توضیحات

پایان نامه واژه قرب در قرآن

دانلود پایان نامه و پروژه پایانی با موضوع جدید

پس از دیدن متن و فهرست پایان نامه  میتوانید نسبت

به خرید آنلاین و دانلود فایل مورد نظر اقدام فرمایید میتوانید تغییراتی در متن پایان نامه ایجاد نمایید و یا از بعضی از فصل های پایان نامه مثل روش

تحقیق پیشینه تحقیق بیان مسئله و یا منابع پایان نامه الهیات علوم قرآن و حدیث استفاده فرمایید با آرزوی موفیقت برای دانشجویان عزیز

واژه قرب دارای مشتقات، وجوه معنایی و واژگان هم حوزه مختلفی در دوره جاهلی و قرآنی است.

معنای وضعی و اولیه قرب مفهومی مانند تهیگاه آدمی یا قراب و غلاف شمشیر بوده است. اولین سئوال این است که این واژه چه تطورات معنایی یافته و چه

وجوه معنایی دارد؟ این سئوال با بررسی این واژه در دوره های جاهلی و قرآنی پاسخ داده می شود. یکی از واژه های مهم و قابل بررسی واژه قربی

است این واژه در آیه ۲۳سوره شوری دارای وجوه مختلف تفسیری است و هر یک از مفسران شیعه و اهل سنت

تفسیری متفاوت از آن ارائه کرده اند.

پایان نامه واژه قرب در قرآن

اختلاف اصلی بر سر مصداق قربی در این آیه است، در این تحقیق با این مبنا که قرآن دارای معانی ظاهری و باطنی است، میان نظر شیعه

مبنی بر مصداق مودت قربی بر اهل بیت و نظر آنها که قربی را طبق ظاهر آیه و سیاق آیات به معنی تقرب به خداوند گرفته اند، جمع شده؛ بنابراین هم روایات که متواتر اند و هم

ظاهر آیه وسیاق که قربی را تقرب به خدا نشان می دهد، مورد توجه قرار می گیرد.

کلمات کلیدی: معناشناسی تاریخی و توصیفی؛ حوزه معنایی؛ قرب

؛ قربی؛ قربان؛ مودت؛ محبت؛ اطاعت؛ زلفی؛ قرب الهی. معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب در قرآن کریم

۲۰۰صفحه فایل ورد (Word) فونت ۱۴ منابع  دارد 

پس از پرداخت آنلاین میتوانید فایل کامل  را دانلود کنید

انجام پروپوزال مقاله و پایان نامه الهیات در کوتاهترین زمان با موضوعات خاص شما. منتظر تماس شما هستیم

فهرست مطالب

پایان نامه واژه قرب در قرآن

عنوان صفحه
مقدمه ………………………….….………………………………………………………………………………۱
فصل اول: کلیات
۱-۱- بیان موضوع …………………………………………………………………………………………..۴
۱-۲- سئوالات اصلی…………………………………………………………………………………………۵
۱-۳- سئوالات فرعی…………………………………………………………………………………………۵
۱-۴- پیش فرضها…………………………………………………………………………………………….۶
۱-۵- پیشینه موضوع………………………………………………………………………………………..۶
۱-۶- اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………۷
۱-۷- نوآوری پژوهش………………………………………………………………………………………۷
۱-۸- تعریف اصطلاحات……………………………………………………………………………………۷

پایان نامه واژه قرب در قرآن

۱-۸-۱- تعریف معناشناسی……………………………………………………………………………….۸
۱-۸-۱-۱- سابقه علم معنی شناسی……………………………………………………………………۸
۱-۸-۱-۲- تفاوت معنی شناسی و ریشه شناسی…………………………………………………۱۰
۱-۸-۱-۳- عوامل تغییر معنی……………………………………………………………………………۱۰
۱-۸-۱-۴- معنای اساسی و معنای نسبی…………………………………………………………..۱۱
۱-۸-۱-۵- روش معناشناسی…………………………………………………………………………..۱۱
۱-۸-۲- معناشناسی تاریخی…………………………………………………………………………….۱۳
۱-۸-۳- معناشناسی توصیفی……………………………………………………………………………۱۴
۱s-8-4- حوزه های معنایی……………………………………………………………………………..۱۴

