توضیحات

جامعه­ شناسی در ایران از جنبه ­های گوناگون سیاسی، علمی، تاریخی و فرهنگی می­تواند مورد بحث قرار گیرد. این تحقیق به طرح عوامل مؤثر در فرآیند توسعه این علم می­پردازد تا امکان مطالعه و بیان زمینه­های مختلف پیدایش و رشد جامعه­ شناسی که مصادف با طرح برنامه­های توسعه از دهه­ ی ۱۳۲۰ و در ادامه پس از انقلاب اسلامی تا کنون می­باشد میسر شود. به همین منظور به طرح تأثیر مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر شکل­گیری جامعه­شناسی در ایران پرداخته خواهد شد.

قابل توجه است که آن­چه به عنوان جامعه ­شناسی در ایران از بدو شروع وجود داشته است، با جامعه­شناسی در سایر کشورها مخصوصاً جامعه­شناسی غرب، متفاوت بوده است.

با این­که در اصول وجوه اشتراک دیده می­شود، اما در زبان، برخورد با مسائل جامعه، نحوه­ی بررسی مسائل و مشکلات اجتماعی، رابطه با پدیده­های فرهنگی و نحوه­ی ارتباط با دیگر رشته­های علمی وضعیتی خاص پیدا کرده است.

جامعه­شناسی امروزی ایران تحت تأثیر گرایش­های فکری و اجتماعی در طول دهه­ های گذشته و اندیشه­ های ناشی از حوادث مربوط به انقلاب اسلامی می­باشد. از این­رو می­توان گفت که « جامعه­ شناسی در ایران» از عناصر چندگانه برخوردار است، زیرا عوامل بسیاری در پیدایش، روند توسعه و شکل­گری شرایط امروزی آن مؤثر بوده­اند.

پیگیری روند شکل­گیری و تحول جامعه­شناسی در ایران براساس رویکرد فرا جامعه­شناسی است. جامعه­شناسی به عنوان ایده و اندیشه تلقی شده که در گذر زمان دچار تحول و تغییر گردیده است. بیان عوامل و عناصر مؤثر در شکل­گیری جامعه­ شناسی در ایران و تحول آن مورد نظر می­باشد. شناسائی موقعیت جامعه­ شناسی در ایران می­تواند با دیدگاه­های متعددی انجام بگیرد

 84صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴منابع دارد قیمت ۸۴۰۰ تومان 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… ۱

فصل اول: کلیات…………………………………………………………………………………………. ۴

               بیان مسئله………………………………………………………………………………… ۵

               ضرورت و اهمیت تحقیق……………………………………………………………. ۶

               اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………. ۷

               تعریف مفاهیم و اصطلاحات………………………………………………………. ۸

فصل دوم: بررسی و نقد نظریات مطرح………………………………………………………. ۳۲

               پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………… ۳۳

               چارچوب نظری – مقدمه……………………………………………………………. ۳۷

               مباحث و مفاهیم نظری تحقیق……………………………………………………. ۳۸

               اهمیت چارچوب نظری………………………………………………………………. ۵۱

               درآمدی بر نظریه وابستگی……………………………………………………….. ۵۳

               دیدگاه کل در جامعه شناسی علم……………………………………………….. ۵۶

               دیدگاه نظام جهانی …………………………………………………………………… ۵۸

               بسترهای توسعه در کشورهای در حال توسعه………………………….. ۶۰

               جهانی شدن و توسعه اجتماعی………………………………………………….. ۶۴

               دیدگاه های صاحب نظران ایرانی……………………………………………….. ۶۶

               سوالات تحقیق…………………………………………………………………………. ۶۷

               الگوی تحلیلی تحقیق…………………………………………………………………. ۶۸

               تعریف مفهومی وعملیاتی مفاهیم بکار رفته در مدل نظری……………. ۷۲

فصل سوم: روش تحقیق……………………………………………………………………………. ۷۶

               1- روش تحقیق……………………………………………………………………….. ۷۷

               2- رسش تحقیق………………………………………………………………………. ۷۹

               3- جامعه آماری………………………………………………………………………. ۸۰

               4- روش نمونه گیری و حجم نمونه ………………………………………….. ۸۱

               5- ابزار گردآوری داده ها ……………………………………………………….. ۸۱

               6- روش تجزیه وتحلیل داده ها ……………………………………………….. ۸۱

فهرست منابع و ماخذ

ممکن در بررسی جامعه­شناسی را می­توان به دو دسته تقسیم کرد:

