توضیحات

۱۳تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع جدید

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

پس از دیدن متن و فهرست پایان نامه

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

میتوانید نسبت به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه

ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه علوم سیاسی مثل روش تحقیق پیشینه تحقیق بیان

مسئله و یا منابع  استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز

از سالیان دور همواره نفت در ایران وجود داشته است واز زمان کشف نخستین چاه نفتی

خاورمیانه در ایران توسط انگلیسی ها روز به روزبه نقش آن در اقتصاد و جامعه ایرانی

افزوده شد و بتدریج با افزایش تولید و افزایش واگذاری امتیازات نفتی در شروع قرن بیستم ، نفت بعنوان کالای سیاسی مهمی در ایران و جهان مطرح شد.

وقوع جنگ اول و دوم

جهانی اهمیت روز افزون نفت را در جامعه جهانی و ایران یادآور گردید، در جنگ جهانی اول

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

متفقین با استفاده از نفت توانستند در سرعت و تحرک ماشین جنگی خود بهره برداری

نماید و به پیروزی دست پیدا کنند ودر واقع پس از تجربه جنگ جهانی اول بود که دولتها

دریافتند نفت علاوه بر جنبه اقتصادی ، جنبه سیاسی داردکه بسیار مهمتر از سایر جنبه

های آن است، آنان پی بردند که نفت یکی از زیر بناههای اساسی اقتصاد نوین است و چون اقتصاد نیز یکی از مولفه های مهم قدرت تلقی

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

می شد در طول جنگ جهانی دوم نیز نفت همواره نقش سیاسی خود را حفظ و گسترش داد و به یکی از کالاهای ا ستراتژیک و مهم که می توانست چگونگی وضعیت جنگ را تغییر دهد تبدیل شد.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

داشتن نفت و تسلط بر منابع آن مترادف با کنترل هزاران کارخانه ومحصولات ناشی از آن بود که این امر مهم یکی از مولفه های قدرت را شکل می داد و جالب اینکه هر دو بلوک

قدرتمند این نکته را در بازی قدرت در ک نموده و تلاش در کنترل منابع نفت و استفاده از آن به سود خود و جلوگیری از دست یافتن رقیب به طلای سیاه داشتند در این راستا هر دو بلوک با توجه به محدود بودن مناطق نفتی سعی در گسترش نفوذ و تسلط بر این مناطق را

داشتند .
نفت به عنوان ارزانترین و پر مصرف ترین منبع انرژی اهمیتی استراتژیک یافته است،هرگونه اختلال در تولید و عرضه نفت سبب نابسامانی های بزرگ در کشورهای صنعتی از یک سو

و زمینه ساز بروز ناهنجاریهای سیاسی و نابسامانی های اقتصادی در کشورهای تولید کننده نفت از سوی دیگر می شود.

۱۵۲صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

انجام پروپوزال و پایان نامه علوم سیاسی در کوتاهترین زمان با موضوعات خاص شما. منتظر تماس شما هستیم ۰۹۱۲۸۵۰۱۹۱۲

چگونگی تاثیر نفت به عنوان یک کالای سیاسی اقتصادی بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

پیشینه کشور های نفت خیز نشان می دهد که کارنامه این کشورها در زمینه رشد و توسعه اقتصادی بهتر از کارنامه کشورهای دارای دیگر منابع طبیعی نبوده است ؛

به سخن دیگر وجود منابع سرشار از نفت و گاز و ارزش اقتصادی این منابع به عنوان یک ثروت ملی

باعث نشده است که این گروه از کشورها در سنجش با کشورهای بی بهره از منابع نفتی دستاوردهای بهتری در زمینه رشد اقتصادی داشته باشند.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

مسئله ای دیگر که در این راستا می توان مطرح کرد سلطه بی چون و چرای دولتها در

کشورهای نفت خیز بر درآمدهای به دست آمده از تولید و صدور آن بوده است ، بزرگ شدن بیش از اندازه دولت ، گسترش
فعالیت های تصدی گری ، فساد های سیاسی ، پدید نیامدن نظام مالیاتی ، گسترش

فعالیت های رانت جویانه و بازماندن دولت از برخی از کارویژه های اصلی خود همگی ناشی از آثار منفی مالکیت دولت بر درآمدهای نفتی است.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

گرچه وابستگی اقتصادی ایران به نفت پیشینه ای طولانی دارد اما نمی توان از دلایل جامعه شناختی وابستگی جامعه به دولت در ایران چشم پوشید ،