فصل دوم: معناشناسی تاریخی واژه قرب و مشتقات آن

۲-۱- دخیل یا اصیل بودن واژه قرب و مشتقات آن…………………………………………….۱۶
۲-۲- معنای وضعی و اولیه واژه قرب و مشتقات آن در دوره جاهلی…………………..۱۷
۲-۲-۱- مشتقات مجرد قرب…………………………………………………………………………….۱۸
۲-۲-۱-۱- القُربُ……………………………………………………………………………………………۱۸
۲-۲-۱-۲- القَرَب…………………………………………………………………………………………….۲۱
۲-۲-۱-۳- قِربه……………………………………………………………………………………………..۲۲
۲-۲-۱-۴ القُرُب و القُرَب…………………………………………………………………………………۲۳
۲-۲-۱-۵-

قارِب…………………………………………………………………………………………….۲۴
۲-۲-۱-۶- القِراب……………………………………………………………………………………………۲۵
۲-۲-۱-۷- قُربان……………………………………………………………………………………………۲۷
۲-۲-۱-۸- قَربان…………………………………………………………………………………………….۲۸
۲-۲-۱-۹- قِربان……………………………………………………………………………………………۲۹
۲-۲-۱-۱۰- المَقرَب………………………………………………………………………………………..۲۹
۲-۲-۱-۱۱- القورَب………………………………………………………………………………………..۳۰
۲-۲-۱-۱۲- المَقرَبه………………………………………………………………………………………..۳۱

پایان نامه واژه قرب در قرآن

۲-۲-۱-۱۳- القریب…………………………………………………………………………………………۳۱
۲-۲-۱-۱۴- قُربی…………………………………………………………………………………………..۳۲
۲-۲-۱-۱۵- قَرِبَ یَقرَبُ قَرَبا……………………………………………………………………………..۳۴
۲-۲-۲- مشتقات مزید قرب………………………………………………………………………………۳۴
۲-۲-۲-۱- قارَبَ…………………………………………………………………………………………….۳۴
۲-۲-۲-۲- تَقارَبَ……………………………………………………………………………………………۳۴
۲-۲-۲-۳- تَقَرّب…………………………………………………………………………………………….۳۵
۲-۲-۲-۴- قَرَّب……………………………………………………………………………………………..۳۵
۲-۲-۲-۵- المُقارِب…………………………………………………………………………………………۳۵
۲-۲-۲-۶- المقاربه…………………………………………………………………………………………۳۶
۲-۲-۲-۷- تقریب……………………………………………………………………………………………۳۶
۲-۲-۲-۸- متقارب و تقارب……………………………………………………………………………..۳۷
۲-۲-۲-۹- قرَّب یقرّب تقریبا…………………………………………………………………………….۳۷
۲-۲-۲-۱۰-

قارب…………………………………………………………………………………………..۳۷
۲-۳- تطور معنایی قرب و مشتقات آن……………………………………………………………….۳۸
۲-۳-۱- معنای قرب و مشتقاتش در دوره قرآنی……………………………………………….۴۱
۲-۳-۲- معنای قرب و مشتقاتش در دوره پس از قرآنی……………………………………..۴۳
۲-۴- تحلیل تطور معنایی قرب و مشتقات آن……………………………………………………….۴۴
فصل سوم: معناشناسی تاریخی قربان و قربانی
۳-۱- قربانی و قربانگاه در عهدین…………………………………………………………………….۴۷
۳-۱-۱- قربانگاه در عهدین……………………………………………………………………………..۴۸
۳-۱-۲- قربانی سوختنی…………………………………………………………………………………..۴۸