۱)     دیدگاه ایدئولوژیک (نقد جامعه­شناسی براساس پیش­فرض­های مذهبی، سیاسی و انگیزه­ای) در این دیدگاه، ارزیابی جامعه­شناسی با تکیه بر دلیل­آوری­های سیاسی و ایدئولوژیک است اما فهم علمی چون جامعه­شناسی در ایران که از محصولات و نتایج توسعه­ی اجتماعی-اقتصادی است بدون استفاده از روش­های تحقیق و پیش­فرض­های موجود در نظام جدید که ساختار جدید دارد امکان ندارد.

۲)     دیدگاه دوم تأکید بر تحقق جامعه­شناسی هم چون یک واقعیت تاریخی اجتماعی است. در این دیدگاه با جامعه­شناسی علم، جامعه­شناسی معرفتی و فرا جامعه­شناسی روبه­رو می­شویم. براساس هر سه دیدگاه در آغاز بایستی ریشه­ها، زمینه­ها و موقعیت­هایی که موجب پیدایش جامعه­شناسی در ایران شده است روشن گردد.

در این تحقیق با توجه به رویکرد نوع دوم، بررسی رابطه علم جامعه­شناسی در ایران با جریان توسعه­ی اجتماعی، اقتصادی و علمی موردنظر می­باشد.

فصل اول:

کلیات

بیان مسأله

در اغلب جوامع در حال توسعه مسائل و معضلات فرهنگی و اجتماعی در حوزه علوم اجتماعی قرار می­گیرند و متفکران و متخصصین رشته­های این علوم در طرح صحیح موانع و مشکلات نقشی اساسی دارند. در جوامع درحال گذار امروزی که بین صنعت و مدرنیته در نوسان است علوم انسانی به طور اعم و رشته­های علوم اجتماعی به طور اخص با مسائلی روبه­روست که مختص این جوامع می­باشد. در کشورما و در سال­های اخیر ضرورت توجه به این رشته­ها بیشتر به نظر می­رسد.

در گذر زمان جامعه­شناسی در ایران از علمی صرفاً حاشیه­ای به حوزه اصلی بحث و گفتگو تبدیل شده و نظر بسیاری از سیاستمداران، روشنفکران و منتقدان را به خود جلب کرده است. جامعه­شناسی در ایران از موضوعاتی است که تاکنون به طور جدی و همه­جانبه مورد مطالعه و ارزیابی قرار نگرفته است. ضمن آن­که رویکرد نقد و ارزیابی جامعه­شناسی در ایران بیشتر بیرون از حوزه­ی جامعه­شناسی صورت گرفته است.

در تحقیق حاضر سعی براین است که ضمن طرح این سؤال که روند شکل­گیری، تحول و موقعیت و عملکرد جامعه­شناسی در ایران چگونه است؟ و اساساً مشکلات ساختاری این علم چیست؟ شناسائی موقعیت جامعه­شناسی در ایران، ریشه­ها، زمینه­ها و عواملی که موجب پیدایش و رشد جامعه­شناسی در ایران شده است مورد بررسی علمی و موشکافانه­تری قرار گیرد و با طرح مسائل و ارائه راه حل­ها به یک جمع­بندی کلی و عمومی در این زمینه­ها پرداخته شده و درنهایت کمکی به ارتقاء سطح علمی جامعه­شناسی و جریان آموزش این علم در دانشگاه­ها و حل مسائل و مشکلات در جامعه باشیم.

