توضیحات

بررسی موانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری

بیان مســاله :

تکنولوژی آموزشی در کشور ما تقریبا از دروس ناشناخته است ، با وجود تلاش های مسئولان آموزش و پرورش و بعضی از استادان من که قدم هایی در این راه برداشته اند لیکن در رابطه با شناخت تکنولوژی آموزشی و استفاده از آن در نظام کشورمان کمتر کار شده است و در نتیجه هنز هم شناخت عده زیادی از معلمان از تکنولوژی آموزشی همان وسائل سمعی و بصری یا وسایل کمک آموزشی است .

از طرفی دنیایی که ما در آن زنگی می کنیم پیوسته در حال تغییر است . پل لانکران۱ در این مورد چنین می نویسد : « از یک دهه تا دهه دیگر ، انسان با چنان تغییر وسیع مادی، معنوی و اخلاقی در جهان روبرو می شود که تغییرهای دیروز دیگر نمی توانند جوابگوی احتیاجات امروز باشند، مضافاَ اینکه در این مسابقه تغییر اغلب مغزها از تغییر سازمانها عقب می مانند».

بنابراین آموزش و پرورش باید قابلیت یادگیری را در فراگیران ایجاد کند تا آنان بالقوه قادر به انطباق خود با شرایط حاصل از تغیرات مداوم دانش بشری باشند.از طرفی این واقعیت را باید پذیرفت که دیگر عصر معلم به عنوان یگانه قادر مطلق و تنها نیروی صاحب اقتدار یاددهی برآمده و آموزش سینه به سینه، شیوه های سنتی تدریس و تکیه بر تئوری محض در یادگیری ، برای پاسخ گویی به زمینه های نامحدود پیش بینی نشده حاصل از تنوع تغییر در تحولات دانش بشری کارایی لازم را نداشته و جوابگوی ضرورتهای آموزش زمان ما نیست، چرا که شاگردان در عصر ما خارج از کلاسهای درس در جریان فراگیری ناخداگاه وسایلی قرار می گیرند که تکنولو|ی آموزشی و تکامل مداوم آن به خدمت اجتماع گمارده است و به دنبال افزایش معلومات دانش آموزان سطح توقعات آنان از دانش و آگاهی معلمان به طور وسیعی بالا رفته است که علاوه بر معلم، کتابخانه نیز به تنهایی نمی تواند منبع کسب اطلاعات درباره همه علوم وفنون تازه دنیا آموزش و پرورش و نیازهای آموزشی آنان باشد.

تنها راه غلبه بر این بحرانها که نظام آموزشی ما گریبانگیر آن است ایجاد و بارور ساختن فرهنگ استفاده از تکنولوژی آموزشی و روش های نوین تدریس و طراحی منظم آموزش می تواند تا حدودی ما را در رفع مشکلات یاد شده یاری نماید.

با توجه به ضرورتهای یاد شده و نیاز مبرم و روزافزون نظام تعلیم و تربیت کشورمان به تکنولوژی آموزشی، من نیز در این تحقیق باتکیه بر تحقیقلت و یافته های علمی به بررسی موانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می پردازم .

۱۰۷صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد قیمت ۱۰۷۰۰۰تومان

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

اهداف تحقیق:

الف) بررسی موانع بهره گیری از تکنولوژی و وسایل کمک آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری از دیدگاه معلمان راهنمایی مرد و زن منطقه ۱۵ شهر تهران .

ب) ارائه پیشنهادات و راهبردهای عملی و کاربردی در زمینه رفع موانع و محدودیتهای موجود در راه بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری.

اهمیت و ضرورت تحقیق

تکنولوژی آموزشی برای گسترش آموزش و پرورش و آموزش عالی نقش بسیار مؤثر، کارساز و انکارناپذیری دارد.با گسترش تکنولوژی و وسایل کمک آموزشی از جمله تلویزیون، ویدئو، میکروسکوپ ساده و الکتریکی و ایستگاههای آموزش فیزیک و وسایل آزمایشگاهی در مدرسه و دانشگاه ، امکان آموزش دانش آموز و دانشجو را می توان بسیار بالا برد.

