توضیحات

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

قرآن کریم در میان تمام کتاب های موجود ، از نظر نحوه ی بیان واسلوب وساختار، منحصر به فرد است. نوع تبویب ، چینش گزاره های آن ، شیوه ی

برخورد با جریانات اجتماعی ، تایید یا ردّ بعضی از عقاید ورسوم عصر نزول ، انتقال از ضمیر غایب

به مخاطب وبرعکس برخلاف قاعده ی ادبیّات عرب، و ده ها شیوه ی دیگر از این قبیل ، عدّه

ای از اندیشمندان مسلمان ودر سده های اخیر گروهی از مستشرقان را به این فکر واداشت که قرآن را زبانی دیگر

است .
متفکّران مسلمان در صدد توجیه این موضوع ، مسائلی از جمله رمزی بودن زبان قرآن ، عرفی بودن ، و… را مطرح کردند ودر این باره نظریّاتی ارائه دادند.

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

امّا غربی ها درباره ی زبان وساختار قرآن وآموزه های قرآنی، آراء گوناگون وگاه متشتّت ارائه نموده اند که در این تحقیق به برخی از این آراء ونقد آن ها

اشاراتی شده است .

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

این رساله در ۶ فصل تنظیم شده است ؛ فصل اوّل شامل مقدّمه، بیان مساله ،سوالات تحقیق ، فرضیّه ها، اهداف و پیشینه ی تحقیق است .درفصل

دوّم مباحث مقدّماتی شامل تعریف لغوی واصطلاحی زبان ، تاریخچه وکارکردهای زبان شناسی وانواع نظرات درباره ی زبان دین مورد توجّه قرارگرفته است

. شیوه های کشف و منابع فهم زبان قرآن موضوع بخش اول فصل سوم است

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

ودر بخش دوم از این فصل به آراء گوناگون در باره ی زبان قرآن اشاراتی شده

است. فصل چهارم  پایان نامه به ساختار زبا ن قرآن و ادلّه موافقان ومخالفان در این باره اختصاص یافته است. موضوع فصل پنج، قرآن وفرهنگ زمانه است . قرآن

وهرمنوتیک در فصل ششم مورد بررسی قرار گرفته است .

پایان نامه با نتیجه گیری و ارائه ی پیشنهادات و راهکارها ومعرّفی منابع تحقیق خاتمه یافته است .

 ۱۳۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع و پاورقی دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

مقدّمه :
امروزه اهمیّت ارتباطات برکسی پوشیده نیست، وکمتر کسی است که نداند دردنیای امروز ، پیروز میدان های سیاست ، اقتصاد ، فرهنگ، و… کسی

است که بتواند راز ورمز این ارتباط را کشف کند . بدیهی است زبان عامل مهمّی در این عرصه است ، و اهمیّت آن وقتی دوچندان می شود که بخواهیم

اوّلا به گذشته ی یک قوم یا ملّتی بپردازیم ، ثانیا لازمه ی این ارتباط جستجو وکاوش در آثار مکتوب آنان باشد که در این صورت، هرگونه علامت یا قرینه ای

می تواند وسیله ای برای توجیه ویا اثبات و انکار یک امر باشد.

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

شاید بتوان گفت که ریشه ی عمده ی مغالطات وتوجیهات گروه ها و فرقه های مختلف درطول تاریخ که حقیقت را ندیدند و راه افسانه را پیمودند در همین

نکته نهفته باشد که نتوانستند با منبع وحی ارتباط برقرار کنند .وبه قرآن همچون سایر کتب بشری نگریستند . ائمّه ی معصومین ( علیهم السّلام ) تاآنجا

که می توانستند ، با تربیت شاگردان مختلف به بیان معارف اسلامی دربین مردم پرداختند

و احادیث وروایات به جای مانده از آنان در زمینه ی توصیف کتاب الهی (قرآن ) حکایت از آن دارد که برای تبیین آن در هر عصری وجود معصوم ضروری است . وتاکیدات پیامبراکرم(ص) در جدایی ناپذیر بودن کتاب خدا

واهلبیت تا برپایی قیامت ، ریشه در همین امر دارد.

