توضیحات

طرح راه اندازی موزه شهر دماوند

در این مجال به کار مطالعه و تدوین آثار و مجموعه های قابل طرح در موزه پرداخته شده ، ناگفته نماند که بدین لحاظ سعی شده بیشتر به مباحث نظری ایجاد یک موزه شهر و حکمت و فوائد وجود آن در یک شهر می پردازیم .

تشکیل مجموعه ی موزه در سه مرحله انجام می گیرد :

۱- برنامه ریزی ، ۲- گرد آوری و غنی سازی ، ۳- مدیریت و راهبری مجموعه .[۱]

در طرح مورد نظر (طرح احداث موزه شهر دماوند) ، برنامه ریزی مفصل مجموعه انجام شده است ، به دو مرحله ی گردآوری و غنی سازی ، و مدیریت و راهبری مجموعه نیز بصورت کلی بیان شده است ، چراکه تنها در صورت وجود یک موزه می توان به خرید یا گردآوری برخی اشیاء یا مجموعه ها پرداخت و آن را راهبری کرد ولی در حد ممکن مباحث مربوط به این بخش پیش بینی و پاسخگویی شده است .

یک موزه در درجه ی اول در خدمت جامعه ی خود است و موزه ای با عنوان موزه ی شهر دماوند باید در ابتدا رغبت شهروندان خود را به بازدید برانگیزد ، در غیر اینصورت به موزه ای ایستا تبدیل می شود که در برابر نیازها و فعالیتها ی فرهنگی و آموزشی شهر خود تسلیم شده است .

ناگفته پیداست که پرداختن به مباحث تئوری همراه با توصیف عملی کار ملموس شده و این هر دو با هم است که یک موزه کامل را تشکیل داده و حامل پیام موزه به بازدیدکنندگان می شود .

در این مبحث شرایط ایده آل برای تأسیس یک موزه در نظر گرفته شده است ، چه بسیارند موزه های مهم و مطرح ایران که فاقد بخشی از این امکانات یا تأسیسات خاص هستند و عملکرد مطلوب و مورد نیاز را در جامعه ی مورد نظر ندارد ، چنانچه به بخش موزه اولوژی توجهی نشود بعد از مدت زمان کوتاهی مجموعه ی موزه ، به مجموعه ای از اشیاء تبدیل می شود که بی هدف در مکان موزه قرار گرفته اند و تنها وجه مشترک آنها نگهداری این آثار در یک مکان واحد است .

۱۶۲صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع دارد قیمت:۹۹۰۰۰ تومان

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

فهرست مطالب :

مقدمه

فصل اول

• ·        چیستی موزه  
• ·        تعریف جامع ایکوم از موزه      
• ·        تاریخچه موزه در ایران    
• ·        وظایف موزه در گذشته                                                                                            
• ·        وظایف موزه در امروز                                                                                               
• ·        کارکرد موزه         
• ·        موزه های شهری
• ·        لزوم احداث موزه در شهر دماوند

فصل دوم

• ·        نام دماوند
• ·        دماوند شهر و کوه اسطوره ای
• ·        موقعیت جغرافیایی شهرستان دماوند
• ·        جغرافیای سیاسی شهرستان دماوند
• o       بخش مرکزی
• o       بخش رودهن    
• ·        مراکز فرهنگی شهرستان دماوند
• ·        جاذبه های تاریخی و طبیعی شهرستان دماوند
• ·        تاریخ دماوند
• o       دماوند در دوران ماد و هخامنشی
• o       دماوند در دوران اشکانیان و ساسانیان
• ·        فهرست بناها و محوطه های  فرهنگی – تاریخی شهرستان دماوند
• ·        اشیاء بدست آمده از حفاری ها باستان شناسی در دماوند
• ·        گویش دماوندی
• ·        گویش دماوندی
• ·        آداب و رسوم مردم دماوند
• ·        روز دماوند و جشن تیرگان
• ·        مفاخر دماوند در گذر تاریخ
• o       رجال دینی
• o       رجال ادبی
• o       هنرمندان
• ·        مفاخر معاصر شهرستان دماوند
• o       افراد اهل قلم دماوند
• ·        سیمای محیط زیست انسانی شهرستان دماوند
• o       صنایع مستقر در شهرستان دماوند
• o       زراعت و باغداری
• ·        تصویر عمومی از سیمای محیط زیست طبیعی شهرستان دماوند
• o          اقلیم منطقه دماوند
• o          تنوع گونه های گیاهی و جانوری منطقه دماوند
• o          تاریخچه استفاده انسان از گیاهان دارویی
• o       گیاهان دارویی دماوند
• ·        تاریخچه روابط انسان با حیات وحش
• o       گونه های جانوری حوزه دماوند
• §        الف- پستانداران
• §     ب- پرندگان
• §  ج- دوزیستان
• §  د- ماهیان رودخانه حبله
• ·        محـافظـت از محـیط زیـست

