توضیحات

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

هدف از انجام پ‍ژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری(CBT) بر خشم صفت-حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد

خوراسگان بود. به این منظور ۳۶ نفر دانشجو که داوطلب به شرکت در پژوهش بودند انتخاب

شده و به صورت تصادفی دردو گروه آزمایش (۱۸ نفر) و گواه (۱۸ نفر) قرار گرفتند. گروه

درمانی طی ۸ جلسه هفتگی و بر اساس مدل درمانی ریلی و شا پشایر در مؤسسه کیش

ایر اصفهان انجام شد. پرسشنا مه های خشم صفت-حالت اسپیل برگر(STAS) وسلامت

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

عمومی۲۸) (GHQ- توسط شرکت کنندگان پژوهش هر دو گروه در مراحل پیش آزمون ، پس

آزمون و پیگیری (۲ ماهه) تکمیل شد و داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار

SPSS-16مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج تحلیل کوواریانس چند متغییری (MANCOVA) نشان داد که بین میانگین نمرات خشم حالت، اضطراب، اختلال در کنش اجتماعی،

افسردگی و سلامت عمومی دو گروه در مرحله پس آزمون تفاوت معنا داری وجود

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

دارد(۰۵/۰p<) ولی بین میانگین نمرات خشم صفت و علائم جسمانی تفاوت معنا داری به

دست نیامد. با این حال، در مرحله پیگیری بین میانگین نمرات همه متغیرهای پژوهش دو

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

گروه تفاوت معنا داری مشاهده شد (۰۵/۰p<). با توجه به نتایج فوق، گروه درمانی

شناختی-رفتاری، رویکرد مناسبی در کاهش خشم و بهبود سلامت عمومی دانشجو یان

است ولی به منظور استمرار نتایج علاوه بر افکار ناکار آمد، باید به باورهای هسته ای و فرض های زیر بنایی آنها نیز پرداخته شود.

کلید واژه ها: درمان شناختی رفتاری، خشم حالت-صفت، سلامت عمومی، اضطراب، کنش اجتماعی، افسردگی، علائم جسمانی.

۱۴۶صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد +پرسشنامه و پاسخنامه +جامعه آماری

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

فصل اول
کلیات پ‍ژوهش
مقدمه
خشم هیجانی است که بیشتر از همه هیجانات در مورد آن صحبت شده ولی کمتر از همه درمورد آن مطالعه شده است(کندال ،۲۰۰۰ واونیل ،۲۰۰۶ (.خشم به خودی خود یک هیجان

غریزی،طبیعی و دارای ارزش انطباقی است که می تواندارگانیسم را در جهت سازگاری با

محیط یاری کند. با این وجود،در صورتی که این هیجان به شکل مزمن و افراطی پیدا کند، به یکی از علائم بارز اختلال های روانپزشکی ماننداختلالهای شخصیت،اختلالهای روان-

تنی،اختلال های خلقی واسکیزوفرنی تبدیل می شود. در چنین مواقعی ویژگی منمودار سا

ز این هیجان یعنی خشم، بی نظمی آن می باشد ، به این معنی که برانگیختگی و ابراز بدون

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

کنترل مناسب رخ می دهد و در نتیجه باعث تبعات منفی جسمانی، روانی، محیطی و بین

فردی می شود. افرادی که این هیجان با آنها آمیخته است مشکلاتی درروابط بین فردی،

عملکرد شغلی و سلامت جسمی بهینه دارند. این هیجان به آسانی توسط بسیاری از

شرایط مرتبط با استرس ایجاد می گردد و ممکن است نشانگر ناتوانی شخص در مقابله باشد (لیهی ،۲۰).

با توجه به این مطالب می توان به ارزش روان درمانی خشم پی برد. درمان خشم یک

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

کاربالینی چالش انگیز می باشد. درمان های متعددی برای کاهش خشم وجود دارد که از

جمله می توان به روان تحلیل گری کلاسیک، روان تحیل گری های کوتاه مدت و درمان های وجودی اشاره کرد. در این میان درمان شناختی رفتاری به علت ایجاد تغییر پایدار در

کارکردهای شناختی ،کاهش برانگیختگی فیزیولوژیکی و واکنش های رفتاری

ناسازگارانه،دارای اهمیت ویژه می باشد.این درمان مبتنی بر بازسازی شناختی، آموزش

مهارتهای کاهش برانگیختگی و مقابله رفتاری است(نوواکو،۲۰۲۰).