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

اکنون که جهان از وجود ظاهری حجّت حق محروم است تنها وسیله ی ارتباط با عالم غیب کتاب آسمانی قرآن است . اگر آن را بسان سایر کتب بنگریم در

حق آن جفا کرده ایم زیرا مولّف آن بشر نیست که خدای عالمیان است ، واگر هم آن را به بهانه ی دست نیافتنی بودن کنار بگذاریم خسران عظیمی

متوجّه ما خواهد شد. لذا یک راه می ماند ، وآن این که ، با توسّل به درگاه اهلبیت (علیهم السّلام) زبان قرآن را که زبان فطرت همه ی انسان هاست

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

درک کنیم واز چشمه سار وحی الهی در دنیا وآخرت سیراب شویم .
بیان مساله

آسان ترین وسیله ی انتقال معانی متصوّره در ذهن آدمی، برای تبادل وتفاهم زبان است به همین دلیل خداوند متعال نعمت زبان ( بیان) را پس از آفرینش او ، بزرگ ترین نعمت ها بر شمرده است.

: ( الرَّحْمَنُ * عَلَّمَ الْقُرْآنَ * خَلَقَ الْإِنسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَیَانَ * )

پبامبران (علیهم السّلام ) برای ابلاغ دستورات خداوند به مردم از شیوه های معمول ومتعارف بهره جسته اند وبا زبان خودشان با آنها سخن گفته اند .امّا

آنچه درباره قرآن ذکرش ضروری است این است که نباید زبان قرآن را زبان عربی قلمداد کرد . عربی بودن متن قرآن امری طبیعی است زیرا معقول نیست

پیا مبری در امّتی بخواهد با غیر از زبان آنان به تبلیغ بپردازد . زیبا ترین نامی که برازنده ی قرآن کریم است و خداوند خود برآن نهاده است همان عربی

مبین است، که دراین تحقیق ازآن به عنوان زبانِ خاص نام برده می شود.

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

قرآن برای تبیین معارف والای خود از زبان مخصوصی بهره جسته که نه قبل از آن سابقه داشته،

ونه بعد از آن کسی توانسته همانند آن بیاورد. بنابراین در

این زمینه باید ازخود قرآن استمدادجست. حضرت علی (علیه السّلام) درنهج البلاغه به این موضوع اشاره فرموده است، آنجا که می فرماید : “انّّ الکتابَ

یُصدّق بعضَه بعضا “. « کتاب خدا (آیات قرآن) اینگونه است که بعضی ، بعضی دیگر را تصدیق وتایید می کنند.

بنابراین پرداختن به زبا ن قرآن به منظور درک صحیح وکامل معارف عمیق نهفته درآن ضروری به نظر می رسد چه این که سرنوشت انسان با فهم درست

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

وصحیح این معارف ارزشمند گره خورده است ومسامحه در این زمینه خسران جبران ناپذیری را بهمراه خواهدداشت.

سئوال اصلی

آیا شناخت زبان قرآن نقشی در فهم آیات ایفا می کند ؟

سئوالات فرعی :

۱- آیا قرآن در بیان حقایق از زبان خاصی بهره جسته است ؟

۲- فهم آیات قرآن تا چه حد منوط به درک زبان قرآن است ؟

۳- عدم تشخیص زبان قرآن چه آثار سویی بر فهم آیات دارد ؟

۴- آیا قرآن تحت تاثیر فرهنگ زمان خود قرار گرفته است؟

۵- آثار وپیامدهای هرمنوتیک بر قرآن کدامند ؟

فرضیّه ها:

۱٫ گمان می رود زبان قرآن ، زبان مخصوص به خود است ودر بیان با کتب بشری تفاوت دارد.

۲٫ به نظر می رسد با درک زبان قرآن می توان به مفاهیم بلند وعمیق آن بیشتر پی برد.

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

۳٫ احتمالا ریشه ی عمده ی مغالطات زبانی در طول تاریخ وپیدایش و فرقه های مختلف اسلامی نتیجه عدم درک درست زبان قرآن بوده است.

