توضیحات

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

پژوهش پیش رو با هدف بررسی میزان تناسب محتوای کتاب دین و زندگی (۱) انجام شده است.

در این پژوهش ضمن تعریف لغوی و اصطلاحی تربیت،

دین، تربیت دینی و ذکر عوامل مؤثر بر تربیت دینی، نقش ایمان در تربیت دینی،

نقش تربیت دینی بر آرامش روانی، اصول و مبانی تربیت دینی و همچنین توجه

به اهداف، روش ها، مراحل تربیت دینی و اصول حاکم بر برنامه¬های دینی

و قرآن دوره¬ی متوسطه، به معرفی کتاب دین وزندگی (۱) و نقد و بررسی آن پرداخته شده است.
نمونه¬ی مورد نظر در این پژوهش شامل ۴۷۲ نفر دانش آموز دختر و پسر

مناطق سه گانه دبیرستان های شهر تهران است که با روش نمونه

گیری تصادفی ساده، از میان تمام دبیرستان های شهر تهران انتخاب گردیده است.

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

با توجه به داده ها و تحلیل آن ها نتایج زیر به دست آمد:
میان محتوای کتاب دین و زندگی سال اول دبیرستان و نیاز های دانش آموزان رابطه مستقیم و بیشتر تناسب وجود دارد.

مطالب مطرح شده در کتاب دین و زندگی تا اندازه زیادی در پاسخ گویی نیازهای اساسی دانش آموزان موفق بوده است.
طرح مطالب دین وزندگی تا اندازه زیادی بر ا ندیشه ، اخلاق و اعمال دانش آموزان مؤثر بوده است.
کلید واژگان: آموزش و پرورش، کتاب دین و زندگی ۱، دانش آموزان، تربیت دینی.

۱۶۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد+جامعه آماری 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست مطالب

مقدّمه ۱
مقدّمه ۱
کلیات تحقیق ۴
بیان مسأله ۵
اهداف تحقیق ۵
اهمیت موضوع ۶
پیشینه علمی تحقیق ۶
سؤالات تحقیق ۹
فرضیههای کلی تحقیق ۱۰

ضرورت انجام تحقیق ۱۰
مراحل و روش تحقیق ۱۱
جامعه آماری تحقیق ۱۲
نوآوریهای تحقیق ۱۳

فصل اول: تعاریف و مفاهیم بنیادین ۱۵
مقدّمه ۱۶
۱-۱- واژه شناسی ۱۷
۱-۱-۱- تعریف لغوی تربیت ۱۷

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

۱-۱-۲- تعریف اصطلاحی تربیت ۱۹
۱-۱-۳- اهمیت و ضرورت تربیت دینی دانش آموزان ۲۱
۱-۱-۳-۱- نقش ایمان در تربیت دینی ۲۴
۱-۱-۳-۲- جایگاه تربیت دینی و نقش آن در آرامش روان ۲۶
۱-۲- اصول و مبانی تربیت دینی ۲۸
مقدمه ۲۸
۱-۲-۱- اصول و مبانی تربیت دینی ۲۸
۱-۲-۱-۱- اصل سهولت ۲۸
۱-۲-۱-۲- اصل تدریج ۲۹
۱-۲-۱-۳- اصل مداومت و استمرار ۳۰
۱-۲-۱-۴- اصل آگاهی بخشی ۳۰
۱-۲-۱-۵- اصل تفاوتهای فردی ۳۰
۱-۲-۱-۶- اصل اعتدال ۳۱
۱-۲-۱-۷- اصل احترام ۳۲
۱-۲-۱-۸- فراهم آوردن زمینه برای به فعلیت رسیدن تواناییهای بالقوهی فرد ۳۲

۱-۲-۱-۹- توجه به سیر رشد کودکان و نوجوانان در ابعاد شناختی و عاطفی و تأثیر عامل سن در این رابطه ۳۳

۱-۲-۱-۱۰- رابطهی تربیت دینی و عادت ۳۴
۱-۲-۱-۱۱- توجه به رشد عقلی کودک و نقش تعقّل و استدلال در تربیت دینی ۳۵
۱-۲-۱-۱۲- نقش الگو در تربیت دینی ۳۶
۱-۳- عوامل مؤثر در تربیت ۳۷
۱-۳-۱- عامل وراثت ۳۷
۱-۳-۲- گزینش همسر ۳۹
۱-۳-۳- بارداری ۴۰
۱-۳-۴- شیر ۴۱
۱-۳-۵- غذا ۴۱
۱-۳-۶- خانه و خانواده ۴۱

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

۱-۳-۷- رفاقت و معاشرت ۴۲
۱-۳-۸- مدرسه ۴۳
۱-۳-۹- اجتماع کلان ۴۴
۱-۳-۱۰- رسانهها ۴۶
۱-۳-۱۱- شغل و کار ۴۶
۱-۳-۱۲- عبادت ۴۷
۱-۴- دین ۴۸
۱-۴-۱- واژهی دین از نظر لغت ۴۸
۱-۴-۲- تعریف دین در اصطلاح ۴۹
۱-۴-۳- تعاریف ماهوی دین ۵۰
۱-۴-۴- تعاریف روانشناختی و جامعهشناختی از دین ۵۱
۱-۴-۵- دین از نظر دانشمندان غرب ۵۲
۱-۴-۶- شناخت حقیقت دین ۵۳
۱-۵- تربیت دینی ۵۵
۱-۵-۱- اهداف تربیت دینی در آموزش و پرورش ۵۷

