حاصل از بحث با مدیران و کارشناسان آموزشی :

۱- مناسب سازی فضاهای آموزشی با نیاز های کودکان از طریق شناخت نیاز های جسمی – روانی مبتنی بر دستاوردهای علوم انسانی و تربیتی.

۲- شناخت نظام آموزشی در جهت هماهنگ کردن فضاهای فیزیکی با اهداف ، برنامه ریزی ها و روش های آموزشی در دبستان.

۳- طراحی فضاها به گونه ای باشد که روح پوینده وخلاق کودکان سرکوب نشده وامکان ابتکارو خلاقیت داشته باشند .۴- دبستان بهتر است ۱یا ۲ طبقه باشد زیرا رفت آمد برای مسئولان مدرسه وبچه ها علاوه بر خستگی ، مشکلات سر وصدا و ایمنی را دربردارد .

۵- حیاط جدا و پلکان مخصوص برای کودکان کلاسهای اول و دوم باعث آرامش آنها می شود بهتر است بچه ها از پله های جداگانه یا با تاخیر تخلیه شوند .

۶-قسمت نیمه باز و یا پیلوتی برای تفریح بچه ها در فصل زمستان بسیار مفید است

۷- ساختمان به گونه ای طراحی و اجرا شود که بهره برداران بضاعت نگهداری داشته باشند و با توجه به کاربری آموزشی از مصالح با دوام و با کمترین احتیاج  به تعمیر و بازسازی طراحی شود (مثلاً با در نظر گرفتن جلو آمدگی بام میتوان سلامت نما را حفظ کرد . )

۸- امکان ورزش در محیط مدرسه با آرامش و آزادی برای دختران بسیار اهمیت دارد .محیط آراسته به درخت و سبزه که متناسب با روحیه حساس ، آرام و ضعیف آنها باشد ( سعی در برداشتن محدودیت حر کتی دختران در فضای باز با ایجاد محرمیت) .

۹- ایجاد باغچه هایی که به دست خود بچه ها احداث و نگهداری و کنترل می شوند در نشاط روحی و تلاش گروهی وپذیرش تعهد و مسئولیت آنها توصیه می شود

۱۰- بهره گیری از نور خورشید در فضاهای مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است

۱۱- با قرار دادن نیمکت وسکوو…. در فضای بازمیتوان امکان نشست رودر رو ، مباحثه و تبادل نظر و مذاکره را به وجود آورد.

۱۲- باید به فضای نماز خانه با اختصاص محل وسیع و سقف بلند و رنگ ملایم و همچنین جدا کردن محل وضو از توالت اهمیت داد

۱۳- قرار دادن آینه در فضای مختلف و کلاس و جالباسی در راهروها به جذابیت فضاها می افزاید

۱۴- پرده های کلاسها در علاقه بچه ها بسیار تاثیر گذار است ، به طوری که بچه ها کلاسی را دوست دارند که پرده های زیباتری داشته باشد

۱۵- در طراحی باید به عرض درها (جهت ورود و خروج وسایل ) و آبرو در راهروها جهت شستشو و همچنین عرض راهرو که امکان فعالیتهای مختلف و متنوع را می دهد توجه شود و به راهرو به عنوان فضای آموزشی توجه شود .

۱۶- بهتر است لوله کشی رو کار انجام شود و شوفاژ خانه به گونه باشد که مزاحمت ایجاد نکند .

۱۷- در بافت سنتی کاشان با وجود کم بودن تعدادکودکان و نوجوانان کمبود فضای آموزشی احساس می شود زیراشعاع دسترسی مدارس ابتدایی کمتر از ۵۰۰متر می باشد.( دبستان مصطفوی – سعیدی در نبش خیابان علوی به صورت دوشیفته (پسرانه و دخترانه ) با ۵ کلاس ۳۵ تا ۴۰ نفره وجود داردکه به دلیل کمبود فضای بازی و ورزش  برای ورزش به راهنمایی زعیم مراجعه می کنند  .