به عبارت دیگر ، بدون بهرهگیری از این ابزارها و امکانات آموزشی ، رشد و توسعه با معیارهایی که اکنون در جهان مطرح است ناممکن خواهد بود و این سؤال مطرح می شود که آیا می توان دانش آموزان را فقط با کتاب و معلم یعنی تنها از راه تئوری آموزش داد.

در شرح تکنولوژی آموزشی می توان گفت وقتی قرار است دانش و تکنیک بار دیگر جهان را متحول کند، ما که خود را در راه تئسعه می دانیم و مدام از ضرورت تحقیق هدفهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن داد سخن می دهیم چگونه می توانیم نقش تکنولوژی آموزشی را در تحول نظام آموزشی نادیده بگیریم و هم ابعاد و مفاهیم آن را بشناسیم . از طرفی نتایج به دست آمده از پژوهش های علمی نشان می دهد که دستاوردهای آموزشی از نظر زمانی دچار عقب ماندگی روز افزونی است و یگانه راه حل موجود توسعه هم جانب آموزش و پرورش است ، و در این راستا همگام با تغییر نیازهای آموزشی و اجتماعی فراگیران و رشد سریع جامعه، باید برنامه ها ، روشها و وسایل آموزشی نیز دگرگون می شوند ولی متأسفانه نظام آموزشی، مطابق با این تغییر و نیازهای متعدد آموزشی فراگیران پیش نمی رود.

تجربه شخصی در مدارس بیانگر این واقعیت است که اکثر معلمان نمی توانند و نمی خواهخند در فرایند تدریس به گونه ای سیستماتیک و از روی برنامه های از قبل تعیین شده بر خورد نمایند، به بیان روشن آنها تقریباَ در هر درسی و در هر کلاسی به ارائه مطالب و اطلاعات آن هم به روش سخنرانی و با استفاده از حداکثر گچ و تخته کلاس می پردازند در یک بررسی ساده در سال

 ۷۸-۷۷ از تعداد ۲۷ مدرسه راهنمایی در شهر تهران که مورد بازدید قرار گرفتند، مشخص شد که در ۱۹ مدرسه مورد بازدید و سایلی از قبیل اورهد، پروژکتور، اسلاید، فیلم استریپ موجود بوده، ولی از حدود ۷ سال پیش به این سو به جز در موارد محدود عملاَ مورد استفاده قرار نگرفته اند در حالی که تکنولوژی آموزشی می تواند بازده آموزش را از لحاظ کمی و کیفی افزایش دهد و به آموزگار کمک کند تا از وقت محدود خود که در اختیار دارد حداکثر بهره را ببرد مثلاَ: به کارگیری اصول تکنولوژی در یکی از مراکز آموزشی توانسته است زمان لازم آموزش افراد را ۲۸% کاهش دهد، و در مجموع چیزی در حدود کل وقت لازم برای آموزش ۲۳۵ نفر از افراد یک لشگر صرفه جویی کند.(پازوکی ۱۳۷۱)

دربیان اهمیت موضوع مضافاٌ اینکه امروزه سرعت اکتشافات و روش های علوم کاربردی چنان افزایش یافته است که آموخته های دانشجوی یک رشته علمی هنوز فارغ التحصیل نشده کهنه می شود آیا در چنین موقعیتی تربیت نسل جوان با همان روش هاو برنامه های آموزشی معمولی و سنتی مقرون به صرفه است ؟ آیا روش های آموزشی و برنامه درسی موجود دانش آموزان فرد را چنان تربیت می کند که آموخته های آنان برای جامعه امروز و فردا مؤثر باشد ؟ به نظر می رسد که مواد و محتوای درسی ، روشها و امکانات آموزشی، نظام ارزشیابی و امتحانات باید به طور کلی نوسازی شود و این کار از طریق تعریف و تشریح فسفه و اهداف آموزشی هر یک از رشته های علمی درسی ، به ویژه علوم و ریاضیات در جهت کاربردی عملی نیست .