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

۱-۵-۲- مراحل تربیت دینی از دیدگاه حضرت رسول اکرم (ص) ۵۹
۱-۵-۲-۱- مرحلهی سیادت ۵۹
۱-۵-۲-۱-۱- میل شدید به بازی ۵۹
۱-۵-۲-۱-۲- فرماندهی و ادارهی دیگران ۶۰
۱-۵-۲-۲- مرحلهی اطاعت ۶۱
۱-۵-۲-۲-۱- ادب پذیری ۶۱
۱-۵-۲-۲-۲- آموزش پذیری ۶۱
۱-۵-۲-۳- مرحلهی وزارت ۶۲
۱-۵-۲-۳-۱- رشد جهشی احساسات ۶۲
۱-۵-۲-۳-۲- گرایش به درستکاری ۶۲
۱-۵-۲-۳-۳- شایستگی مشورت ۶۳
۱-۵-۲-۳-۴- ابراز وجود ۶۳
۱-۵-۳- اوصاف تربیت دینی ۶۳
۱-۵-۳-۱- شمول و فراگیری ۶۳
۱-۵-۳-۲- وحدت هدف و مسیر ۶۴
۱-۵-۳-۳- اجتهاد پذیری ۶۵
۱-۵-۳-۴- آینده گرایی ۶۶
نتیجه بحث ۶۶

۱-۵-۴- ریشههای تربیت ناپذیری دینی ۶۷

۱-۵-۴-۱- آسیب های وراثتی ۶۷
۱-۵-۴-۲- آسیب های محیطی ۶۷
۱-۵-۴-۳- آسیب های ناشی از تغذیه ۶۸
۱-۵-۴-۴- آسیبهای ناشی از مربیان ۶۸
۱-۵-۴-۵- روشهای آسیب زا ۶۸
۱-۶- معرفی استان تهران ۷۰
۱-۶-۱- موقعیت و وسعت ۷۰
۱-۶-۲- آب و هوا ۷۰
۱-۷- آشنایی با فرهنگ و نژاد استان تهران ۷۲

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

۱-۷-۱- جمعیت ۷۲
۱-۷-۲- نژاد ۷۳
۱-۷-۳- زبان گویش ۷۳
۱-۷-۳-۱- گویش کردی کلهری ۷۳
۱-۷-۳-۲- گویش کردی اورامی ۷۴
۱-۷-۳-۳- گویش کردی سورانی ۷۴
۱-۷-۳-۴- گویش لکی ۷۴
۱-۷-۴- مذهب ۷۴
۱-۸- مقتضیات دورهی نوجوانی ۷۶
مقدمه ۷۶
۱-۸-۱- نیازهای دورهی نوجوانی ۷۶
۱-۸-۱-۱- نیاز به مهربانی و محبت ۷۷
۱-۸-۱-۲- نیاز به امنیت و آسایش خاطر ۷۷

۱-۸-۱-۳- نیاز به احساس تعلق داشتن و مورد قبول گروه همسالان واقع شدن ۷۸

۱-۸-۱-۴- نیاز به قابلیت و احترام ۷۹
۱-۸-۱-۵- نیاز به استقلال ۷۹
۱-۸-۱-۶- نیاز به تشخیص و قدردانی ۷۹
۱-۸-۱-۷- نیاز به مذهب و فلسفهی حیات ۸۰
۱-۸-۱-۸- نیاز به داشتن هدفی مشخص در زندگی ۸۰
۱-۸-۱-۹- نیاز به احساس هویت و شناخت خود ۸۰
۱-۸-۱-۱۰- نیاز به احساس رشد، کمال و خودشکوفایی ۸۱

۱-۸-۲- جامعه آماری تحقیق و بررسی نیازهای دورهی نوجوانی با مطالب کتاب درسی ۸۱

فصل دوم: تحلیل ، نقد و بررسی داده های جامعه آماری ۸۳
۲-۱- اصول حاکم بر برنامهی قرآن و تعلیمات دینی دورهی متوسطه ۸۴
۲-۲- معرفی کتاب دین و زندگی (۱) ۸۶
۲-۳- نقد و برسی محتوای کتاب دین و زندگی (۱) ۸۷
۲-۴- بررسی شیوه های مرسوم در تحلیل آمار ۹۳
مقدمه ۹۳
۲-۴-۱- شیوه پژوهش ۹۳
۲-۴-۲- جامعهی آماری ۹۴
۲-۴-۳- معیارهای جامعه آماری ۹۴
۲-۴-۴- جنسیت ۹۴
۲-۴-۴-۱- رشته تحصیلی ۹۴
۲-۴-۴-۲- سن ۹۵
۲-۴-۴-۳- وضعیت اقتصادی ۹۵
۲-۵- بررسی سؤالات طراحی شده ۹۶
۲-۵-۱- روایی ابزار اندازه گیری ۹۶
۲-۵-۲- اعتبار پرسشنامه ۹۶
۲-۵-۳- روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات ۹۷
۲-۵-۴- آمار توصیفی ۹۸