۱۸- ضرورت رعایت مقیاس کودکان در مدارس ( مشکل در عبور و مرور از پله ) و توجه به مسائل اقلیمی و تاسیسات مکانیکی با توجه به اقلیم گرم و خشک و گرمای زیاد هوا .

۲ ).از نمونه ها بیاموزیم( بررسی مصادیق و نمونه ها) :

برای آشنایی یا برنامه ریزی و طراحی مدرسه لازم دانستم که با مصادیقی از مدارس موفق آشنا شوم. تعدادی از طریق برداشت میدانی و گفتگو با استفاده کنندگان وادارک حضوری و گردش درفضادردسترس بودند، تعدادی با مطالعه و برداشت از نشریات ادواری و کتابهای آموزشی و تعدادی هم از طریق اینترنت و تعدادی نیز از نقشه های مدارس تیپ نوسازی مدارس کل کشور می باشند . این آثارتعدادشان بیش از هشتاد نمونه بوده است که با توجه به تذکر استادان راهنما در خصوص تقلیل حجم گزارش ازمیان مصادیق بازدید و یا مطالعه شده  تعداد ۱۱ مورد انتخاب کردم که در ادامه این مقدمه به ترتیب به این مصادیق خواهم پرداخت . (کل مصادیق درcdپیوست موجود می باشد)برای کسب تجربه از آنها لازم بوده که از قبل سوالهایی را منظم کرده و در ذهن و بر روی کاغذ تنظیم کنم .  و در انتهای هر مصداق نکات ضعف و قوت آن را تذکر داده ام . لازم به ذکر است که این مصادیق از جهت در اختیار بودن تصاویر و نقشه ها مشابه یکدیگر نیستند مدارسی که مورد بازدید قرار گرفتند فاقد نقشه بوده و با توجه به قدیمی ساز بودن تعدادی از آنها ، نقشه ها در بایگانی قابل دسترسی نبودند لذا با برداشت میدانی ترسیم شدند و بعضی مدارس موجود در مجلات وکتب و یا اینترنت نیز فاقد اطلاعات و تصاویر کافی بودند و یا از منابع مختلف برای تکمیل استفاده شده و سپس ترجمه شده است به همین علت علی رغم وجود سوالهای مشخص پیش از ملاقات با آثار با توجه به میزان اطلاعات در دست ، پاسخهایی که در گزارش آمده است یکدست و مشابه یکدیگر نیستند . در پایان بررسی مصادیق در قسمت جمع بندی به نتیجه گیری و ذکر نکاتی که برای تعیین ضوابط و احکام در برنامه کالبدی لازم می باشد پرداختم ……………

………………………..

• ·          -فضای سبز :

به صورت کاشت درخت، چمن، ایجاد باغ گل، استخرهای کوچک، ایجاد باغچه‌های کوچک گل و گیاه، ایجاد فضای حیوانات اهلی و شادابی و نشاط کودکان، افزایش ارتباط کودک با فضای سبز و طبیعت، ایجاد محیط دلخواه و جذاب که خلاقیت و نوآوری کودکان را تقویت می‌کند موجب تولید اکسیژن و افزایش رطوبت و فراهم آورن هوای تازه و محیط خنک و محافظت محیط در برابر وزش بادهای شدید، گرد و غبار و سر و صدا می‌شود و گرمای تابشی بر محوطه را با حدود ۵۰ درصد کاهش می‌دهد و اشراف در ساختمان مدرسه مخصوصا در مدارس دخترانه را از بین برد.

الف- کاشت درخت :مهمترین عامل محوطه سازی سازگار با شرایط اقلیمی، سایه گستر و مقاوم و با نیاز کم به آب در صورتی که در جای درست کاشته شوند، می توانند از تابش شدید آفتاب و گرم کردن کلاسها جلوگیری کنند. و اگر به صورت کمربندی ضخیم کاشته شوند، بادشکن بسیار خوبی هستند و در اطراف محوطه مدرسه، اشراف همسایه‌ها به حیاط را از بین می‌برد (اهمیت در مدارس دخترانه). دختران اولیه که در مدارس کاشته می‌شوند نباید از حد معینی کوچکتر و جوانتر باشند تا بتوانند در برابر صدمات وارده احتمالی توسط کودکان و دیگر علل مقاومت کنند. درختانی که در مدارس استفاده می‌شوند عبارتند از درختچه‌های برگ ریز،‌درختان سایه دار، درختان تزئینی،‌ درختان همیشه سبز، درختچه ها، بوته‌ها و درختان.

