توضیحات

پایان نامه هنر صنایع دستی شیوه های ساخت و تزیین قلمدان

« قلمدان قوطی کوچک دراز مقوایی یا چوبی یا فلزی است که در قدیم ، قلم ، قلمتراش ، قیچی قط زن و دوات را در آن می گذاشتند . »[۱]

این شا ید سلیس ترین تعریفی باشد که می توان از واژه ی «قلمدان » به لحاظ مفهوم کاربردی آن ارائه داد. در سایر فرهنگهای لغت نیز ، تعریفی نزدیک به آنچه نقل شد، آمده

است. و با این تعریف از قلمدان به عنوان وسیله ای « جهت نگهداری » نام برده اند.

« قلمدان » در میان واژه های اروپایی معادل مشخصی ندارد ولیکن به لحاظ نوعیت ساخت

پایان نامه هنر صنایع دستی

شاید بتوان با پاره ای ملاحظات ، واژه ی انگلیسی lacquer و نیز    واژه ی فرانسوی

papier – mache را بدان اطلاق کرد. ا لبته ذکر این نکته ضروری است که واژه های مذکور هردو به یک فن اشاره داشته و در واقع هردو از یک منظر به «قلمدان و قلمدانسازی» نگریسته اند.

Lacquer که در فرهنگ لغت به معنای لاک و جلا ـ  لاک و الکل زدن [۲]آمده است به همان هنر « لاکی » اشاره دارد که در قدیم برای ساخت و پرداخت جلاهای روغنی ، قلمدانها ،

پایان نامه هنر صنایع دستی

رحل ها ی قرآن و حتی قابهای آینه و نیز دیگر اشیاء مربوط به صنایع دستی ایرانی ،

از آن استفاده می شده است و papier -mache «پاپیه ماشه » نیز که اساساً واژه ای فرانسوی است……

۱۰۰ صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع و عکس دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل پایان نامه هنر صنایع دستی پروژه را دانلود کنید

    فهرست

پایان نامه هنر صنایع دستی

فصل اول

      بخش اول : مقدمه                                                                          ۱

      بخش دوم : واژه شناسی                                                                             ۴

      بخش سوم : تاریخچه                                                                       ۶

فصل دوم

      بخش اول : مواد اولیه ساخت قلمدان                                                ۱۰

      بخش دوم : کاغذ و کاغذ گری                                                             ۱۳

فصل سوم

      ساخت قلمدان                                                                               ۱۸

      بخش اول : شیوه های سنتی ساخت قلمدان                                        ۱۹

      بخش دوم : ساخت و سازهای ابتکاری                                                 ۲۶

فصل چهارم

       تزئینات قلمدان                                                                             ۳۴

بخش اول : مراحل قبل از نقش آفرینی                                           ۳۶

                الف- آماده سازی سطح قلمدان (بوم سازی)                              ۳۶

                ب- رنگ و رنگ سازی                                                             ۴۱

بخش دوم : مراحل نقش آفرینی                                                    ۴۸

پایان نامه هنر صنایع دستی

       انواع تزئین                                                                          ۵۰

       شیوه های دیگر تزئین                                                            ۷۳

بخش سوم : استادان مزین ساز                                                      ۷۶

بخش چهارم : مراحل بعد از نقش آفرینی                                         ۸۳

بخش پنجم : بازسازی و تعمیر قلمدان                                            ۸۸

فصل پنجم

تصاویر                                                                                       ۹۳

حسن ختام                                                                                 ۱۰۱

فهرست منابع

پایان نامه هنر صنایع دستی

پایان نامه هنر صنایع دستی

بخش اول  پایان نامه هنر صنایع دستی

مواد اولیه ساخت قلمدان

اصلی ترین بخشی که این مجموعه را در برخواهد گرفت مبحث ساخت و نحوه ی خلق قلمدانهایی است که سالهای سال مایه ی دلمشغولی هنرمندان بزرگ و چیره دست و

خلاقی بوده است که در شهرهای بزرگی چون تهران و اصفهان در کارگاههایی کوچک و بزرگ به خلق چنین محصولی بدیع و بی نظیر می پرداختند.

آنگونه که آورده اند در تهران بیش از هزار نفر از طریق قلمدان سازی امرار معاش می کردند

و تمام جلوخان مسجد شاه ] مسجد امام فعلی [ و سرتاسر بازار حلبی سازهای فعلی را کارگاههای قلمدان سازی تشکیل می داد.

با یک بررسی اجمالی در می یابیم موادی که در این کارگاهها تبدیل به قلمدان می شده است به تناسب زمانی دچار تحول و تکامل بوده تا آنجا که با متداول شدن موادی چون

کاغذ، در تمام کارگاهها استفاده از آن به صورت امر اجتناب ناپذیر در آمده و استفاده از مواد دیگر به تدریج منسوخ گردیده است.