۲-۵-۴-۱- ویژگی‌های جمعیت شناختی پاسخدهندگان ۹۸

۲-۵-۵- توزیع فراوانی و درصد پاسخ به سؤالات پرسشنامه ۱۰۰
۲-۵-۶- تناسب محتوای کتاب با نیاز دانش آموزان ۱۳۶
۲-۵-۷- نیاز های اساسی دانش آموزان ۱۳۷
۲-۵-۸- اندیشه، اخلاق و اعمال دانش آموزان ۱۳۷
۲-۵-۹- آمار استنباطی ۱۳۸
۲-۵-۱۰- فرضیات پژوهش ۱۳۹
۲-۵-۱۰-۱- فرض اول ۱۳۹
۲-۵-۱۰-۲- فرض دوم ۱۴۰
۲-۵-۱۰-۳- فرض سوم ۱۴۱

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

۲-۵-۱۱- تجزیه و تحلیل متغیّرهای تحقیق ۱۴۲
۲-۵-۱۱-۱- متغیّر تناسب محتوای کتاب با نیاز دانش آموزان ۱۴۳
۲-۵-۱۱-۲- متغیّر نیاز های اساسی دانش آموزان ۱۴۳
۲-۵-۱۱-۳- متغیّر اندیشه، اخلاق و اعمال دانشآموزان ۱۴۳
نتیجه فصل ۱۴۴
نتایج و دستاوردهای تحقیق ۱۴۵
محدودیتهای تحقیق ۱۴۸
فهرست منابع ۱۴۹
الملخص ۱۵۴
Abstract 155

مقدّمه
بشر در عصر حاضر در چالش با بزرگترین بحران ها می باشد. و همواره از بحر انی به بحران دیگر نقل مکان می کند.

و بساری از جوامع نیز بحران های خود را به جوامع دیگر صادر می کنند که بعضی از این بحران ها در جهان بیرونی

و واقعی است و بعضی دیگر بحران های درونی است که به مراتب شدیدتر، پیچیده تر و فاجعه آمیز تر است؛

مانند بحران هویتی، بحران معنویت، بحران ارزش ها، بحران در انتخاب هدف، بحران در کلّیّت خویش، بحران در معرفت دینی، بحران در آیین اخلاق و آداب اسلامی و…

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

از همه ی این بحران ها مصیبت بارتر که بنیان درون و بیرون آدمی را از هم

گسسته و او را به تباهی کشانیده، همان بحران در “تربیت دینی” در قالب حس مذهبی و نیاز خداجویی اوست. بحرانی که وحدت درونی او را به تفرقه و تشتّت کشانده و دل او را به اضطراب دائمی مبتلا ساخته و باعث گم گشتگی انسان از آیین حنیف و فطرت الهی شده است.

تنها راه فرار از این بحران ها و بن بست ها روی آوردن عمیق و عاشقانه

به خویشتن خویش و فطرت اصلی و ازلی است. یعنی روی آوردن به همان کلّیّت و وحدتی که آدمی در آن شکل گرفته است. در حالی که شرایط کنونی از انسان فقط قطعاتی از پاره های انسانی به جای مانده است؛ انسانی که از جامعیّت، سیّال بودن و کلّیّت خویش خارج گشته است.

در حال حاضر انسان “دین” را که وحدت بخش ابعاد پراکنده و متفرق

زندگی بشر می باشد، از دست داده است و بینش الهی را که افق حیات را از ازل تا ا بد در برابر او می گشاید، رها ساخته و به بینش تنگ نظرانه ی علم جزم اندیش بسنده کرده و تراکم اطلاعات بیرونی را جایگزین تحول معرفت بیرونی نموده است.

امروزه فرهنگ بشریت سطحی و دانش او خطرناک شده است؛ زیرا از لحاظ تکنیک و صنعت پیشرفت نموده و از نظر معنا و هدف به غایت فقیر و ضعیف گشته است و هم چنین یکپارچگی، وحدت و تعادل روانی انسان که از ایمان الهی، شوق دینی و احساس عرفانی بر می خاست، از میان رفته است.

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

تفاوت عظیمی است میان انسانی که دین ندارد و انسانی که دین خود را گم کرده یا آن را درک نکرده است. اقوام فراوانی هستند که دین دارند اما آن را

گم کرده و از آن غافل مانده اند، انسان دین گم کرده یا غافل شده ی از آن در واقع هویت بشری و الهی خویش را گم کرده است؛ به همین د لیل نه تنها از طبیعت و از خدا گسسته، بلکه از خود نیز گسسته است.

زیرا وقتی کسی خدا را نمی شناسد، چگونه می تواند خود را بشناسد؟ و چون خود را نمی

شناسد، چگونه می تواند دیگران را بشناسد؟ و بر همین اساس است که امام علی (ع) می فرمایند: “مَعرِفَهُ النَّفسِ أنفَعُ المَعارِفِ” “شناخت خود،

سودمندترین شناخت هاست”. و یا در جای دیگر امام باقر (ع) می فرمایند: “و لا مَعرِفَهَ کَمَعرِفَتِکَ بِنَفسِکَ” “هیچ شناختی همچون شناخت وجود خود نیست”.