بیان مساله
خشم یک پاسخ هیجانی شدید به محرومیت و تحریک‌شدگی است که با افزایش برانگیختگی سیستم اعصاب خودکار و تغییر فعالیت سیستم عصبی مرکزی مشخص

می‌شود(انیل،.ارزش تطابقی خشم و سودمندی آن در ارتباط برقرار کردن با تهدید،در

پژوهش های متعددی مورد تایید قرار گرفته است (اکمانو اهمیت بالقوه پرخاشگری

برای مواجهه با تهدید های محیطی و استفاده از منابع در دسترس کاملا مشخص

است(نواکو تایلر،۲). چندین دهه تحقیق نشان داده است که بین خشم و فشار خون

بالاو نیز بیماری کرونوی قلبی ارتباط وجود دارد(دنمارک و جیمین هارت،۲۰). اخیرا خشم

به عنوان عامل تأثیر گذار برمرگ و میرهایی که ناشی از بیماری های پزشکی است

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

، شناخته شده است(نواکو و تایلر،۲). از دیدگاه اجتماعی خشم باعث رفتارهای خصمانه

و جنگ طلبی هایی زیادی شده است(نواکو ،۱).خشم یک فعال کننده یا همبسته معنی

دار در سوء رفتارهای زناشویی و سوء استفاده از کودک می باشد. تحقیقات نشان داده

است که اگر کودکان در محیط خانوادگی درمعرض خشم قرار گیرند یا شاهد آن باشند، در

آینده تأثیرات ویران کننده ای بر رشد شخصی و انطباق اجتماعی آنان خواهد داشت(آلدرمان،

). در معرض خشم قرار گرفتن کودکان باعث بزهکار شدن کودکان و اختلال های بالینی و اختلال های رفتاری و شخصیتی و همچنین PTSD می گردد.( نواکو و همکاران،

۳).خشم و خشونت می تواند نقش سببی در شروع سوء مصرف مواد مخدر و الکل ایفا کند و نیز می تواند پیامد سوء مصرف این مواد باشد(ریلی و شاپشایر ،۰). مشکلات

متعدد بین شخصی و جامعه و تمایل به خشنونت و برخی بیماریهای جسمی یا پزشکی از

این هیجان سرچشمه می گیرند. وقتی که فراوانی، شدت ومدت خشم از حد سازگارانه آن

فراتر رود گفته می شود که خشم به صورت اختلال در عملکرد در می آید( (نواکو و تایلر، ۲).
طبق مطالعه ای که در آمریکا توسط دیویس و بوستر () به عمل آمده نشان می دهد زنها(۷ /۶۴%) بیشتر از مردها (۱/۵۵%) احتمال دارد که خشم خود را در سطح ۶ یا بالاتر(

ازمقیاس ۱۰)گزارش می کنند. و زنان به احتمال بیشتری نسبت به مردان به موقعیت های

خشم برانگیز فکر می کنند و نشخوار ذهنی بیشتری دارند.نتایج چندین مطالعه (کاکس

۱) نشان داده است که زنان بیشتر از مردان ابراز خشم خود را سرکوب می کنند (آندرووز

و همکاران، ۱). تاریخچه نظری راجع به خشم براین اساس استوار است که تفاوت

جنسی چشمگیری در تجربه و ابراز این هیجان وجود دارد (مهر ،).این تفاوت ها بیشت

ر مربوط به نقش جنسی اجتماعی می شود .برای مثال زنان آموزش دیده اند که به طور

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

کلی در مورد احساسات نسبت به مردان ابراز گری بیشتری داشته باشند اما این مسئله در مورد خشم صدق نمی کند. به طور کلی ابراز خشم برای زنان مشکل تر است، زیرا این

مسئله به دلیل ناسازگار بودن ابراز خشم با نقش جنسی زنانه است (آزرین و همکاران ، ).
بر اساس نظر چارلز اسپیل برگر،‌ این اعتقاد بوجود آمده است که ایجاد یک تمایز ضروری بین

خشم حالت و خشم صفت ضروری است ( تانگ ،۲۱) . این دو نوع خشم تفاوت‌های مهم

و بارزی دارند(کاپن ،).به عنوان مثال، رابطه رفتار پرخاشگرانه با خشم صفت به مراتب قوی‌تر از رابطه آن با خشم حالت است )جانکوسکی ،۲۰۰۴).