نه تنها در ایران بلکه در خاور میانه مردم پذیرفته اند که دولت باید به عنوان یک کارگزار نیرومند در زندگی اجتماعی

دخالت کند .مهمترین دلایل این وضع در ایران این است که نخست این کشور در تاریخ خود زیر سلطه شاهان بوده است ، دوم نبود بورژوازی نیرومند به اقتدار دولت انجامیده است ،

سوم نفت کفه ترازو را به سود دولت در برابر جامعه سنگین کرده است ، زیرا پیش از

پیدایش نفت، دولت تنها نیازمند مازاد فراورده های کشاورزی بود و پس از آن با درآمد هنگفت نفت از بخش کشاورزی بی نیاز شد.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

گرچه از زمان پیدایش نفت در ایران ، همه دولت ها از تزریق ارز به دست آمده از فروش

نفت به اقتصاد برای تامین رفاه جامعه سخن می گفتند ، اما نه تنها در دراز مدت بلکه در

مدت زمان بسیار کوتاه نیز همگان شعاری بودن برنامه دولت ها را دریافتند ، دخالت نیرو

های بیگانه در امور داخلی ، نابود شدن ساختار تولید به ویژه در بخش کشاورزی و متورم

شدن بخش خدمات ، گسترش صنایع وابسته و مونتاژ ، رشد فرهنگ مصرف گرایی و فزونی

گرفتن واردات بر صادرات ، افزایش مهاجرت از روستا به شهر و گسترش حاشیه نشینی در

شهرها ، بالا گرفتن قدرت سرکوب گرانه دولت ها ، از تجارب جامعه ایران از هنگام کشف نفت بوده است.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

از طرفی کاهش در آمد های نفتی به چرخش دولت به سوی جامعه می انجامد ، زیرا دولت نیازمند آن است که هزینه های خود را با گرفتن مالیات و مشارکت در طرح های اقتصادی شهروندان پوشش دهد.

در سراسر تاریخ نفت ایران ثابت شده است که همزمان

با کاهش درآمدهای نفتی، دولت ها کوشیده اند با وارد شدن به اقتصاد غیر وابسته به نفت در صدد جبران آن برایند ، زیرا

دیگر تنها بحث سرمایه بخش غیر دولتی مطرح نبوده بلکه سخن از فضای باز سیاسی ،راه

یافتن نهادهای بر خاسته از بطن جامعه به بدنه حاکمیت و به کار افتادن ابزار های کنترل

دولت از سوی گروه های سیاسی ، پارلمان ، رسانه ها ، تامین کنندگان هزینه های دولت

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

و نخبگان علمی – دانشگاهی به میان آمده است، بی گمان مشارکت بخش غیر دولتی

هرچند در کوتاه مدت تنها جنبه اقتصادی دارد ، اما در دراز مدت پیامد های سیاسی خواهد

داشت و این بخش خواهان امتیازات سیاسی از دولت خواهد شد.

با وقوع نخستین شوک نفتی در ۱۹۷۳ ( ۱۳۵۲) در ایران، گذشته از علل و عوامل به وجود

آورنده آن، این افزایش درآمدهای نفتی، ناشی از نخستین شوک نفت تاثیرات زیادی بر

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

دولت و جامعه ایرانی گذاشت به طوری که نخست استقلال دولت را از طبقات جامعه و

مالیات افزایش داد و با این استقلال حاصل شده دولت توانست برنامه های بلند پروازانه

خود را به مرحله اجرا گذارد و به دولتی اقتدارگرا تبدیل شود. دوم اینکه موجبات تاثیر بر

جامعه ایران دهه پنجاه شد بدین معنی با افزایش انتظارات مردم و عدم پاسخگوئی مناسب

دولت و سپس با بروز بحران اقتصادی وبا ادامه این روند، واگرائی و گسترش شکاف در بین دولت و ملت دردوره پهلوی دوم افزایش یافت.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

فصــل اول :
کـلیات تحـقیـق

۱-۱طرح مساله:
افزایش قیمت نفت در سال ۱۳۵۲ ( ۱۹۷۳) چه تاثیر سیاسی بر ایران پیش از انقلاب به جای گذاشت؟
به دنبال کودتای لیبی و حکومت جدید آن کشور و برقراری نوعی جدید از قیمت نفت توسط لیبی و اصرار شاه ایران در افزایش قیمت نفت و تشکیل کنفرانس تهران و دست آخر تحریم