۴٫ به نظر می رسد قرآن دربیان مسائل مهم و سرنوشت ساز نه تنها با فرهنگ زمانه همراهی نکرده است بلکه صراحتا در بسیاری از موارد به مبارزه

ونفی ضدّ ارزش ها برخاسته است.

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

۵- به نظر می رسد یکسان دانستن متون وحیانی با متون بشری وعدم توجّه به نیـّت صاحب قرآن از سوی هرمنوتیک دانان، موجب گردیده تا عدّه ای از

دانشمندان ، از درک آموزه های متعالی قرآن کریم محروم بمانند .

اهداف تحقیق :
۱٫ شناخت دقیق زبان قرآن وتبیین تفاوت های آن با زبان بشری .

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

۲٫ معرّفی زبان قرآن به عنوان یک زبان ویژه ودرخور فهم همه ی انسان ها .
۳٫ رفع شبهاتی از قرآن از قبیل ( پراکندگ

ی در بیان ، عدم تناسب با شرایط روز و….. )

۴٫ آشنایی بیشتر با قرآن جهت استفاده ی عملی در زندگی وورفع مهجوریت از آن.

۵٫ تبیین آیات الهی به کمک زبان شناسی .

۶٫ معرّفی قرآن به عنوان کتابی فراتر از کتاب های بشری .

پیشینه ی تحقیق

بحث از زبان قرآن اگرچه از نظر موضوعی سابقه ای طولانی دارد ومدّت هاست که فکر اندیشمندان مسلمان وغیرمسلمان را به خود مشغول کرده است،

اما به صورت کلاسیک وتخصصّی از دانش های نو وجوان محسوب می شود، و تعدادکتاب های نوشته شده در این زمینه تاکنون چشمگیر نیست .

مهم ترین عاملی که باعث شد اندیشمندان مسلمان دراین مورد قلم فرسایی کنند، وموشکافانه بدایع وظرایف قرآنی را به تصویر بکشند، حمله ی برق

آسای علم وتکنولوژی درعصررنسانس به کتاب مقدّس بود . مشاهده تناقضات و اختلافات فاحش بین دستاوردهای علمی و متون مقدّس این نظریّه را

تقویت می کرد که، دین نمی تواند عهده دار اداره جامعه باشد و دستورات دینی فقط باید در حوزه ی مسائل فردی باشد .

تحریفات و غیر واقع گویی های کتاب مقدّس که با مبانی عقلی سازگاری نداشت، این شبهه را فراگیر کرد تا حدّ ی که بعضی از مستشرقین قرآن را هم

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

کتابی متشکّل از عباراتی پراکنده و غیر ق

ابل فهم خوانده، وبه دنبال یافتن تناقض در آیات آن شدند . اگر چه در این مسیر عدّه ای از آنان توفیق یافتند تحت تاثیر جذبه های این معجزه ی الهی به

دین اسلام تشرّف یابند، وجملات ارزشمند و تاریخی از خود به یادگار بگذارند، امّا درعوض عدّه ای هم بیکار ننشستند، وبا طرح مسائلی که ریشه درجهل

آنها نسبت به آیات متشابه داشت ،مشمول این آیه گشتند که: ( فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُواْ فَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَأَمَّا الَّذِینَ کَفَرُواْ

فَیَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَاللَّهُ بِهَذَا مَثَلًا یُضِلُّ بِهِ کَثِیرًا وَیَهْدِی بِهِ کَثِیرًا وَمَا یُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِینَ ) .

حوزه های علمیّه تلاش های وسیعی را دراین باره آغاز کردند و طی سالیان گذشته مقالات و کتب ارزشمندی تالیف گردید . مباحثی که در این کتاب ها

بدان ها پرداخته شده است به شرح زیر می باشد :

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

– زبان دین وزبان قرآن .

– پوزیتیویسم وبی معنایی زبان دین.

– نمادگرایی در زبان دینی.

– شیوه ی بیان قرآنی.

– گفتاری یا نوشتاری بودن قرآن.