همچنین، دو سیستم عمده رفتاری یعنی سیستم بازداری رفتاری و سیستم رویکرد رفتاری بیشتر بر مبنای خشم صفت پیش‌بینی می‌شوند)هارمون –جونز و پترسون ، ۲واسمیت و کاپن ،).
شناخت درمانی در اوایل دهه ۱۹۶۰در دانشگاه پنسیلوانیا و توسط ارون تی بک به عنوان یک

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

رواندرمانی برای افسردگی به وجود آمد.از آن زمان به بعد، بک و دیگران این نوع درمان رابه

طور موفقیت آمیزی برای مجموعه وسیعی از اختلالهای روانپزشکی و جمعیت های مختلف

انطباق داده اند( بک،ترجمه دوراهکی و عابدی،۱۳۹۹). درمان شناختی رفتاری (CBT) خشم

اولین بار توسط نواکو(۱۷) انجام گرفت و از لحاظ آزمایشی توسط او ارزیابی گردید. بررسی اجمالی تاریخچه اثر بخشی درمان های خشم را می توان در کارهای ادمانسون و کانگر

(۱۹)، تافرت (۱۵)، و بک و فرناندز(۱۸) یافت.درمان شناختی- رفتاری خشم شامل

مقوله های زیرمی گردد:۱-آموزش مراجعین در مورد خشم، پرخاشگری، خصومت۲-بررسی

شخصی فراوانی، شدت و راه انداز های موقعیتی۳- تکنیکهای کاهش برانگیختگی و آرام

سازی ماهیچه ای، آرام سازی متمرکز بر تنفس۴-بازسازی شناختی۵-آموزش روشهای موثر

ارتباطی و ابراز وجود (بک و فزناندز،۱۹۹۸) .با توجه به مطالب فوق،پژوهش حاضر در پی

پاسخگویی به این سوال است که آیا گروه درمانی شناختی-رفتاری در کاهش سطح خشم صفت و حالت و بهبود سلامت عمومی دانشجویان دختر موثر است.

اهمیت و ضرورت پژوهش
کاهش خشم منجر به افزایش سلامت روانی و جسمانی فرد می گرددو ارتباط آن با اختلال های روانی و پزشکی ،روابط بین فردی آشفته و نارضایتی از زندگی مورد تایید قرار گرفته

است(کاپن،۲). خشم یک عامل فعال کننده رفتار خشونت آمیز می باشد و به آسانی توسط شرایط مرتبط به استرس برانگیخته می شود(بک و فریمن،).

عده ای از روانشناسان مشهور بر این باورند که دلایل زیادی برای مطالعه خشم وجود دارد

و این دلایل بیشتر مربوط به عوامل سلامتی و اجتماعی و تأثیر آن برجامعه می شود.آنها عنوان
می کنند اگر اختلالهایی از قبیل اضطراب و افسردگی وجود دارد، که می تواند به صورت شدید و افراطی وجود داشته باشد،خشم نیز می تواند به صورت شدید و افراطی شیوع داشته باشد( نواکو و تایلر ،).

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

در کشور ما به علت عدم توجه به این مسئله در کلینیک های روان شناسی، درمانگاه های پزشکی، زندان ها، مدارس دادگاه ها و صدا و سیما، به طور روز افزون شاهد افزایش سوء

رفتارهای ناشی ازاین هیجان در سطح جامعه و مراجعات زیادی به مراکز تربیتی و درمانی

هستیم.اگر اقدامات آموزشی و درمانی و نیز پیشگیرانه صحیحی در مورد مدیریت نامناسب این هیجان صورت گیرد، جامعه ای سالمتر، کار آمد تر و شادترخواهیم داشت.با توجه به

مطالب فوق و با توجه به اینکه تحقیق در مورد درمان خشم نسبت به سایر سازه های

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

روانشناختی مانند افسردگی و اضطراب بسیار کمتر انجام شده است(نواکو ۰۰۳) ،انجام پژوهش،به ویژه پژوهش های مداخله ای ،در زمینه خشم ارزشمند و ضروری است.

اهداف پژ‍وهش
الف-اهداف کلی
۱. – تعیین اثر بخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری بر کاهش خشم حالت.
۲. – تعیین اثر بخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری بر کاهش خشم صفت.
ب-اهداف اختصاصی
۱-تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر علائم جسمانی.
۲-تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر اضطراب .