فصل سوم

• ·        موزه شهر دماوند
• ·        اهمیت احداث موزه در شهر دماوند
• ·        اهداف موزه شهر دماوند
• ·        مخاطبان موزه شهر دماوند                                                                                     
• ·        مجموعه های موزه شهر دماوند                                                                                
• ·        ساختار فیزیکی موزه                                                                                        
• o       الف- محل موزه شهر دماوند
• o       ب- ساختمان موزه شهر دماوند
• o       ج- تالارها
• o       د- معماری داخلی موزه شهر دماوند
• ·        نمایش مجموعه ها در موزه شهر دماوند
• ·        چگونگی تأثیرگذاری ارزشهای فرهنگی روی بازدیدکننده
• ·        عملکردهای موزه شهر دماوند
• ·        خدمات موزه شهر دماوند
• o       الف- خدمات اجتماعی موزه شهر دماوند
• o       ب- خدمات فرهنگی موزه شهر دماوند

چیستی موزه:

موزه نامی کهن است که از اندیشه های باستان به یادگار مانده است . بررسی ریشه و مشتقات باستانی این واژه باستانی از مفاهیم بسیاری پرده برمی دارد .

موزه واژه ای هند و اروپایی از تبار هلنی است . صورت هلنی آن تو-موسیون (To-Mouseion) یا موسیون (Mouseion) است . موزه در عصر کلاسیک که به معنای حقیقی خود بود ، به نیایشگاه یا پرستشگاه موسها یا موزها می شد . بنابراین تو-  موسیون یعنی پرستشگاه موسها یا درست تر ، معبدی که منسوب و متعلق به موزها بود .[۱] (موزه دیروز امروز فردا ص ۴۱) موزها الهه های هنر و صنایع در اساطیر یونان باستان بودند .[۲] (موزه داری ص۳)

در حوالی دهه ی ۱۲۹۰ ه.ق کلمه ی “موزه” از زبان فرانسه به زبان فارسی راه یافت .[۳] (موزه داری ص۳)

تعریف جامع ایکوم از موزه :

جامعترین تعریف موزه را ایکوم (شورای بین المللی موزه) در بند ۳ و ۴ اساسنامه خود چنین ارائه داده است : “موزه مؤسسه ای است دائمی و بدون اهداف مادی که درهای آن به روی همگان گشوده است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند . هدف موزه ها تحقیق در آثار و شواهد بر جای مانده انسان و محیط زیست او ، گردآوری ، حفظ و بهره وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار ، بویژه به نمایش گذاردن آنها به منظور بررسی و بهره وری معنوی است .”

علاوه بر این ایکوم موارد مشروحه ی زیر را نیز مشمول تعریف یاد شده تشخیص می دهد :

۱-     مؤسسات حفظ و نگهداری و تالارهای نمایشی که پیوسته به و سیله کتابخانه ها و مراکز بایگانی نگاهداری و تأمین می شوند .

۲-     اماکن و آثار باستانی ، طبیعی ، مردم شناسی ، و تاریخی ای که به علت فعالیت در زمینه های گردآوری ، حفظ و نگهداری و نمایش آثار باستانی دارای اهمیت می باشند .

۳-     مؤسساتی از قبیل باغ های حیوان شناسی و گیاه شناسی و نمایشگاه جانوران زمینی و موجودات آبزی و . . . که نمایشگر نمونه های موجودات زنده می با شند .