نفتی اعراب بر ضد غرب وحامیان اسرائیل که در نتیجه جنگ اعراب در سال ۱۹۷۳ بوجود آمد

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

قیمت نفت به چندین برابر افزایش یافت که در تاریخ نفت بی سابقه بود و شوکی اساسی

را در دهه ۷۰ میلادی بوجود آورد به گونه ای که کارشناسان آن را نخستین شوک نفتی

لقب دادند، در میان کشورهای تولید کننده نفت، ایران تنها کشوری بود که صادرات خود را

به غرب افزایش داد ودر واقع شاه با سیاست خارجی و مستقل و منفعت طلبانه توانست

دلارهای نفتی بسیاری را به چنگ آورد که این ازدیاد درآمد موجبات افزایش توان

ا قتصادی و سیاسی حکومت پهلوی شد و خود این امر باعث افزایش شکاف دولت و ملت در دوره پهلوی دوم شد زیرا دولت خود رابی نیاز از مردم می دانست.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

۱-۲ انگیزه و اهداف پژوهش
۱ ـ بدست دادن نمائی کلی از جامعه و حکومت ایران در پیش از انقلاب ۱۳۵۷ و ارائه نقش نفت به عنوان
متغیر اقتصادی در پویشهای سیاسی ـ اجتماعی ایران در قرن ۲۰ .

۲ ـ بررسی نقش افزایش درآمدهای نفتی ایران پس از نخستین شوک نفتی بر ایجاد انتظارات در میان مردم کشور.
۳ ـ بررسی اثر افزایش درآمدهای نفتی بر افزایش قدرت پهلوی دوم و ایجاد دولت مستقل از جامعه.
۴ ـ بررسی شکافهای فزاینده میان دولت و ملت بعد از نخستین شوک نفتی تا سال ۵۶
۱-۳ انگیزه انتخاب موضوع:

پژوهشگر به علت علاقه به موضوعات تاریخی به ویژه تاریخ پهلوی دوم وعلت شکافی که

بین این دولت ومردم شکل گرفت این موضوع را انتخاب نموده تاه نقش نخستین شوک نفتی در این شکاف را بررسی نماید.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

۱-۴ پیشینه و ادبیات پژوهش
در بسیاری از آثاری که در سالهای بعد از پیروزی انقلاب ایران و تحلیل وقایع قبل از انقلاب

۱۳۵۶ به نگارش درآمده یا به صورت زندگینامه یا خاطرات به بازار عرضه گردیده است و یا

گروهی از نویسندگان خارجی و ایرانی در سالهای بعد به تحلیل وقوع انقلاب پرداخته اند و

از تحلیل اقتصادی انقلاب نیز سخن گفته اند نظریات مختلفی همچون نوسازی شتابان،

توسعه ناهمگون، استبداد نفتی، دولت تحصیلدار و….به بیان علل وقوع انقلاب ایران پرداخته

اند ونویسندگان زیادی از ایرانی وخارجی و افرادی چون جان فوران و آبراهامیان بر بعد

اقتصادی وقوع انقلاب تاکید نموده انداما در واقع باید گفت که بجز موارد چندی آنهم جسته

وگریخته در کتابهای نویسندگان ایرانی وخارجی تا کنون پژوهش مستقلی در این باره به

انجام نرسیده است هرچند که بایدگفت که در این زمینه کتابهای نویسندگانی همچون

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

همایون کاتوزیان( اقتصاد سیاسی ایران) مارک گازیوروسکی( سیاست خارجی آمریکا وشاه) موثر وراهنما به نظر میرسد.
با این حجم عظیم از ادبیاتی که درباره انقلاب ایران وچرایی وعلل وقوع آن نوشته شده است کمتر کتاب یا نوشتهای است که بحثی مستقل وتحلیلی درباره وقوع نخستین شوک

نفتی وشکاف روز افزون دولت وملت تا سال ۱۳۵۶نوشته باشد لذا پژوهش مزبور خود به

تلاشی مستقل وتحلیلی تاریخی وتبیینی علمی از وقوع نخستین نفتی واثر آن بر گسترش شکاف دولت –ملت در پهلوی دوم می پردازد.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

۱-۵ ـ متغیرهای مستقل و وابسته
۱-۵-۱متغیر مستقل:
تحریم نفتی بر ضد غرب، اصرار شاه در افزایش قیمت نفت، اصرار لیبی در نظام بندی قیمت نفت پس از کودتا،جنگ اعراب و اسراییل،نقش سازمان اوپک،تقاضای جهانی جهت دریافت نفت
۱-۵-۲متغیر وابسته: گسترش شکاف دولت و ملت.
۱-۶سوالات اصلی و فرعی
۱-۶-۱سوال اصلی: چگونه نفت به عنوان یک کالای سیاسی-اقتصادی باعث شکاف دولت و ملت در دوره پهلوی دوم گردید؟

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

۱-۶-۲فرضیه: به دنبال نخستین شوک نفتی در سال ۱۳۵۲ و افزایش درآمد دولت، شکاف دولت و ملت در پهلوی دوم در سالهای ۵۶ ـ ۵۲ گسترش یافت.