پایان نامه واژه قرب در قرآن

۳-۱-۳- قربانی و هدیه آردی……………………………………………………………………………۴۹
۳-۱-۴- قربانی سلامتی……………………………………………………………………………………۴۹
۳-۱-۵- قربانی گناه…………………………………………………………………………………………۵۰
۳-۱-۶- قربانی جبران……………………………………………………………………………………..۵۱
۳-۲- قربانی در جاهلیت…………………………………………………………………………………..۵۲
۳-۳- قربانی در قرآن………………………………………………………………………………………۶۱
حاصل بحث…………………………………………………………………………………………………….۶۷
فصل چهارم: معناشناسی تارخی مفهوم قرب الهی
۴-۱- قرب الهی در عهدین………………………………………………………………………………..۶۸
۴-۲- قرب الهی در جاهلیت……………………………………………………………………………….۷۰
۴-۳- قرب الهی در قرآن………………………………………………………………………………….۷۳
۴-۴- قرب الهی در علم عرفان……………………………………………………………………………۸۱
حاصل بحث…………………………………………………………………………………………………….۸۴
فصل پنجم: معناشناسی توصیفی واژه قرب
۵-۱- معناشناسی مشتقات اسمی………………………………………………………………………۸۶
۵-۱-۱- معناشناسی قُربی………………………………………………………………………………..۸۶
حوزه معنایی قربی………………………………………………………………………………………….۸۷
۵-۱-۲- معناشناسی قُربان……………………………………………………………………………….۹۱
حوزه معنایی قُربان…………………………………………………………………………………………۹۲
۵-۱-۳- معناشناسی قُرُبات و قُربه……………………………………………………………………..۹۵
۵-۱-۴- معناشناسی ذا مقربه، ذی القربی، ذوی القربی، اولی القربی و اقربین………….۹۶
حوزه معنایی………………………………………………………………………………………………….۹۷
۵-۱-۵- معناشناسی قریب………………………………………………………………………………..۹۸

پایان نامه واژه قرب در قرآن

الف- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..۹۹
ب- معنای مجازی……………………………………………………………………………………………۹۹
حوزه معنایی قریب……………………………………………………………………………………….۱۰۱
۵-۱-۶- معناشناسی أقرَبُ……………………………………………………………………………..۱۰۴
الف- معنای مجازی………………………………………………………………………………………۱۰۴
ب- معنای حقیقی……………………………………………………………………………………………۱۰۵
حوزه معنایی أقرب……………………………………………………………………………………….

۱۰۶
۵-۱-۷- معناشناسی أقربون و أقربین……………………………………………………………..۱۰۷
۵-۲- معناشناسی مشتقات فعلی………………………………………………………………………۱۰۸
۵-۲-۱- معناشناسی تَقرَبُ……………………………………………………………………………..۱۰۸
الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….۱۰۸
ب- معنای

حقیقی…………………………………………………………………………………………..۱۰۹
حوزه معنایی تقرب…………………………………………………………………………………………۱۱۲
۱- حوزه معناشناختی لا تقربا…………………………………………………………………………۱۱۲
۲- حوزه معناشناختی لا تقربوا (دخول نکنید)……………………………………………………۱۱۳
۳- حوزه معناشناختی لا تقربوا ( مرتکب نشوید)………………………………………………..۱۱۴
۴- حوزه معناشناختی لا یقربوا (داخل نشوید)…………………………………………………..۱۱۵
۵- حوزه معناشناختی یقرب، تقرب(نزدیک کردن)………………………………………………۱۱۶
۵-۳- معناشناسی مشتقات

مزیدی…………………………………………………………………..۱۱۸
۵-۳-۱- معناشناسی اقترب…………………………………………………………………………….۱۱۸
الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….۱۱۸
ب- معنای حقیقی……………………………………………………………………………………………۱۱۹
۵-۳-۲- معناشناسی

قرّب……………………………………………………………………………….۱۲۲
الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….۱۲۲

پایان نامه واژه قرب در قرآن

ب- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..۱۲۳
۵-۳-۳- معناشناسی مقربین، مقربون……………………………………………………………….۱۲۳
الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….۱۲۳
ب- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..