– زبان چند بعدی قرآن.

– زبان عرفی وزبان تمثیل، فرهنگ زمانه ، زبان قوم و … .

ازجمله آثارمکتوب وارزشمند ی که در این زمینه به رشته ی تحریر درآمده می توان به چند کتاب اشاره نمود از جمله : تحلیل زبان قرآن وروش شناسی

فهم آن و زبان قرآن ومسائل آن (محمدباقر سعیدی روشن) – نقد الخطاب الدّینی (نصر حامدابوزید) زبان دین وقرآن (ابوالفضل ساجدی) چند معنایی در متن

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

قرآن کریم (سیدمحمود طیب حسینی ) –

قرآن ، ساخت شکنی وبازگشت نشانه (عامر قیطوری) وده ها مقاله ارزشمند دیگر .

روش تحقیق

با توجّه به غامض بودن موضوع ، ابتدا به صورت حضوری تعدادی از اساتیدمحترم دانشگاه محلّ تحصیل را ملاقات ، ومطالبی را یادداشت کردم . سپس با

تنی چند از محقّقان حوزه ی علمیّه ی قم مباحثاتی داشتم و با مراجعه با پایگاه ها و سایت های مفید مقالاتی را گرفته ومطالعه کردم .

قریب سه ماه به یادداشت برداری از کتب ومقالات ومجلاّت پرداختم . اما پس از ائتلاف وتجمیع آنها به آنچه در ذهن داشتم نرسیدم و آنها را به کنجی

نهاده و مجدّدا با نگاهی عمیق تر به موضوع پرداختم . حقیقتا جای ساده گویی وروان نویسی را دراین موضوع خالی می دیدم که به لطف ومدد الهی این

ویژگی در تحقیق موجود میسورگشت. در این تحقیق ، ضمن گردآوری سخنان موافقان ومخالفان به نقدوتحلیل آراء اندیشمندان دراین حوزه پرداخته شده

است .

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

مشکلات وموانع

موضوع زبان قرآن موضوعی سهل وممتنع است . به راحتی نمی توان تعریف جامعی از زبان قرآن داشت زیرا این کتاب هم هادی است هم مضلّ ، هم

ساده وقابل فهم است هم مشکل وبطن در بطن. هم آورده اند که مائده ای است که برای همه ی سلیقه ها وذائقه ها اشربه واطعمه دارد هم گفته اند:

که غوّاصان خرد در اوّلین قدم از حرکت در این بحر وسیع مستغرق اند . از عمده مشکلاتی که دراین زمینه باید به آن اشاره کرد ، کمبود منابع می باشد؛

زیرا سابقه پرداختن به این موضوع اگر چه طولانی است، ولی حقیقتا باید گفت: یا مباحث مطروحه خیلی غامض وپیچیده بوده اند ، یا به صورت خیلی گذرا

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

به آن اشاراتی شده است .

از سویی نارسایی ها در این موضوع به ماهیّت بحث بر می گردد؛ زیرا زبان خود پیچیده و پویاست و از مقوله ی ارتباط است وارتباط در هر عصری ،دائر مدار

انسان های همان عصر است و درک پیام های عظیم آسمانی توسّط انسان های خاکی درعصر کفر والحاد، از عهده ی هرکسی برنمی آید .

مفاهیم کلیدی (کلیدواژه ها)

” قرآن ، زبان خاص ، فرهنگ زمانه ،زبان عرفی ، هرمنوتیک، عربی مبین ”

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

فصل دوّم

مباحث مقدّماتی

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

۱ – زبان درلغت ودراصطلاح
زبان درلغت به معنای معروف، یعنی اندام ماهیچه ای ومتحرّک داخل دهان، ومهم ترین ابزار گویایی ونیز گفتار مخصوص یک ملّت یا جماعت، مثل زبان

فارسی یا انگلیسی، یکی از جنبه های اسرار آمیز وجود انسان است که با توجّه به پیچیدگی وگستردگی آن، پس از قرن ها کاوش هنوز به طور بایسته شناخته نشده است .

در فرهنگ معین دومعنا برای آن ذکر شده…………………….