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

۳-تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر کنش اجتماعی.
۴-تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر افسردگی .
۵-تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر افزایش سلامت عمومی

فرضیه‌ها ی پژوهش
فرضیه های کلی
۱-گروه درمانی شناختی-رفتاری،میزان خشم حالت کاهش می دهد.
۲-گروه درمانی شناختی-رفتاری،میزان خشم صفت را کاهش می دهد.
فرضیه های اختصاصی

۱-گروه درمانی شناختی- رفتاری منجر به کاهش علائم جسمانی می شود.
۲-گروه درمانی شناختی-رفتاری،منجر به کاهش اضطراب می شود.

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

۳ -گروه درمانی شناختی-رفتاری،منجر به اختلال در کنش اجتماعی می شود.
۴-گروه درمانی شناختی-رفتاری،منجر به کاهش افسردگی می شود.

۵- گروه درمانی شناختی-رفتاری، منجر به افزایش سلامت عمومی می شود.

متغیرهای پژ‍وهش
الف)متغیر مستقل:در این پژوهش ،گروه درمانی شناختی-رفتاری متغیر مستقل می باشد.
ب)متغیر وابسته:در این پژوهش متغیرهای وابسته عبارتند ازخشم( صفت و حالت)،سلامت

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

عمومی(علائم جسمانی،اضطراب،کنش اجتماعی و افسردگی).
ج)متغیر کنترل:در این پژ‍وهش ،نمرات پیش آزمون است.

تعریف اصطلاحات و مفاهیم
تعاریف نظری

.
خشم حالت
خشم حالت، خشمی است که شخص در حال حاضر براساس موقعیت پیش آمده تجربه می کند و وابسته به موقعیت است. به عبارتی، حالت هیجانی موقتی است که از ناکامی یا آزردگی در لحظه بوجود می آید.

بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری (CBT) بر خشم صفت – حالت و سلامت عمومی دانشجویان دختر

خشم صفت
تمایل و آمادگی شخص به طور کلی و غالباً برای تجربه خشم را خشم صفت می گویند.
علائم جسمانی
مسائل جسمانی که از علل زوان رنجوری ناشی می شوند، در واقع تظاهر عضوی فرآیندهای روانی هستند. در شکایات جسمانی به نظر می رسد که اعضای بدن مسائل

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

روانی فرد را به زبان فیزیولوژیک ترجمه می کنند (اشکانی، ۱۳۹۹) . علائم جسمانی شامل مواردی درباره احساس افراد نسبت به وضع سلامت خود و احساس خستگی آنهاست و نشانه های بدنی را در بر می گیرد مانند سردرد، خستگی، زخم معده و آسم(استورا،۱۳۷۷).

اضطراب
عبارت است از یک احساس منتشر ، بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسی که با یک یا چند احساس جسمی نظیر تنگی نفس، طپش تعریق، سردرد، بی قراری و میل به حرکت

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

همراه می شود. اضطراب یک علامت هشدار دهنده است، خبر از خطری قریب الوقوع می دهد و شخص را برای مقابله با تهدید آماده می سازد(اشکانی، ۱۳۹۹۱).
اختلال در کنش اجتماعی

گستره توانایی افراد را در مقابله با خواسته های حرفه ای و مسائل زندگی روزمره می سنجد و احساسات آنها را درباره چگونگی کنار آمدن با موقعیتهای متداول زندگی، آشکار می

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

کند مثل کمتر از معمول از انجام کارها لذت بردن و بیشتر از حد معمول وقت صرف انجام کارها کردن (استورا،۳).
افسردگی
اختلال افسردگی یک اختلال روانی است که با علائم و نشانه های زیر مشخص می شود: خلق افسرده، از دست دادن علاقه به فعالیتهای لذت بخش، کاهش انرژی، اشکال در توجه و

تمرکز، کندی روانی – حرکتی، کم خوابی یا پرخوابی، ناتوانی در تصمیم گیری، احساس گناه

و افکار مربوط به مرگ و خودکشی (اشکانی، ).افسردگی در برگیرنده مواردی است که

با افسردگی وخیم و گرایش مشخص به خودکشی مرتبطند مانند از زندگی ناامید شدن، آرزوی مرگ و داشتن افکار خودکشی (استورا،۱).

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

سلامت عمومی
وضعیت سلامت فرد از نظر جسمانی و روانی می باشد و مجموعه علائم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب، اختلال در کنش اجتماعی و افسردگی شدید را در بر می گیرد( کامینز ، ).