ضرورت و اهمیت تحقیق

وضعیت جدید جامعه­شناسی در ایران با ضرورت­های جدید در بازسازی جامعه­ی ایران پس از انقلاب اسلامی و جنگ ایران و عراق و دوره­ی اصلاحات اجتماعی و سیاسی تا زمان حاضر توأم می­باشد. شرایط پیش آمده در کشور، جامعه­شناسان را به سوی ایجاد تغییرات بنیادی به لحاظ مفهومی، روشی، موضوعی و بینشی کشانده است.

با رشد و توسعه­ی جامعه­شناسی در فرآیند نوسازی علمی و اجتماعی در ایران نقد و ارزیابی این علم که یکی از محصولات نوسازی علمی است نیازمند توجه همه­جانبه می­باشد. علم جامعه­شناسی در ایران از بدو ورود تا زمان حاضر در فرآیند تحول و تغییر قرار دارد و با وجود این­که تاکنون به استثنای یک تا دو اثر منتشر شده به صورت معدود، بررسی و ارزیابی از روند تحول و تغییر این علم در ایران با توجه به دوره­های تاریخی و سیاسی به عمل نیامده است.  ارائه­ی سیمای دقیقی از وضعیت جامعه­شناسی در ایران ضروری به نظر
می­رسد.

با توجه به مطالب فوق­الذکر ضرورت پرداختن به این موضوع احساس گردیده و به عنوان گامی در جهت رفع این نارسایی­ها و تدوین راهکارها برای توسعه بیشتر جامعه­شناسی، تحقیق حاضر صورت پذیرفته است تا بررسی­ها را در این زمینه­ها انجام و با جمع­بندی از آن­ها کمکی به حل گوشه­ای از مشکلات موجود باشیم.

اهداف تحقیق

آن­چه ما را در انجام این تحقیق و اهداف مورد مطالعه راهنما بوده است:

الف- اهداف کلی: نقد و بررسی عوامل مؤثر در فرآیند توسعه جامعه­شناسی

 در ایران با جریان توسعه اجتماعی، اقتصادی و علمی است.

ب- اهداف اختصاصی (فرعی):

۱)     بررسی پیدایش جامعه­شناسی در ایران

۲)     روند شکل­گیری و رشد و توسعه جامعه­شناسی در ایران

۳)     بررسی مناقشات اصلی و فراز و نشیب­های جامعه­شناسی در ایران

۴)     بررسی وضعیت تحقیقات انجام گرفته در حوزه­ی علوم اجتماعی و به ویژه جامعه­شناسی در ایران

۵)     بررسی وضعیت آموزش جامعه­شناسی در ایران (مشکلات و فرصت­ها)

۶)     بررسی و پیش­بینی آینده جامعه­شناسی در ایران

با توجه به موارد فوق، جهت نیل به این اهداف، جامعه­شناسی در ایران با رویکرد نقد و بررسی، از زمان شکل­گیری این علم در ایران که مصادف با طرح برنامه­های توسعه از دهه­ی ۱۳۲۰ تاکنون می­باشد مورد کنکاش قرار خواهد گرفت.

تعریف مفاهیم و اصطلاحات (فضای مفهومی)

۱)     مفهوم جامعه­شناسی: جامعه­شناسی دانش بررسی جامعه می­باشد. جامعه­شناسی را می­توان به عنوان مطالعه­ی نظام­یافته­ی جوامع انسان­ها تعریف کرد. این رشته علمی به مطالعه­ی قوانین و فرآیندهای اجتماعی می­پردازد که مردم را نه تنها به عنوان افراد و اشخاص بلکه به عنوان اعضاء انجمن­ها، گروه­ها و نهادهای اجتماعی شناسانده و مورد بررسی قرار می­دهد. جامعه­شناسی مطالعه­ی زندگی اجتماعی گروه­ها و جوامع انسانی است. دامنه­ی جامعه­شناسی بی­نهایت وسیع است و از تحلیل برخوردهای گذرا بین افراد در خیابان تا بررسی فرآیندهای اجتماعی جهانی را دربرمی­گیرد.