ب-چمن:کف سازی گران معمولا زشت است، همیشه گرم و گاهی اوقات خطرناک است اما چمن مهمترین تهویه کنند هوا و هوای بالای آن چندین درجه خنک تر از بالای کف سازی است. مهمترین کاهش دهنده اشعه خورشید و بهترین فیلترهای هوا هستند که ذرات گرد و غبار موجود در هوا را می‌گیرند و مانند فرشهای داخل ساختمان جذب کننده‌های خیلی خوب اکوستیکی نیز می‌باشند. اما با وجود تمام مزایای بالا، هزینه نگهداری چمن بسیار بالاست. بنابراین پیشنهاد می‌شود که فقط قسمتهایی از فضای سبز به کاشت چمن اختصاص یابد و کاشت آن نیز کاملا با تعمق صورت گیرد.

ج-ایجاد باغچه و گلکاری در محوطه: ساخت باغچه‌های مناسب در حیاط مدرسه و کاشت گلهای زیبا در آن بر شادابی مدرسه خواهد افزود. دانش آموزان می‌توانند با آوردن گلدان به مدرسه، در زیبا سازی محیط مشارکت داشته باشند و در حفاظت از آنها دخالت نمایند.

د-ساخت آبنما:‌ نهرهای کم عمق آب و یا استخر کوچک، بر زیبایی و جذابیت مدرسه در نزد کودکان می‌افزاید. چرا که کودکان به میزان زیادی تحت تاثیر این تجربه های طبیعی قرار می‌گیرند. وجود المانها در فضای باز باعث می‌شود که کودکان احساس کنند با فضاهای باز با ویژگی‌های خارق العاده روبرو هستند.

و-استفاده از گلدان گل : استفاده از گلدان گل در کلاس ، راهرو، دفتر مدیر و معلمان و یا فضای سبز برای زیبا سازی و ایجاد شادابی در مدرسه کارآمد می باشد. کودکان می‌توانند با اهدای گلدان گل در این حرکت مشارکت داشته باشند.

هـ – ایجاد باغچه‌های گل و گیاه:در مدارس که از زمین مناسب و کافی برخوردارند می‌توان چندین باغچه به تعداد کلاسها درست کرد و مسئولیت کاشت گیاه یا گل یا سبزی در این باغچه‌ها را به دانش آموزان هر کلاس با نظارت معلمان سپرد.این امر زمینه آموزش‌های کشاورزی مورد نیاز، هر کودک ، حساسیت نسبت به حفاظت محیط زیست و نگهداری و عشق به طبعیت را فراهم می‌آورد و همچنین روحیه تعاون و همکاری بین شاگردان را تقویت می‌کند.

ی-ایجاد فضایی برای قراردادن حیوانات اهلی:عشق به موجودات زنده ،‌شیوه نگهداری از آنان و عدم آزار آنان را با اختصاص فضایی برای نگهداری حیوانات اهلی و سپردن نگهداری آن به کودکان به آنها آموخت.فضای سبز و محوطه سازی،‌ کاربردی و قابل استفاده بوده و منظره زیبا و خوشایند برای حظ بصر داشته و در تمام طول سال نیز منظره خوش خود را حفظ کند. بنابراین تمام مواد و عناصر به کار رفته در فضای سبز باید عمر زیادی داشته باشد و در ضمن تغییرات کمی نیز بخواهد فضای سبز نه تنها به عنوان عنصر تزئینی را بلکه درختان و درختچه‌ها به عنون سایه بان و باد شکن و چمن به عنوان تهویه کننده هوا و درختچه‌ها و بوته‌ها به عنوان عایق و محوطه سازی به عنوان یک تعدیل کننده اقلیمی،‌ نقش دارد. در ضمن زیبایی بر روی کودکان و معلمان و همسایه‌ها و جامعه اطرافش نیز بسیار تاثیر گذار است.