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

بنابراین وضعیت تعلیم و تربیت در جا معه ی معاصر نیز به این گرفتاری بیشتر دامن زده است و تنها تکیه گاهی که ممکن است این وضع را تعدیل بخشد و امیدی تازه در روح نسل آینده بدمد، روی آوردن مجدد بشریت به مسائل اخلاقی، ارزشی، معنوی، دینی و بازگشت به جایگاه خلیفه اللهی انسان در کره زمین است.

یکی از چیزهایی که انسان آن را گم کرده یا ازآن غافل شده این است که بازسازی کرامت مقام الهی او و شرافت وجدانش مستلزم بازگشت به اخلاقیات و ارزش های الهی است. زیرا با نگاهی به تاریخ گذشته و تاریخ تکامل بشریت

مشخص می شود که بزرگان، اندیشمندان و برجستگان تاریخ که واجد جاودانگی در اثر گذاری های تربیتی خود بر نسل های بعدی شده اند، کسانی بوده اند که به این ارزش ها تأسّی جسته و همه ی این بزرگی ها مرهون تربیت دینی آنان بوده است.

امّا در جامعه ای که ما در آن زندگی می کنیم در فضایی از ارزش های دینی

و شعائر مذهبی قرار گرفته و تمام تلاش و کوشش دستگاه تعلیم و تربیت کشور نیز معطوف به تقدّم پرورش دینی بر دیگر امور است و قرار بر این است که این فرهنگ و معارف دینی از این وادی به سراسرِ جهان عرضه شود و

این جامعه، الگو و اسوه ای حسنه برای دیگر جوامع باشد. علی رغم همه ی

تلاش های اندیشمندان تعلیم و تربیت بعد از انقلاب اسلامی مسأله اساسی

این جاست که آیا گرایش های دینی و باورهای درونی افراد نسبت به دین، آن گونه که اهداف مقدس مسئولان ایجاب می کند رو به افزایش است یا بر عکس ممکن است روندی خلاف انتظار داشته باشد؟

مثلاً در بخش تعلیم و تربیت دانش آموزان با همه ی تغییرات محتوایی

در کتاب های درسی و پررنگ نمودن شعائر مذهبی در مدارس و تقویت آموزش های دینی و قرآنی و ترویج همه جانبه ی آن در فضای درون و برون مدرسه، آیا گرایش های دینی دانش آموزان افزایش یافته است؟ آیا دینی کردن دانش آموزان به دینی شدن آن ها منجر شده است؟

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

روش هایی که برای تربیت دینی دانش آموزان به کار گرفته شده تا

چه اندازه مورد پژوهش قرار گرفته است؟ آیا این روش ها باعث رغبت دانش آموزان به ارزش های دینی می شود یا نتیجه ی عکس را به دنبال دارد؟

این سؤالات و صدها سؤال دیگر، دل مشغولی همه ی دردمندان دین داری است که خواهان حاکمیت قلبی و درونی و باطنی ارزش های دینی در عمق وجود افراد جامعه مخصوصاً نسل آینده، همان دانش آموزان عزیز امروز می باشد.

پاسخ پژوهشی به این سؤالات روشن کننده ی افق آینده ی نظام تعلیم و تربیت کشور جهت رسیدن به روش های بنیادین و کار آمد تربیت دینی می باشد که در این تحقیق سعی شده است براساس فرضیاتی در قالب آیات شریفه ی قرآن و احادیث و روایات معصومین (ع)، به میزان دستیا بی به

سؤالات فوق در جهت رسیدن به هدف والای تربیت دینی پرداخته شود و میزان تأثیر پذیری دانش آموزان از کتاب های دین و زندگی مطالعه شود.

کلیات تحقیق
بیان مسأله

باتوجه به این مطلب که دین رسمی کشور ما اسلام و مذهبش شیعه می باشد

از یک جهت و ضرورت تربیت دینی افراد کشور- که در این تحقیق از آنان با عنوان دا نش آموزان یاد می گردد- بنده را برآن داشت که به بررسی تناسب محتوای کتاب دین و زندگی با نیاز دانش آموزان که یکی از مسائل مهم و

حیاتی آموزش و پرورش می باشد، بپردازم. لازمه چنین کاری، مطالعه میدا نی به صورت طرح پرسش در قالب فرم نظر سنجی و وجود جامعه آماری است تا میزان پیشرفت- و احتمالاً نواقص- کار مشخص شود.