۱-۶-۳سوال فرعی: عوامل بروز نخستین شوک نفتی و نقش پهلوی دوم در ایجاد آن چه بود؟
۱-۶-۴فرضیه : تحریم نفتی اعراب بر ضد غرب، اصرار شاه در افزایش قیمت نفت و اصرار لیبی در تغییر قیمت نفت پس از کودتا در شکل گیری اولین شوک نفتی موثر بود.
۱-۷ تعریف مفاهیم
۱-۷-۱ دولت:
دولت عالی ترین مظهر رابطه قدرت و حاکمیتی است که در همه جوامع وجود داشته

است، در این جا ما مفهوم دولت را به معنای گسترده تر از نهادهای قانون گذاری و اجرای حکومت به کار می بریم.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

مهمترین وجه حاکمیت دولت، وضع و اجرای قوانین در جامعه است. قدرت منبع مورد استفاده دولت حکومت مجموعه نهادهای لازم برای اجرای حاکمیت و اخذ تصمیم و سیاست مجموعه اعمال دولت است(بشیریه، ۱۳۸۲، صفحه ۲۷)

از نظر بلونسکی، دولت، مردمی از لحاظ سیاسی سازمان یافته در سرزمین معینی است ،ویلسون دولت را مردم سازمان یافته طبق قانون در داخل سرزمین معینی تعریف می کند

،تعریف ملک آیور از دولت این است: دولت مجتمعی است که بنا به قانون، توسط حکومتی

دارای قدرت اجبار کننده، در اجتماعی که سرزمین مشخصی دارد در شرایط عمومی و بیرونی نظم اجتماعی را حفظ می کند(عالم، ۱۳۷۳، ۱۳۶)

در تعریف حقوقی گفته می شود: دولت آن واحدی است که ویژگی های زیر را دارد:
۱) جمعیت ۲) حکومت ۳) سرزمین ۴) حاکمیت(انحصار قدرت) (همان، ۱۳۷)

در اینجا به مختصر توضیحی در خصوص هریک از این ویژگی ها می پردازیم:
۱) جمعیت: عنصر اولیه و بنیادی موجودیت دولت، مردم است، دولت را به عنوان نهادی بشری بدون مردم نمی توان تصور کرد.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

اما آیا عده ای از مردم دولت را به وجود آورد؟
میزان جمعیت معیار موجودیت دولت نیست و با هر میزان جمعیت می توان دولت تشکیل

داد و از لحاظ حقوق بین الملل نیز دولت ها با هر میزان جمعیت موقعیت یکسانی دارند وکاهش یا افزایش جمعیت آن ها در این موقعیت تاثیری ندارد(همان، ۱۴۱)

۲- سرزمین: سرزمین دولت شامل خاک، آب و فضاست. مرز خاکی دولت ها را مرزهای طبیعی با قراردادی مشخص می کنند(همان، صفحه ۱۴۲)

۳- حکومت: مردم نمی توانند به هدف های مشترک دست

یابند مگر آنکه به درستی سازمان بیابند و قواعد معین طرز عمل را بپذیرند، سازمان یافتگی سیاسی یا حکومت برای

موجودیت دولت اساسی است. در واقع هیچ دولتی بدون حکومت وجود ندارد، گرچه

حکومت بدون دولت وجود داشته است(همان، صفحه ۱۴۴)
۴- حاکمیت: حاکمیت مهمترین عنصر دولت نو دانسته می شود،

حاکمیت چیزی است که دولت را از دیگر گروه ها و مجتمع های انسان ها مشخص و متفاوت می کند. لیکاک گفت