۴-     ذخایر طبیعی .

۵-     مراکز علمی و نمایشگاه های فضایی .[۴]

تاریخچه ی موزه در ایران :

وظایف موزه ها در گذشته:

اماکن به اصطلاح موزه ه ای در دیروز (اماکن مذهبی- اعتقادی) نگهداری نشانه های رمزگونه ی اصلی مرتبط با حیات انسان ها را ، که در حقیقت حافظه ی خاطره های ازلی بودند ، به عهده داشتند و نهادهای مذکور وظیفه ی یادآوری حقیقت و تذکر ارزش ها را به آدمیان بر عهده داشتند ؛ عمل موزه داری و تفکر موزه ای ناخود آگاهانه و بدون شناخت و تسلط تحلیلی – عقلانی بر موضوع صورت می گرفته است .[۵] (موزه دیروز امروز فردا ص ۵۹

وظایف موزه ها در امروز :

موزه در حال حاضر جدا از این دوران و ماهیت آن نیست ، بلکه برآمده از آن و وابسته به ویژگی های آن است .[۶] ( موزه دیروز امروز فردا ص۶۳) چون امروز – در معادل دورانی خود – روزگاری سر تا سر تغییر و تبدیل است ، تعریف ها نیز ثابت و برای مفهومی کلی جامع نیست تا بتوان آن را مرجع قرار داد ، آن هم برای پدیده ای چون موزه که چندگانه شده است .[۷](موزه دیروز امروز فردا ص۶۳)

هم اکنون از وظایف یک موزه ی کاملاً مجهز این است که مطالب مورد نیاز هر بازدید کننده ای را فراهم آورد . این مطالب باید شامل آگاهی های بدست آمده باشند . در این زمینه کارت پستال ، عکس ، کتاب ، مصور برای کودکان ، کتاب های راهنما با مطالب و تصاویر مناسب به همراه نقشه ها و طرح ها برای بازدیدکنندگان کلی ، و کاتالوگ هایی با شرح جزئیات ، کتب و رساله های تخصصی مناسب برای کارشناسان ضروری است .[۸] (موزه و وظایف آن، دوگلاس. آ. آلن ترجمه: عبدالرحمن اعتصامی صدری ص۴۹)

موزه شهر دماوند نیز مانند هر واحد ، مؤسسه و موزه فرهنگی دیگری لازم است که از خط مشی و سیاست مشخصی برای فعالیت های خود در ارتباط با گروه های اجتماعی و انجمن ها و نیز پذیرش معلولین برخوردار باشد . موزه و مؤسسه باید در تمامی سطوح راه های ارتباطی با اطراف خود ایجاد نماید و بپذیرد که مسئولیت مدیریت میراث فرهنگی و انجام فعالیت های فرهنگی به گونه ای با هدف تسهیل شرایط دسترسی عامه ی مردم به اشیاء و مجموعه ها بر عهده ی اوست .[۹] (موزه ها ش۲۷،ص۵۹ تجربه ی فعالیت در واحد گروه های اجتماعی خاص، دایانا فاینلی، مترجم: رضا مصطفی زادگان صص۵۵تا ۵۹)

کارکرد موزه :

موزه ی امروز وابسته به زمان است و می کوشد تا با گذر از اکنون ، زمان را در مقاطع مختلف دریابد ؛ و در نهایت ، اکنون خود را با تکیه بر همان گذشته ها بسازد . نگرش موزه نگرشی تکاملی است . موزه مفهوم و پدیده ای است که هدف از آن دریافت حرکت تکاملی جهان است .

موزه با رشد روشنگری و رسیدن به مدرنیته نظام و ماهیتش متحول می شود ، از موقعیتی مکانی به پدیده ای مفهومی تبدیل می شود . موزه دیگر فقط ابزار نیست ؛ نگرشی عمیق است که روز به روز عمیق تر می گردد . موزه از سطح میانجیگری میان انسان و شیء دور و پدیده ای می شود که در اندیشه و شرایط نگرش انسان تحول ایجاد می کند .