تعاریف عملیاتی
خشم حالت
نمره ای است که آزمودنی در خرده مقیاس خشم حالت در پرسشنامه خشم اسپیلبرگر به دست می آورد.

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

خشم صفت
نمره ای است که آزمودنی در خرده مقیاس خشم صفت در پرسشنامه خشم اسپیلبرگر به دست می آورد.

سلامت عمومی
در این پژوهش منظور از سلامت عمومی، نمره ایست که فرد از پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) بدست می آورد و از مجموع نمرات چهار زیر مقیاس علائم جسمانی، اضطراب و

اختلال خواب اختلال در کنش اجتماعی و افسردگی شدید حاصل می شود.حداقل نمره،۰ و حداکثر نمره ۸۴ است.
علائم جسمانی
نمره ای است که آزمودنی در خرده مقیاس علائم جسمانی پرسشنامه سلامت عمومی

–فرم ۲۸ سؤالی گلدبرگ-به دست می آورد.دامنه نمرات بین ۰تا ۲۱ قرار می گیرد.
اضطراب
نمره ای است که آزمودنی در خرده مقیاس اضطراب پرسشنامه سلامت عمومی –فرم ۲۸ سؤالی گلدبرگ-به دست می آورد.دامنه نمرات بین ۰تا۲۱ قرار می گیرد.

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

اختلال در کنش اجتماعی
نمره ای است که آزمودنی در خرده مقیاس اختلال در کنش اجتماعی پرسشنامه سلامت

عمومی –فرم ۲۸ سؤالی گلدبرگ-به دست می آورد.دامنه نمرات بین ۰تا۲۱ قرار می گیرد.
افسردگی
نمره ای است که آزمودنی در خرده مقیاس افسردگی پرسشنامه سلامت عمومی –فرم ۲۸ سؤالی گلدبرگ-به دست می آورد.دامنه نمرات بین ۰تا۲۱ قرار می گیرد.

فصل دوم
پیشینه پژوهش
مقدمه
در این فصل، ابتدا مفاهیم خشم و خصومت تعریف خواهد شد. سپس به شرح مفهوم پرخاشگری و انواع آن پرداخته می شود. شیوع و همه‌گیر شناسی پرخاشگری شرح داده

خواهد شد. در زمینه سبب شناسی پرخاشگری، دیدگاه های غریزی، زیستی، اجتماعی و محیطی، ارائه می شود. رویکردهای مختلف روانشناسی نگرشهای متفاوتی نسبت به

پرخاشگری دارند، که در این فصل از دیدگاه های روانکاوی، یادگیری اجتماعی، عقلانی، هیجانی و همچنین دیدگاه جامعه شناسی، صحبت می شود. پرخاشگری

می تواند در تعدادی از اختلال های روانی مشاهده شود، که اسامی آنها بیان می شود. در مورد روشهای مقابله باخشم………………………………….

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

مروری بر پیشینه نظری خشم: تعریف، ماهیت و علت شناسی خشم
درفرهنگ و مکانهای متفاوت، کلمات زیادی وجود دارند که نشانگر واکنشهای انسان به

خشم می باشند. کامینز ) بیش از ۲۴ عبارت درزبان انگلیسی را مطرح می کند که در

حوزه خشم کاربرد دارند. خشم، پرخاشگری، خصومت، مجادله ، کینه ، غیظ ، جنگیدن ، و کج خلقی ، از جمله این عبارات

می باشند. کلماتی چون پرخاشگری و خصومت، نشانگر درگیری یک نفرد با فرد یا افراد دیگر است. در حالیکه خشم و یا غیظ اشاره به احساساتی دارد که لزوماً معطوف به شیئی یا

شخص خاصی نمی باشد. در مورد ارتباط خشم و پرخاشگری، دیفنباخر (۲۰۰۲) عنوان می

کند خشم با پرخاشگری مترادف نیست. برخی افراد در زمان عصبابیت با حملات کلامی یا

فیزیکی پاسخ می دهند، در حالیکه برخی دیگر به صورت منفعل و غیرمستقیم پرخاشگری می کنند(صادقی، ۱۳۸۰).

به اعتقاد کامینز(۶) خشم، نوع خاصی از خصومت است که همراه احساس قدرت می باشد؛ در حالی که خصومت یک پاسخ شایع از طرف فرد در مواجه با عدم تأیید است.