این تحقیق مقارن با طرح تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش است که

اهمیت آن را دو چندان می کند. از مهمترین اهداف آموزش و پرورش و آموزش

عالی، آموزش مسائل دینی و تربیت دینی در جامعه می باشد. و برای تحقق این اهداف بایستی مطالب مرتبط را در کتب دین و زندگی گنجاند. که به موجب این کار، هم سطح دینی افراد بالا رفته و هم به رشد شخصیتی و عاطفی دست می یابند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر ساختار سیاسی، اصلاحاتی نیز در حوزه فرهنگی صورت پذیرفت. در طول این سال ها اقدامات فراو انی در زمینه نشر و ترویج آموزه های دینی در مدارس و دانشگاه ها به عمل آمد، اما

مسئله اساسی این است که آیا تأثیر داشته است یا نه؟ اگر پاسخ مثبت است،

به چه میزان؟ و اگر منفی است، اشکال کار کجاست؟ با توجه به این نکته که جامعه امروز با مسئله تهاجم فرهنگی مواجه می باشد، سیاست نظام و

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

مسئولان کشور در جهت رفع این معضل فرهنگی و بهبود آن ها در مدارس از طریق دروس کتاب دین و زندگی است. پس چرا این توجه و اهمیت قائل شدن باز هم در جذب حداکثر دا نش آموزان به این درس موفق نبوده و تأثیر لازم را در رفتار دانش آموزان نداشته است؟ پژوهش پیش رو به بررسی این مهم می پردازد.
اهداف تحقیق
الف) هدف کلّی:

هدف اصلی از ا نجام تحقیق، “بررسی تنا سب محتوای کتاب دین و زندگی (۱) با نیاز د انش آموزان شهر تهران” می باشد.

ب) هدف های ویژه:
– بررسی ارتباط آموزش محتوای کتاب دین وزندگی (۱) و میزان اثر گذاری تربیت دینی این کتاب میان فراگیران.
– بررسی میزان سودمندی و ایجاد علاقمندی و معطوف کردن توجه فراگیران به محتوای کتاب از نظر فراگیران.

– بررسی میزان پاسخگویی محتوای کتاب دین و زندگی (۱) به نیازمندی های اساسی فراگیران.
– بررسی میزان انطباق آموزه های کتاب دین و زندگی (۱) با نیازهای تربیتی فراگیران.
اهمیت موضوع

این تحقیق از چند جهت حائز اهمیت است:
انجام تحقیق میدانی بوده و اساس تدوین آن پرسشنامه ای است که جامعه آماری ا ش در یک مقطع تحصیلی بوده و از نظر سن و سطح فکر اختلاف محسوسی ندارند.

جامعه آماری (دانش آموزان منتخب) درس مورد تحقیق را با موفقیت گذرانده و با آموزه ها و مطالب مطرح شده در آن آشنایی کامل دارند.
میدان تحقیق د انش آموزان پسر و دختر سال اول دبیرستان (مقطع متوسطه) می باشد.

تناسب میان محتوای این کتاب با نیازهای دا نش آموزان پسر و دختر صورت می گیرد.

بررسی میزان تناسب محتوای کتاب در بین دختران و پسران در رشته های علوم انسانی، تجربی، ریاضی و فنی و حرفه ای صورت می گیرد.
پیشینه علمی تحقیق

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

از دغدغه های اساسی دبیران مقطع متوسطه در وزارت آموزش وپرورش، ایجاد ارتباط مؤثر میان دانش آموزان و درس دین و زندگی است. که در تدریس این کتاب چالش هایی فراروی مدرسان وجود دارد که توسط نهاد های ذیصلاح در وزارت علوم، حوزه ها و وزارت آموزش و پرورش مورد بررسی و واکاوی

قرار گرفته تا نقاط مثبت کار تقویت و نقاط ضعف آن اصلاح و برطرف گردد. مقالات و مطالعات انجام گرفته در این زمینه صورت گرفته که در ذیل به چند پایان نامه مرتبط با موضوع اشاره می گردد:

شاکری، محمد رضا؛ بررسی تأثیر آموزه های قرآنی کتاب دین و زندگی۳ بر تربیت دینی دانش-آموزان پیش دانشگاهی شهرستان نیشابور، استاد راهنما دکتر غضنفری، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم و فنون قرائت قرآن تهران ۱٫

یعقوبی، حسن؛ بررسی میزان تأثیر آموزه های کتاب دین و زندگی سال دوم دبیرستان بر رفتار دانش آموزان شهرستان سبزوار، استاد راهنما دکتر متقی زاده، دا نشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم و فنون قرائت قرآن تهران ۱۳٫

نیکو بخت، محمد رضا؛ بررسی و نقد متون کتاب های درسی عربی متوسطه و پیش دانشگاهی و تأثیر این متون در آموزش زبان عربی، استاد راهنما دکتر عیسی متقی زاده، دانشگاه تربیت مدرس ۱٫

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

باریکانی، زهرا؛ تبیین هویت دینی دا نش آموزان و بررسی ارتباط آن با محتوای کتب دینی، استاد راهنما دکتر محمد رضا شرفی، دانشگاه تهران ۵٫
خیری کوکیائی، ابراهیم؛ بررسی میزان تناسب محتوای کتاب دین و زندگی سال دوم متوسطه با نیازهای روانی و معنوی دانش آموزان از دیدگاه دبیران دینی و قرآن شهر ارومیه، استاد راهنما رضا محمودی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرند ۱۳

غلام حسین پورکامی، قاسم؛ بررسی نقش آموزه های دینی در پیشگیری از انحرافات اجتماعی و اخلاقی دانش آموزان دوره ی متوسطه در منطقه ی بندپی غربی، استاد راهنما حسن شهرکی پور، تهران ۱٫