این جایگاه وضع پیچیده ای برای موزه پدید می آورد ، وضعی که دیگر در آن موزه فقط دارای یک کار ویژه نیست ، بلکه همزمان چند کارکرد دارد . این وضعی استثنایی است که از موزه پدیده ای تعاملی ساخته که هم اثر می گیرد و هم اثر می گذارد .

موزه قالبی چند وجهی است . این پدیده از وجوه مختلف مدرنیته نتیجه می شود ؛ اما این وجوه مختلف در موزه تقاطع می یابند . موزه در ذات خود شامل همه ی ابعاد مدرنیته ، اعم از فرهنگی و علمی و صنعتی و سیاسی است .

موزه هم محصول دوران و عالم جدید است و هم امکانی است برای دریافت عالم جدید .[۱۰] (موزه دیروز امروز فردا صص۱۲و۱۳)

موزه های شهری :

همواره مناسب ترین روش برای طبقه بندی موزه ها بر اساس مجموعه ی موزه می باشد . موضوع مجموعه یا آنکه از چه دیدگاهی به آثار تشکیل دهنده ی آن نگاه شود مبنای این طبقه بندی قرار می گیرد ، زیرا ماهیت آثار و اندیشه های وابسته به آن است که اهداف و فعالیت های موزه را تعیین می کند .

از آنجا که موزه های شهر و یا موزه های منطقه ای و محلی دارای چند مجموعه اند و زمینه ی فعالیت آنها گوناگون می باشد ، در طبقه موزه های عمومی جای می گیرند .

موزه ی منطقه ای بنابر تعریف کمیته ملی ایکوم موزه ای می باشد که فعالیت فرهنگی آن در منطقه ای نسبتاً وسیع است که یک واحد طبیعی ، فرهنگی و اقتصادی یا اجتماعی را تشکیل دهد .[۱۱] (موزه داری نوشین دخت نفیسی ص۳۴)

لزوم احداث موزه شهر دماوند:

همواره نخستین وظیفه یک بنیان گذار موزه این است که روشن سازد ابتکار عمل وی پاسخگوی یک نیاز کلی و آینده مؤسسه اش مورد اطمینان است .[۱۲]

۱-    هویت فرهنگی –  تاریخی شهر دماوند بصورت محسوس و ملموس و شماتیک باید در دسترس عموم مردم دماوند قرار گیرد .

۲-    دماوند به عنوان یکی از شهرهای اطراف تهران که دارای شهرکهای مسکونی متعدد در اطرافش است و بخشی از جمعیت سرریز تهران را در خود جای می دهد ، احداث موزه می تواند در رشد فرهنگی آنها مؤثر باشد .

۳-    نزدیکی شهر دماوند به تهران و داشتن تواناییهای آب و هوایی و گردشگری میتواند به عنوان یکی از شهرهای اقماری تهران بخشی از اوقات فراغت مردم تهران را پر کند .

۴-    داشته های غنی تاریخی – فرهنگی دماوند قابلیت احداث یک موزه وسیع و پر بار را دارا است .

………………………………..

سیمای محیط زیست انسانی شهرستان دماوند :[۱]

محیط زیست در دو بخش قابل مطالعه می باشد : محیط زیست انسانی و محیط زیست طبیعی .

در محیط زیست انسانی بحث های آلودگی آب ، خاک و هوا ، نحوه ی استقرار صنایع خدماتی ، تولیدی- صنعتی و نظارت و پایش بر عملکرد آنها شامل سیستم تصفیه خانه فاضلاب آنها ، دودکش ها و فضای سبز آنها و . . . مطرح می شود .

اصولاً در استقرار صنایع طبق مجموعه قوانین و مقررات (مطابق با کتاب مجموعه قوانین و مقررات محیط زیست) ، صنایع در گروه های الف ، ب ، ج ، د ، ه جای می گیرند که از لحاظ اولویت به ترتیب از نظر استقرار محدودیت فاصله ایجاد می شود .