در قرآن کریم واژه ی لسان (زبان) به معانی متعدّدی آمده است : گاهی مقصود همین عضو گوشتی محبوس در دهان است؛ «وَلِسَانًا وَشَفَتَیْنِ » ،

«وَاحْلُلْ عُقْدَهً مِّن لِّسَانِی » ودر مواردی به معنای گفتار آمده است ؛«وَأَخِی هَارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّی لِسَانًا فَأَرْسِلْهُ مَعِیَ رِدْءًا یُصَدِّقُنِی إِنِّی أَخَافُ أَن یُکَذِّبُونِ » .
مولوی هم دربیت زیر زبان را در معنای سخن آورده است :

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

نطق آب و نطق خاک و نطق گل هست محسوس حواس اهل دل

۲- دانش زبان شناسی
باید دانست که زبان همانند یک موجود زنده ، دائماً در حال تغییر و تحوّل است . به همین خاطر آثار

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

مکتوب هر ملّتی بعد از مدّتی آن گونه که شایسته است ، و مدّ نظر مؤلّفان آنها می باشد مورد فهم و استنباط خوانندگان نسل های بعدی قرار نمی

گیرند. این بدان جهت است که تغییرات زبانی بطور گسترده گاه تا اعماق معانی واژه ها نفوذ می کنند.

تغییر در واژه ها تحت تاثیر عوامل متعدّدی است . این تغییر وتحوّل ها اگر چه یک امر عادی وطبیعی است.

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

امّا عواملی دراین بین ایفای نقش می کنند . امان الله قرشی در کتاب انسان وزبان می نویسد :

“واژه ها اصولاً قراردادی و سلیقه ای بودند، و با تغییر سلیقه این امکان در جوامع پدید می آمد که تغییر معنی بدهند و یا معانی جدیدی پیدا کنند ، یا با

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

پیدایش مراحل جدیدی در طبقات اجتماعی و اقتصادی

جامعه چنین الزامی پدید می آید. مانند: بادکردن ] گاه به معنای[ (تفاخر) و سپس ]به معنای[ بادکردن لاستیک دوچرخه ] به کار رفته است[ . تحوّل واژه

جزیی از تحوّل کلی زبان است که امری طبیعی و عمومی است .

این تغییرات بسیار تدریجی است و در بادی امر محسوس نیست ، امّا پس از گذشت زمان به ویژه در آثار مکتوب بجای مانده می توان آن را مشاهده نمود.

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

صرفنظر از حالت طبیعی این تغییرات ، می توان عوامل زیر را که در این تحوّلات نقش دارند بر شمرد:
۱- ملّیّت ؛ چنانچه ملّتی دارای احساسات

ملّی بالایی باشند، صیانت از زبان برای آنها راحت تر است .

۲- دولت ها: قدرت های اقتصادی و سیاسی با تحمیل زبان خود بر دیگران باعث دوام زبان خود و محو زبان دیگر ملّت ها می شوند.

۳- عامل جغرافیایی از عوامل صیانت زبان محسوب می شود ،زیرا عدم دسترسی به اماکنی که در مناطق

صعب العبور وجود دارند باعث حفظ زبان آنها می شود.

۴- تکنولوژی و علم که بطور مستقیم در تغییرات زبان نقش دارند. با ورود وسایل جدید همراه با اسامی و

اصطلاحات مخصوص، زبان و فرهنگ نیز متأثّر می گردد و دچار تغییرات ناخواسته می شود.”

قبلا گفتیم که تحوّل در زبان (معانی واژه ها) امری طبیعی است، این به آن دلیل است که انسان دائما در تغییر وتحوّل است . از طرفی لازمه ی تکامل در

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

هر امری تغییر است ، و ایستایی موجب رخوت ورکود می گردد که انسان ذاتا از آن گریزان است . زبان شناسان بین زبان انسان وزبان حیوان تفاوت بزرگی را قائلند، ومی گویند: زبان انسان دارای د

و ویژگی خاص است ؛ ۱ – زایایی ۲ -نابجایی

” به سبب ویژگی زایایی]زبان[ ، ما می توانیم به کمک نظام زبان ، که خود محدود است جملات نامحدود بسازیم حتّی جملاتی که از پیش وجود نداشته

اند ؛ مثل جمله ی « ابرها پاورچین پاورچین وارد شدند » که مسلّماً این جمله را پیش از این کسی نشنیده ایم . همچنین به سبب ویژگی نابجایی ، ما

می توانیم درباره ی چیزهایی حرف بزنیم…………………………….