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

برای اینکه حاکمیت وجود داشته باشد: سرزمین و مردم نباید بخشی از واحد سیاسی

دیگر باشند، سرزمین هم نباید بخش یا بخش هایی داشته باشد که اگر از لحاظ فرا

جغرافیایی بخشی از آن باشند و از لحاظ سیاسی بخشی از آن نباشند(همان، صفحه ۱۴۵)
۱-۷-۲ملت: در مقایسه با مفاهیمی چون شهر و قبیله به عنوان واحد زندگی سیاسی،

مفهومی پیچیده تر است و در خصوص عناصر تشکیل دهنده آن اختلاف نظر وجود دارد،

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

نظریه پردازان، عناصر تشکیل دهنده ملت را در امور مختلفی چون وجود یک سازمان

سیاسی واحد، فرهنگ و زبان مشترک، پیشینه تاریخی مشترک جستجو می کنند.

۱- نژاد و خویشاوندی: درحالی که با آمادگی می توان پذیرفت که باور به یگانگی نژادی

وخویشاوندی به انسجام مردم کمک می کند، اما این استدلال که این یگانگی یکی از عوامل عینی و ضروری تشکیل ملت است، مسئله دیگری است.

۲-اشتراک دین: ضمن پذیرفتن اینکه یگانگی دین، عامل پیوند دهنده مهمی بوده و می

تواند باشد و در گذشته در همبستگی ملت ها نقش مهمی داشته است، نمی توان آن را یک عامل عینی ضروری تلقی کرد(صفحه ۱۵۵)

۳- اشتراک زبان: برخی محققان مانند هرتس وفیخته بر اهمیت زبان تاکید کردند(صفحه ۱۵۶)
از سوی دیگر برخی اشتراک زبان را عامل تشکیل ملت نمی دانند مثلاً ملت های زیادی وجود دارند که زبان مشترک دارند اما یک ملت نیستند(صفحه ۱۵۶)

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

۴- بستگی های جغرافیایی: برای پیدایش وموجودیت یک ملت بستگی جغرافیایی ضرور

داشته می شد که به معنی تعلق خاطر مردم به سرزمینی است که در آن زندگی می

کنند، به یک زبان سخن می گویند، تجربه تاریخی مشترکی دارند، احساسات و جهان بینی

مشترک و نیز دلبستگی قوی به سرزمین مشترک را در خود می پرورند.( صفحه ۱۵۶)

۵-بستگی های مشترک اقتصادی: نخستین بار کارل مارکس بستگی های اقتصادی را به

عنوان یکی از عوامل تشکیل ملت طرح کرد و از آن زمان به اهمیت آن به طور روز افزون

توجه شده است و تا زمانی که مردمی بستگی های مشترک اقتصادی یکپارچه ای که

شیوه تولید در حال توسعه سرمایه داری ایجاد می کند نیافته باشد، به عنوان یک ملت نمی تواند همبس
………………………………

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

۹ روش گردآوری اطلاعات :
بهره گیری از منابع کتابخانه ای و اینترنت و با یاری از مجلات و روزنامه های سالهای مختلف.
۱-۱۰نوآوری پژوهش :
این پژوهش بر آن است تا به بررسی نقش نخستین شوک نفتی در گسترش شکاف دولت

و ملت در دوره پهلوی دوم در مقطع زمانی سال های ۱۳۵۶- ۱۳۵۲ بپردازد، در خصوص

نخستین شوک نفتی و علت به وجود آمدن آن پژوهش های بسیاری صورت گرفته اما در

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

خصوص تاثیر این شوک بر افزایش شکاف دولت و ملت در دوره پهلوی دوم پژوهشی در

ایران صورت نگرفته است به همین دلیل پژوهش، موضوعی نو را مد نظر قرار داده است.
۱-۱۱قلمرو پژوهش:

۱-۱۱-۱ قلمرو مکانی پژوهش: ایران
۱-۱۱- ۲قلمرو زمانی پژوهش: در دوره پهلوی دوم بین سال های ۱۳۵۶- ۱۳۵۲
۱- ۱۲ محدودیت های پژوهش:
الف) کمبود زمان
ب) دسترسی محدود به منابع خارجی
ج) وجود نظرات و دیدگاه های مختلف در خصوص عملکرد دوره پهلوی دوم

۱-۱۳ سازماندهی رساله
این پژوهش پنج فصل خواهد داشت، فصل اول کلیات پژوهش،در فصل دوم به بررسی

تئوری های مربوط به روابط دولت وملت خواهم پرداخت،فصل سوم به بررسی پیوند نفت ، اقتصاد و سیاست در جهان و سپس در ایران از آغاز کشف نفت……………………..