این علم چشم­اندازی مشخص و فوق­العاده روشنگر درباره­ی رفتار انسانی ارائه می­کند. یادگیری جامعه­شناسی به معنای رها کردن تبیین­های شخصی درباره­ی جهان و نگریستن به تأثیرات اجتماعی است که زندگی ما را شکل می­دهند.

جامعه­شناسی واقعیت تجربه­ی فردی را انکار نمی­کند، یا دست کم نمی­گیرد. اما با ایجاد حساسیت نسبت به جهان وسیع­تر فعالیت اجتماعی که همه­ی ما در آن درگیریم، آگاهی ژرف­تری از ویژگی­های خودمان و دیگران به دست می­آوریم.

مطالعه­ی جامعه­شناسی متضمن به دست آوردن آگاهی درباره­ی خودمان، جوامعی که در آن زندگی می­کنیم و جوامع دیگری است که از نظر زمان و فضا با جوامع ما متفاوت هستند. نتایج مطالعات جامعه­ شناسی باورهای معمول ما را درباره­ی خودمان و دیگران هم متزلزل می­کند و هم غنی­تر می­سازد. نتایج به دست آمده از مطالعات جامعه­شناسی همیشه با نظرات مبتنی بر باورهای معمول تناقض ندارد. اندیشه­های مبتنی بر باورهای معمول اغلب سرچشمه­های بصیرت درباره­ی رفتار اجتماعی را فراهم می­سازند. اما آن­چه باید مورد تأکید قرار گیرد این است که جامعه­شناس باید آمادگی داشته باشد که در مورد هریک از باورهای ما درباره­ی خودمان، هرچند که به آن­ها دلبستگی داشته باشیم، این پرسش را مطرح کند که آیا واقعاً چنین است؟ با این کار، جامعه­شناسی نیز به غنی­تر ساختن هر آن­چه که در زمان و مکان «باور معمول» است کمک می­کند. جامعه­شناسی به مثابه کوششی برای درک دگرگونی­های فراگیری که در طول دو سه قرن گذشته در جوامع انسانی رخ داده­اند به وجود آمد. صنعتی شدن، شهرنشینی و انواع جدید نظام سیاسی از جمله ویژگی های مهم جهان اجتماعی امروزی هستند…………………………

مفهوم توسعه­ ی انسانی[۱]

توسعه­ی انسانی از مفاهیمی است که در چارچوب آن، هدف اساسی توسعه که ایجاد محیطی توانبخش برای مردم است تا به واسطه آن از حیاتی طولانی، سالم و خلاق برخوردار شوند، مورد توجه قرار گرفته است. در گزارش توسعه انسانی ۱۹۹۰ م. سازمان ملل در مورد تعریف توسعه انسانی چنین آمده است:

توسعه­ی انسانی روندی است که طی آن امکانات افراد بشر افزایش می­یابد. هرچند این امکانات به مرور زمان می­تواند اساساً دچار تغییر در تعریف شود، اما در همه­ی سطوح توسعه، مسأله بنیادین برای مردم عبارت است از: برخورداری از زندگی طولانی همراه با تندرستی، دستیابی به دانش و توانایی نیل به منابعی که برای پدید آوردن سطح مناسب زندگی لازم است. اما توسعه­ی انسانی به همین­جا ختم نمی­شود. انتخاب­های دیگری نیز نزد مردم از ارزش والایی برخوردارند، مانند آزادی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، داشتن فرصت وموقعیت برای دستیابی به نقش خلاق و سازنده، برخورداری از حیثیت و منزلت شخصی و حقوقی انسانی تضمین شده.

توسعه­ی انسانی دارای دو جنبه است: شکل­گیری قابلیت­های انسانی، مانند سلامتی، دانش و مهارت بهتر و استفاده­ای که مردم می­توانند از این قابلیت­ها برای اوقات فراغت، دنبال کردن اهداف سازنده، فعالیت در امور اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ببرند. اگر توسعه­ی انسانی نتواند این دو جنبه را متعادل کند، احتمالاً زندگی انسانی در سطح وسیعی دچار رکود و زوال خواهد شد.