۱۲۷
حوزه معنایی مقربین، مقربون………………………………………………………………………….۱۲۷
۱- سابقون و سابقین……………………………………………………………………………………..۱۲۷
۲- مبعدون……………………………………………………………………………………………………۱۲۸
۳- ابرار……………………………………………………………………………………………………….۱۲۸
۴- روح و ریحان……………………………………………………………………………………………۱۲۹
۵- جنت نعیم…………………………………………………………………………………………………۱۲۹
حاصل بحث……………………………………………………………………………………………………۱۳۱
فصل ششم: بررسی دیدگاه شیعه در خصوص آیه مودت
۶-۱- شواهد قرآنی دلالت آیه مودت بر اهل بیت………………………………………………۱۳۴
۱- الموده……………………………………………………………………………………………………..۱۳۴
۲- القربی……………………………………………………………………………………………………..۱۳۵
۳- حرف فی………………………………………………………………………………………………….۱۳۶
۴- الف و لام در القربی…………………………………………………………………………………..۱۳۷
۵- استثناء در آیه…………………………………………………………………………………………..۱۳۸
۶-۲- مصداق القربی از دیدگاه علمای شیعه……………………………………………………..۱۴۰
۶-۳- شواهد روایی دلالت آیه مودت بر اهل بیت………………………………………………..۱۵۰

پایان نامه واژه قرب در قرآن

۶-۳-۱- روایت اسمائیل بن عبد الخالق……………………………………………………………..۱۵۰
۶-۳-۲- روایت ابی مسروق…………………………………………………………………………….۱۵۲
۶-۳-۳- روایت عبد الله بن

عجلان…………………………………………………………………….۱۵۴
۶-۴- پاسخهای علمای شیعه……………………………………………………………..۱۶۵
۶-۴-۱- قربی به معنای اقربای رسول(ص) از قریش………………………………………….۱۶۵
۶-۴-۲- قربی به معنای اقربای رسول اکرم(ص) از انصار…………………………………۱۶۷
۶-۴-۳- مودت به سبب قرابت…………………………………………………………………………۱۷۰
۶-۴-۴- مودت به قربی به معنای مودت خود قربی……………………………………………۱۷۰
۶-۴-۵- قربی به معنای تقرب به خدا………………………………………………………………..۱۷۲
۶-۴-۶- جمع سه قول اول، پنجم و

ششم………………………………………………………….۱۷۵
۶-۵- جمع بندی دیدگاه علمای شیعه درباره آیه مودت……………………………………….۱۷۹
نتیجه کلی……………………………………………………………………………………………………..۱۸۴
منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………..۱۸۶

مقدمه

موضوع تحقیق در این پژوهش معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب و مشتقاتش در قرآن کریم است. در معناشناسی تاریخی روشن می شود که

پایان نامه واژه قرب در قرآن

مبدأ و اصل این واژه و مشتقاتش کدام مفهوم حسی بوده است، سپس به بررسی تطور معنایی این واژه در دوره های جاهلی، قرآنی و پس از قرآنی پرداخته می شود، در ضمن سیر تاریخی معنای حسی

و معنوی، کلی و جزئی، حقیقی و مجازی مشخص می شود. در معناشناسی توصیفی وجوه معنایی واژه قرب و مشتقات آن، مترادف ها و متضادها و مجاورها و واژگان هم حوزه اش مورد بررسی قرار می گیرد. در پایان این پژوهش به آیه مودت که حاوی بحثهای اختلافی است، پرداخته می شود.