باس و پری (۲) معتقد است خشم پلی است بین هر دو نوع پرخاشگری فیزیکی و کلامی و خصومت( به نقل از فرانکن ، ۱۹۹۸، ترجمه اسفند آباد، ۱۴).

فرانکن (۱۸) معتقد است خشم را نباید با پرخاشگری اشتباه کرد. به نظر وی خشم در

حکم هیجان مفهوم سازی می شود و لذا به مثابه هیجان، می تواند با پرخاشگری ابزاری تعامل پیدا کند. پرخاشگری ابزاری، نوعی پرخاشگری…………………………………

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

پرخاشگری
پرخاشگری عبارت است از عمل همراه با زور و معطوف به هدفی که می تواند زبانی یا بدنی باشد. به عبارتی، پرخاشگری جزء حرکتی خشم می باشد (سادوک و سادوک، ۲۰).در

لغتنامه وبستر در سال ۲۳ پرخاشگری به این صورت تعریف شده است: عمل قدرتمندانه که به قصد غلبه یا تسلط صورت می گیرد و یا حملات بی دلیل و یا تجاوز و رفتار خصمانه

منتهی به ضرب و جرح و مخرب، به خصوص هنگامی که این اعمال پس از احساس عجز و ناکامی اتفاق افتاده باشد(کانر، ۲).

پرخاشگری را می توان با توجه به نیت و هدف فرد پرخاشگر تعریف کرد. در این تعریف،

پرخاشگری رفتاری است که هدف آن صدمه زدن به خود و یا فرد دیگر باشد. در این صورت،

یک رفتار آسیب زا، در صورتی پرخاشگری محسوب می شود که از روی قصد و عمد، به

منظور صدمه زدن به دیگری یا خود انجام گرفته باشد (نویدی، ۱۳۹۹).
آسیب رسانی عمدی به دیگران، تنها شامل رفتارهای خشنونت آمیز نمی باشد.

بلکه ممکن است این آسیب در انواع شیوه ها پیاده شده و حتی متضمن آزارهای روانی نظیر تحقیر، توهین و فحاشی نیز شود. درواقع خشونت، حاوی مبادرت عمدی ایجاد آسیب های

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

جسمانی به دیگران تلقی می شود(برکووتیز، ترجمه فرجاد، ۱۳۸۳).باندورا در سال (۱۹۷۳) پرخاشگری را به عنوان رفتاری که سبب آسیب شخصی و تخریب حریم دیگران می شود، تعریف کرد(گلدشتاین……………………………

پرخاشگری فعالانه – واکنشی
پرخاشگری فعالانه، رفتار تعمدی و اجباری است که به منظور به دست آوردن یک هدف دلخواه صورت می گیرد و با تقویت خارجی کنترل می شود. ریشه های این نوع پرخاشگری در نظریه یادگیری اجتماعی یافت می شود.پرخاشگری واکنشی، پاسخ دفاعی همراه با

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

عصبانیت است به تهدید و ناکامی، ریشه های این نوع پرخاشگری در نظریه پرخاشگری- ناکامی قابل مشاهده است.
در پرخاشگری فعالانه فرد، اطرافیان خود را علیه شخص دیگر، در یک گروه جمع می کند. وی برای غلبه بر دیگران از قدرت فیزیکی استفاده می کند و دیگران را به منظور به دست آوردن

هدف خود، تهدید می کند. در پرخاشگری واکنشی، فرد وقتی مورد تهدید قرار می گیرد، به آسانی عصبانی می شود. فرد احساس می کند که همیشه دیگران در جنگ با او مقصر

هستند و آنها شروع کننده منمودار و دردسر هستند. چنانچه فردی دیگر به صورت اتفاقی و

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

تصادفی، آسیبی به او برساند، برای مثال با او برخورد کند، وی تصور می کند که در این کار تعمدی وجود داشته و سپس با عصبانیت و نزاع به آن پاسخ
می دهد(کریک و داج ،۱۹۹۶، به نقل از کانر، ۲۰۰۴).

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

پرخاشگری سودمند – خصمانه پرخاشگری سودمند، یک پاداش و یا نتیجه برای فرد پرخاشگر به دنبال داردکه به میزان ناراحتی قربانی ربطی ندارد.پرخاشگری خصمانه، به منظور ایجاد ضرب و…………………….