• ۲-فضای بازی آزاد :

بازیهای دویدنی، سر خوردن، غلت زدن، سرسره، تاب،‌ الاکلنگ، خانه درختی، جعبه شنی و … تنوع بسیار مهم است. فضاهای بازی شامل محوطه های باز و مسطح برای  بازیهای دویدنی،‌تپه برای کوهنوردی، سر خوردن و غلت زدن و محوطه باز ماسه‌ای و آبی برای کودکان کوچک.وجود الاکلنگ و سرسره و تاب و خانه‌های درختی و غیره نیز بر جذابیت مدرسه در نزد کودکان‌ می‌افزاید.

• ۳-فضای استراحت :

فضای استراحت، نشستن، صحبت های دوستانه به صورت سکوهایی برای نشستن و یا ایجاد نیمکت. نصب نیمکت و صندلیهای بتنی یا چوبی در کنار فضای سبز حیاط با رنگهای گرم و شاد (مثل نارنجی یا زرد) امکان رفع خستگی دانش آموزان را فراهم می‌آورد نصب سکو در اطراف حیاط و همچنین در اطراف بوفه و تلفیق آن با فضای سبز نیز می‌تواند فضای دلپذیر به وجود آورد. همچنین می توان فضاهای سر پوشیده و نیمه باز مانند تراسها و غیره را با فضای استراحت تلفیق کرد و فضای مناسب استراحت به وجود آورد. (استفاده از پلکان به عنوان سکو تجمع و نشستن در فضای باز)

• ۴-فضای سرپوشیده نیمه باز:

به صورت تراسهای سرپوشیده یا ایوان که هم در هنگام اوضاع جوی نامناسب که امکان استفاده کودکان از حیاط فراهم می‌کند و هم در هنگام آفتاب و گرمای زیاد کودکان را از تابش گرم آن محفوظ می‌دارد. در ضمن با ایجاد نیمکتهایی برای استراحت یا سکوهایی برای نشستن در این فضاها و تلفیقی این فضا با فضای بوفه و غذا خوری می‌توان فضای مناسب و دلپذیری به وجود آورد.

• ۵-فضای تجمع و صف جمع :

به صورت فضایی برای مراسم صبحگاهی و سخنرانی .پیش بینی و ایجاد مکان مناسب برای تجمع دانش آموزان در حیاط و ساخت تریبون و نیز تعبیه سیستم صوتی و نوری مناسب برای مراسم صف جمع، مراسم صبحگاهی و سخورانی، نصب میله پرچم تا دانش آموزان احترام به نمادهای مقدس و ملی را فرا گیرند.

• ۶-فضای ورزشی :

امکانات و تجهیزات ورشی که به خوبی در تامین بهداشت روانی و سلامت جسمی دانش آموزان ایفاء نقش می‌کنند. فراگیری حداقل در دانش آموزانی که ضعیف، نحیف، مریض بوده و روحیه خسته، کسل و پژمرده داشته باشند.ورزش سلامت جسمی و کودکان با تامین و ایجاد شادابی و نشاط می‌کنند بنابراین نه به عنوان برنامه جنبی بلکه به عنوان متن و اصل برنامه باید جدی گرفت. حساسیت این مسئله در مدارس شهرهای بزرگ زیرا امکان تحرک و بازی از کودکان و نوجوانان سلب شده و جسم آنان آسیب پذیر شده است. به عنوان ابزار تربیتی در غنی سازی اوقات فراغت کودکان و برقراری ارتباط صمیمی بین دانش آموزان و معلمان و تقویت قوای جسمی آنان و گسترش آرامش روانی شاگردان موثر واقع شود.ایجاد زمینهای مینی بستکبال، مینی والیبال و فوتبال گل کوچک (برای پسران) حداقل امکانات مورد نیاز کودکان در مدارس ابتدایی است.