اگر می خواهیم علم و تکنولوژی در کشور ما درون زا شود و پیشرفت آموزشی و اقتصادی و اجتماعی ما برپایه ارزش های خودمان استوار شود باید این کار را آگاهانه و در چارچوب برنامه های پیش بینی شده به طور جدی از آموزش و پرورش شروع کنیم و براساس امکانات و شرائط خاص خود بهتربیت انسان هایی با صلاحیت و ذهن پر با بپردازیم که بتوانند مسائل را بررسی کنند و برای یافتن را حل های مناسب تلاش کنند و در برابر تغییرات غیرقابل پیش بینی توان مقابله داشته باشند ، و درست را از نادرست و سره از ناسره تشخیص دهند .

تحقق این امر مستلزم آنست که آموزش در مدارس برروش های علمی مبتنی باشد و ارائه مطالب درسی و انتقال یافته ها علمی به دانش آموزان با شیوه های نوین انجام گیرد و فرهنگ استفاده از تکنولوژی را در جامعه آموزشی کشورمان بسط و گسترش دهیم و در وصول به اهداف تربیتی مطلوب از همه امکاناتی که دراختیار داریم مدد جوییم ، و نهایتاَ تکیه عواملی را که روی تدریس اثر می گزارند شناسایی نمود که از جمله این عوامل مهم شناسایی و رفع محدودیت ها و موانع در بکارگیری تکنولوژی آموزشی در فرایند آموزش می باشد .

سؤالات ویژه تحقیق

سؤال۱ ) آیا جنسیت معلمان یکی از علل موانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد ؟

سؤال ۲ ) آیا میزان تحصیلات معلمان مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۳ ) آیا بی علاقگی معلمان نسبت به استفاده از وسایل کمک آموزشی مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۴ ) آیا فقدان کلاس های ضمن خدمت مفید مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۵ ) آیا شیوه امتحانات و ارزشیابی درسی دانش آموزان که تاکید بر محفوظات دارد مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۶ ) آیا میزان بودجه ای که آموزش و پرورش برای تهیه وسایل در اختیار مدیران قرار می دهد مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۷ ) آیا عدم آگاهی معلمان از نقش رسانه ها و وسایل کمک آموزشی مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۸ ) آیا عدم همکاری مدیر مدرسه در خصوص استفاده از رسانه ها و وسایل کمک آموزشی مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۹ ) آیا عدم همکاری راهنمایان تعلیماتی در بکارگیری تکنولوژی آموزشی مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۱۰ ) آیا دسترسی نداشتن معلمان به رسانه ها و کمبود وسایل کمک آموزشی مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۱۱ ) آیا بی توجهی دست اندرکاران مدارس به تشویق و ترغیب معلمانی که از رسانه ها و وسایل کمک آموزشی در امر آموزش استفاده می کنند مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۱۲ ) آیا کمبود مدیران متخصص در رابطه با هدایت معلمان به استفاده از رسانه ها و وسایل کمک آموزشی مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۱۳ ) آیا شیوه ارزشیابی نادرست از عملکرد معلمان مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۱۴ ) آیا کمبود وقت برای تدریس کتب درسی مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۱۵ ) آیا تاکید مدیر مدرسه بر نظم سنتی در کلاس ها مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

سؤال۱۶ )آیا نبود نظارت مسئولان در مورد استفاده کردن یا نکردن معلمان از تکنولوژی آموزشی مانع بهره گیری از تکنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می گردد؟

تعاریف عملیاتی واژه ها

تکنولوژی آموزشی:

در سالهای اخیر به وسیله سازمانها و گروههای مختلف چندین تعریف از تکنولوژی آموزشی ارائه گردیده است که که سه موئرد از آن تعاریف به ترتیب با جزدیات بیشتر در زیر آمده است:

تعریف اول: تکنولوژی آموزشی عبارت است از توسعه، کاربرد و ارزشیلبی سیستم ها ، فنون و مواد آموزشی به منظور بهبود فرایند یادگیری انسان (شورای ملی تکنولوژی آموزشی، انگلستان)

تعریف دوم: تکنولوژی آموزشی عبارت است از کاربرد ئانش علمی در زمینه یادگیری و شرایط یادگیری، به منظور بهبود اثر بخش و کارایی تدریس و تعلیم . در نبود اصول اساسی علمی، تکنولوژی آموزشی از تکنیکهای تجربی برای بهبود موقعیتهای یادگیری بهره گیری می کند(مرکزملی یادگیری برنامه ریزی، انگلستان)

تعریف سوم: تکنولوژی آموزشی عبارت است از روش سیستماتیک طراحی، اجرا و ارزشیابی کل فرایند یادگیری و تدریس بر حسب اهداف معین و بر اساس تحقیقات در زمینه یادگیری و ارتباطات انسانی و به کارگیری منابع انسانی و غیر انسانی به منظور فراهم آوردن یادگیری و آموزش مؤثرتر،پایدار و عمیق تر(کمیسیون تکنولوژی آموزشی، آمریکا)

به تعریفی دیگر تکنولوژی آموزشی عبارت است از: کاربستن روالی سیستماتیک برای طراحی ، اجرا و ارزشیابیکل فراگرد یادگیری و فرادهی با توجه به هدفهای مشخص است. تکنولوژی آموزشی ترکیبی از منابع انسانی و غیر انسانی را به منظور برقراری آموزشی مؤثر لازم مکی داند.(رخشان ۱۳۷۰)

در تعریفی دیگر تکنولوژی آمکوزشی آن قسمت از نظریه آموزش و پرورش است که متوجه طراحی و تولید پیامهای آموزشی برای بالا بردن بهره یادگیری است.(دونالد،پی،ایلی،۱۹۶۳)

در یک جمع بندی کلی تکنولوژی آموزشی شامل کلیه فعالیتها و طراحی و سازمان دهی جدیدی که انسان را در پیش برد اهداف آموزشی یاری رساند و یادگیری را تسهیل کند و سرعت آن را بالا ببرد از جمله تکنولوژی های جدید آموزشی فناوری اطلاعات و آموزش از راه دور را می توان نام برد.

مواد و وسایل آموزشی :

به کلیه امکاناتی اطلاق می شود که می توانند شرائطی را در کلاس به وجود آورند که تحت آن شرائط شاگردان اطلاعات و رفتار و مهارت های جدیدی را بدست آورند و همچنین بتوانند کیفیت تدریس و یادگیری را افزایش دهند ( کنعلی ، ۱۳۷۱ ، ص ۶۱ ) .

وسایل کمک آموزشی :

اشاره به وسایل و امکاناتی دارد که در یک نظام آموزشی به منظور تسهیل آموزش از آنها استفاده می شود ، این وسایل می توانند از یک تکنولوژی پیشرفته تا یک وسیله ساده در تغییر باشد . ( علی اکبر تهرانی ، ۱۳۷۱ ، ص ۳۷۰ ).

اما در یک تعریف کلی وسایل کمک آموزشی به کلیه ابزار و وسایلی گفته می شود که معلم را در امر تدریس یاری می رساند تا آموزشی بهتر را در پی داشته باشد و دانش آموزان یادگیری بهتری را نسبت به موضوعات ، چه درسی و چه غیر درسی خواهد داشت و آنها را نسبت به موضوعات درسی راغب تر خواهد کرد که از وسایل ابتدایی از جمله کتاب های کمک آموزشی ، اوپک ، اورهد و مدل موکت تا کامپیوتر …… را شامل می شود .