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

– تئوری های زبان دین
قبل از ورود به این بحث لازم است تاریخچه ای از زبان دین گفته شود تا معلوم شود که

این موضوع از مسائل کلامی مهم در جهان غرب بوده است . البته ریشه ی این بحث را باید در عدم تطابق متون مقدّس با واقعیّات تاریخی وپیشرفت علوم جستجو کرد . این موضوع نمی تواند در مورد قرآن صادق باشد و

تلاش مسلمین برای تنویر اذهان در این مورد احتمالا همان تشابهات قرآنی بوده است که از زمان نزول مورد بحث محافل قرآنی بوده است .

تاریخچه ی زبان دین

در اهل کتاب به ویژه مسیحیان، بحث زبان دین از وقتى مطرح شد که از طرفى پوزیتویسم و نیز مکتب‏هاى شک‏گرایانه اعتبار عقل را به طور کلّى مورد تردید

قرار دادند، و از سوى دیگر به ویژه پس از ترجمه ی عهدین توسّط لوتر، عدم انطباق متون مقدّس با برخى واقعّیت‏هاى علمى و تاریخى ملموس گردید .

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

متکلّمان مسیحى اندیشه خاصّى در تبیین زبان دین عرضه کردند که موضع انفعالى آنان را در برابر این دو جریان نشان مى‏دهد؛ لیبرالیسم کلامى با الهیّات

اعتدالى بر عنصر انسانى در اخذ و تعبیر وحى تاکید کرد، و نتیجه گرفت که این متون مکتوبات بشر بوده و به همین جهت ممکن است اشتباه داشته

باشند .

کسانى مانند کارل بارث هم در مقابل اصرار داشتند که این متون کلام خداست; لکن زبان ویژه‏اى دارند و ظاهرشان مراد نمى‏باشد .

اینها بر این عقیده شدند که زبان دین زبان مخصوصى است و با عقل یا علم نمى‏توان به سراغ مفاهیم آن رفت ، ایمان صرفا قلبى و عاطفى است . زبان

دین زبانى جدا از حوزه عقل و استدلال،و فوق آنهاست . ایمان‏گرایان افراطى همچون کرلگور، معتقد شدند که اساسا عقل سدّ راه ایمان است و هر آنچه

به اندیشه و خرد آدمى کشف و دانسته‏شود، از حوزه ایمان‏خارج مى‏باشد . . . . به هر حال بروز چالش‏هاى عقیدتى و بحران‏هاى مذهبى در اروپا

باعث‏شکل‏گیرى بحث تعارض عقل و دین و نیز علم و دین در جهان مسیحى گشت و متکلّمان مسیحى را بر آن داشت

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

تا مباحث جدیدى را درباره ماهیّت دین و ایمان مذهبى، حوزه دین، زبان دین، مفاهیم دینى، جایگاه دین در زندگى بشر و رابطه آن با عقل و علم مطرح سازند .

امّا مشکل مسلمین از ناحیه عدم تطابق با واقعیت‏هاى تاریخى و علمى نبوده است . اینطور به نظر مى‏آید که دست‏کم یکى از علل مطرح شدن بحث زبان

قرآن، عمیق بودن آن است که به موجب آن عدّه‏اى به این گمان افتادند که اصلا زبان قرآن باطنى و رمزى است . برخى ادیبان نیز که منحصر در تدریس و

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

تدرّس معانى و بیان و تمثیلات و مجازات بودند، راه افراط پیموده، قائل شدند که زبان قرآن مجاز و استعاره و کنایه است .