در حوضه ی آبریز حبله رود و کیلان شامل رودهای دلیچایی و رود دو آب صنایع کمتر استقرار یافته و بیشتر صنایع کشاورزی ، دامداری و معادن استقرار دارند . از مهمترین موضوعات مطرح در استقرار شهرک های صنعتی و مجتمع های تفریحی ، انجام طرح ارزیابی زیست محیطی در منطقه ی موصوف است که باید ارائه گردد . این طرح خود شامل برآورد نوع خاک ، نوع پوشش گیاهی ، نوع اقلیم ، شناخت هیدرولوژی ، شناخت زمین شناسی ، فرسایش خاکی و آبی می باشد .

حوضه ی آبریز سد ماملو که از رودهای تار ، آبعلی ، آه و ایرا تأمین می گردد . در خصوص جلوگیری از آلودگی آب های سطحی و زیر سطحی ، حریم کمی و کیفی رودخانه مطرح شده که می بایست در استقرار و احداث صنایع و منازل مسکونی ، حفر چاه های فاضلاب جاذب و حفر چاه آب آشامیدنی مورد ارزیابی و رعایت قوانین لازم الاجرا مشروط می گردد .

صنایع مستقر در شهرستان دماوند :

• ناحیه صنعتی آیینه ورزان که در ابتدای امر این ناحیه برای واحدهای وابسته به صنایع غذایی و تبدیلی بر پا شد . این پروژه ابتدا زیر نظر جهاد بود ؛ دارای ۲۶ واحد صنعتی در حد کارگاه فعال و ۲۰ واحد غیر فعال ، و سپس با توافقی که بین سازمان صنایع و جهاد شد ، واگذاری ، استعمالات و افزایش ظرفیت زیر نظر سازمان صنایع رفته است .
• شهرک صنعتی دماوند در حال ساخت با ۱۳۰ هکتار مساحت در ناحیه خسروان آیینه ورزان ، در حال کارهای زیربنایی احداث جاده و . . . است .
• شهرک صنعتی خصوصی آریا خودرو در مهرآباد رودهن در حال جاده سازی و زیر سازی است .
• از کارخانه های مهم شهر می توان به آبمعدنی دماوند ، دوغ آبعلی ، نوشیدنی ایرانداد ، شرکت امین شیر ، شرکت دام اصل لار ، لبنیات هموطن را ذکر نمود .[۲]

زراعت و باغداری :

منطقه شمالی محدوده مورد مطالعه منطقه ای کوهستانی است ، ارتفاعات عمدتاَ در بخش های شمالی و اراضی نسبتاَ مسطح و هموار در بخش های میانی و جنوبی استقرار یافته اند .

به طور کلی بر اساس بررسیهای به عمل آمده زراعت گندم و جو ، سیب زمینی ، خیار و کدو ، لوبیا و محصولات دائمی (عمدتاً سیب زردآلو ، قیسی و گردو) مرسوم و متداول است .

به طور کلی اصلی ترین فعالیت های کشاورزی منطقه به ترتیب اولویت ؛ زراعت ، باغداری و دامداری است . فعالیت های اخیر در منطقه شدیداَ از همدیگر متأثرند و بر هم اثر می گذارند . در فعالیت زراعت محصولات صیفی در درجه اول (عمدتاَ سیب زمینی) و در مقام دوم نباتات علوفه ای و نهایتاَ محصولات باغی نظیر سیب ، گردو ، زردآلو و قیسی از نظر صادرات و تهیه خشکبار از منزلت و جایگاه شایان ذکر برخوردار است .[۳]

زنبورداری از دیگر فعالیت های این منطقه است .

تصویر عمومی از سیمای محیط زیست طبیعی شهرستان دماوند :

در بحث محیط طبیعی کنترل ، نظارت ، حفظ و احیاء پوشش گیاهی و جانوری منطقه مد نظر است ، سازمان محیط زیست دارای مناطق چهارگانه ای بوده که به ترتیب اولویت به نام پارک های ملی ، آثار طبیعی ملی ، پناهگاه حیات وحش ، منطقه حفاظت شده می باشد که رأساً تحت مدیریت و حاکمیت محیط زیست می باشد ، از چهار مورد فوق هیچ کدام در شهرستان دماوند نیست ، البته قله دماوند جزء آثار طبیعی ملی است ولی از نظر محل قرارگیری جغرافیای شهرستانی ، جزء حوزه اسحفاظی آمل است .