مفهوم توسعه ­ی برون­زا[۲]

توسعه­ی برون­زا نوعی الگوی توسعه­ای است که بعد از جنگ جهانی دوم بیشتر کشورهای توسعه­نیافته برای پایان دادن به توسعه­نیافتگی خود در ابعاد نظری و علمی آن را پذیرفته­اند. این الگوی توسعه منشأ و جهت­گیری خارجی دارد و الگویی است تقلیدی که بر کشورهای توسعه­نیافته به نوعی تحمیل شده است. این الگو به دلیل تقلیدی بودن و سوگیری خارجی داشتن به الگوی توسعه غربی نیز معروف است. در این الگو به اوضاع و شرایط درونی جامعه توجه چندانی نمی­شود و در زمینه­های اقتصادی………………

…………..

……………………

پیشینه تحقیق

عنوان این پژوهش در راستای رویکرد و نقد و ارزیابی فرآیند تحول
جامعه­شناسی در ایران می­باشد. تاکنون این رویکرد بیشتر بیرون از حوزه جامعه­شناسی رسمی صورت گرفته است. به عنوان مثال می­توان به نقش مجله رشد علوم اجتماعی، کلمه، نامه فرهنگ و تعدادی از مجلات از این نوع، در ایجاد فضای نقد و بررسی درباره جامعه­شناسی، جامعه­شناسان و فعالیت­های آنان اشاره کرد و منابع اندکی به برخی از مسائل و موضوعات جامعه­شناسی پرداخته­اند. یکی از اصلی­ترین کتاب­ها در این زمینه کتاب جامعه­شناسی در ایران تألیف  علی­اکبر مهدی و عبدالعلی لهسایی­زاد و همچنین جامعه­شناسیِ جامعه شناسی در ایران نوشته تقی آزاد ارمکی می­باشد. علم جامعه­شناسی قریب به پنجاه سال است که وارد جامعه دانشگاهی ایران گردیده است و به صورت رشته مستقل در دانشگاه­ها تدریس می­شود. براین اساس به استثنای دو منبع فوق ارزیابی علمی از روند تحول و تغیییر این علم در ایران با توجه به دوره­های تاریخی و سیاسی به عمل نیامده است.

درخصوص تاریخچه مطالعاتی نکته قابل ذکر این است که هر مطالعه ضمن
 آن­که مبتنی بر مطالعات قبلی است، مقدمه و پایه­ای نیز برای مطالعات بعدی می­باشد. جهت برقراری ارتباط منطقی میان اطلاعات پژوهش­های قبلی با مسأله تحقیق لازم است به پیشینه تحقیق پرداخته شود. با توجه به مراجعات مکرر به کتابخانه دانشکده­های علوم اجتماعی در تهران و مرکز اسناد و مدارک عملی متأسفانه پژوهشی با این عنوان یافت نشد. تنها مواردی که تقریباً به موضوع پژوهش نزدیک بودند در زیر ارائه می­گردد.

۱-   بررسی و تحلیل محتوای مقالات جامعه­شناختی مجلات و فصل­نامه­های علوم اجتماعی ایران از نظر جهت­گیری تئوریک و روش شناختی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، افسانه ادریسی، به عنوان پایان­نامه دوره کارشناسی ارشد سال ۱۳۷۹-۱۳۷۸٫

هدف کلی پژوهش: بررسی وضعیت جامعه­شناسی ایران از طریق محتوای مقالات جامعه­شناختی، فصل­نامه­ها.

نتیجه کلی پژوهش: در بررسی مشخص گردید که بیشتر مقالات فاقد چارچوب نظری می­باشند و بیشتر مقالات در زمینه حوزه­های جامعه­شناسی است. نتایج نظرسنجی اثبات می­کند که میان جنسیت و مقطع تحصیلی و مطالعه مجلات رابطه معناداری وجود دارد.