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

دربخش اول این فصل تلاش ما بر این است که با بررسی پیشینه نفت در ایران و جهان و سپس نقش آن در انقلاب صنعتی و سپس در قرن بیستم به بررسی پیوند هر چه بیشتر

این ماده گرانبها با سیاست واقتصاد جهان بپردازیم سپس اینگونه تلاش می شود تا به

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

بررسی پیوند و تعامل نفت و سیاست در ایران از آغاز کشف نفت تا وقوع شوک نفتی

نخست بپردازیم ودر بخش دوم به بررسی همگونگی نفت و سیاست تا سقوط رضا شاه

می پردازیم سپسبه بیان تعامل این دو تا سقوط دولت دکترمحمد مصدق خواهیم پرداخت و

همچنین به بیان این همگونگی تا وقوع شوگ نفتی نخست می پردازیم و در بخش آخر به بیان نظام قیمت گذاری نفت در ایران خواهیم پرداخت .

در فصل چهارم تلاش پژوهشگر این است که به بررسی نخست شوک نفتی بپردازد در این راه ابتدا به بررسی عوامل وقوع شوک نفتی از دیدگاه کارشناسان و صاحبنظران خواهد

پرداخت نقش آمریکا و نقش شاه ایران، کودتای لیبی، وقع جنگ اعراب و اسرائیل، سازمان

اوپک و … در این فصل بیان شده است،در پایان فصل به آثار ونتایج شوک نفتی پرداخته شده است.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

با آغاز فصل پنجم، مابه بررسی وقوع شوک نفتی بر گسترش شکاف دولت و ملت در ایران در دوره دوم پهلوی خواهیم پرداخت دراین فصل ابتدا با نگاهی به اوضاع سیاسی و

اقتصادی و اجتماعی جامعه ایران مصادف با وقوع شوک نفتی سپس به بررسی وقوع شوک در دو سطح دولت و ملت در ایران خواهیم پرداخت در این فصل سعی می شود با

بررسی اثرات وقوع شوک نفتی بر دولت پهلوی به گسترش و تقویت دولت فرا طبقاتی با

استقلال عمل بالای محمدرضاشاه اشاره خواهیم کرد.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

در این روند با نگاهی به شتاب و گسترش روند صنعتی کردن کشور، تشکیل حزب رستاخیز، تقویت و گسترش دستگاههای

امنیتی و ارتش به بیان واگرائی و استقلال حکومت ازجامعه خواهیم پرداخت و در بخش دوم پژوهشگر با بررسی وقوع نخستین شوک و تاثیر آن بر ملت ، به بیان افزایش توقعات در

جامعه خواهد پرداخت سپس با بررسی بحران اقتصادی و تورم ایجاد شده میانه دهه ۱۳۵۰ و منازعه دولت و طبقات به بررسی هرچه بیشتر گسترش شکاف میان دولت و ملت در

ایران پهلوی دوم تاسال ۱۳۵۶ خواهم پرداخت و در آخربه نتیجه گیری و ارزیابی پژوهشی خواهیم پرداخت

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

فـصـل دوم :
تئوری های مربوط به
روابط دولت و ملت

۲-۱چند تئوری در خصوص رابطه دولت و ملت
۲-۱-۱تئوری شکاف
هیچ جامعه ای را نمی توان یافت که فاقد شکاف و یا تنها دارای یک شکاف اجتماعی باشد ، معمولاً در جوامع به حکم تقسیم کار اجتماعی ، عوامل مربوط به تباروحسب و نسب ،

جنسیت و غیره چندین شکاف وجود دارد ، اما ممکن است هر یک از آنها بر حسب عوامل

گوناگون در یک زمان فعال یا غیر فعال باشند ، در جامعه شناسی سیاسی ، پویایی جامعه

و دولت تا اندازه زیادی محصول فعال شدن یا غیرفعال شدن شکافها در طول زمان است .(بشیریه ،۱۳۷۴، ۱۰۰)

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

جوامع نیمه سنتی _نیمه مدرن یا در حال گذار طبعاً دارای هئیت و شمار پیچیده تری از شکافهای اجتماعی هستند ، از یک سو شکافهای قبیله ای ، قومی، فرهنگی و زبانی مر

بوط به جامعه سنتی کم و بیش فعال اند واز سوی دیگر شکافهای جامعه مدرن مثل شکاف طبقات و شکاف نسلها نمودار می شوند، جوامع نیمه سنتی ونیمه مدرن دچار شکاف

عمیق و اساسی دیگری نیز هستند که ناشی از همان دو پارگی سراسری آنها است ، این دو پارگی معمولاً تحت عنوان (( اقتصاد دوگانه))…………………………..