باطنیان که به فرقه‏اى سیاسى شبیه‏تر بودند تا فرقه‏اى مذهبى، امامت را بعد از حضرت امام صادق علیه السّلام حق اسماعیل فرزند ارشد ایشان

مى‏دانستند و براى به دست گرفتن قدرت، عقائد خاص خود را بهانه کرده و مخفیانه تبلیغ مى‏نمودند و در اندک‏ مدّتى دعوت ایشان نمونه کامل خلع شریعت‏

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

به استناد تاویل دلخواه در قرآن و سنت و احکام شد .

آنها در این فکر نبودند که براى تفسیر قرآن

مستندى از عقل یا نقل داشته‏باشند .تفسیر قرآن تابع اراده رهبران ایشان (به اصطلاح ا………………………..

– روایات عرضه احادیث به قرآن

یکی از ملاک های احراز درستی و نادرستی روایات، عرضه آنها به آیات قرآن است؛ اگر روایت با آیات سازگار بود آن روایت درست و اگر ناسازگار می نمود

روایت نادرست می نماید.

«عن أبی عبدالله(ع): کلّ شیء مردود الی الکتاب و السنه، و کل حدیث لایوافق کتاب الله فهو زخرف»

امام صادق (ع) : هرچیزی که ضدّ کتاب خدا وسنت] پیامبر(ص)[ باشد مردود است وهرسخنی که موافق کتاب خدا نباشد بی ارزش است .

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

«و قال النّبی(ص): اذا جاءکم عنی حدیث فاعرضوه علی کتاب الله، فما وافقه فاقبلوه، و ما خالفه فاضربوه به عرض الحائط». ” پیامبر اسلام (ص) فرمودند: هرگاه

سخنی از من شنیدید آن را به کتا ب خدا عرضه کنید، اگرموافق با آن بود آن را بپذیرید ، واگر در تضادّ با آن بود آن را به دیوار بکوبید . ” ویا حدیثی

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

دیگرمشابه آن : «قال رسول الله(ص): فما وافق کتاب الله فخذوا به، و ما خالف کتاب الله فدعوه».

در این روایات، سخن و حدیث سازگار با قرآن را پذیرفتنی می داند و سخن خلاف قرآن را بیهوده و رهاکردنی می شمارد که باید به دیوار کوبیده شود.این

دسته از روایات نیز تنها با فرض فهم پذیری و تفسیر پذیری آیات قرآن در خور توجّه و عنایت است؛ زیرا اگر آیات قرآن به فهم در آید می توان سازگاری و

ناسازگاری آیات با روایات را به بحث نشست.

۴- روایاتی که به بهره وری از آیات قرآن فرا می خواندپیامبراکرم(ص) فرمودند: من بعد از خود دوچیز گرانبها را بین شما باقی می گذارم ؛ یکی کتاب خدا ،

و دیگر، اهل بیت من می باشند. ».

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

این گونه روایات نشان می دهند که آیات قرآن تفسیرپذیرند و می توان با کمک آنها به حق و عدالت رهنمون شد.

۵٫ روایاتی که جنبه روش دهی در فهم آیات دارند . علی(ع) می فرماید:

«کتاب الله … ینطق بعضه ببعض و یشهد بعضه علی بعض، لایختلف فی الله». “قرآن قسمتی قسمت دیگر را توضیح می دهد ، بعضی ازآن بعضی دیگر را

تایید می کند، دروجود ومشخّصات واحکام الهی اختلافی وجود ندارد “در بیانی دیگر نیز می فرماید:«ذلک القرآن فاستنطقوه و لن ینطق لکم … فلو

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

سألتمونی عنه لأخبرتکم عنه لأنّی أعلمکم».” کتاب محمّد(ص) قرآن است ، آن را به سخن درآورید او سخن نمی گوید… واگر از من درباره ی قرآن بپرسید شمارا آگاه می کنم زیرا از شما عالم تره

ستم .عرضه ی روش در تفسیر آیات قرآن، نشانگر فهم پذیری قرآن است.