غنمی، منظر؛ بررسی عوامل تسهیل کننده و بازدارنده در جذب دانش آموزان مدارس متوسطه به ارزش های دینی در شهرستان تنکابن، استاد راهنما ناصره مولانا، دانشگاه آزاد اسلامی (تهران مرکزی) ۱٫

محمدی مجد، اعظم؛ بررسی وضعیت تربیت دینی دختران در دبیرستان های دولتی دخترانه شهر تهران، استاد راهنما علی قائمی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی ۱٫

جوادی پور، فرزانه؛ مطالعه میزان تحقق اهداف درس دین وزندگی

در رفتارهای دا نش آموزان پایه سوم دبیرستان در منطقه ۵ آموزش و

پرورش شهر تهران (از دیدگاه دبیران و دانش آموزان) اساتید راهنما عیسی ابراهیم زاده، مهران فرج اللهی، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران

نقیبی، شیما؛ مطالعه وضعیت دین داری و عوامل مرتبط با آن در بین

دانش آموزان دبیرستان های دخترانه ی شهر کرمان، استاد راهنما علیرضا منظری توکلی، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران ۱٫

بنی علی، علیرضا؛ واکاوی تطبیقی برخی از اصول و روش های تربیتی

در المُحجّه البَیضاء و در کتاب های دین و زندگی دوره متوسطه، استاد راهنما عبدالحمید رضوی، دا نشگاه پیام نور، تهران ۱۳

خیرآبادی، خدیجه؛ بررسی تناسب محتوای کتاب دین و زندگی سال

اول متوسطه با نیازهای روانی- اجتماعی دانش آموزان از دیدگاه دبیران دینی و قرآن شهر تهران، استاد راهنما علیرضا عصاره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران ۱۳٫

موسی زاده فتیدهی، علی؛ عوامل مؤثر در موفقیت دبیران دروس دینی و قرآن در تدریس دانش-آموزان پسر دوره ی متوسطه استان قم، استاد راهنما منصور تولیتی، دانشگاه آزاد اسلامی (تهران مرکزی) تهران ۱

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

فتحی، مصطفی؛ بررسی عوامل آسیب زای تربیت دینی دانش آموزان دبیرستان ها از دیدگاه مدیران، دبیران و مشاوران مدارس متوسطه ی شهر اصفهان، استاد راهنما ابراهیم میر شاه جعفری، خوراسگان ۱۳

وحیدپور، نسیم؛ بررسی راه های تقویت مبانی اسلامی از دیدگاه مدیران،

معاونان و معلمان مدارس متوسطه ی دخترانه ی شهر تهران، استاد راهنما ناصره مولانا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی تهران .

مجاور، زهرا؛ بررسی راه های ایجاد انگیزش و ترغیب دانش آموزان به مطالعه

ی قرآن و نهج البلاغه از منظر معلمان دینی دوره ی متوسطه در شهر تهران، استاد راهنما حسن شهرکی پور، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران ۸

ترکی نژاد مهربانی، مرضیه؛ بررسی پاره ای از عوامل مؤثر بر انجام فرائض دینی و روش های ایجاد انگیزه از دیدگاه دانش آموزان دوره ی متوسطه شهرستان های استان تهران، استاد راهنما ناصره مولانا، دانشگاه آزاد اسلامی (تهران مرکزی) ۶٫

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

جعفری، علی اصغر؛ رابطه بین نحوه سازماندهی محتوای دین و زندگی اول دوره ی متوسطه با اصول سازماندهی محتوا در شهر قزوین، استاد راهنما داود حسین زاده، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی ۱۳۸

برجعلی، محمود؛ رابطه ی بین ویژگی های شخصیتی نوجوانان و نظام ارزشی آن ها با تأکید بر ارزش مذهبی و عمل به باورهای دینی، استاد راهنما حسن احدی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن ۱۳

نصیری، محمود؛ تدوین و هنجاریابی پرسشنامه ی نگرش مذهبی دانش آموزان دبیرستان های شهرستان آمل، استاد راهنما حیدر علی هومن، دا نشگاه آزاد اسلامی (تهران مرکزی) ۱٫

مزینانی، مریم؛ میزان تأثیر پذیری دانش آموزان دختر دوره ی دبیرستان منطقه ی ۱تهران از فرهنگ بیگانه در زمینه ی مُد، آرایش و موسیقی، استاد راهنما احمد پیشه ور، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی ۱٫
محمد خشت جین، غلامرضا؛ بررسی تفاوت ارزش های پسران سوم دبیرستان با ارزش های پدرانشان در منطقه ی ۳ و ۱۵ تهران، استاد راهنما علیرضا عصاره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی .

ثنایی نیک، محمود؛ بررسی تأثیر فعالیت های فوق برنامه بر افزایش، آگاهی های علمی،

اجتماعی، سیاسی و دینی دانش آموزان پسر دبیرستان های شهرستان های دماوند، استاد راهنما غلامعلی سرمد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن۱۳
صفایی پور، منصور؛ آسیب شناسی تربیت دینی از دیدگاه مدیران مدارس راهنمایی شهر تهران،

استاد راهنما اکبر رهنما، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی ۱٫

حسین زاده جلودار، نورعلی؛ ارزیابی اثر بخشی برنامه ی درس دین و زندگی

۱ با توجه به سطوح نگرش، دانش و مهارت از دیدگاه معلمان دبیرستان های شهرستان بابل، استاد راهنما فرشته کردستانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی ۹٫

هدایتی، محمدرضا؛ بررسی میزان آشنایی عملی دبیران متوسطه ی شهر همدان

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

با روش های تربیت اسلامی، استاد راهنما اکبر رهنما، دانشگاه آزاد اسلامی (تهران مرکزی) ۱۴٫
سؤالات تحقیق
چه تناسبی میان محتوای کتاب دین و زندگی سال اول دبیرستان و نیازهای دینی دانش آموزان وجود دارد؟

مطالب مطرح شده در کتاب دین و زندگی سال اول دبیرستان تا چه اندازه در پاسخ گویی نیازهای اساسی دانش آموزان موفق بوده است؟
طرح این مطالب تا چه اندازه بر اندیشه، اخلاق و اعمال آنان مؤثر بوده است؟
فرضیه های کلی تحقیق

بخش ها و فصول پایان نامه براساس سه فرضیه کلی، طراحی و اجرا خواهد شد که این سه فرضیه اساس تحقیق پیش رو می باشد. علاوه بر این تمامی سؤالات پرسشنامه نیز بر همین اساس طراحی و مورد پرسش واقع خواهد شد. (قابل ذکر است که فرضیه های ذیل ممکن است در بررسی های حین کار تغییر یابند).

این فرضیه ها عبارتند از:

میان محتوای کتاب دین و زندگی سال اول دبیرستان و نیازهای دانش آموزان رابطه مستقیم و بیشتر تناسب وجود دارد.
مطالب مطرح شده در کتاب دین و زندگی تا اندازه زیادی در پاسخ گویی نیازهای اساسی دانش-آموزان موفق بوده است.
طرح مطالب دین وزندگی تا اندازه زیادی بر اندیشه، اخلاق و اعمال دانش آموزان مؤثر بوده است.

ضرورت انجام تحقیق
طبیعی است که طراحی و اجرای هر برنامه ای که ساخته و پرداخته ی دست افراد غیر معصومِ بشری می باشد،

دارای نقاط ضعف و قوت بوده که با گذشت زمان و تغییر شرایط زمانی و مکانی، نمودار شده و مسئولین مربوطه باید با انجام تحقیقات و بررسی های لازم درصدد رفع و اصلاح آن برآیند. از جمله ی این برنامه ها، محتوای کتب دین و زندگی در مقطع متوسطه می باشد.
از یک طرف ضرورت تربیت دینی افراد و تحقق و ایجاد یک…………………………………

فصل اول: تعاریف و مفاهیم بنیادین

مقدّمه
تربیت یکی از مهمترین ابعاد تشکیل دهنده ی بزرگترین سازمان تعلیم و تربیت کشور می باشد؛ از سوی دیگر تربیت به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی فرهنگ و تمدن بشری است که همیشه پیوندی ناگسستنی با دین دارد. این امر سبب شده است که به آن به عنوان پرورش بعد معنوی و تربیت دینی

نگاه ویژه ای در جوامع آموزشی و دانشگاه ها ایجاد شود. این نگاه باید جامع الاطراف باشدکه شامل تمام ابعاد و اصول تربیتی شود و یکی از ابعاد و اجزای آن بعد دینی است.

۱-۱- واژه شناسی
بخش اول فصل را به تعریف مفاهیم کلیدی پایان نامه اختصاص می دهیم. ابتدا تعریف لغوی واژگان، سپس تعریف اصطلاحی آنان آورده می شود.
۱-۱-۱- تعریف لغوی تربیت
مفهوم واژه ی تربیت بر پرورش دادن استعدادهای انسانی، یعنی فراهم کردن زمینه ی رشد استعدادهای آدمی دلالت می کند. این واژه از ریشه(( ربو))که به باب تفعیل رفته است، به معنای زیادت و فزونی و رشد و برآمدن گرفته شده است؛ وهمه ی کاربردهای گوناگون از این ریشه، همین معنا را در

بردارد. ((ربو)) نفس عمیق و بلند را گویند که موجب برآمدن سینه است. ((ربوه)) یعنی سرزمین بلند و مرتفع. ((رابیه)) نیز به همین معناست. و ((ربا)) یعنی افزون شد و نمو کرد که در اصطلاح شرع مخصوص به افزون شدن سرمایه با غیر از سود شرعی است. ((اربیتان)) دو قسمت گوشت بن ران

درقسمت کشاله ران را گویند که بالا می آید. ((اربی علیه)) یعنی بر او اشراف و احاطه یافت. ((ربیت الوالد فربا)) یعنی فرزند را تربیت کردم و ا و رشد کرد.
در قرآن کریم همین معنا یعنی بزرگ کردن در مفهوم رشد جسمی آمده است:

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

((وَ قُل رَّبّ‏ِ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانىِ صَغِیراً))؛ اسراء/۲۴ و بگو: “پروردگارا، آن دو را رحمت کن چنان که مرا درخُردی پروردند” .”قَالَ أَ لَمْ نُرَبِّکَ فِینَا وَلِیدًا وَ لَبِثْتَ فِینَا مِنْ عُمُرِکَ سِنِین” ؛ شعراء/۱۸ “[فرعون‏] گفت: آیا تو را از کودکى در میان خود نپروردیم و سالیانى چند از عمرت را پیش ما نماند “.