۲- بررسی نگرش اساتید در زمینه ارتقاء علمی و آموزشی رشته­های علوم انسانی در دانشگاه­های تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، مریم براتی، به عنوان پایان­نامه دوره کارشناسی ارشد سال ۱۳۸۲-۱۳۸۰٫

هدف کلی پژوهش: هدف این است که با توجه به تعاریفی که در تئوری­های ارتقاء کیفیت علمی و آموزشی از جنبه تئوری­ها و مدل­های آموزش عالی و رهبری و مدیریت در دانشگاه­ها وجود دارد، نظریات و بینشی را که اساتید از موضوع دارند بررسی و به جمع­بندی نظریات اکثریت اساتید پرداخته شده است.

نتیجه کلی پژوهش: اساتید مطالعه را مهم­ترین عامل ارتقاء سطح علمی آموزش و مسائل مدیریتی را مهم­ترین مانع ارتقاء می­دانند. گرایش فردگرایی بیشتر در بین اساتید مشاهده شده و ارتباط معنی­داری بین بالارفتن سن و جامعه­گرایی مشاهده گردیده است.

۲-   ارزشیابی و نقد و بررسی کتاب درسی جامعه­شناسی یک دوره متوسطه با توجه به مفهوم نقش در جامعه­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزف میرحیدر علی­منصوری، به عنوان پایان­نامه کارشناسی ارشد سال ۸۲-۸۱٫

هدف کلی پژوهش: آشنا ساختن دانش­آموزان سال دوم دبیرستان و دبیران مدرس این کتاب با نقاط قوت و ضعف آن از دو بعد نگارش یا قالب و محتوی علمی.

نتیجه کلی پژوهش: محتوای کتاب با رشد عقلی و قدرت درک و فهم دانش­آموزان متناسب نیست. در محتوای کتاب سعی زیادی در انتخاب مطالب علمی معتبر و به روز نشده است و مباحث کتاب از جهت­گیری به صورت منطقی (از ساده به مشکل و …) تنظیم نگردیده است.

چارچوب نظری

مقدمه:

کارکردهای نظریه در تحقیق متنوع است. اما یکی از مهم­ترین کارکرد نظریه عملی این است که محقق با ارجاع و استناد به نظریه درواقع پژوهش خود را در مسیری مشخص هدایت و سازماندهی می­کند.

بدون نظریه و تدوین چارچوب نظری، تحقیق سمت و سوی مشخصی ندارد، به این معنی نظریه علمی راهنمای عملی و نظری تحقیق است.

با تعیین و تبیین مبانی و چارچوب نظری درواقع پای نظریه­های مختلف در تحقیق به میان کشید…………………………

در تحلیل­های ارائه شده از بسترهای تأثیرگذار بر بروز مسائل اجتماعی در ایران ریشه­ها و زمینه­های اصلی مورد غفلت قرار گرفته و اغلب نویسندگان تمایل دارند، که به بررسی پیامدها و کارکردهای هر پدیده یا مسأله اجتماعی بسنده کنند، حال آن­که زوایای پنهان و لایه­های عمقی مسائل هستند که تأثیرگذاری بیشتری را موجب می­شوند[۱]. از آن­جا که هدف اصلی این تحقیق شناسائی جایگاه و موقعیت جامعه­شناسی در ایران در مدل توسعه آندره گوندر فرانک و کل است، تا با کاربرد این مدل بابی تازه در راستای چرایی روند توسعه این علم بگشاید، ابتدا جهت کسب شناختی کامل از موقعیت­های
ساختی-تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، علمی و … جامعه­شناسی در ایران به بررسی و نقد نظریات مطرح پیرامون موضوع پژوهش پرداخته شد و سپس دو نظریه فوق به عنوان راهنمای پژوهش، به منظور تجزیه و تحلیل روند توسعه این علم در مدل نظری مشخص گردید و به مطالعه و بررسی کامل درخصوص موضوع تحقیق پرداخته شد. تحقق بخشیدن به حدود مطالعاتی فوق­الذکر مستلزم شناخت شاخص­های اصلی توسعه اجتماعی، فرهنگی، علمی، اقتصادی در مدل نظری تحقیق و برجسته نمودن آن­ها در جامعه آماری می­باشد. به دلیل این­که بخش اعظم نمونه آماری پژوهش مربوط به گذشته می­باشد، ضرورت ایجاد نمود که به تاریخچه آن مراجعه شود. زیرا «همان­طور که زمان و مکان امتداد واقعیت اجتماعی هستند و بدون آن­هت شناخت درست میسر نیست به همان سیاق نیز گذشته بعد اجتناب­ناپذیر واقعیت است و بدون آن شناخت ناقص خواهد بود[۲].»