• ۷-مسیرهای پیاده و راههای ارتباطی:

ترافیک پیاده بطور اتوماتیک کوتاهترین و کم مانع ترین راه برای عبور و حرکت انتخاب می‌کند (مثل مسیر آب روان) و به جای عبور از دو ضلع عمود بر هم، به صورت قطری حرکت کرده و در یک شیب تند به صورت زیگزاگ در سربالایی یا سرپائینی حرکت می‌کند. امروزه در طراحی جدید گرایش به این سمت است که کف سازی را بعد از مدت زمانی (معمولا دو ماه) که در طی آن کودکان راههای خود را برای رفت و آمد ایجاد می‌کنند، انجام دهند. که در این حالت بعد از انجام کف سازی در راههایی که خود کودکان ایجاد کرده‌اند ، نه تنها مشکلات حرکتی  و تردد کاهش می‌یابد بلکه احتیاجی به انواع علائم نیز وجود نخواهد داشت.

• ۸-پارکینگ :

بهتر است برای کادر آموزشی و معلمان پارکینگ مناسب (ترجیحا سرپوشیده) در نظر گرفت. محل پارکینگ باید حتی المقدور جدا از زمینهای ورزشی،‌ محوطه جمع و فضای بازی کودکان باشد. میزان استفاده کادر آموزشی، اداری از اتومبیل شخصی تابع عوامل مختصری چون سطح درآمد، فاصله مسکن، مسائل فرهنگی و … دارد. از نظر امنیتی باید برخورد راههای پیاده و سواره در محوطه مدرسه، کاملا حذف شود یا به کمترین حد ممکن برسد و بدین منظور باید ورودی و راه جداگانه برای اتومبیل‌ها در نظر گرفت.

• ۹-محصوریت حیاط :

محصوریت در ایجاد فضای باز با مقیاس انسانی نقش بسزایی دارد. به طوری که اگر فضای باز به میزان مطلوبی محصور نشود نه تنها فضای حیاط مطلوبیت کافی ندارد بلکه حتی ممکن است باعث ایجاد احساس عدم امنیت در کودک گردد. از سوی دیگر ایجاد محصوریت مناسب در جهت جلوگیری از اشراف همسایه‌ها به حیاط مدرسه دخترانه یک الزام است. احساس محصور بودن در فضا براساس فاصله چشم ناظر از ارتفاع بدنه محصور کننده فضا استوار است که در واقع نسبت به ارتفاع بدنه محصور کننده به عرض فضا این تناسب را مشخص می‌کند.نسبت ۱: ۲ و ۱: ۱  و ۲: ۱  عمدتا حالت حرکت و پویایی القاء می کند و ۳: ۱ تا ۶: ۱ برای فضاهایی که بیشتر حالت ایستا و توقف دارند مثل حیاط استفاده می‌شود. البته محصور بودن فضایی با پیوستگی بدنه محصور کننده فضا نیز ارتباط دارد یعنی پیوستگی جداره‌ها و خط قرنیز یکسان و نماهای هماهنگ میزان محصوریت را بالا می‌برد. عناصر محصور کننده فضا میتواند به ساختمان یا درختان یا نرده‌ها باشد که با توجه به این که از کدامیک از این عناصر استفاده شود، درجه نرمی فضا یا سختی فضا تفاوت پیدا می کند.

راههای ایجاد محصوریت و عدم اشراف همسایه ها به فضای باز حیاط :

• استفاده از پوشش گیاهی ضخیم و بلند مانند درختان بلند در اطراف محوطه ساختمان که هم محصوریت مناسب را ایجاد کند و هم از اشراف همسایه‌ها به حیاط جلوگیری کند.
• استفادهازنرده‌های مشبک بلندوپوشاندن آنهابا پوشش گیاهی (گیاهان چسبان بالارونده).
• استفاده از بدنه‌های ساختمان به عنوان عناصر محصور کننده فضا  قرارگیری حیاط مدرسه در وسط بنابه گونه‌ای که در دو طرف آن ساختمان باشد.
• ایجاد حیاط مرکزی مخصوصا در مدارس دخترانه که از هرگونه اشرافی ممانعت به عمل می‌آورد و هر چهارطرف، ساختمان مدرسه است. البته در این حالت باید درجه محصوریت مناسب باشد و از ایجاد درجه محصوریت زیاد که به کودک احساس زندانی بودن دست بدهد باید اجتناب شود.
• می توان فضاهای باز را با هم تلفیق کرد: تلفیق فضای ورزشی با فضای صف جمع، فضای سبز با فضای استراحت ، فضای سرپوشیده نیمه باز با فضای استراحت و فضای باز یا فضای سبز.
• کودکان خواهان فضای سبز متنوع و فضای کافی برای فوتبال، والیبال و بسکتبال (ورزش تیمی) و وسائل استراحت بیشتر در حیاط و تلفیق فضای بوفه با فضای سبز در حیاط هستند (نتایج تحقیقات در مناطق ۹ گانه آموزش و پرورش)………………….