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

۲تئوری توسعه
امروزه کمتر کسی است که از معنای توسعه آگاه نباشد ، توسعه به معنی رشد کمی شاخص های اقتصادی نیست ، بلکه به معنی یک جابجایی تاریخی در مجموع عناصر و

ساختارهای اجتماعی است که یکی از تبعات آن عبارت است از بهبود مستمر شرایط مادی

و کیفیت زندگی افراد و ایفای نقش موثر از سوی کشور، در مجموعه روابط متقابل در سطح جهانی، انتقال کل جامعه از شرایط عقب ماندگی به

توسعه یافتگی بی تردید تمام اجزاء و تشکیلات اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی، انسانی ، اقتصادی و مهمتر از همه نظام

ارزشی و ارزشگذاری و معیارهای کسب مواضع مختلف اجتماعی را کلاً دگرگون می سازد.

توسعه عبارت است از یک تحول وسیع که نیازمند محرکه اولیه است ، دولت به عنوان نیروی محرکه در جوامع جهان سوم مدیر و هدایت کننده است.

موضوع نقش دولت در توسعه در میان اقتصاد دانان توسعه غیر قابل نفی می باشد

این نکته که چگونه میتوان نهادهای سیاسی متناسب با روند توسعه ایجاد کرد یا دولتی

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

داشته باشیم که بینش توسعه و اراده توسعه داشته باشد در قلب فراگرد توسعه قرار دارد،

در این مبحث اقتصاد سیاسی در بطن روند توسعه اشاره خواهد شد نه به طور مستقل .
به طورکلی دو استراتژی متعارف برای توسعه وجود دارد ” تلاش فزاینده ” و ” جهش عظیم

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت

و گسترده ” استراتژی تلاش فزاینده بر تحرکات کم اهمیت منابع در داخل چارچوب وسیع و روابط عرضه – تقاضای آزاد توجه دارد ، اساساً بازارهای آزاد به نظام قیمت متکی است. استراتژی جهش عظیم متناسب دخالت دولت

در تخصیص منابع می باشد و اصولاً مبتنی بر اعتقاد به ناکار آمدی نظام قیمت به عنوان وسیله توسعه اقتصاد می باشد
هدف استراتژی جهش عظیم و گسترده دفاع از الگوی رشد مطلوب با تلاشهای آگاهانه و عمدی بین بخشهای مختلف اقتصادی است.

نظریه پرداران علوم اجتماعی دست کم از دهه ۱۹۵۰ دولت را کارگزار اصلی توسعه دانسته اند در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ نیز دیدگاههای دولت محور درباره توسعه به سرعت رواج

 دولت و ملت در دوره پهلوی

یافته است تعادل در رشد بخشهای مختلف اقتصادی ، جهش نیل به توسعه متوازن ،

مستلزم ایجاد توازن بین عرضه و تقاضا در تمام بخش هاست. در این راستا غالب اقتصاد

دانان قطع نظر از مکتب فکری خود بر این نکته اتفاق نظر دارند که غلبه بر تنگناهای موجود در کشورهای در حال توسعه ، مداخله دولت در فعالیتهای اقتصادی ضرورت دارد.

اهمیت دخالت دولت از آنجا ناشی می شود که در این گونه کشورها ، معضلات و مشکلات چنان پیچیده و وسیع است که نمی توان راه حل فائق آمدن بر این مشکلات را به عهده مکانیزم قیمت و بازار آزاد گذاشت تا دولت به عنوان یک ناظر بی طرف عمل کند.

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

به طور کلی درباره نقش شایسته دولت یا بخش عمومی در فرآیند توسعه دو دیدگاه عمده وجود دارد.
دیدگاه نخست از نظریه سیاسی لیبرال دموکرات و اقتصاد نو کلاسیک ریشه می گیرد این

دیدگاه پشتیبان الگوی نظری لیبرال است، بر اساس این الگو دولت باید مداخلات خود را در

حوزه اقتصادی و سایر حوزه ها به حداقل ممکن محدود سازد جزدر فعالیتهایی چون تنفیذ

قراردادها، حفظ نظم مدنی ، حفاظت از دارایی های خصوصی و پاسداری از امنیت ملی ،

دولت باید سایر تصمیم گیری های عمده را به بخش های دیگر واگذار کند.