خالی از لطف نخواهد بود اگر قبل از پرداختن به مبحث ساخت و ساز قلمدان مقدمتاً

نگاهی به مواد اولیه ای که به وسیله ی آن قلمدان شکل می گرفته است بیاندازیم .

همانگونه که در صفحات قبل نیز به اختصار بدان اشاره شد، قلمدانها در طی قرون متمادی

از مواد مختلفی ساخته می شد که در یک دسته بندی اجمالی می توان آنها را به سه دسته تقسیم کرد : فلزی ، چوبی ، کاغذی.

الف ـ فلزی

غالب قلمدانهایی که از دوران پیش از متداول شدن کاغذ بدست آمده از خانواده فلزات از جنس هایی چون فولاد ، برنج ، مفرغ بوده است. این گونه فلزات به حکم قابلیتهای ویژه ای

که داشته اند بیشتر از مواد دیگر مورد توجه صنعت گران و حتی سازندگان قلمدان قرار گرفته بودند. این قابلیتها به اختصار عبارتند از :

۱- مقرون به صرفه بودن تهیه آن از لحاظ اقتصادی ،

مانند مفرغ که از لحاظ صنعتی از مس خالص بهتر بوده و قیمت تهیه آن هم ارزانتر از بقیه فلزات بوده است.

۲ـ قابلیت بالای انعطاف و نقش پذیری آسان آن ، مانند مفرغ و برنج .

۳ـ سخت بودن مواد که در اثر ضربات قابلیت شکنندگی نداشته و در اثر تماس با آب و آتش

براحتی حالت و کیفیت خود را از دست ندهد مانند فولاد. این عوامل………………….

ب ـ چوبی

ساخت قلمدان از چوب کمتر از دیگر مواد متداول بوده است، ولیکن هر از گاهی از آن درساخت قلمدان استفاده می شده است . نوع ساخت قلمدانهای چوبی بیشتر

جنبه ی سلیقه ای داشته و سازنده آن با تناسب ذوق و سلیقه خود از چوب به دو گونه کشویی و صندوقی ، قلمدانهای زیبا و بدیع می ساخته است و پس از ساخت ، آن را با نقشهای کنده کاری شده تزیین می کرده است

. گاه در این تزئینات از موادی چون شیشه های رنگی زمرد و حتی عقیق نیز استفاده می شده است.

در بعضی موارد سطح قلمدانهای چوبی را با نقشهای زیبا و دل ا……………………..

بخش دوم

پایان نامه هنر صنایع دستی

کاغذ و کاغذ گری

انسان اجتماعی بنا به ضرورتهای حیاتی و تامین خواسته های جمعی زیستن و به منظور بنای آثار و نیز تبادل آراء و افکار خود مجبور به تهیه ی وسایل در جهت تامین این خواسته ها

بود، یکی از ضروری ترین نیازهایی که انسان در صدد ابداع و اختراع آن برآمد، کاغذ بود.

با ابداع کاغذ نوشتن بر لوحه های سنگی و پوست و خشت و استخوان که پیش از این متداول بود به سرعت از بین رفت و کاغذ جایگزین آن شد.

اما ساخت کاغذ، خود از جمله فنونی بود که می بایست در انجام آن مهارتی کامل داشت تا بتوان در تهیه وتولید

کاغذهایی که در موارد گوناگون به کار برده می شد، موفق عمل کرد.

این فنون و روشها در کشورهای گوناگون و با توجه به امکانات موجود،

مورد استفاده قرار می گرفت و همین عامل باعث گردیده بود که تقریباً هر کشور به روشی یا گونه ای متفاوت از کشورهای دیگر به ساخت و ساز کاغذ بپردازد.

در ایران قدیم نیز روشهای تهیه کاغذ به گونه های مختلفی صورت می گرفت که حاصل هرکدام از این روشها، کاغذها ی…………………..

بی تردید قلمدان زمانی به ارزش واقعی خود نزدیک شد که دستانی چیره دست و توانا با

هنرمندی تمام بر روی آن به هنر نمایی و خلق نقش و نگارهای بدیع و بس ارزشمند همت گماردند که خیرگی چشمها و حیرت بیش از پیش بسیاری از هنردوستان و نیز اهل فن را

سبب گشت. هنرمندان مزین ساز و نگارگر با نقش هایی برخاسته از صفای  دل و رنگ

هایی آمیخته با عصاره ی عشق و ظرافتی بی مثال و حوصله ای کم نظیر چنان استادانه و

عاشقانه بر پهنه ی دل قلمدانها قلم زنی نموده اند که از دیرباز تا کنون بی آنکه ذره ای از

ارزش و جلال و شکوهشان کاسته گردد، جزئی ماندگار از فرهنگ غنیِ هنری این سرزمین گردیده است.

پایان نامه هنر صنایع دستی

با نگاهی اجمالی به قلمدانهایی که در قرون گذشته ساخته و تزیین شده اند، روشن می شود که نگارگر یا مذهب …………………… پایان نامه هنر صنایع دستی

پایان نامه هنر صنایع دستی