بنابراین واژه ی ((تربیت)) با توجه به ریشه ی آن به معنی فراهم آوردن موجبات فزونی و پرورش است و از این رو به معنی تغذیه ی طفل به کار می رود. اما علاوه بر این تربیت به معنای ((تهذیب)) نیز استعمال شده که به معنی زدودن خصوصیات ناپسند اخلاقی است. گویا در این استعمال نظر بر این بوده است که تهذیب اخلاقی، مایه ی فزونی مقام و سرشت معنوی است؛ از این حیث می توان تهذیب را تربیت دانست.

راغب اصفهانی می نویسد: ((رَبّیتُ)) تربیت کردم از واژه ((ربو)) است و گفته اند اصلش از مضاعف یعنی ((رَبَّ ؛رَبَبَ)) بوده است که یک حرف آن برای تخفیف در لفظ به حرف (ی) تبدیل شده است؛ مانند ((تظننت)) که ((تظنیت)) شده است.
از فرهنگ های لغت چنین بر می آید که تربیت دارای سه ریشه می باشد:
رَبا، یربوُ، رَبِیَ، یَربَیُ،ر َبَّ، یَربُّ.

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

اگر تربیت را از (ربا، یربو) بد انیم، معنایش افزودن، پروراندن، برکشیدن، برآوردن، رویانیدن، تغذیه است.
و اگر تربیت برگرفته از (رَبِیَ، یَربَیُ) باشد، به معنای رشد کردن و برآمدن و قد کشیدن و بلند شدن می باشد.

همچنین تربیت از ریشه ی(ربَّ، یَربُّ) در معانی زیر آمده است: پروردن، سرپرستی و رهبری کردن، رساندن به فرجام، نیکو کردن، به تعالی و کمال رساندن، ارزنده ساختن، از افراط و تفریط درآوردن و به اعتدال بردن، استوار و متین کردن، و در نهایت اگر در مورد انسان به کار رود، جامع ترین معنایش فرهیختن ا نسان می باشد.

لغویان تربیت را بیشتر با ریشه ی (ربَّ، یَربُّ) تعریف کرده اند؛ به عنوان مثال راغب اصفهانی تربیت را، ایجاد کردن حالتی پس از حالت دیگر در چیزی تا به حد نهایی و تام کمال خود برسد.

بیضاوی در تفسیر سوره ی حمد، تربیت را به کمال رساندن و ارزنده ساختن اندک ا ندک هر چیزی دانسته است. برخی دیگر از اهل لغت، رب و تربیت را از یک ریشه دانسته اند و معتقدند معنای اساسی رب، همان تربیت است.

۱-۱-۲- تعریف اصطلاحی تربیت

((ربّ)) به معنای مالک ،خالق، صاحب، مدبّر، مربّی، قیّم، سرور و منعّم است و نیز اصلاح کننده-ی هر چیزی را ((ربّ)) گویند. بنابراین ((ربّ)) به معنای مالک و مدبّر و تربیت کننده است.
راغب اصفهانی می نویسد: ((ربّ)) در اصل به معنای تربیت و پرورش است؛ یعنی ایجاد کردن حالتی پس از حالت دیگر در چیزی تا به حد نهایی و تام و کمال ……………………………

تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی سال دهم

– روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات
روش تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. در سطح توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و سایرآماره ها استفاده شده است و در بخش استنباطی از آزمون های آماری مناسب استفاده شده است .

با توجه به نحوه ی سنجش سؤالات و نیز حجم نمونه به کار گرفته شده در این تحقیق به منظور بررسی فرضیات پژوهش از آزمون t ـ تک نمونه ای

استفاده خواهد شد. در این آزمون که برای بررسی برابری میانگین یک جامعه با یک عدد یعنی آزمون مورد استفاده قرار می گیرد. از آماره ی استفاده می

شود، اگر مقدار قدر مطلق این آماره از داده شده در جدول آزمون t بزرگتر بود فرض را رد می کنیم و در غیر این صورت فرض صفر آماری پذیرفته می گردد.

در این پژوهش بجای مقایسه آماره آزمون t با مقدار داده شده در جدول t از متغیری به نام سطح معنی داری استفاده می شود، در صورتی که سطح

معنی داری بدست آمده از تحلیل داده ها از میزان خطای مجاز ۰۵/۰ کوچک تر باشد، فرض صفر آماری را رد می نمائیم و در غیر این صورت فرض صفر آماری پذیرفته می گردد . لازم به ذکر است کلیه مراحل تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار spss ورژن ۲۱ انجام شده است .

انواع روش های تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، با توجه به نوع تحقیق،