دیدگاه دوم در مورد نقش دولت در توسعه ، عمدتاً در اقتصاد سیاسی مارکسیستی و

تجربه شوروی سابق و اروپای شرقی و جمهوری خلق چین در زمینه توسعه وجود دارد این دیدگاه را می توان الگوی نظری رادیکال نامید

بر اساس این الگو دولت باید از طریق برنامه ریزی اقتصادی ، توسعه اقتصادی را هدایت و راهبری کند و دست کم کنترل ضایع پایه…………………….

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

ارزیابی و نتیجه گیری
در آغاز این پژوهش، پژوهشگر متذکر گردید که تلاش می شود تا به این سوال پاسخ داده شود که نخستین شوک نفتی چه تاثیری بر رابطه دولت و ملت در جامعه پهلوی دوم (۵۶-۱۳۵۲) داشته است؟

برای پاسخ به پرسش فوق فرضیه ای که پژوهشگر به چالش کشید این بود:

نخستین شوک نفتی در ۱۳۵۲ موجب گسترش دولت و ملت در پهلوی دوم (۱۳۵۴- ۱۳۵۲)

شد تلاش پژوهشگر در این پژوهش بر آن بود تا برای اثبات فرضیه خود در ابتدا با توصیفی از

نقش نفت و رابطه آن با اقتصاد و سیاست و پیشینه آن و سپس با ارائه نقش نفت در

پویش های سیاسی و اجتماعی ایران ازآغاز کشف نفت و نخستین شوک نفتی (۱۳۵۲) توصیفی مطلوب از نقش نفت را به خواننده ارائه نمایند .

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

در این راستا بود که فصل دوبه بیان تئوریهایی در خصوص روابط دولت وملت پرداخت ودر فصل سوم به بررسی افزایش استفاده از نفت پرداخت و تلاش شد تا با توصیف و تحلیل

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

نقش نفت در اقتصاد جهانی و سپس با اهمیت یافتن آن در سیاست روز جهان و با بررسی

نقش روز افزون آن در جامعه ایران به نمایی کلی از نقش نفت در جهان و ایران تا دهه ۱۹۷۰ میلادی پرداخته شود در واقع سیر حوادث قرن بیستم در ایران ارتباطی تنگاتنگ و متعاملی

با نفت دارد و آغاز پیدایش رقابت ابرقدرتها در امتیازات نفتی جنبشهای سیاسی و کودتاها و

دوستی هایی که هر یک به نحوی به مساله نفت ربط دارند خود گواهی از نقش نفت و

دلار های هنگفت نفتی دارد پس از ملی شدن صنعت نفت شاهد مشارکت دولت در

فعالیت های اقتصادی از راه نفوذ در بنگاه های عمومی و همچنین پشتیبانی از بخش

خصوصی بودیم بدین سان دولت با همکاری بورژوازی به بهره برداری از نفت می پرداخت.
دولت با تصمیماتش در توزیع در آمد نفتی به شیوه خویش به سود برخی از بورژوازی و

دیوان سالاران و به ضرر بخش دیگرعمل می کرد ، در این زمان هر گونه مخالفت با شاه به شدت سرکوب می شد .

 تاثیر نفت بر شکاف بین دولت و ملت در دوره پهلوی

نتیجه چنین سرکوب هاو فشارهای ساواک، تأسیس حزب رستاخیز بود.سنگینی کفه قدرت به زیان کفه مشروعیت و تلاش حکومت برای به دست آوردن مشروعیت از راه فرهنگ سازی دربطن جامعه نتیجه مناسبی را به بار نیاورد ،

بستن مطبوعات ، دستگیری گروه های سیاسی ، جلوگیری از فعالیت احزاب و تمرکز شدید اداری – سیاسی نتیجه افزایش قدرت شاه در سایه

درآمد های هنگفت نفتی بود.
در سایه درآمد های هنگفت نفتی ساختاری پدید آمده بود که در آن شاه همه کاره بود و بقیه مقام ها و مراتب بیشتر جنبه ای تشریفاتی داشتند.

شاه پس از افزایش درآمد های نفتی از یک سو برای جلب رضایت عموم مردم و به دست آوردن مشروعیت نیازمند درآمد و بهای بالای نفت بو

د و از سوی دیگر برای سرکوب ناراضیان احتیاج به قدرت امنیتی و نظامی داشت.
از سال های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۶ پیوند نفت و سیاست دامنه دار تر و ژرف تر شد و درآمد %