…………………..

).خصوصیات کلی طرح

زون بندی فضاها به صورت دو بنای مجزا (۱:آموزشی – پرورشی و۲: اداری – خدماتی) صورت گرفته است. ۵ فضای باز مجزا و متنوع با کاربری های متفاوت که با سلسله مراتبی به صورت متوالی قرار گرفته‌اند. (حیاط های اداری،بازی دو گروه سنی،خلوت،ورزش)با امکان دسترسی متوالی و آکس به آکس.سلسله مراتب ورودی (هشتی ورودی و فضای انتظار)و دسترسی مرکزی و امکان تعیین مرز والدین با جدا کردن اداری(حفظ محرمیت)وجود دارد.حیاط بازی با باغچه‌های جداگانه برای هر کلاس،‌سایبان ، بوفه و آبخوری،‌ جدا بودن فضای نیمه باز سرویسها حیاط مجزا برای کلاس های اول و دوم و حیاط خلوت نشینی مرتبط با فضای پرورشی امکان دسترسی محلی و مجزا برای سالن ورزش و زمین ورزش و سالن چند منظوره و امکان سرویس دهی محلی در پایان ساعات مدرسه از ویژگی‌های طرح می‌باشد. ایجاد شدن یک مجموعه ورزشی مستقل با قرار گرفتن سکوها، سالن ورزش و زمین ورزش و بدون ایجاد مزاحمت برای کلاسها، نورگیری مناسب راهروها و نورگیری و حفظ محرمیت و آرامش و منظر برای کلاسها و استفاده از فضای بام برای  فعالیت‌های آموزشی هویت مستقل هر پایه و کلاس و لآبی در قسمت آموزشی برای گردهمایی و تفریح (مخصوصا در فصل سرد) و همچنین هویت مستقل و ایجاد تفکیک ظریف بین فضاهای پرورشی نسبت به آموزش و همچنین تفکیک در حین وحدت بین فضاهای پرورشی یا جنسیت اداری در کنار فضاهای اداری و امکان ارتباط بین فضاهای خدماتی از دست آوردها و امکانات طرح حاصل می‌باشد.

۴-۱-تفاوت با برنامه

با توجه به مقتضیات طرح و شرایط و امکانات حاصل از بستر طرح و جنبشی فضاها و ویژگیهای آلترناتیو نهایی گروه فضاهای موجود در برنامه‌ در عین استقلال به دو دسته فضایی و دو ساختمان آموزشی – پرورشی و اداری – خدماتی تبدیل گردید که به نحو ظریفی در داخل یک ساختمان توسط راهروها و مسیرها و طبقات تفکیک شده‌اند.

کلاس سمعی بصری حذف وفعالیت آن بین کلاسهای ویژه و سالن چند منظوره تقسیم شد که موجب زنده شدن و افزایش کارایی سالن می‌شود. در مقایسه برنامه فضایی ضریب با خالص فضاهای آموزشی – پرورشی نسبت به برنامه افزایش یافته است که این به دلیل استفاده از راهروهایی یک طرفه و .. بوده است که به دلیل نورگیری راهرو و نیز حفظ محرمیت کلاس ها صورت گرفته است که با توجه به نظرات کارفرما (استاد راهنما) برای رسیدن به منفعت های بالاتر افزایش تا ۱۰% برنامه بلامانع است.