شکار ممنوع به مدت ۳ تا ۵ سال برای یک منطقه مشخص گردیده که در صورت مدیریت و یا نیاز بیشتر دوباره تمدید می گردد و چنانچه دارای پارامترها و معیارهای مناطق حفاظت شده باشد ارتقاء یافته ، منطقه شکار ممنوع به حفاظت شده تبدیل می گردد .

بر این اساس طرح ایجاد منطقه شکار ممنوع مطرح و به تأیید شورای عالی حفاظت محیط زیست رسیده است .

 منطقه شکار ممنوع کوه سفید ۱۷۴ هزار هکتار بوده و شامل مناطق زره در ، تِمیسیان ، تنگه بولان ، قره قاج ، کوه قوچ ، کیلان و منطقه کوه هاشم ، دره سوسن ، کوه سفید ، سید آباد ، جابان ، سربندان می باشد .

پوشش گیاهی این منطقه مخصوص ناحیه ایران- تورانی است ، گیاهان غالب آن انواع علف شور ، دِرمَنِه ، درختچه گز ، کُما ، باریجه ، آویشن ، اسپند ، گون و در ارتفاعات تک درختان اُرس ، در ارتفاعات کمتر درخت پسته وحشی (بَنِه) می باشد . حیوانات عمده این منطقه قوچ و میش ، کل و بز وحشی ، روباه ، پلنگ و از پرندگان سار گَپِه ، دَلیجه ، انواع عقاب ، دال ، کبک و . . . را می توان نام برد .

معضلات منطقه ی شکار ممنوع سفید کوه : استقرار واحدهای اختیاری (۲۰ واحد فعال) که دارای عناصر سنگین مانند سرب و گالبیم بوده و آلودگی خاک ، هوا و آب را در پی دارد .

اقلیم منطقه دماوند :

در مطالعات منطقه ی دماوند به دو حوضه آبریز دماوند و رودخانه حبله تقسیم می شود . این منطقه از ساخت توپوگرافیک بسیار متحرک و پر انرژی برخوردار است . این ساخت توپوگرافیک پر تحرک در ساخت اقلیم منطقه بازتاب یافته و ساخت اقلیم نیز به سهم خود در رویش طبیعی بخشی از خصلت های خود را آشکار می سازد .

به طور کلی تقسیمات اقلیمی حوزه را می توان فهرستوار ، بصورت زیر خلاصه نمود . تقسیم بندی ارائه شده متکی بر مطالعات گروه اقلیم شناسی می باشد :

·        اقلیم خیلی مرطوب نوع “الف” ؛ بیشتر حاکم بر شیب های مشرف بر دره ها را شامل می شود .

·        اقلیم خیلی مرطوب ارتفاعی نوع “ب” که ارتفاعات فوقانی را پوشش می دهد .

·        اقلیم مرطوب ارتفاعی تقریباً بر محدوده میانبند حاکم است .

·        اقالیم خشک سرد ، نیمه خشک ارتفاعی و مدیترانه ای ارتفاعی دشت های مرتفع بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ متر ار می پوشاند .

·        اقالیم نیمه خشک سرد و شدیداً خشک و سرد ؛ بخش هایی از قسمت های جنوبی حوزه را در بر می گیرند .[۴]

تنوع گونه های گیاهی و جانوری منطقه دماوند :

اصول بنیادین اکولوژیک در خصوص روابط موجود میان تنوع پوشش گیاهی و جانوری عموماً بیانگر این واقعیت اند که ، به موازات افزایش تنوع گونه ها در اجتماعات و فرماسیون گیاهی ، تنوع اجتماعات جانوری نیز افزایش می یابد .

به طور خلاصه فرماسیون های گیاهی حوزه را می توان در گروه های زیر طبقه بندی نمود :

·        توده های درختی در ارتفاعات ، نواحی میانی حوزه و دشت های جنوبی ،

·        ترکیب درختزار و بوته زار ،

·        بوته زار ،

·        بوته زار و استپ ،

·        استپ .