۱-  جامعه آماری:

جامعه آماری پژوهش کتاب­های جامعه­ شناسی که به عنوان کتب منبع و مرجع علمی و سایر تألیفات و مقالات مرتبط با موضوع می­باشد. یعنی در واقع جامعه آماری به دلیل فن کتابخانه­ای بودن موضوع تحقیق افراد نیست. بلکه کتاب­هایی هستند که انتقال­دهنده اطلاعات و موضوعات لازم مورد مطالعه می­باشند.

۴- روش نمونه­ گیری و حجم نمونه:

شیوه­های نمونه­­گیری نسبت به مسائل مورد بررسی متفاوت می­باشد و برای هر مسأله، در هر شرایط مکانی و زمانی خاص باید عموماً از شیوه نمونه­گیری ویژه استفاده نمود.

در این مرحله سعی شده حتی­الامکان از طیف نسبتاً متنوعی از منابع و تألیفات معتبر و مرتبط موجود بهره­برداری شود. یعنی حجم نمونه با جامعه آماری برابر می­باشد.

۵-ابزار گردآوری داده ­ها:

برای انجام این تحقیق کتاب­های جامعه­شناسی و سایر تألیفات مرتبط با موضوع مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. با توجه به این­که کتاب­های موجود را می­توان در زمینه­های گوناگون و ابعاد مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار داد، بنابراین پس از دسترسی به آن­ها، طبقه­بندی و تحلیل شده­اند که نتایج آن در بخش چهارم منعکس گردیده است.

۶- روش تجزیه و تحلیل داده ­ها:

به منظور کسب شناخت از موقعیت و ساختار جامعه­شناسی در ایران، ضرورت ایجاب نمود تا به اسناد، مدارک و تألیفات موجود در زمینه تاریخ جامعه­شناسی در ایران مراجعه شود. بنابراین لازمه چنین تحقیقی این است که با نگرشی توصیفی-تحلیلی[۳] جامعه آماری مطالعه شده و ویژگی­های آن براساس شاخص­های معین شده در مدل نظری تجزیه و تحلیل شوند.

طرح توصیفی-تحلیلی زمانی به کار می­آید که موضوع تحقیق مانند این پژوهش به تحقیق روابط موجود در پدیده­ها و وقایع بپردازد، چراکه بررسی چنین موضوعاتی، بحث تشریحی و توصیفی را می­طلبد.

به وسیله این­گونه تحلیل می­توان به زوایا و عمق موضوعات و رفتارها دسترسی پیدا کرد.

فهرست منابع و مأخذ :

فهرست منابع و مأخذ

۱-   آزاد ارمکی، تقی، نظریه­های جامعه­شناسی-تهران، انتشارات سروش، ۱۳۷۶٫

۲-   بست، جان، روش­های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری، ترجمه حسن پاشا-نرگس طالقانی، تهران، انتشارات رشد، ۱۳۷۴٫

۳-   توسلی، غلامعباس، نظریه­های جامعه­شناسی، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۸٫

۴-   تنهایی، حسین ابوالحسن، درآمدی بر مکاتب و نظریه­های جامعه­شناسی، گناباد، نشر تدین، چاپ سوم، ۱۳۷۶٫

۵-   ریتزر، جورج، نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۷۶٫

۶-   رفیع­پور، فرامرز، کندوکاوها و پنداشته­ها، تهران، شرکت سهامی انتشار چاپ هفتم، ۱۳۷۴……………….

ساروخانی، باقر، دائ…………………………..

…………………….