توضیحات

تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی

چکیده

 جوامع مختلف برای کنترل این موج فزاینده مصرف گرایی بدنبال جستجوی راه حلهای منطقی هستند که

 می تواند ضمن کاهش این اشتیاق خرید و مصرف، به حفظ منابع طبیعی و اولیه محصولات و نهایتا توسعه

پایدار جوامع کمک نماید. در این زمینه آموزش کودکان و نوجوانان در زمینه نحوه مصرف صحیح و یادگیری الگوهای صحیح مصرف از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف کلی و علمی این پژوهش تحلیل محتوای کتابهای

درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی از منظر توجه به موضوع الگوی مصرف می باشد. تحقیق حاضر از نوع

پژوهشهای کیفی است. روش به کار برده در این پژوهش، تحلیل محتوا بوده است.جامعه آماری در این تحقیق عبارتست از کلیه کتابهای درسی علوم اجتماعی مقطع راهنمایی در سال تحصیلی که مورد تدریس قرار گرفته اند.

از آنجا که هر سه کتاب علوم اجتماعی مقطع راهنمایی مورد استفاده قرار می گیرند، لذا نمونه گیری

در این پژوهش وجود ندارد و کل  جامعه آماری به عنوان نمونه تحقیق مورد نظر قرار گرفته است.

ابزار گردآوری اطلاعات دراین تحقیق چک لیستی است که بر اساس اهداف تحقیق از محتوای کتب

علوم اجتماعی دوره راهنمایی استخراج گردیده است.  نتایج و یافته های این تحقیق نشان داد که در محتوای کتابهای علوم اجتماعی دوره راهنمایی بیشترین توجه به مقوله به اهمیت الگوی مصرف صحیح بوده (۵/۷۶درصد) و کمترین  توجه به مقوله فواید الگوی مصرف (۹/۵۹درصد ) بوده است.

کلید واژه ها: الگوی مصرف، تحلیل کحتوا ، برنامه ریزی درسی ، علوم اجتماعی

 ۱۲۰صفحه فایل ورد منابع فارسی و انگلیسی دارد 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل این پروژه را دانلود کنید

بیان مساله:

امروزه آموزش صحیح مصرف کالاها و اجناس با توجه به محدودیت هایی که در تامین و خرید آنها وجود دارند از اهمیت بالایی برخوردار گردیده است. انسانها علی رغم اینکه با کمبود منابع و محدودیت در استفاده از آنها مواجه هستند، اما به نظرمی رسد که میل و اشتیاق فزاینده ای نیز  برای مصرف به وجود آمده است. (بوردیو^۱،۱۹۸۴).

جوامع مختلف برای کنترل این موج فزاینده مصرف گرایی بدنبال جستجوی راه حلهای منطقی هستند

که   می تواند ضمن کاهش اشتیاق خرید و مصرف، به حفظ منابع طبیعی و اولیه محصولات و نهایتا توسعه پایدار جوامع کمک نماید. در این زمینه آموزش کودکان و نوجوانان در زمینه نحوه مصرف صحیح و یادگیری الگوهای صحیح مصرف از اهمیت بسیاری برخوردار است. در واقع توسعه و پیشرفت مطلوب یک جامعه در گرو توجه به

نیازهای مقاطع مختلف زندگی شهروندان آن به شمار می رود. آنچه که نوجوانان امروزه درباره قابلیت،

توانایی و امکانات خود  می آموزند، همان است که  ایفای نقش آنان را در آینده به عنوان یک زن یا مرد و در کل به عنوان یک شهروند سالم تعیین می کند. پس لازم است بدانیم دقیقا چه چیزی آموخته می شود و چه چیزی آموزش داده می شود. (فراست^۲،۲۰۰۳).

اکثر متون علوم اجتماعی نشان می دهند که مصرف کالا بیش از آن که با توجه به کارکرد آن صورت گیرد،

بر اساس شرایط اجتماعی و معانی زمینه ای تعیین می شود. وبلن این موضوع را نخستین بار در سال ۱۸۹۹، در بحث خود درباره معانی نمادینی که در پس مصرف نهفته است، اظهار کرد که در آن سطوح و درجات مصرف نشانه ای از موقعیت اجتماعی و تمایز طبقاتی بود. (گافمن^۱، ۲۰۰۵).

بنابراین مصرف گرایی با هویت اجتماعی و تصویری که فرد از خود دارد، مرتبط شده که پیامدهای مهمی برای نابرابری اجتماعی و فردگرایی دارد. مصرف، فقط استفاده از اشیاء و خدمات نیست بلکه بیش از آن، نشانه هویت اجتماعی و شخصی است. تصویری که از یک شی ء نشان داده می شود، معمولا از سودمندی آن اهمیت بیشتری دارد.( ترنر ،۲۰۰۸)

تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی

در برخی از کشورها از همان دوران کودکی به دانش آموزان آموخته می شود که کشورشان با محدودیتهای زیاد

در استفاده و استخراج منابع مواجه است و آنها بایستی در نحوه بکارگیری و مصرف منابع نهایت دقت را به عمل آورند. آموزش مصرف صحیح نیازمند برنامه ریزی دقیق و مستمر و پایدار در گروههای سنی مختلف بویژه در مقاطع ابتدایی و راهنمایی است. (رابسون^۲،۲۰۰۳).