خشم از دیدگاه روانشناسان
طرفداران دیدگاه های روانکاوی و به خصوص فروید، به عنوان اولین روانکاو، معتقدند خشنونت و ویرانگری غریزی است؛ اما با توجه به اینکه انسان در جامعه زندگی می کند، برای حمایت از جامعه و بخصوص نهادی چون خانواده…………………..

نقش رسانه های گروهی در آموزش خشم و پرخاشگری
رسانه های گروهی، به عنوان وسایل ارتباط جمعی، در نمودار دهی و آموزش دادن رفتارهای گوناگون نقش مهمی به عهده دارند. مطابق نظریه باندورا، یادگیری مشاهده ای و سرمشق

گیری از دیگران، بخش مهمی از یادگیریهای ما را تشکیل می دهد. بنابراین دلیلی وجود ندارد که نقش این رسانه ها را در نمودار دهی رفتارپرخاشگرانه در انسان و به ویژه در کودکان، کم

اهمیت ارزیابی کنیم. سه جنبه مهم در مورد ترویج خشونت به وسیله تلویزیون شایان توجه

است: نخست مسأله حساسیت زدایی نسبت به خشم است؛ به این صورت که هنگامی که فرد به طور مداوم در معرض تماشای صحنه های خشونت آمیز( مثل کتک زدن یک کودک و یا شکنجه یک اسیر……………………………..

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
مقدمه
در این فصل ابتدا به طور خلاصه نتایج تأیید یا عدم تأیید فرضیه های پژوهش و نتایج پژوهشهای همخوان با آن آورده می شود پس تبیین های احتمالی آن مورد بررسی قرار

می‌گیرد و در خاتمه نیز محدودیتها و پیشنهادهای پژوهش ارائه می شود.

بحث در یافته های پژوهش
فرضیه‌های اصلی پژوهش:
فرضیه اصلی اول: بین میانگین نمرات خشم صفت دو گروه آزمایش و گواه در مراحل پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد.

همانطور که نتایج جدول ۱۱-۴ نشان می دهد بین میانگین نمرات خشم صفت دو گروه در

مرحله پس آزمون تفاوت معناداری وجود ندارد ولی بین میانگین نمرات دو گروه در مرحله پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد.(۲۵ /۰= P).نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش

جانکوسکی (۲۰۰۴) که فقط شامل مرحله پس آزمون است) همخوانی دارد.

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

تبیین شناختی رفتاری عدم اثربخشی در مرحله پس آزمون و اثربخشی در مرحله پیگیری در ذیل ارائه شده است.
تبیین نتایج مربوط به فرضیه اصلی اول
همانطور که اسپیلبرگردر نظریه خود در مورد تقسیم بندی خشم به دو نوع خشم صفت و

حالت اشاره کرده است خشم صفت بیشتر ریشه در شخصیت فرد دارد و کمتر تحت تأثیر عوامل موقعیتی قرار می‌گیرد (برخلاف خشم حالت) و سپس عوامل بیولوژیکی در آن بیشتر

از عوامل محیطی است و الگوهای تفکری و رفتاری خشم را در برمی‌گیرند که از کودکی در فرد نمودار گرفته است بنابراین کاهش خشم صفت نیاز به گذر زمان بیشتری نسبت به

خشم حالت دارد. بکارگیری مهارتهای مدیریت خشم و اجرای الگوی شناختی خشم نیاز به

گذر زمان و تمرین و مهارت در محیط زندگی واقعی (خارج از شرایط فضای درمانی) نیاز دارد این نتایج در مرحله پیگیری تغییر کرده است و بین میانگین نمرات دو گروه تفاوت معناداری

مشاهده می شود در تأیید مطالب فوق وضعیت مشابهی در مورد اختلالهای اضطرابی

مشاهده می شود. اضطراب خود به دو نوع اضطراب صفت و اضطراب حالت تقسیم بندی

می‌شود اختلالهایی که بیشتر به علت اضطراب صفت هستند (مانند اختلال اضطراب فراگیر)

نسبت به اختلالهایی که بیشتر به علت اضطراب حالت هستند (مانند فوبیا) نیاز به طول درمان بیشتری دارند تا پیامدهای مثبت درمانی حاصل شود.

عوامل مؤثر در عدم بکارگیری تکنولوژی آموزشی در مدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان

فرضیه اصلی دوم: بین میانگین نمرات خشم حالت دو گروه آزمایش و گواه در مراحل پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد. همانطور که نتایج جدول۱۲ -۴ نشان……………………………..