انگیزه مؤلف این تحقیق آن است که در سایه دانش معناشناسی که دارای شاخه های مختلفی است با تمرکز روی معناشناسی تاریخی و توصیفی به بررسی دقیق آیات قرآن کریم بپردازد. پرداختن به دانش معناشناسی ضرورتی انکارناپذیر در تفسیر و فهم آیات قرآن

است. هدف این پایان نامه  آشنایی و به کارگیری روش معناشناسی در فهم معنای تاریخی و توصیفی واژگان قرآنی واژه قرب به عنوان نمونه به منظور تفسیر و فهم دقیق آیات مربوط به

حوزه قرب در سایه معنای دقیق مفردات آن حوزه معنایی است. اهتمام معناشناسانه به واژگان قرآن رویکرد جدیدی است که می تواند دستاوردهای نویی به همراه داشته باشد.

چنین اهتمام و اقبالی در گذشته صورت نمی گرفته است و از رهگذر بهره مندی از دانش معناشناسی در دوره معاصر مورد توجه قرار گرفته است. تردیدی نمی توان داشت که یک

واژه در طول تاریخ حیات خود بر معنای ثابتی نمی ماند و شناخت این که

پایان نامه واژه قرب در قرآن

در دوره های مختلف و نیز در حوزه های گوناگون چه معناهایی به خود گرفته و به خصوص در عصر نزول به چه معناهایی به کار می رفته است، می تواند به فهم صحیح و دقیق آیات قرآن و کشف مراد واقعی خداوند از آیات کمک کند.

سئوال اصلی در این تحقیق این است که واژه قرب و مشتقاتش چه تطورات و وجوه معنایی پیدا کرده و دارد؟ و از جمله سئوالات فرعی آن است که این واژه و مشتقاتش اصیل است یا دخیل؟ مبداء اشتقاقش چیست؟ واژه قرب چه مشتقاتی در قرآن دارد و هر مشتق به چه وجوهی از معانی آمده است؟

معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب در قرآن کریم

نتایجی که از این تحقیق حاصل شده است این است که اشتقاقهای متعدد واژه قرب و مشتقاتش حاکی از این است که این واژه اصیل است نه دخیل و مبدأ اشتقاق آن به

احتمال زیاد اسمی مثل قراب سیف یعنی غلاف شمشیر و یا پهلوی آدمی بوده است.

و از جمله فرضیه های فرعی این است که معنای هر وجه اشتقاقی در ادوار مختلف تاریخی ابتدا به معانی حسی و سپس به معانی معنوی و جزئی و مجازی استعمال یافته است. دیگر اینکه معنای توصیفی واژه قرب و مشتقاتش حسب مورد استعمالش فرق می

کند. و یکی از آیات مهمی که مورد بررسی قرار می گیرد آیه مودت است که نظرات

معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب در قرآن کریم

متمایزی از جانب محققان شیعه و اهل سنت ارائه شده است و در این تحقیق در سایه معناشناسی تاریخی

پایان نامه واژه قرب در قرآن

و توصیفی واژه قرب به این آیه می پردازیم. گرچه معنای واژه قرب و مشتقاتش در کتب لغت آمده است؛ اما به روش معناشناسی تاریخی وتوصیفی مورد

بررسی قرار نگرفته است، البته تحقیقهای چندی در زمینه معناشناسی تاریخی و توصیفی در مورد واژه های اسلام و رب و … صورت گرفته است. فصلهای این پژوهش عبارتند از: فصل اول که به کلیات اختصاص دارد، فصل دوم به معناشناسی تاریخی واژه قرب و

مشتقات آن می پردازد، فصل سوم و چهارم شامل مقایسه مفهوم قرب و قربان در دوره¬ های عهدین، جاهلیت و دوره قرآنی است. فصل پنجم معناشناسی توصیفی این واژه و فصل ششم به بررسی آیه مودت(آیه ۲۳شوری) پرداخته است.

معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب در قرآن کریم