نهاد آموزش و پرورش از طریق ابزار و وسایل خاص خود به انتقال ارزشهای مطلوب در جامعه می پردازد. یکی از این ابزارها کتب درسی است که جزو مواد و وسایل آموزشی هستند. مسئولیت تدوین ارزشهای نسل جوان بر عهده محتوای برنامه درسی استوار است. در واقع کتابهای درسی، نخستین و مهمترین وسیله

برای ساختار رسمی هستند که از اهمیت خاصی برای  ارزشهای مطلوب به شمار می روند. ارزشهای اجتماعی منتقل شده از طریق کتب درسی در مورد “مفهوم الگوی مصرف صحیح” می تواند ضمن نهادینه سازی روشهای مصرف صحیح، سبب پایداری آن و تبدیل به رویه های واحد در بین دانش آموزان گردد. (ترنر،۲۰۰۸).

فاضلی (۱۳۸۹)، معتقد است که از طریق آموزش های صحیح مصرف در قالب کتب درسی می توان امیدوار بود که این مهم به ویژگی های شخصیتی دانش آموزان تبدیل شده و در درازمدت اثرات خود را حفظ نماید.

به زعم وبلن(۱۳۸۳)، مصرف گرایی بیش از حد را می توان از طریق نشان دادن و نمایان ساختن پیامدهای منفی و مخرب آن به تصویرکشیده و از شهروندان مطالبه نمود که به آموزشهای لازم در این زمینه توجه نمایند. لذا از آنجا که بخش مهمی از فرایند اجتماعی شدن دانش آموزان با فراگیری دروس و متون درسی

محقق می گردد و بویژه در زمینه موضوع الگوی مصرف می توان در کتابهای

علوم اجتماعی دانش آموزان بحث نمود، شایسته است که به موضوع الگوی مصرف در آموزشهای دانش آموزان، توجه جدی به عمل آید. بر همین اساس سئوال اساسی که در این رساله مطرح می باشد این است که، تا چه اندازه در کتابهای علوم اجتماعی دوره راهنمایی به موضوع الگوی مصرف توجه شده است؟

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

از آنجا که با گسترش مصرف بی رویه، در سالهای آتی شاهد کاهش منابع و دشواری در استفاده از آن خواهیم بود و نظر به اینکه منابع طبیعی و امکانات و مواهب به همه نسل ها تعلق دارد و انتظار می رود که نسل حاضر، ضامن و حافظ این منابع برای نسلهای بعدی باشد، لذا شایسته است تا روشهای

استفاده مناسب و صحیح کالاها و منابع و آموزش الگوهای مصرف مناسب به گروههای مختلف منتقل گردد. بر همین مبنا ضرورت انجام این تحقیق از آنجا ناشی می شود که با بررسی وضعیت توجه به الگوی مصرف در کتب درسی علوم اجتماعی مقطع راهنمایی می توان پیشنهادات و برنامه های عملی و کاربردی را جهت گنجاندن مطالب درسی مفید با تاکید بر موضوع الگوی مصرف،  ارائه نمود.

اهداف تحقیق:

هدف کلی :

هدف کلی و علمی این پژوهش تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی از منظر توجه به موضوع الگوی مصرف     می باشد.

اهداف فرعی:

۱٫ تععین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به فواید الگوی مصرف.

۲٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به روشهای الگوی مصرف.

۳٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به پیامدهای مصرف گرایی.

۴٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به مهارتهای مورد نیاز دانش آموزان در زمینه الگوی مصرف.

۵٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به تشویق الگوهای صحیح مصرف.

۶٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به سرزنش مصرف گرایی.

۷٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به اهمیت الگوی مصرف.

۸٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به ایجاد انگیزه لازم برای مصرف صحیح.

۹٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به ایجاد حس تفکر پیرامون الگوی مصرف در دانش آموزان.

۱۰٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به ایجاد قدرت پاسخگویی به سئوالات دانش آموزان.

۱۱٫ تعیین میزان توجه محتوای کتاب علوم اجتماعی دوره راهنمایی به ایجاد تمرین و مهارت آموزی دانش آموزان.

اهداف کاربردی:

نتایج و یافته های این تحقیق می تواند در زمینه کاربردی ساختن مطالب بویژه در زمینه الگوی مصرف و تشویق طراحان ومولفان کتب درسی در توجه به مقوله الگوی مصرف کاربرد داشته باشد.

سئوالات تحقیق:

۱٫آیا محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی سه ساله دوره راهنمایی در درونی سازی روشهای مصرف صحیح تاثیر داشته است؟

۲٫ تا چه اندازه در محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی سه ساله دوره راهنمایی به فواید الگوی مصرف اشاره گردیده است؟

۳٫ تا چه اندازه در محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی سه ساله دوره راهنمایی به روشهای الگوی مصرف صحیح اشاره شده است؟

۴٫ تا چه اندازه در محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی سه ساله دوره راهنمایی به پیامدهای مصرف گرایی افراطی اشاره شده است؟

۵٫ تا چه اندازه در محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی سه ساله دوره راهنمایی به مهارتهای مورد نیاز دانش آموزان در زمینه مصرف پرداخته شده است؟

۶٫ در محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی تا چه اندازه مصرف صحیح و رعایت الگوی مصرف مورد تشویق قرار گرفته است؟

۷٫ در محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی تا چه اندازه مصرف گرایی افراطی مورد سرزنش و شماتت قرار گرفته است؟

۸٫ در محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی تا چه اندازه به موضوع الگوی مصرف اهمیت داده شده است؟

۹٫  محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی تا چه اندازه قادر هستند تا انگیزه لازم را برای مصرف صحیح در دانش آموزان ایجاد کنند؟

۱۰٫  محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی تا چه اندازه دانش آموزان را قادر می سازد تا در مورد موضوع  الگوی مصرف تفکر نمایند؟

۱۱٫ محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی تا چه اندازه به پاسخهای احتمالی دانش آموزان در زمینه الگوی مصرف پاسخ می دهد؟