کتاب های کمک درسی :

این اصطلاح را برای کتاب هایی مورد استفاده قرار می دهیم که به صورت رسمی در کلاس ها تدریس نمی شود ولی مفاهیم درسی را باز کرده اند و راهنمایی در مورد حل تمرینات و درک مطلب و همچنین موضوعات اضافی نسبت به مفاهیم کتاب های درسی که به منظور تقویت یادگیری ، فراهم کردن آموزش جبرانی ، افزایش عمق یادگیری آسان سازی آموزش و کامل کردن آموزش تولید می شود و به عبارت دیگر نقش معلم سوم را برای دانش آموز دارد .

تدریس :

عبارت است از تعامل یا رفتار های متقابل معلم و شاگرد براساس طراحی منظم و هدفدار برای ایجاد تغییر رفتار در شاگرد (‌نوروزی ، ۱۳۷۵ )

در کل به فعالیتی که به منظور ایجاد یادگیری و تسهیل یادگیری توسط آموزگار طراحی می شود و به صورت کنش متقابل انجام می گیرد اطلاق می شود .

موانـــع:

 محدودیت ها و تنگنا های شناخته شده در قابلیت های منابع نیروی انسانی و مواد و لوازمی که در کار طراحی ، ایجاد نگهداری یک سیستم دخالت دارد . ( صمدی راد ، ۱۳۷۲ )

محتــوی:

اصول ومفاهیمی است که به شاگردان ارائه می شود تا ورود آنان را به فعالیت های آموزشی میسر و رسیدن آنان را به هدف های اجرایی امکان پذیر سازد ( شعبانی ، ۱۳۷۱ )

یادگیـــری :

یادگیری را روانشناسان به تغییرات کم و بیش پایداری که در اثر تجربه در رفتار فرد ایجاد شود اطلاق می کنند . ( اعتماد ، ۱۳۷۳ )

بهره گیــری :

منظور بکارگیری و استفاده از هر گونه مواد و وسایل آموزشی در جریان تدریس به منظور حصول یادگیری می باشد . ( توکلی ، ۱۳۷۶ )

مدیران آموزشی :

منظور کسانی هستند که در تصمیم گیری های آموزشی و پرورشی نقش دارند و رفتار و عمل آنان جریان  آموزش و پرورش را مستقیماَ تحت تأثیر قرار می دهد ( علاقه بند ، ۱۳۷۱ )

فراینـــد:

عبارت است از یک یا چند سری تغییرات متداوم ، که اولاَ هدفمند بوده ، ثانیاَ نیاز به زمان داشته باشد ، ثالثاَ ابتدا و انتهای آن مشخص نباشد ( نوروزی ، ۱۳۷۵ )

راهبردهای آموزشـــی :‌

روش های ارائه ، تمرین وارزیابی با مشخص مردن شیوه هایی که به وسیله آنها بازده یادگیری مطلوب در موقعیت آموزشی بدست می آید . ( رخشان ، ۱۳۷۰ )

آموزش و پرورش:

فعالیتی است مداوم، جامع و برای همه، برای رشد و تعالی انسان ، غنای فرهنگ و تکلمل جامعه، به بیانی دیگر، فراگردی که طی آن مجموعه ای از دانش های مرتبط و منظم همراه با عادات و مهارتهای حاصل از آن انتقال می یابد.(رخشان، ۱۳۷۰)

ارزشیابی و سنجش:

فرایندی منظم ، برای تعیین و تشخیص میزان پیشرفت شاگردان در رسیدن به هدفهای آموزشی می باشد.(شعبانی،۱۳۷۱،ص۳۷۰)

و هم چنین سنجش به معنای برآورد ارزش چیزی است پس معلم باید برای سنجش و ارزشیابی کلاس درس خود اقدامی مستمر داشته باشد تا متوجه شود کدام فعالیتها منجر به یادگیری یادگیرنده و کدام فعالیتها باعث شده یادگیرنده از آموزش بهره لازم را نبرده و سعی در تغییر آن داشته باشد تا به هدفهای آموزشی مربوط دست یابد. البته ارزشیابی منوط به کلاس درس و شاگرد نیست بلکه ابعاد گسترده تری در سطح آموزشی و پرورش از فعالیت معلم دارد.

آموزش ضمن خدمت:……………………..