۶٫ فلسفه نزول قرآن

فهم ناپذیری قرآن با فلسفه نزول وحی ناسازگار می نماید . این ناسازگاری به هیچ روی زدودنی نیست، مگر با فهم پذیر خواندن قرآن.

۷٫ سیره ی صحابه و مسلمانان : در طول تاریخ تفسیر، بسیاری از صحابه و مسلمانان به تفسیر و فهم آیات نشسته اند و فهم خویش از آیات را در

جلسات تفسیر عرضه داشته اند.

۸٫ تنش های تفسیری : ناسازگاری نظریه های تفسیری به خصوص در میان صحابه نشان می دهد تمامی تفاسیر ایشان برگرفته از پیامبر(ص) نبوده

است.

۹٫ تفسیرگر در لغت و مقدّمات و شرایط فهم مانند پیشینیان باشد چون ایشان می تواند به تفسیر و فهم آیات برسد؛ چنان که در سایر حوزه های

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

معرفتی، اشتراک در روش، زمینه ساز همسانی فهم می گردد.
۱۰٫ حکمت خداوند

اگرآیات قرآن فهم ناپذیر باشد کار فرو فرستنده ی آن بیهوده بوده، ودر نتیجه تفاوتی میان عربی بودن قرآن

و عجمی بودن آن نیست .افزون بر این تقسیم بندی و توصیف آیات به خبری و انشائی، وعدی و وعیدی و… لغو و بیهوده می نماید.

۱۱٫ فصاحت و بلاغت قرآن

سخن فصیح سخنی است که معنی و موقع و استقامت داشته باشد، و فهم ناپذیری قرآن با این وجه از وجوه اعجاز قرآن ناسازگار است.قرآن پژوهان و

تفسیرگرانی که فهم ناپذیری قرآن را بر نمی تابند و دلایل بسیاری بر تفسیرپذیری قرآن عرضه می کنند در همسان سازی تفسیر با یکدیگر بر یک باور

نیستند؛ گروهی از ایشان امکان…………………………

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

منابع ومآخذ

* قرآن کریم ، ترجمه های : الهی قمشه ای ، علامه طباطبایی، مکارم شیرازی ، فولاد وند.

* نهج البلاغه ،ترجمه مصطفی زمانی، ( ۱۳۹۷) ، موسسه انتشارات نبوی ، تهران.

۱- ابن خلدون ،عبد الرّحمن ( ۱۴۱۷ ) ، مقدّمه ابن خلدون ، دارالفکر ، بیروت.

۲- ابوزید ، نصر حامد ،(۱۹۹۴ق ) ، نقد الخطاب الدّینی ،سینا ، قاهره .

۳- ابوزید، نصر حامد ، ۱۹۹۶ م ، مفهوم النّص ، مرکزالثقافی العربی،بیروت .

بررسی تاثیر شناخت زبان قرآن بر فهم قرآن

۴- باربور ، ایان ، (۱۳۹۹ )، علم ودین(ترجم

ه بهاءالدین خرمشاهی)، مرکز نشر دانشگاهی ، تهران .

۵- باطنی ،محمد رضا ، ( ۱۳۹۹) ، زبان وتفکّر ، نشرآگاه، تهران .

۶- باهنر ، محمد جواد، ( ۱۳۹۸)، فرهنگ انقلاب اسلامی ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، تهران.

۷- ثعالبی ،ابن مخلوف ، (۲۰۲۰) ، تفسیر ثعالبی «الجواهر الحسان»، دارالمعرفه ، بیروت .
۸- الجرجانی، عبد القادر ، ۱۹۸۴، دلائل الاعجاز، مکتبه الخانچی ، قاهره.

۹- جوادی آملی ،عبدالله ( ۱۳۹۴ ) تفسیر تسنیم ، اسرا ، قم .

۱۰- حسینی ،سید ابوالقاسم ، (۱۳۹۶ ) ، بربال سخن ، معاونت اموراساتید، بی جا .

۱۱- حرالعاملی ، محمدبن الحسن ،( ۱۴۱۹ق) ، وسائل الشّیعه ، موسسه آل البیت ، قم .

۱۲- حکمت ،علی ………………....………